(Wij Houden van Oranje van Andre Hazes speelt af) Het Nederlands elftal gaat spelen op het WK en het leuke is, hier zitten allemaal verschillende mensen, maar samen vieren ze feest. Helemaal in het oranje. En dat komt door het Oranjegevoel. Ik vind oranje heel erg lelijk eerlijk gezegd. Oh echt? Ja, ja, maar voor zoiets doe ik het graag. Dat iedereen weer voor één land is he. Geen ruzies, geen Feyenoord-Ajax. Het is de hele sfeer, iedereen komt samen en het is één groot feest. Altijd oranje. Ik, normaal mijn vrouw ook, de hond is gekleurd. We zijn samen. We strijden samen, we mopperen samen, we juichen samen. Dat Oranjegevoel maakt de Nederlandse sportfans in heel de wereld bekend als de vrolijke supporters met hun uitbundige outfits. Maar wat is dat oranje gevoel nou precies? En hoe komt het dat het dit alles met ons doet? De kleur oranje danken we aan een man die hier in Delft woonde, werd vermoord en hier in deze kerk werd begraven. Dit hier is het praalgraf van een verre voorvader van onze koning Willem Alexander en hij heette ook Willem en is de vader des Vaderlands, omdat Nederland zoals we het nu kennen ooit begon bij hem Willem van Oranje. En zo zag ie eruit, zo'n 450 jaar geleden. Willem werd geboren in Duitsland en was van adel en in die tijd betekende dat dat als je later groter was, dat je de baas werd over verschillende stukken land. Willem kreeg al zijn eerste gebiedje toen die elf jaar oud was. Hij erfde een stukje land in het zuiden van Frankrijk. Kijk, dit stukje land, om precies te zijn. Orange, oranje dus. En sindsdien heet hij dus Willem van Oranje. Later kwamen de Nederlanders onder zijn leiding in opstand tegen de Spanjaarden die hier toen de baas waren. “In naam van Oranje,” riepen ze toen. En welke kleur voerden ze? Ja, oranje natuurlijk. En dat deden ze zo met deze vlag. Kijk, de kleuren wit en blauw waren van het gebiedje Orange en aan de bovenkant had je een mooie oranje baan, oftewel oranje boven. Na de oorlog tegen de Spanjaarden kregen we de vlag zoals we nu kennen met een rode baan aan de bovenkant. En waarom dat oranje veranderde in rood? Dat weet eigenlijk niemand. Maar wat we wel weten is dat we de kleur oranje best wel misten. En dus werd deze oranje wimpel bedacht. Die ken je misschien nog wel van Koningsdag. Let op, komt-ie. Oranje boven, oranje boven. Leve de Koning. Oranje bove... Oh daar gaat hij... Nederland begon in naam van Oranje en met de kleur oranje. En die kleur, die zie je nu vooral nog terug tijdens sportwedstrijden. Maar dat is niet iets wat we al heel lang doen. Dat doen we eigenlijk al zo'n jaar of zestig. En toch hebben we in die tussentijd echt van alles bedacht om onze sporthelden aan te moedigen. De eerste keer dat we sportfans met Oranje zagen, was bij schaatsen. In 1966 deed Nederland het super goed tijdens het Europees Kampioenschap en daar droegen fans voor het eerst een oranje muts. Maar heel gek, toen het Nederlands voetbalelftal de WK finale haalde in 1974 was er nauwelijks Oranje te zien en in 1978, weer een WK finale. Ook nauwelijks oranje te zien in het publiek. Maar toen Nederland Europees kampioen werd in 1988 kleurde het land al aardig oranje. Maar dat is allemaal nog niets vergeleken met 2010, toen Nederland weer een WK probeerde te winnen. Één grote Oranje zee. En nu zien we Oranje bij alle internationale sportevenementen. Hockey, volleybal, Olympische Spelen, Paralympische Spelen, noem maar op. Dit zijn de Leeuwinnen, het Nederlands dames elftal in training. Ze zijn Europees kampioen geweest. En ja, ze hebben ook in een WK finale gestaan. Ook verloren, net als de mannen. Maar met al die successen en wat teleurstellingen. Wat is dat Oranjegevoel nou? Je hoort echt heel erg bij elkaar. Het gevoel van saamhorigheid. Maakt het jou ook trots? Ja. Gewoon gezellig ja. Wat is dat Oranjegevoel? Ja, ik weet het niet... Dit denk ik. Ja, de fans. En ja, dat gevoel dat je als je naar het stadion gaat en Oranje het hele stadion overneemt. Ik denk dat wij daar iets heel bijzonders mee hebben als land. Het straalt gewoon echt iets uit. Wat straalt het uit? Eenheid denk ik. Speel jij ook beter als Ja tuurlijk. Speel je beter voor Oranje dan voor Manchester United? Dat ga ik niet zeggen, maar het heeft wel iets heel bijzonders. Ja, ik denk wel dat dat iets is wat je echt bij je land hoort. En dat is altijd wel nog een tikje extra. Ja. Nu vinden we al dat oranje heel normaal, maar toch is het raar dat we dat nog maar zo'n zestig jaar doen. Want het Nederlands voetbalelftal speelt al in een oranje outfit sinds 1907. Ja, en deze uit het EK van 1988 is toch wel een van de opvallendste oranje shirts ever. Nou... Jij hebt gewoon een T-shirt aan van het Spaanse elftal waar ze ons dus in de laatste WK finale keihard mee hebben verslagen. Ja, mooi is dat he, je ziet meteen dat ik er nou niet bij hoor en dat je meteen een soort van oorlogstaal begint uit te slaan. Oranje, dat is nog steeds verbonden met dat militaire, inderdaad. Het is het oranje legioen. Als je met de fans in de stadions zit, dan gaan ze allemaal roepen: “Aanvallen!” Ja, we gaan hier ook wel even meteen wat aan doen, want ik heb er last van. Zo hier, petje op! Zo mooi capeje om. Ja dit is beter. Waarom doen we dit eigenlijk zo met die oranje kleur en zo? Omdat we bij elkaar willen horen. Vroeger droegen mensen dat als ze inderdaad enorme fan waren van de familie van Oranje. Maar er waren natuurlijk ook ongelooflijk veel mensen die helemaal niks hadden met het Huis van Oranje. Ja, en is dat iets wat je dan nu vandaag de dag nog terugziet? Die link met het koningshuis en met Willem van Oranje bijvoorbeeld. Nou, daar komt het oorspronkelijk wel vandaan. Zo'n 130 jaar geleden, toen werd de overgrootmoeder van Willem-Alexander koningin. Dat was Wilhelmina. En toen zij koningin werd, moest zij heel populair gemaakt worden. Dus er waren allerlei oranje producten, serviezen, plaatjes, prentenboeken, een soort van merchandise lijn die in de sport ook voorkomt, en die echt los is gegaan nadat Nederland 1988 met dat mooie shirt van jou het EK won. En daarna, ja dan is het hek van de dam en dan wordt er van alles gemaakt. Je kent dit gekke harige poppetje vast toch wel. Dat plakte je vast ook overal te pas en te onpas op. We zien petjes. We zien deze beroemde jongen waar je verschrikkelijk veel lawaai mee kan maken. Alles is nu oranje. Ja als je dan oranje zou moeten beschrijven in drie woorden? Voetbal, schreeuwen en... Gewoon winnen. Super blije kinderen, natuurlijk, volle stadions en ja, ook al gaat het slecht zijn ze er alsnog. Dus echt die steun. Eenheid, gekte en plezier. Ja, dat Oranjegevoel dat heeft niet per se iets te maken met dat we onoverwinnelijk zijn, toch? Nee, zeker niet. Zo goed zijn we nou ook weer niet. Maar dat Oranjegevoel, dat dat is eigenlijk groter dan dat. En als je kijkt naar Nederland en de geschiedenis van Nederland, dan zie je toch een land met heel veel verschillen. Heel veel verschillende geloven, heel veel verschillende politieke ideeën. Er zijn ongelooflijk veel mensen uit allemaal andere landen bijgekomen. Maar als je oranje draagt, dan maakt dat allemaal niks uit. Dan hoort iedereen erbij; arm of rijk, wit of zwart, jong of oud, man of vrouw, van alle kleuren van de regenboog. En zelfs die koning, die doet er ook aan mee. Nederland, dat is toch vaak een beetje een volkje van doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. Maar toch. Die Nederlanders hebben dan af en toe zo'n enorme uitlaatklep nodig. En dat Oranje en dat oranje legioen, dat is daar perfect voor. Als ik nou aan jou als expert vraag wat is dat Oranjegevoel in drie woorden? Wat zeg je dan? Voetbal? Ja, één Tompoucen, tompoucen. Oké, ja. En feest. Natuurlijk, feest! Ja, eigenlijk weet iedereen in Nederland wel wat het Oranjegevoel is. Het laat zich alleen een beetje lastig omschrijven. Het is dit hier. En als ik het Oranjegevoel zou moeten omschrijven, dan zou ik zeggen: jij, wij, in een. Toch!
