Name: Wat leeft er in de bodem van de Waddenzee?
Uploaded: 2022-10-03T00:00:00+02:00
Duration: 6 min 2 s
Description: We weten best veel over het Wad, maar de diepere delen van de Waddenzee zijn nog een raadsel. Daarom doet ecoloog Oscar Franken van het NIOZ onderzoek naar wat er in die delen leeft. Als we daar meer over weten, kan het Waddengebied uiteindelijk beter beschermd worden.

Klas 4/5/6

Het Waddengebied. Het grootste natuurgebied volgens mij van Nederland. We staan nu op Texel, eigenlijk op een wasplaats die hier nog een klein stukje droogvalt, maar die daar al onder water staat. En ja, dat is eigenlijk precies waar we onderzoek naar doen. Dus wij zijn benieuwd naar het leven in de wadbodem. Maar niet per se naar de plekken die droogvallen. Want daar is al de afgelopen jaren best veel over bekend geworden. Maar van die juist die diepere delen die altijd onder water staan, daar is nog relatief weinig van bekend. En dat proberen we binnen het onderzoek beter in kaart te brengen. Ja, maar dit is ook een Natura 2000-gebied en dat willen we gewoon beschermen natuurlijk. Ja, dat moet. Ja, van de wet. Precies. Daarbij is het superdynamisch. Er zijn natuurlijk allemaal geultjes die door het gebied kruisen. Maar ja, om echt goed te snappen wat er allemaal leeft in zo'n gebied moeten we natuurlijk wel onderzoeken wat waar voorkomt. Ja, want hier kan je wel een zevende of een schepje pakken, maar da's daar... Nee, daar kan je niet komen. Nee, en hoe gaan we dat doen? Met een onderzoeksschip. Kijk, dat is vet. Omdat er dus zo weinig bekend is van dit type delen, is het ook heel moeilijk om daar bijvoorbeeld plannen voor te maken voor beheer, beleid. Je moet eigenlijk eerst weten wat waar voorkomt voordat je daar een gedegen beslissing over kan nemen. Vijftienhonderd monsters, is dat voldoende om iets te weten te komen over die gigantische Waddenzee? Nou ja, dat is altijd de vraag. Natuurlijk wil je als onderzoeker altijd meer samples, meer monsters. Want ja, hoe nauwkeuriger en hoe fijner dat grid is, hoe nauwkeuriger je ook je conclusies kan trekken. Maar er zit altijd een afweging tussen wat er haalbaar is, ook qua kosten, maar ook qua tijd die eraan gekoppeld is. Maar we kunnen dus nu live kunnen we zo'n plakje uit de bodem gaan pakken? Ja absoluut. Oke cool, let's go. Ja, laten we dat doen. Nou, dit is hem. De boxcore. Ja dus hiermee maken we dit soort bodemmonsters. Ja. Je ziet hier een aantal grote loodschijven die zorgen voor het gewicht. De box zit daaronder en zodra we hem optakelen dan snijdt het mes snijdt hem aan de onderkant af waardoor dat hele intacte stuk wadbodem hier aan boord krijgen. Oh, dit gaat zo onder de grond door. Daar heb je hierin, zeg maar je blokje. Precies. Oke. En wat is de maximale diepte van de Waddenzee? Ja, op het allerdiepste plekje is het ongeveer vijftig meter. Vijftig? Ja, maar dat is echt veruit de diepste plek. En dat is helemaal tussen Den Helder en Texel in. En meestal is het een beetje dit. Ja. Ja, heel veel stukken zijn ongeveer dit, deze diepte. Nou, je ziet nu ook dat die pin is losgeschoten. Ja. En dat het mes nu aan de onderkant zit. Ja. Nou, dan wordt die box er nu onderuit gepakt en naar de zeeftafel gesleept. Op die zeeftafel wordt ie dan helemaal uitgespoeld. Oh ja. Wauw. Er beweegt hier iets. Slangster. Nou, wat we nu gaan doen is eigenlijk het simpel uitspoelen. Dus om dit mee te nemen in een beetje behapbare proporties willen we natuurlijk niet al dat zand mee. Nee. Dus eigenlijk alleen de beesten. En nou ja, eventueel schelpgruis. Dat gaat mee naar het lab. En dan zie je dus eigenlijk al heel goed hoeveel leven er eigenlijk in een zo'n stukje wat bodem kan zitten. Ongelooflijk. We hebben hier bijvoorbeeld ook schelpdieren. Amerikaanse zwaardschede. In een, nou ja, wat was het, misschien twee, vier liter of zo aan bodem dat het ongeveer was, als ik me goed herinner zit zoveel leven van beestjes die hun huisje aan het maken zijn, aan het leven zijn en aan het doen zijn, zand vasthouden en daarmee het hele uiterlijk en gedrag van het waddengebied bepalen. Ja, precies. Ja. En over al die hogere levensvormen van afhankelijk zijn, de vogels en de zeehonden enzovoorts. Ja ja. Nou en dit staat eigenlijk aan de basis van dat hele voedselweb he. In het laboratorium op Texel begint een minutieus uitzoekwerk: het sorteren en catalogiseren van al die vijftienhonderd monsters. En per monster, hoeveel beestjes zitten er in? Ja, per monster kan het dus enorm verschillen, afhankelijk van de locatie waar je die monster hebt verzameld. Dus in het minimale geval kunnen dat ook maar een of twee soorten zijn. Dat is echt heel weinig. En in het maximale geval 27, kan ook in een sample voorkomen. In zo'n klein stukje bodem? Ja ja zeker. We proberen in eerste instantie met dit onderzoek wat we vandaag aan het uitvoeren zijn globaal in kaart te brengen waar welke soorten voorkomen en hoe dat verklaard kan worden. En wat we uiteindelijk willen doen is ook kijken: waar worden ze nu niet gevonden? En hoe belangrijk is dit onderzoek nou voor het Waddengebied? We weten natuurlijk van eigenlijk alle natuurgebieden wel dat dat eigenlijk allemaal onder druk staat, maar om te weten onder hoeveel druk moeten we eigenlijk heel goed in kaart krijgen, waar welke soorten voorkomen en onder welke omstandigheden bepaalde soorten voorkomen. Zodat we echt die brede basiskennis eigenlijk van het hele systeem nou wat beter in de vingers krijgen. Want dan pas kun je ook, ja gedegen beslissingen maken wat je met bijvoorbeeld het beheer of het beleid wil gaan doen. En dat je dus alle biodiversiteit een beetje kan beschermen. Ja, precies ja. En zoals we nu dus dit soort bodemmonstercampagnes doen. Dit is dan de tweede keer. Als we dat meerdere keren herhalen in de tijd, dan kun je natuurlijk ook kijken wat er verandert in de loop der tijd. En dan kun je pas echt gedegen conclusies trekken. Eigenlijk ook wat misschien geschikte beschermingsmaatregelen zijn. En dan kunnen we er hopelijk nog lang van blijven genieten. Precies.

Wat leeft er in de bodem van de Waddenzee?

De meest interessante reportages, gesprekken en fragmenten uit het wetenschapsprogramma Atlas (NTR).

Programmaheaders

Logo Wetenschap

Atlas in de klas

Naar het Youtubekanaal van NTR Wetenschap

We weten best veel over het Wad, maar de diepere delen van de Waddenzee zijn nog een raadsel. Daarom doet ecoloog Oscar Franken van het NIOZ onderzoek naar wat er in die delen leeft. Als we daar meer over weten, kan het Waddengebied uiteindelijk beter beschermd worden.

Dieren en planten

Onderzoek naar biodiversiteit in het Wad

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.