Name: Kan je stress meten?
Uploaded: 2021-05-31T00:00:00+02:00
Duration: 6 min 6 s
Description: In een stressvolle situatie maakt je lichaam het hormoon cortisol aan. Dit hormoon is vervolgens ook terug te vinden in je haar. Zo is soms wel van maanden terug te zien hoe gestresst je toen was. Pascal laat zijn haar onderzoeken.

Groep 6/7/8

Het hormoon cortisol zorgt ervoor dat je gevaarlijke situaties goed onthoudt zodat je die dan in de toekomst kunt ontlopen. En in ons dagelijks leven hebben we vaak met stress te maken omdat er ook heel veel tegelijkertijd gebeurt. Onze hersenen ervaren dan dat we geen controle meer hebben en die geven het signaal, gevaar, maak cortisol aan! Dat kun je trouwens ook meten, cortisol. Met je bloed, maar ook met je speeksel kun je meten hoe gestrest je op dat moment bent. Maar je kan veel verder terug in de tijd, namelijk met... je haar. En dat kunnen ze hier bij het Erasmus MC in Rotterdam. Ja, in haar kunnen we stresshormonen meten. En dan meten we cortisol. En cortisol wordt in je lichaam gemaakt in je bijnieren. Die zitten hier, bij de nieren. En nu zijn er ziektes, dan maak je veel te veel cortisol. En dat kunnen we dan hier meten bij onze patiënten. 
Ik ga het haar knippen dicht tegen je hoofdhuid aan. Waarom precies daar? Dan kan ik ook de stress onderzoeken in de laatste maand. De laatste maand, zeg je. Want hoe ver kunnen we terug? Nou, heel lang, zo lang je haar lang is. En dat is in dit geval? Nou, zeker een jaar. Een jaar??? Ja. We kunnen m'n stress nog meten van een jaar terug? Ja. Alsjeblieft, mijn haar. Dank je wel. En dan? Ik ga je haar nu afplakken en opknippen in stukjes van een centimeter. En op die manier kunnen we per maand onderzoeken wat het stressniveau in je haar is. Want elke centimeter staat, zeg maar, voor een maand. Ja, je haar groeit met ongeveer een centimeter per maand. Weer wat geleerd. Ik heb de afgelopen negen maanden van het jaar afgeplakt. Die ga ik nu knippen en wegen. Wegen? Ja, met deze weegschaal wegen we het haar. Want het maakt nogal wat uit of we zo'n stukje haar onderzoeken of zo'n stukje haar. Dus het gewicht moet steeds weer hetzelfde zijn. Klopt. Negen buisjes met mijn haar. Januari tot en met september. Maar dan zijn we er nog niet. Nee, we moeten het haar eerst nog wassen met deze, een soort van, wasmachine. Oké, ik heb gewoon gedoucht vanochtend, maar dat is niet voldoende? Dat zou je denken, maar we willen er zeker van zijn dat alle wax, gel en shampoo allemaal weggewassen wordt. Alle resten weg met dit apparaat. 
We hebben je haar gewassen en de cortisol uit je haar gehaald. En dat nu hierin. Dus mijn stress ligt nu letterlijk in jouw handen. Precies! En met dit apparaat weten we na 24 uur hoeveel stress jij hebt gehad. Ik voel het nu al opkomen.

Hebben mensen ongeveer evenveel cortisol? De meeste mensen hebben een hele gelijkmatige waarde over een lange tijd. Maar als je een lange periode van stress hebt, bijvoorbeeld pesten, eindexamen, heftige scheiding, dan kan je schommelingen gaan zien. En dat kan je dan dus terugzien door je haar? Nou, we hebben ondertussen bij honderden kinderen gemeten. Van nul tot 18 jaar. En wat je ziet is dat de waarden het laagst zijn rond de leeftijd van de basisschool. En als ze naar de middelbare school gaan, zie je dat steeds verder oplopen. En dat komt door stress? Nou, dat weten we nog niet. Maar dat zou kunnen. 
En waarom heeft de ene nou meer stress dan de ander? Dat hangt bijvoorbeeld van omstandigheden af. Dus denk aan gezinnen waar ouders financiële problemen hebben. Of als je ouders geen werk meer hebben. Bij die kinderen zien we dat het haarcortisol iets hoger is. Hebben ze daar dan heel veel last van? Nou, kijk, chronische stress is voor niemand fijn. Maar dit is ook slecht voor je gezondheid. We zien bij deze kinderen ook dat ze ook tien keer zoveel kans hebben om veel te zwaar te zijn. Echt waar? Ja. En als je zo veel te zwaar bent dan heeft dat gevolgen voor de rest van je gezondheid. Dus meer kans op hart- en vaatziekten, meer kans op suikerziekte. Dat is wel heftig. Ja, best wel. 

Pascal, je uitslag. Ik voel 'm wel, hoor. Kijk, die rode lijn is het cortisol in jouw haar. Deze blauwe lijn is de bovengrens, daar moet je onder blijven. Dat lukt. Gelukkig. Wat wel opvalt is dat-ie een klein beetje schommelt. Bijvoorbeeld negen maanden geleden zien we dat je wat hoger komt. Dat is wel grappig, eigenlijk. Ik kwam daar net terug van echt een terrorvakantie. Dat was echt dramatisch. Superziek geworden en dat was gewoon echt een nachtmerrie. Oké. Maar wat me eigenlijk vooral opvalt is deze piek. Kun je die thuisbrengen? Ik denk het wel. Dat is toch wel weer een opvallende periode. Coronatijd. Toen zat ik ineens thuis zonder werk. En in die periode ben ik ook nog eens op m'n gezicht geslagen. Toen had ik een hersenschudding, dus dat was wel heel stressvol. Het belangrijkste is dat je al die tijd eigenlijk wel binnen normaal blijft. Dus al met al mag ik best tevreden zijn? Zeker.
En wat kun je nu tegen stress doen? Korte stress is niet erg, daar hoef je niks aan te doen. Maar lange, chronische stress, dat is niet goed. Dus bijvoorbeeld kinderen die jaren chronische stress hebben, dat is niet zomaar over, dat kost een hele tijd om weer goed te komen. Dus dat moet je zien te voorkomen. Bijvoorbeeld door ontspanning te zoeken. Door gezond te leven. Goed te bewegen. Voldoende te slapen. Of een leuke hobby. Dus mijn hobby's, collages maken, skaten, dat moet ik er gewoon lekker inhouden. Dat is top.

Kan je stress meten?

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Programmalogo's

In een stressvolle situatie maakt je lichaam het hormoon cortisol aan. Dit hormoon is vervolgens ook terug te vinden in je haar. Zo is soms wel van maanden terug te zien hoe gestresst je toen was. Pascal laat zijn haar onderzoeken.

Mens en lichaam

Stresshormoon in je haar

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.