Wat heb je liever: privacy of veiligheid? Zo gesteld is dat inderdaad een duivels dilemma. Ieder mens wil zich veilig voelen en verwacht daarom van de overheid dat zij die veiligheid waarborgt. Maar we willen niet dat de staat ons zomaar kan afluisteren of fouilleren, terwijl dat soms wel nodig kan zijn om criminelen te bestrijden. Nu zeggen veel mensen: ach, wie niks te verbergen heeft, heeft ook niks te vrezen. Maar is dat wel zo? Niet alleen criminelen hebben immers wat te verbergen: zouden jullie het leuk vinden als iedereen weet dat je een rare ziekte hebt? Of dat opeens op YouTube staat hoe je stiekem achter het schoolplein met iemand staat te zoenen? De vraag wat belangrijker is, privacy of veiligheid, is dus bijna niet te beantwoorden. De vraag waar het eigenlijk om draait is dan ook een andere, namelijk: is de mens te vertrouwen of niet? In de filosofie zijn daar twee extreme antwoorden op gegeven. Het ene antwoord is afkomstig van de Britse filosoof Thomas Hobbes: hij wantrouwde de mensheid, omdat hij de mens als een egoïstisch wezen zag die alleen maar zijn eigenbelang najaagt. Volgens Hobbes zijn mensen net dieren - we willen niets anders dan onze overlevingskansen vergroten. Een beschaafde samenleving kan daarom alleen bestaan als de staat de mens zoveel mogelijk in de gaten houdt. Doet de staat dat niet, zegt Hobbes, dan breekt onherroepelijk een “oorlog van allen tegen allen” uit.Het andere antwoord, van de Duitse filosoof Immanuel Kant, is optimistischer: hij vertrouwde de mensheid, omdat hij de mens helemaal nietals dieren zag. Mensen kunnen immers nadenken, zegt Kant. En omdat wij kunnen nadenken, kunnen we ook samenwerken. Controle is dus niet nodig: de mens begrijpt zelf ook wel dat hij een ander geen kwaad aan moet doen. Dat is immers in zijn eigen voordeel: als iedereen samenwerkt, is iedereen uiteindelijk beter af. Wat denken jullie? Wie heeft gelijk: Hobbes of Kant? Stel je eens voor dat de docent nu een grote pot met geld in de klas zet en zegt: verdeel dat geld maar. Wat gebeurt er dan? Gaan jullie vechten, om zelf het meeste geld te krijgen? Of gaan jullie nadenken en het geld zo eerlijk mogelijk verdelen?Afhankelijk van je antwoord op die vraag, weet je ook wat je belangrijker vindt: privacy of veiligheid. Ik hoop in ieder geval dat jullie slimmer zijn dan Thomas Hobbes voorspelt.
