Hoe worden wolken gemeten?

Het KNMI heeft allerlei meetinstrumenten om de weersverwachting te kunnen bepalen. De wolkenradar kan bijvoorbeeld afleiden hoeveel druppeltjes er in een wolk zitten en of het gaat sneeuwen, hagelen of ijzelen.

We zijn in Cabauw bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, oftewel het KNMI, en dat is ons nationale weerinstituut. Daarom meten ze hier met allerlei verschillende instrumenten die ze in de weilanden hebben staan het weer, maar ook met deze twee honderd meter hoge mast. Die hebben ze helemaal vol gehangen met allerlei meetinstrumenten. Ze meten hier ook van alles aan wolken.

Pier, waarom meten jullie eigenlijk de wolken? Wolken zijn natuurlijk heel erg belangrijk voor de weersverwachting. Je wil natuurlijk weten of het de volgende dag mooi zonnig weer is, of dat er wolken zijn of dat het gaat regenen.
Nou, hier staat 'ie dan. Dit is wat wij noemen de 'All-Sky Imager'. Het is een moeilijk woord, maar het betekent eigenlijk dat het een soort breedbeeldcamera is die in één keer de hele hemel kan fotograferen en dus precies kan zien waar de wolken zitten. Dit is nou de wolkenradar. Wat een grote is dit. Hij zendt radargolven uit met één van zijn schotels en die vangt hij dan op met die andere schotel. Wat meet die radar dan? Uit het signaal dat terugkomt kan hij afleiden hoeveel wolkendruppeltjes er in een wolk zitten, hoe groot die druppels zijn, of het waterdruppels zijn of misschien bevroren druppels, zoals hagel of ijzel, of misschien wel sneeuw. Dat kan hij allemaal meten.

Wat gebeurt hier eigenlijk? Dit is een 'Raman lidar'. En in deze container zit een apparaat dat een hele krachtige laserbundel maakt. We gaan hem straks aanzetten als het donker is. Dan zien we die laserbundel en kunnen we meten hoe hoog deze wolken zijn. Spannend wel. Dat licht botst tegen een wolk aan. Het komt terug. En we meten hoe lang dat licht erover doet. Daaruit kunnen we bepalen hoe hoog die wolk zit. Je kunt me nu dus ook vertellen hoe hoog de wolken op dit moment zijn. Klopt, ik ben net even binnen gaan kijken. Deze wolk zit op zo'n 700 meter hoogte. Dat is best wel hoog, toch? Nou, eigenlijk vind ik van niet. Wolken kunnen wel tot tien kilometer hoogte zitten. Zelfs de onderkant, hoge wolken. Dit zijn eigenlijk stratocumuluswolken en die zitten eigenlijk vrij laag. Die zitten op 5 tot 700 meter en dit is daar een voorbeeld van. Mooi hoor.