Name: Wat is een graadstok?
Uploaded: 2022-04-06T00:00:00+02:00
Duration: 2 min 29 s
Description: De graadstok of Jakobsstaf wordt in de zeventiende eeuw gebruikt om de hoek van de zon of de sterren ten opzichte van de horizon te meten. Schippers kunnen daarmee bepalen rond welke breedtegraad ze zich bevinden. In die tijd van levensbelang voor het navigeren van een schip op zee.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Nicola de Hilster is wetenschapshistoricus en beschikt over een prachtige verzameling replica's. Dit is dus een graadstok. Ik mag er een lenen. En niet onbelangrijk, hij wil me ook wel even uitleggen hoe zo'n instrument nou werkt. Het moet op zee wel wat zonniger worden als we dit gaan uitproberen. Dat zou handig zijn. Maar er is wel wat te zien. D'r is wat te zien, daar zit een heel vaag zonnetje. Ik zou zeggen dat ie daar is. Ja klopt ja. En dat betekent dus dat we die kant op gaan kijken. Ja. En ik ga dus m'n oog aanzetten aan het onderste vizier. En dan zet ik het beentje zo. En die zet ik op de horizon en dan moet ik alleen een beetje zon hebben om die zonnestraal hiervan op het been te laten vallen. Maar voor deze toepassing is het dus eigenlijk te diffuus op het moment. Ja, je moet echt een goed fel schijnende zon hebben. Maar deze kan toch ook in de stand dat je naar de zon kijkt toch? Ik bedoel we hebben nu de vrij unieke situatie dat we misschien een beetje naar de zon kunnen kijken. Ja dat zou kunnen ja. Dan gaan de viziertjes eraf. En deze schuiven we naar voren. Ja. En dan kunnen we hem voorwaarts gebruiken. Je moet proberen en de onderkant op de horizon te houden en de bovenkant op het midden, de onderkant of de bovenkant van de zon. Ik kan me wel voorstellen dat je het een beetje stapsgewijs kan doen dat je in ieder geval kijkt klopt ie nog. Ja. Je kunt hem natuurlijk naar voren halen, naar achteren en nog een keer controleren en nog controleren. Ja, je kan hem even proberen. Ja. Alsjeblieft. En gewoon dit middelpunt ongeveer naast m'n oog? Ongeveer naast m'n oog. En dan kijk je de onderkant van de schuif naar de horizon en langs de bovenkant van de schuif naar de zon. Dus tot waar de boompjes beginnen, zeg maar. Is dat ongeveer een idee? Ongeveer idee voor nu, voor nu is het goed genoeg. Dus als ik 'm dan nu zou aflezen. Ja. Dus achtendertig. Achtendertig en een beetje. Ja. 38,2. Ik heb gewoon voor 't eerst genavigeerd. Weliswaar op het droge. Weliswaar op het droge, geef ik toe. Ja, want je gaat wel met het schip nog een ander probleem krijgen. Nou, t wordt wel echt... Het wordt een heel dynamisch verhaal, wordt het zo direct. Helemaal goed. Alsjeblieft. Dank. Veel plezier ermee. Ik zal er goed op letten. Ja.

Wat is een graadstok?

Diederik Jekel neemt beroemde en onbekende wetenschappers onder de loep die met hun experimenten de wereld veranderden, in acht speciale afleveringen voor in de klas.

Programmaheaders

Logo Wetenschap

Jekels jacht in de klas

NTR Wetenschap op Youtube

De graadstok of Jakobsstaf wordt in de zeventiende eeuw gebruikt om de hoek van de zon of de sterren ten opzichte van de horizon te meten. Schippers kunnen daarmee bepalen rond welke breedtegraad ze zich bevinden. In die tijd van levensbelang voor het navigeren van een schip op zee.

Natuurkunde

Navigeren zonder gps

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.