Name: Waarom is Radio Kootwijk zo’n bijzonder gebouw?
Uploaded: 2025-08-25T15:10:37+02:00
Duration: 5 min 10 s
Description: Toen Radio Kootwijk gebouwd werd, was Indonesië nog een kolonie van Nederland. Telefoons bestonden nog niet en een brief versturen ging traag. Toen werd de radio uitgevonden. Door middel van hele lange radiogolven konden boodschappen over lange afstanden verstuurd worden. Er staan geen andere gebouwen in de buurt, omdat die de radiogolven kunnen verstoren.

Groep 6/7/8

Radio Kootwijk is om te beginnen een heel bijzonder gebouw. Het lijkt wel een moderne kathedraal, of een tempel. Of zelfs een sfinx! En dat midden in een uniek natuurgebied. Het ziet er prachtig uit maar het is van oorsprong meer een technisch gebouw. De vorm van het gebouw heeft meer te maken met de functie. Namelijk onderdak geven aan de allereerste lange-golf radio van Nederland. ‘Mirabella! Mirabella! Mirabella’ Hallo, hallo!’ In de tijd dat Radio Kootwijk gebouwd werd tussen 1919 en 1923, was Indonesië aan de andere kant van de wereldbol, nog een kolonie van Nederland. Het contact met die overzeese gebieden ging per brief. En dus per boot. Telefoons bestonden nog niet. En dus kon het echt weken duren voor een simpele boodschap aankwam. Totdat de radio werd uitgevonden. Die radiogolven maakten het mogelijk om signalen van de ene kant van de aardbol naar de andere kant te sturen. Nou werkte dat in die tijd alleen met hele lange radiogolven. Die lange radiogolven hadden de eigenschap dat ze als het ware dicht op het aardoppervlak kleefden en daardoor over hele lange afstanden verstuurd konden worden. Er was wel een uitdaging. Hele lange radiogolven moesten gemaakt worden met hele sterke zenders en hoge zendmasten. En daar werd toen dat gebouw voor neergezet. Hier kan je datzelfde gebouw zien als de spil in een netwerk van vijf enorme zendmasten van 212 meter hoog. Die allemaal nodig waren om die lange golven de wereld in te sturen. Aan de andere kant van de wereld, in Bandoeng werd zo'n zelfde installatie gebouwd om de golven te kunnen ontvangen. Moet je even voorstellen, we hebben het hier over 100 jaar geleden. Toen was dit echt een technisch hoogstandje om van te smullen. Het begin van die radio was 100 jaar geleden iets om trots op te zijn. In theorie hadden ze hier ook een simpele loods kunnen bouwen. Maar de architect Jules Luthmann koos voor dit gebouw om die trots uit te kunnen stralen. In die tijd was dit supermodern, gemaakt van de nieuwste materialen. Daarmee is Radio Kootwijk ook het allereerste gebouw van gewapend beton in Nederland. Wauw! Dit is de magische vloer van deze gigantische zenderhal. Hij is helemaal opgebouwd uit een patroon van tja, wat zullen we zeggen? Haken lijken het wel. Het interessante is dat als je door je oogharen hiernaar kijkt dat je iets verstopt ziet zitten namelijk een radiogolf die er doorheen loopt. Ik zal 'm even volgen. Dit is hem. Zie je hem? De hele vloer stond hier vol met zendapparatuur en coderingsmachines. Er was superveel energie nodig om die lange-golf zender te laten werken. Als de zender aan stond kwam er zo veel straling vrij dat al het ijzer in het gebouw warm werd. Dat is de reden dat ze dit gebouw helemaal gemaakt hebben van beton. Ze hadden ook kunnen kiezen voor hout met spijkers. Maar dat was een hele grote kans dat het gebouw in de fik zou vliegen. Beneden bij de ingang heb je trouwens een grote vijver en het water uit die vijver werd gebruikt om die zender te koelen. Ok. Kijk hier eventjes dan. Wat een uitzicht! O, heerlijk! En vanaf hier kan je ook goed zien dat dit gebouw midden in een soort lege ruimte staat. Er is hier verder bijna niks anders in de omgeving. Met een goede reden natuurlijk. Want andere gebouwen konden dat radiosignaal verstoren. En dat wil je natuurlijk niet. Als je hier loopt, voel je wat voor aparte plek dit is. Zo'n technisch gebouw en dat midden in zo'n natuurlijke omgeving. Ik heb het nog nooit meegemaakt, maar wel heel bijzonder.

Ecosystemen schoolplaat

Aan de hand van het gebied de Veluwe leer je hoe ecosystemen functioneren en welke verschillende ecosystemen er te vinden zijn. De Veluwe is één van de grootste natuurgebieden in Nederland. Verken de heide, het bos en de beek. Ontdek welke invloed dieren onderling op elkaar hebben door middel van voedselwebben. Leer wat het belang is van een dood dier voor de natuur en wat de terugkeer van de wolf betekent voor de Veluwe. 

Klik op de afbeelding om te beginnen.

Interactieve schoolplaat over de Veluwe

Ecosystemen

In 1951 is de televisie toegevoegd aan het medialandschap. Tot die tijd had je alleen de krant en de radio. Behalve een nieuwsfunctie krijgt de televisie ook steeds meer een sociale functie: televisiekijken wordt een moment van gezelligheid. In de loop der jaren is de televisie veel veranderd, maar nog steeds is het een geliefd medium. 

Quiz over de kijkbuis

Wat weet jij over de televisie?

In Nederland vind je 13 plekken die werelderfgoed zijn. Dat zijn bijzondere gebouwen, natuurgebieden of steden die uniek zijn. Weet jij wat het inhoudt om werelderfgoed te zijn? Test je kennis in de quiz!

Quiz over unieke plekken in Nederland

Wat weet jij over werelderfgoed?

Waarom is Radio Kootwijk zo’n bijzonder gebouw?

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Programmalogo's

Het Klokhuis

Toen Radio Kootwijk gebouwd werd, was Indonesië nog een kolonie van Nederland. Telefoons bestonden nog niet en een brief versturen ging traag. Toen werd de radio uitgevonden. Door middel van hele lange radiogolven konden boodschappen over lange afstanden verstuurd worden. Er staan geen andere gebouwen in de buurt, omdat die de radiogolven kunnen verstoren.

Beeldend en bouwkunst

Techniek

Speciaal gebouwd voor het communiceren met de andere kant van de wereld

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.