Name: Wat is een zwart gat?
Uploaded: 2019-11-20T00:00:00+01:00
Duration: 7 min 2 s
Description: In sciencefictionfilms blijven mensen altijd uit de buurt van zwarte gaten. Maar wat gebeurt er dan eigenlijk in zo’n geheimzinnig zwart gat? Bregje en Jesse roepen de hulp in van sterrenkundige Joeri. Hopelijk weet hij of je nou wel of niet in een zwart gat kunt verdwijnen!

Groep 6/7/8

Ik neem aan dat dit de zon is. Prima. Die moet in het midden. -Ja. -Yes, dit wist ik. Oke, maar nu de planeten. Weet jij wat welke planeet is? -Ja, dit is aarde. O, DIT is de aarde! Een, twee, drie... De derde planeet, dat is meestal aarde. Hoe weet je dat het de derde planeet is?
Nou ehm, dat hoop ik. -Oke, het is gewoon een gokje. -Ja.
Nog een kleintje naast Mars. -Ja, en ook een kleintje bij de zon? En nog een blauwe erbij, aarde. Wat vind je ervan? -Ik vind het wel...Ik vind het geslaagd. -Ja? -Alleen is het vast fout. Maar dit heeft alles te maken met jouw vraag. Dat zit hier niet in, want wat is jouw vraag? Wat is een zwart gat? En wat zou daarin gebeuren? Waarom wil je dat weten? -Omdat ik veel sciencefictionfilms kijk...en daarin zie je vaak... Dan komen ze zo langs in het heelal...en dan zie je zo'n zwart gat voor ze en dan gaan ze eromheen en weer verder. En jij wilt weten wat daar gebeurt. -Ja, ga er niet omheen, ga kijken. Laten we de deskundige erbij halen. -Ja. -Oke. Hee! Wat goed! Dit is ons zonnestelsel volgens ons. -Hartstikke netjes. Je hebt de zon, in het midden. De aarde heb je op de goeie plaats. BEIDEN: -YES!] High five, we hebben punten gescoord. -Top! En dan heb je hier dus het zonnestelsel. Dus dat is de zon en alle planeten daaromheen. Zit er eigenlijk in ons zonnestelsel een zwart gat?
Heel goed, direct op je doel af. -Ja. Nee, in ons zonnestelsel niet. Maar in ons sterrenstelsel wel. Dus dit is de zon, en onze zon is gewoon een ster. En 's avonds als het donker is, zie je nog veel meer sterren. Allemaal bij ons in de buurt. Dat is ons sterrenstelsel. Dat zijn wel een miljard sterren, en DAAR in het midden staat een zwart gat. Het dichtstbijzijnde zwarte gat is echt enorm ver weg. -Hoe ver? Ja, ik sta nou hier...maar op de schaal van dat zonnestelsel dat daar staat...staat het dichtstbijzijnde zwarte gat helemaal in New York. En hoelang zou je daarover doen? Met de snelste raket die we hebben uitgevonden zou je er 600 miljoen jaar over vliegen. Dus nu hebben we een platte ruimte nagemaakt. -Oke. En dat is de ruimte als er geen zwaartekracht is. De ruimte als in: ons heelal? -Zo kun je het zien. En als er geen zwaartekracht is, dan gaan dingen gewoon rechtdoor. Niks aan de hand. Als er wel iets is wat zwaartekracht maakt, bijvoorbeeld de aarde... -Ja. Dan gaan dingen niet meer vanzelf in een rechte lijn. Dan...komt hij weer terug en gaat hij rondjes draaien om de aarde. Onze maan draait iedere maand een rondje om de aarde. Door de zwaartekracht van de aarde valt alles erop. We zien dat het doek krom is, daarom lijkt het logisch dat alle knikkers in ronde banen gaan. Zo is ook onze echte ruimte krom en daarom draait de aarde om de zon. Als zo'n ster als onze zon, maar dan veel groter, ontploft...dan knalt die binnenkant in elkaar, en die wordt heel klein en zwaar. Dat gaan we proberen na te maken. Als jij die binnenkant van 't zwarte gat erop wilt leggen... -O, jemig! Dus die is enorm zwaar. -Ah! Als jij naar de maan zou vliegen, zou je heel hoog kunnen springen. Daar is de zwaartekracht niet zo sterk. Vanaf aarde heb je al een raket nodig om eraf te komen...en in een zwart gat gaat zelfs licht niet snel genoeg om eraf te komen. Het rare is nou, als je daarop staat en je probeert er licht uit te sturen, dat kan niet. Dat licht gaat omhoog en stort weer neer. Dus we gaan het verbergen, dat zwarte gat.
Als je nou probeert rechtdoor te gaan...Dan gaat het in een bochtje steeds verder...en na een tijdje verdwijnen ze dan. Die zwaartekracht is zo sterk dat er alleen nog maar dingen in kunnen vallen. Dan kan je je afvragen: Hoe zie je dat zwarte gat dan? In zo'n zwart gat valt allemaal gas, net zoals bij ons de knikkers...en als die botsen...Iedere keer als het gas tegen elkaar aan botst, dan maakt dat licht. En als dat dan om dat zwarte gat heen draait...dan zie je een enorme lichtgevende schijf om zo'n zwart gat. En zo kan je dan toch zo'n zwart gat zien. Dus het mooie is dat het radiolicht maakt. Dat is geen geluid maar echt licht, en daarom kan je dat zien met een radiotelescoop. En dat licht wordt gezien op een manier net zoals met je oog. Net zoals je oog gewoon licht ziet, zo ziet een radioschotel radiolicht. En zoals je oog een netvlies heeft, zo hebben we hier allemaal ontvangers: die grote witte dozen. En zoals je hersens van wat je ogen zien een plaatje maken...zo maakt een enorme supercomputer een plaatje, een foto van een zwart gat in radiolicht. Kunnen wij dat radiolicht ook zien? -Heel goed. Maar met onze eigen ogen. -Ja. Nee, jammer genoeg net niet. Er zijn allerlei soorten licht die mensen niet kunnen zien...zoals infrarood van de afstandsbediening...of ultraviolet, waar je bruin van wordt, die zien wij ook niet. En er is ook een kleur licht, radiolicht, die onze ogen niet zien, maar deze telescopen wel. Oke. We deden net voor hoe je rond zo'n zwart gat een schijf hebt met lichtgevend gas. Als je daar met een radiotelescoop een plaatje van maakt, krijg je dit. Dus dit is een schijf met allemaal lichtgevend gas...dat hier in een enorm zwart gat aan het vallen is. Dit is dus wat de telescopen hebben waargenomen...maar als wij dat zouden zien, zou dat er dan hetzelfde uitzien? Ook al zien we die kleuren niet? -Wij zouden dit meer zwart-wit zien. Dus nu we heel veel kleur samengeperst. We hebben een radiokleur naar rood vertaald en een röntgenkleur naar blauw…en daarom lijkt het nou enorm kleurig. Als je het met je eigen ogen zou zien, zou het meer grijs zijn.
Maar ik zie nergens een zwart gat. Bijna altijd zie je het zwarte gat zelf niet. Daaromheen zitten al die felgekleurde ballen, het middelste blijft altijd zwart...en het wordt eigenlijk overschenen door het licht daaromheen. We hebben nu een zwart gat gezien, we hebben gezien hoe het werkt...waar het mee te maken heeft, waarom we het wel kunnen zien...Ja, voor mij is het wel duidelijk. -Ja?

Wat is een zwart gat?

Lees meer op de website van Willem Wever

KRO-NCRV

Willem Wever is het populair-wetenschappelijke programma dat antwoord geeft op brandende vragen van kinderen. Hier vind je de leukste clips uit Willem Wever.

Programmaheaders

Programmalogo's

Willem Wever

In sciencefictionfilms blijven mensen altijd uit de buurt van zwarte gaten. Maar wat gebeurt er dan eigenlijk in zo’n geheimzinnig zwart gat? Bregje en Jesse roepen de hulp in van sterrenkundige Joeri. Hopelijk weet hij of je nou wel of niet in een zwart gat kunt verdwijnen!

Aarde, zon en maan

Een plek in de ruimte met superveel zwaartekracht

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Gele tulpen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.