Name: René Descartes (1596 – 1650)
Uploaded: 2024-10-08T14:06:35+02:00
Duration: 3 min 1 s
Description: Met René Descartes kon de Verlichting beginnen. Hij bedacht een nieuwe manier om naar de wereld te kijken: door te twijfelen.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

René Descartes staat met die ene formulering aan de wieg van wat de moderne filosofie wordt genoemd: cogito ergo sum. Oftewel: ik denk, dus ik ben. Dat zinnetje staat voor een  nieuwe methode om onszelf en de wereld om ons heen te onderzoeken. 
Descartes stelt dat onbetwijfelbare kennis niet kan voortkomen uit traditie of gewoonte.  Zelfs onze eigen zintuigen zijn niet helder genoeg. Ware kennis begint bij een radicale twijfel aan alles wat we geloven, menen te weten of waarnemen. Pas als we aan alles twijfelen, stuiten we op iets wat onbetwijfelbaar is. Namelijk dat iets twijfelt, of denkt. Ons eigen verstand is volgens Descartes het startpunt van kennis. Vandaar:  ik denk dus ik ben. 
Met Descartes klopt de Verlichting aan de deur; niet blind een overtuiging volgen, maar kritisch nadenken. Durf te twijfelen. 
Maar, als het verstand de bron is van kennis, hoe zit het dan met ons lichaam? Volgens Descartes moeten we het lichaam beschouwen als een mechanisch systeem. Descartes maakt een scherp onderscheid tussen denken en onze lichamelijkheid. Het lichaam is te zien als een voorgeprogrammeerde machine, zonder gedachten of wil. Het denken is daarentegen vrij en bewust van zichzelf. Dit zogeheten dualisme stuit op veel kritiek, ook vandaag nog. 
Neurowetenschappers stellen dat wij niets meer zijn dan een biologische machine. Die vrijheid van Descartes is een illusie. Descartes zou hen deels gelijk geven. Ja, het lichaam is een machine. Maar over het denken kunnen we dat niet zeggen. Een machine voert immers blind zijn programma uit, maar het verstand kan twijfelen en alternatieve gewoontes ontwikkelen. ‘Iets’ in ons lichaam moet zich dan toch onttrekken aan dat gedetermineerde. Een zelfbewuste geest in de machine, in staat tot ethiek en politiek. 
Descartes woonde twintig jaar in Nederland, waar naar eigen zeggen het klimaat om te denken beter was dan in Frankrijk. Hier ontmoette hij ook de hoogbegaafde Elisabeth van de Palts. Tussen beide ontstond een wereldberoemde correspondentie, die voor Descartes de aanleiding was om De passies van de ziel te schrijven. Een studie over hoe hartstochten onze ziel beroeren.

Van Aristoteles tot Kant: grote denkers hebben veel invloed gehad op hoe wij de wereld zien. Maar wat was de kern van hun boodschap? Human heeft het samengevat in mooie, informatieve animaties.

Grote geesten

HUMAN: Grote geesten

Van de Oude Grieken tot de Dalai Lama: veel wijsheden hebben we aan filosofen te danken. Maar weet jij welke uitspraak bij welke denker hoort? Start de quiz, kies bij elk citaat het juiste antwoord en bekijk de video als je het niet weet. 

Quiz over quotes van grote denkers

Weet jij van die deze filosofische uitspraken zijn?

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

In de 18e eeuw begint in Europa de Verlichting. Door de ontwikkeling van de wetenschap veranderen onze ideeën over de maatschappij. Weet jij wat de Verlichting precies inhoudt? Test je kennis in de quiz. 

Quiz over denkers en ideeën

Wat weet jij over de Verlichting?

René Descartes (1596 – 1650)

Speel de quiz over filosofische uitspraken!

HUMAN

Met René Descartes kon de Verlichting beginnen. Hij bedacht een nieuwe manier om naar de wereld te kijken: door te twijfelen.

Cultuur en geloof

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Op dit moment ervaren wij problemen met de site, waaronder de zoekfunctie. Er wordt aan gewerkt, hopelijk snel opgelost. red. Schooltv.nl

Schaatsende kinderen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.