Name: Justus van Effen
Uploaded: 2011-01-05T23:00:00+01:00
Duration: 3 min 47 s
Description: In de 18e eeuw dromen veel mensen van rijkdom en betere werelden, maar schrijver Justus van Effen vindt dat iedereen eerst kritisch naar zichzelf moet kijken.

Klas 4/5/6

Eén van de bekendste schrijvers uit de 18e eeuw is eigenlijk een journalist: Justus van Effen. Hij start het eerste opinieblad van Nederland, De Hollandsche Spectator. Van Effen wil Nederland écht vooruit helpen. Veel landgenoten dromen over rijkdom en betere werelden, maar in de praktijk moeten we eerst eens kritisch naar onszelf kijken. Zijn eigen tekortkomingen heeft Van Effen eerder al gepubliceerd, in een verhaal over een wat oudere man die terugkijkt op een bewogen leven. "Op één dag speelde ik vaak drie rollen: die van wijsneus, entertainer en van vechtersbaas. Dat ging zo ver dat ik nog vóór mijn achttiende verjaardag al tweeduizend gedachten in proza en poëzie had geproduceerd, zes minnaressen had versleten en meer dan tien maal mijn degen getrokken – alles met meer geluk dan wijsheid."
Met diezelfde kritische blik kijkt Van Effen nu naar héél Nederland. Waarom zou men geen vreemde woorden mogen gebruiken in het Nederlands? Je jaagt buitenlanders toch ook niet weg?
"Wat zouden de heren zeggen als iemand voorstelt dat in ons land alleen oorspronkelijke Nederlanders mogen wonen. En dat ons land gezuiverd moet worden van al die mensen uit andere landen, omdat anders ons nationale karakter verdwijnt."
Ook haat Van Effen alle mensen die meteen hun oordeel klaar hebben over elk nieuw politiek voorstel.
"Ik wil niet beweren dat het onderdanen van een vrij land niet vrij staat om elk naar eer en geweten zijn standpunten voor de dag te brengen. Ik zou alleen willen dat iedereen dat op bescheiden en bedaarde wijze doet."
Op veel punten kunnen Nederlanders zichzelf verbeteren. Zoals al die kruiers die buitenlanders vier keer zo veel laten betalen:
"Honderd keer ben ik ooggetuige geweest van dergelijke afschuwelijke praktijken en heb ik mijn best gedaan om de gedupeerden te beschermen. Waarmee ik mij niet zelden de brutaalste opmerkingen van die schoften van kruiers op de hals heb gehaald."
De Spectator geeft ook adviezen. Op een ingezonden brief van een vrouw die klaagt dat de hartstocht van haar man na vier maanden huwelijk is verdwenen, antwoordt de spectator dat de vrouw zich leuk moet blijven kleden, haar lichaam en haar gebit goed moet schoonmaken en dat ze haar man moet liefkozen: "Ik moet toegeven dat ik deze opmerkingen over zo’n netelig onderwerp met een zekere schroom heb opgeschreven. Wat mij heeft gerustgesteld, is de verzekering dat een zedenmeester, net als een anatoom, in zeker opzicht als een filosoof mag spreken, maar op een bedekte manier.
Van Effen sterft in 1735 aan maagkanker. De Hollandsche Spectator is niet meer. Maar er staan al weer nieuwe journalisten te popelen om de fakkel over te nemen. De discussies over een beter Nederland zijn nog maar net begonnen.

Klas 1/2/3

Via internet, smartphone en televisie komt er elke dag een heleboel informatie op je af. Weet jij welke informatie betrouwbaar is, hoe een journalist te werk gaat en wat een persbureau doet? Bekijk de video's en test hoe mediawijs jij bent!

Quiz over mediawijsheid

Wat weet jij over nieuws en media?

Groep 6/7/8

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

Sensationele koppen, onzinberichten en meningen die als feiten worden gepresenteerd: nepnieuws is overal. Weet jij precies wat er wel en niet waar is over nepnieuws? Start de quiz, bekijk de Clipphanger en kies bij elke vraag het juiste antwoord.

Quiz over desinformatie in de media

Wat weet jij over nepnieuws?

Justus van Effen

Aan de hand van contemporaine schrijvers en artiesten maken we een reis door de Gouden Eeuw, de Middeleeuwen en de 18e, 19e en 20e eeuw.

Programmaheaders

Literatuurgeschiedenis

In de 18e eeuw dromen veel mensen van rijkdom en betere werelden, maar schrijver Justus van Effen vindt dat iedereen eerst kritisch naar zichzelf moet kijken. 

Leesvaardigheid

Van Effen streeft naar een beter Nederland

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header Mediawijsheid

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.