Name: Gletsjer- en rivierdalen
Uploaded: 2006-02-09T00:59:00+01:00
Duration: 2 min 16 s
Description: Stromend water bepaalt hoe het landschap eruit ziet. Is het water ijs en zakt het als een gletsjer de berg af, dan krijgt het bergdal de vorm van de letter U. Een rivier die door de bergen stroomt, zorgt voor een dal in de vorm van de letter V.

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Dit dal is gevormd door een gletsjer. Hoog in de bergen valt veel sneeuw. Als er sneeuw blijft vallen worden de onderste lagen geplet door het gewicht van al die sneeuw. Dat wordt dan ijs. Als dat ijs langzaam gaat bewegen noemen we dat een gletsjer. 
De ijsrivier zakt naar beneden en schuurt een diepe gleuf in de berg. In de gletsjer zitten allemaal rotsen, die door de vorst worden afgebroken. Dat noemen we vorstverwering. Smeltende sneeuw en regenwater stromen in de spleten van de rotsen. Elke nacht bevriest dit water. Bevroren water zet uit, en de spleten worden iedere nacht iets wijder. Overdag ontdooit het ijs. Er loopt nieuw water in de spleten, dat de volgende nacht weer bevriest. 
Op een gegeven moment breekt er een stuk van de rots af. Dit puin komt terecht in het ijs en wordt meegevoerd. Door de meegenomen rotsen krijgt de gletsjer scherpe kantjes en schuurt hij zich een weg naar beneden. Deze gletsjer lijkt stil te liggen. Toch schuift ie heel langzaam de helling af met een snelheid van 1 meter per dag. Zo maakt hij een diepe geul in de berg. 
IJs alleen is te zacht om rotsen uit te schuren. Maar je weet nu dat er in een gletsjer ook veel stukken rots zitten. Daardoor kan de gletsjer een geul maken in de berg. Als een enorme bulldozer schuift de gletsjer de helling af en schuurt daarbij een dal uit in de vorm van de ronde letter U.
Dalen die door rivieren worden gevormd, hebben de vorm van de letter V. Net als de gletsjer schuurt snelstromend water ook een dal uit. Door regen en wind worden de hellingen tegelijkertijd afgebroken. Het zand en de stenen die van de oevers komen worden meegenomen door de rivier. Als dit jaren doorgaat lijkt het dal van de rivier net op een V.

Water is één van de belangrijkste elementen op aarde. Als oppervlaktewater, zoals zeewater, verdampt en er wolken worden gevormd, kunnen winden het opgeslagen water meevoeren. Als water weer condenseert en in neerslag weer in zee terechtkomt spreken we van een korte waterkringloop. Als het water via bergen, rivieren en grondwater op land naar de zee terug wordt gevoerd spreken we van een lange waterkringloop. Zoom in op de verschillende onderdelen en klik op de knoppen om de video's te bekijken.

Interactieve schoolplaat over de cyclus van water op aarde

De waterkringloop

Het Nederlandse landschap is gemaakt door de natuur en ingericht door de mens. 

Het ontstaan en de inrichting van Nederland

Door de eeuwen heen hebben we in Nederland manieren gevonden om om te gaan met de dreiging van het water. We zijn kampioen in het bouwen van dijken, dammen en het maken van polders. In deze tijdlijn ga je terug in de tijd om te ontdekken hoe het landschap van Nederland gevormd is. 

Tijdlijn over hoe het Nederland zoals we kennen is ontstaan

De inrichting van Nederland

Gletsjer- en rivierdalen

Stromend water bepaalt hoe het landschap eruit ziet. Is het water ijs en zakt het als een gletsjer de berg af, dan krijgt het bergdal de vorm van de letter U. Een rivier die door de bergen stroomt, zorgt voor een dal in de vorm van de letter V.

Aarde, zon en maan

U-dalen en V-dalen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.