Name: NSB'ers op de vlucht
Uploaded: 2021-12-03T00:00:00+01:00
Duration: 8 min 1 s
Description: In 1931 wordt de Nationaal-Socialistische Beweging opgericht. De NSB is een politieke partij die sympathiseert met de nazi’s. Als de bevrijding van Nederland in 1944 nabij lijkt, slaan aanhangers van de NSB op de vlucht. Maar veilig zijn ze niet, want de trein waarin ze vluchten wordt beschoten door geallieerden.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Het is september 1944. Via Radio Oranje vertelt premier Gerbrandy het goede nieuws: de geallieerden lijken al in Breda te zijn. De oorlog kan nu niet lang meer duren. Het is Dolle Dinsdag. Nederland viert alvast de bevrijding. Maar niet iedereen in het land viert feest. Dus dat is toch heel verschrikkelijk geweest. En zover ik weet moeten er ongeveer 35 doden bij gevallen zijn. In deze video zie je hoe een trein vol vluchtende NSB'ers werd beschoten. 
Er werd gesproken over we gaan op reis en dat kan je al, een jongetje van acht. Ik was met de trein nooit verder gekomen dan naar Abcoude, waar mijn grootouders wonen. We zouden naar Duitsland gaan met vakantie. 
Een van de treinreizigers wil alleen onherkenbaar met ons praten. Dus er moesten spullen mee, kleren mee in alles. En hoe dat mee moest, we hadden thuis een hele grote wasmand staan en nou, daar ging alles in. We gingen met de tram naar het centraal station. Het was mooi weer en het was september. Het was een mooie dag en ik was het redelijk vrolijk, nam alles in me op en vond alles interessant. En ik denk niet dat iemand anders in de trein zich zo gevoeld moeten hebben. Want ja, ouders hebben andere ideeën en gedachten dan hun kinderen. En ik zie me nog voor me, kun je nagaan, later denk je wat een haast ze hadden om weg te komen, maar er moest een vrouw naar het toilet en die stond op het perron en als kind zijnde vind je dat heel raar dat een vrouw daar staat te plassen zo. Maar mijn moeder zei neem een grote stap eroverheen en we doken de trein in. En het was een ouderwetse trein, die had twee deuren, de ene kant in de andere kant eruit he. En dan met links en rechts een verschrikkelijke bank. Zo'n harde zitbank. De trein vertrekt naar het voor de NSB'ers veilige Duitsland. Ik kijk zeer geïnteresseerd naar het landschap dat voorbijschoot. In mijn beleving, die trein die zal de eerste paar minuten niet vlug gereden hebben, maar we waren denk ik misschien tien minuten onderweg. En toen stopte die. Veel tijd om zich af te vragen waarom de trein stopt hebben de inzittenden niet. Een ooggetuige hoort de vliegtuigen al aankomen. Waar de trein nu is, daar gebeurt het. Waar de trein nu is. Je hoorde ze schieten. En toen zei mijn vader, iedereen de trein uit tegen de dijk liggen en met je gezicht door. Dat deden we. Ik lag onder de bank met m'n broer en aan de andere kant lag mijn zusje en m'n jongste broer met de trein en moeder en mijn broer die omgekomen is, die lag in het middenpad. En mijn moeder en lag meerdere kinderen naast haar. En zo hebben we de aanvallen afgewacht. Ik denk dat de vliegtuigen een keer of drie overkwamen. En het glas vloog uit de ruiten en de mensen stoven eruit. En toen hebben we echt horen vloeken en bidden. Echt. En kermen en schreeuwen. Ja, ik zag ze nog door de sloot springen. Die mensen waren gewoon in paniek, die zagen niet een overweg, gingen er dwars doorheen, die wilden weg. Die wilden zover mogelijk van de trein vandaan, die sprongen over de sloot heen. De vijand. Dat kan je je nu niet voorstellen, maar ja, dat waren de Tommies, de geallieerden, die hadden de trein beschoten. Hoe haalden ze het in hun hersens? Ja, wist ik veel. Toen de vliegtuigen over waren, zag ik meteen naar mijn oudste broer gewond was. Ik zei God je bloedt. Het bloed liep helemaal langs dat been heen en hij werd heel gauw geholpen door iemand en mijn jongste broer ja, die stond niet meer op, het was gebeurd. Die was ja...Dat is oorlog he. Wreed. En m'n moeder die stond niet op dus je dacht meteen dat er iets ergs gebeurd was. Maar ja, ik besefte eigenlijk nog niet wat. We hebben allerlei mensen aangeklampt om moeder uit de trein te halen en dat is dan ook wel gelukt. Maar ja, voordat ze dus op brancard lag en afgevoerd was, dat duurt dan natuurlijk en gaat allemaal niet zo vlug. Langerak, geen fan van de NSB, schiet toch te hulp. En toen kwam die ploegbaas, die was er ook gelijk bij, jongen we moeten die mensen uit de trein halen want die smeult. De zittingen smeulden. Nou, we zijn gelijk aan het werk gegaan en we hebben er verschillende uitgehaald. Ja, ik was natuurlijk niet sympathiserend, maar daar weerhield mij er niet van om de mensen te helpen. Je zag zoveel narigheid. Daar dacht ik op het moment niet aan. Al wist ik het. Het is me ook nooit kwalijk genomen. U dacht niet het zijn maar NSB'ers? Laat ze maar gaan, laat ze maar verrotten. Nee, echt niet. Nee. Nee, dat...Op zo'n moment, dat doe je dat niet. Daar ben je een mens voor. Ik wist het op dat moment natuurlijk niet. Je denkt nou dat zijn burgers en toevallig is die trein geraakt. Maar naderhand dacht je ja, het zal mij verder een worst zijn en ze hebben goede verdiende loon gekregen. Ja toch? Naderhand ga je het wat nuanceren en denk je ja, dan waren er toch ook misschien wel NSB'ers bij die niet zo vreselijk kwaad waren. Mijn moeder had schotwonden in haar armen, in de benen en de longen, maar ze was nog bij de tijd. Want ze vroeg nog waar is Hansje? Ik zei die staat bij de koffers. Maar we hadden helemaal geen koffers. Het bloed liep nog uit haar mond, dus ze heeft echt niet lang meer geleefd. Bij een rangeerterrein in Diemen wisselt de trein snel van locomotief en kan zo alsnog doorrijden naar Duitsland. Ik hoorde van mijn vader dat er een aantal doden waren. In mijn beleving waren het er een stuk of vier, maar het schijnen er veel meer geweest te zijn. Dus dat is toch heel verschrikkelijk geweest. En zover ik weet moeten er ongeveer 35 doden bij gevallen zijn. Er is niet alleen schaamte bij de kinderen van NSB'ers, ook het onbesproken verdriet van een zoon die zijn moeder verliest, blijft. Je kan er eigenlijk nooit met iemand over praten, want je krijgt meestal toch naar voren geschoven dat je fout was omdat je 13 jaar was. Dus. Oh, jij hebt niks meegemaakt in de oorlog. Nee ja, dan schiet je vol. Nog niks meegemaakt, ik ben wel m'n moeder kwijtgeraakt en twee broers.

Groep 6/7/8

In 1914 breekt er in Europa een oorlog uit tussen de grote landen van Europa. Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk vechten tegen Frankrijk, Engeland en Rusland. Nederland blijft tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal. Het wordt een bloedige strijd die maar liefst vier jaar zal duren. Klik op de afbeelding om de tijdlijn met belangrijke gebeurtenissen uit de Eerste Wereldoorlog te bekijken.

Tijdlijn over de Grote Oorlog

De Eerste Wereldoorlog

In 1914 breekt in Europa de Eerste Wereldoorlog uit tussen de geallieerden, waaronder Frankrijk en Engeland en de Centralen, waaronder Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Het wordt een bloedige strijd, die zwaar bevochten wordt in loopgraven. Uiteindelijk zal de oorlog zo'n vier jaar zal duren. Klik op de afbeelding om de tijdlijn met belangrijke gebeurtenissen uit de Eerste Wereldoorlog te bekijken.

Tijdlijn over de Grote Oorlog voor het VO

Oranje boven! Op 5 mei 1945 is Nederland na vijf jaar oorlog bevrijd van de Duitse bezetter. Dat begint allemaal met de geallieerde invasie van Normandië, op D-Day. Na de mislukte Operatie Market Garden en een lange hongerwinter krijgen de geallieerden Duitsland toch op de knieën. In deze tijdlijn lees en zie je alles over de gebeurtenissen die hebben geleid tot de bevrijding van Nederland. Met medewerking van de NOS.

Tijdlijn over het einde van de Tweede Wereldoorlog

De bevrijding van Nederland

Nederland bevrijd

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Na vijf jaar bezetting door Nazi-Duitsland wordt Nederland op 5 mei 1945 eindelijk bevrijd. Hoe verliep de bevrijding? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de bevrijding door de geallieerden

Hoe werd Nederland bevrijd?

NSB’ers op de vlucht

Oorlogen, bewegingen en opstanden. Belangrijke gebeurtenissen uit de hedendaagse geschiedenis bewerkt uit Andere Tijden (NTR), speciaal voor gebruik in de klas.

Programmaheaders

Programmalogo's

Andere Tijden in de klas

Andere Tijden

In 1931 wordt de Nationaal-Socialistische Beweging opgericht. De NSB is een politieke partij die sympathiseert met de nazi’s. Als de bevrijding van Nederland in 1944 nabij lijkt, slaan aanhangers van de NSB op de vlucht. Maar veilig zijn ze niet, want de trein waarin ze vluchten wordt beschoten door geallieerden.

Wereldoorlogen

Beschoten door geallieerden

NSB'ers op de vlucht

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

ijsjes 

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.