Name: Landverhuizers in de klas
Uploaded: 2025-10-31T10:18:58+01:00
Duration: 10 min 43 s
Description: Hengelo, Twente in 1907, hier staan de textielfabrieken waar duizenden mensen werken. Maar het werk is gevaarlijk en zwaar, ook voor de 13-jarige Hendrik Meijer. Hij neemt een besluit en verruilt zijn uitzichtloze bestaan voor een onzekere toekomst in de Verenigde Staten, op zoek naar nieuw geluk. Zijn kleinkind, Hank, vertelt het verhaal van zijn opa en de familie.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Een leven zonder toekomst achterlaten
voor een nieuw bestaan in een ver land.

Migratie. Het is de laatste jaren
onderwerp van hevig politiek debat.

Maar weten we echt wat het is? Nee.

Rond 1900 waren
het ook Nederlanders

die op zoek gingen
naar overzees geluk.

Honderdduizenden, vaak boeren
of arbeiders die hun laatste geld

bijeen legden voor een overtocht
naar Amerika, Canada of Argentinië.

Landverhuizers werden ze genoemd.

Het is een....

...mooie dag.
 

Het is een mooie dag.

Het is een mooie dag. Nu allemaal:

Het is een mooie dag.

En kijk naar buiten. Het
is echt een fantastische mooie dag.

Het is een universiteit gesticht
bijna 150 jaar geleden,

In 2026 wordt het 150 jaar. Gesticht door
een groep immigranten uit Nederland.

Hoe spreek je dat uit?
- Zuurkool?

In de decennia rond 1900
waagden meer dan 170.000 Nederlanders

de immense sprong van een
landverhuizing.

Hun wereld was vaak niet veel groter
dan hun dorp of hun streek.

En dan die stap zonder te weten

waar precies ze zouden landen,
hoe het er daar uitzag.

Wat dreef bijvoorbeeld een eenvoudige
textielarbeiders uit Hengelo

om bijna op de bonnefooi
naar Amerika te gaan?

Henk Meijer staat
aan het hoofd van een familiebedrijf.

Met meer dan 270 vestigingen.

Henk heet eigenlijk Hendrik,
naar zijn opa.

Die stapte als 23 jarige
op de boot naar Amerika.

In die fabriek komt Hendrik
als jongen ook zelf te werken.

Zijn vader achterna.
Het spreekt in die tijd vanzelf.

Hij is dan dertien.
In de grote hal wordt hij spinner.

Zes dagen per week, 10 uur per dag.

Drie dagen vakantie per jaar.

Textielfabriek
Dat is echt heel zwaar werk.

Niet alleen waren de werktijden,
waren in onze ogen monstreus.

Wat het zwaar maakt
zijn een aantal dingen.

Het is repeterende arbeid,
dus de machine doet het werk.

En wat die machine niet kan,
dat moet jij doen.

Maar dat zijn altijd restklusjes.
Die zijn saai en eentonig.

Er is een enorme herrie,

het aanslaan van de spoel
door een weefgetouw.

Ja, dat is de hele tijd: tak, tak,
tak, tak, tak, tak.

En dat met
met honderden weefgetouwen tegelijk.

Een enorm kabaal
wat ook nog galmt

in zo'n fabriek, dus dat is uh,
da's niet om uit te houden.

Ook een spinnerij
kan behoorlijk lawaai maken.

Maar het ergste misschien nog wel
in een textielfabriek is

dat het garen niet mag knappen of je nou in
een spinnerij of in een weverij werkt.

Je moet de ruimte heel erg
vochtig houden om te voorkomen

dat er draadbreuk ontstaat.
En wat ze dan deden?

Dan werd er gloeiende stoom
en dat is meer dan honderd graden

vanuit een ketel
zo in die hal geblazen.

En uh ja, dan liep de temperatuur
en ook de vochtigheid hier enorm op,

dus het vocht droop echt van de muren
naar beneden.

En ja, daar moet je dan in werken.

En als je zoveel uren moet werken in
een omgeving die heel veel lawaai maakt

en die heel erg warm is, ja dat,
dat mat je helemaal af.

In principe zijn
alle Europese immigranten welkom,

als je maar gezond en sterk bent.

Maar dat moet
dan wel eerst even worden aangetoond.

Veel immigranten hebben
van die keuring al gehoord

en zijn bang voor Ellis Island.

Vooral de oogtest is berucht,
maar de praktijk valt mee.

Gemiddeld worden zo'n 98%
van de landverhuizers toegelaten.

En zo'n sterke rug, die heeft
de jonge Hendrik Meijer uit Hengelo.

Na de overtocht
en een treinreis is hij uitgestapt

in het stadje Holland, Michigan.

De naam zegt het al,
de laatste jaren zijn

er zoveel Nederlanders uitgestapt dat
zij een eigen gemeenschap zijn gaan vormen.

Hendrik Meijer
heeft een Nederlandse verloofde

als hij in 1907
naar Michigan komt.

Hij schrijft haar trouw over zijn
avonturen. Zij schrijft hem trouw terug,

maar na vijf jaar blijkt ze er
een beetje klaar mee.

En dan schrijft ze hem
een brief op poten.

Of hij laat haar nu overkomen,
of het is uit.

Hendrik en Gesina vormen een gelukkig
gezin. Een dochter, een zoon.

Deze foto is gemaakt
in 1924.

Ze wonen in een boerderijtje buiten
het stadje Greenville en Hendrik

gaat tevreden naar zijn kapperszaak.

Canada ligt in Noord-Amerika en is een van de grootste landen ter wereld. Toch wonen er ‘maar’ 38 miljoen mensen. Voor de rest bestaat het land uit meren, bergen en vooral heel veel bos. Wat weet jij van dit bijzondere land? Klik op de afbeelding om de quiz te starten. 

Quiz over het grootste land in Noord-Amerika

Wat weet jij over Canada?

Het enorme land de Verenigde Staten ligt aan de andere kant van de Atlantische oceaan en is bekend van de natuurparken, steden als New York en Miami en van de vele muziekstijlen die zijn oorsprong vinden in dit land. 

Quiz over The States

Wat weet jij over de Verenigde Staten?

Na de Tweede Wereldoorlog breekt een periode van gewapende vrede aan: de Koude Oorlog. Het kapitalistische Amerika en de communistische Sovjet-Unie komen lijnrecht tegenover elkaar te staan. Dwars door Europa verrijst een IJzeren Gordijn, dat oost scheidt van west. De machtsblokken dreigen met kernwapens, maar tot een echte oorlog tussen Amerika en de Sovjet-Unie komt het niet. In deze tijdlijn zie en lees je alles over de Koude Oorlog: van het oplopen van de spanningen, de wapenwedloop en de ruimterace tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.     

Tijdlijn over de gewapende vrede tussen oost en west

De Koude Oorlog

Iedere vier jaar is het weer de vraag welke (nieuwe) president er gekozen wordt in de Verenigde Staten. Eerder zijn het onder andere Barack Obama en George W. Bush die president zijn van dit enorme land. Hoeveel weet jij over deze grootse verkiezingen?


Quiz over de verkiezingen in de Verenigde Staten

Wat weet jij over de Amerikaanse presidentsverkiezingen?

Landverhuizers in de klas -VS

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Rond 1900 wagen duizenden Nederlanders de tocht over de oceaan op zoek naar een beter bestaan. Gelukszoekers heten ze nu, toen werden het landverhuizers genoemd. Ze gaan naar Argentinië, Canada en Amerika om daar een nieuw leven te beginnen. Wat dreef hen? Waar kwamen zij terecht? Hoe verliep hun integratie? En hoe gaat het met hun nazaten, voelen zij zich nog een beetje Nederlands?

Landverhuizers in de klas

Hengelo, Twente in 1907, hier staan de textielfabrieken waar duizenden mensen werken. Maar het werk is gevaarlijk en zwaar, ook voor de 13-jarige Hendrik Meijer. Hij neemt een besluit en verruilt zijn uitzichtloze bestaan voor een onzekere toekomst in de Verenigde Staten, op zoek naar nieuw geluk. Zijn kleinkind, Hank, vertelt het verhaal van zijn opa en de familie.

Bevolking en ruimte

Burgers en stoommachines

Emigratie naar de Verenigde Staten

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.