Name: Ontstaan van het rivierkleigebied
Uploaded: 2003-03-28T13:49:00+01:00
Duration: 2 min 53 s
Description: In het midden van Nederland liggen veel rivieren. Daar bestaat de grond uit rivierklei. We noemen dit gebied dan ook het rivierkleigebied. Dit landschap is lang geleden al ontstaan. In een tijd dat er nog geen dijken waren. En rivieren op verschillende manieren invloed hadden op het landschap.

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

In het midden van Nederland liggen veel rivieren. Daar bestaat de grond uit rivierklei. We noemen dit gebied dan ook het rivierkleigebied. Dit landschap is lang geleden al ontstaan. In een tijd dat er nog geen dijken waren. En rivieren op verschillende manieren invloed hadden op het landschap. 
Ze voerden water af, maar verplaatsten daarbij ook grind, zand en slib. Soms meer, soms minder. Afhankelijk van de stroomsnelheid van de rivier. Bij een bocht in een rivier stroomt het water in de buitenbocht sneller dan in de binnenbocht. Het stroomt zo snel dat het daar bodemdeeltjes meeneemt. 
De bocht wordt hierdoor steeds groter. In de binnenbocht zakken de bodemdeeltjes door de lagere stroomsnelheid naar beneden. Hierdoor wordt er daar juist grond opgebouwd. Het resultaat is dat de rivier steeds grotere bochten krijgt. 
Maar de rivier heeft nog op meer manieren invloed op zijn omgeving. Dat heeft te maken met het wisselende waterpeil. De ene keer staat het water hoog, en dan weer laag. Bij hoog water stroomde de rivier vroeger buiten zijn oevers. Als dat gebeurde, werd de rivier breder. Het water kreeg meer ruimte en ging dus langzamer stromen. Hierdoor zonken de zwaarste deeltjes in het water als eerste naar beneden. Dat is het zand. Slib oftewel klei, is lichter dan zand, en werd langer meegevoerd en zonk daarna pas naar beneden. Slib kwam het verste van de rivier te liggen.  
Hoe de rivier stroomde, snel of langzaam, bepaalde dus hoe het landschap er uit is komen te zien. Als het water weer lager kwam te staan, waren oeverwallen en kommen in het landschap te zien. De mensen gingen op de oeverwallen wonen. Hier kwamen ook de akkers en later fruitbomen. De kom was geschikt voor grasland.  Maar soms kwam het water zo hoog, dat het huis en het land van de boeren overstroomden. Daarom bouwden de boeren dijken, zodat hun huizen en land voortaan droog zouden blijven. En zo is het rivierkleilandschap ontstaan, met dorpen op de oeverwallen, kommen en de rivier.  
De stroming van de rivier heeft het meeste in dit landschap bepaald.  Zomers staat de rivier laag, maar in de herfst en het voorjaar kan de rivier buiten haar oevers treden.

Klas 4/5/6

Ontdek welke grondsoorten er in Nederland liggen in deze interactieve schoolplaat. Zoom in en dwaal door Nederland. Om meer te leren over het ontstaan en de kenmerken van de grondsoort, bekijk je de korte video's op de kaart.

Interactieve schoolplaat over de grondsoorten in Nederland

Het Nederlandse landschap

Water is één van de belangrijkste elementen op aarde. Als oppervlaktewater, zoals zeewater, verdampt en er wolken worden gevormd, kunnen winden het opgeslagen water meevoeren. Als water weer condenseert en in neerslag weer in zee terechtkomt spreken we van een korte waterkringloop. Als het water via bergen, rivieren en grondwater op land naar de zee terug wordt gevoerd spreken we van een lange waterkringloop. Zoom in op de verschillende onderdelen en klik op de knoppen om de video's te bekijken.

Interactieve schoolplaat over de cyclus van water op aarde

De waterkringloop

Het Nederlandse landschap is gemaakt door de natuur en ingericht door de mens. 

Het ontstaan en de inrichting van Nederland

Door de eeuwen heen hebben we in Nederland manieren gevonden om om te gaan met de dreiging van het water. We zijn kampioen in het bouwen van dijken, dammen en het maken van polders. In deze tijdlijn ga je terug in de tijd om te ontdekken hoe het landschap van Nederland gevormd is. 

Tijdlijn over hoe het Nederland zoals we kennen is ontstaan

De inrichting van Nederland

Ontstaan van het rivierkleigebied

Nederlandse rivieren

Werkblad Rivierklei

Nederland is een vlak land. Toch vinden we heuvels in het midden en het zuiden van ons land. De Nederlandse landschappen zijn ontstaan de door de werking van water, wind en ijs, nu en in het verleden.

Landschap en grondsoort

In het midden van Nederland liggen veel rivieren. Daar bestaat de grond uit rivierklei. We noemen dit gebied dan ook het rivierkleigebied. Dit landschap is lang geleden al ontstaan. In een tijd dat er nog geen dijken waren. En rivieren op verschillende manieren invloed hadden op het landschap.

Aarde, zon en maan

Waarom zit er een bocht in een rivier?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.