De wilde bij is in gevaar

We kennen de honingbij als een nuttig insect dat bloemen bestuift en honing maakt. Maar er zijn veel meer soorten bijen, zoals hommels. Zij horen bij de ‘wilde bijen’, en daar gaat het niet heel goed mee in Nederland.

Hoe gaat het met de bijen in het algemeen? Goeie vraag. Dat weten we sinds kort heel goed, door ons VN-rapport. Daarin hebben we dat uitgezocht. Van de 20.000 a 25.000 soorten bijen is 40% met uitsterven bedreigd. Het is niet alleen doodzonde dat bijen verdwijnen, maar ook zorgwekkend. Ze zijn essentieel voor onze voedselproductie. Meer dan 90% van de wilde planten heeft bestuiving nodig. Vaak door bijen, soms andere insecten. En driekwart van onze gewassen. En er is niet EEN bij die alles kan. Dus als er geen bijen zijn, is er ook geen bestuiving. Zonder bijen geen koffie, geen aardbeien, geen appels geen peren...Als we het over de bij hebben, welke bij bedoelen ze dan eigenlijk? Meestal gaat de aandacht naar de welbekende honingbij. Maar deze leven niet in het wild in ons land. Je kunt ze het beste vergelijken met vee. Melkkoeien in een stal. Ze hebben onderdak en verzorging nodig. Zonder hulp van mensen overleeft de honingbij in Nederland niet. Maar er zijn ook andere bijen waar we ons zorgen om zouden moeten maken. Ik duik met bioloog David Kleijn in de voor mij onbekende wereld van de wilde bijen. Dit zijn de grootste bijen die we in Nederland hebben. Dit is een hommel. Maar een hommel is een bij. Een hommel is een bij? Ja. Dat is misschien een beetje verwarrend. Je hebt veel verschillende groepen bijen. Zandbijen, metselbijen, behangersbijen en dus hommels. Het is gewoon een subklasse? Ja. Zijn ze allemaal dik, gezellig en harig? De meeste hommels zien er allemaal iets anders uit qua beharing...en qua kleur van beharing. En de grootte is anders. Je hebt zojuist al drie bijensoorten genoemd die ik niet ken. Ik dacht voornamelijk aan honingbijen. Hoeveel soorten heb je dan? We hebben 358 soorten bijen in Nederland. Wat is het verschil tussen de honingbij en de wilde bijen? De honingbij is EEN soort. Die is een keer gedomesticeerd in het verleden. Waarschijnlijk vanwege de productie van honing. Er is een huisdier van gemaakt. Ja. De kip onder de vogels. De wilde bijen, dat is de rest. Die komen van nature hier voor. Oorspronkelijk kwam de honingbij ook wild voor. Maar er zitten tegenwoordig veel ziektes in. Daarom redt hij het niet meer in zijn eentje. Het gaat niet zo te gek met de bijen. Dus wat kunnen we nou doen om dat in heel Nederland dan beter te krijgen? Voor de fruittelers, voor ons en voor de bijen. Meer bloemen en meer nestgelegenheid. Dus eigenlijk meer rommelhoekjes, zoals veel mensen dat beschouwen. Dit is een prachtig voorbeeld. Hier hebben we een braamstruweel. Het miegelt hier van met name de hommels. Maar dat is ook niet zo vreemd, want als je om je heen kijkt...dan bloeit er eigenlijk nauwelijks iets. Appels en peren zijn klaar. En dat is ook voor een fruitteler een probleem als die wil profiteren van die wilde bijen. Dan moet hij eigenlijk zorgen dat er na de bloei van zijn gewas nog wat te vreten is voor die beesten. En hier is dat met deze struik wel het geval. Maar op heel veel plekken is dat niet het geval. En dan verhongeren eigenlijk je bijen. En dan produceren ze minder nageslacht waardoor je het jaar daarop minder bijen hebt.