Name: Landverhuizers in de klas
Uploaded: 2025-10-31T10:36:23+01:00
Duration: 10 min 4 s
Description: West-Brabant, de woest zandgronden. In het begin van de vorige eeuw levert de schrale bodem weinig op. Veel kleine boeren zien geen heil meer in Nederland en emigreren naar Canada, op zoek naar een beter bestaan, Zo ook Piet Vergouwen. Zijn zoon vertelt hoe het hem is vergaan en hoe hij zelf omgaat met zijn Nederlandse achtergrond.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Een leven zonder toekomst achterlaten
voor een nieuw bestaan in een ver land.

Migratie. Het is de laatste jaren
onderwerp van hevig politiek debat.

Maar weten we echt wat het is? Nee.

Rond 1900 waren
het ook Nederlanders

die op zoek gingen
naar overzees geluk.

Honderdduizenden, vaak boeren
of arbeiders die hun laatste geld

bijeen legden voor een overtocht
naar Amerika, Canada of Argentinië.

Landverhuizers werden ze genoemd.

Veel landverhuizers komen
uit de arme delen van Nederland,

zoals hier
de woeste gronden van West-Brabant.

Dit is het landschap zoals
ze dat honderd jaar geleden uitzag
in West-Brabant.

Veel hei, schrale zandgrond

en daar moesten de boeren
een landbouwgrond van maken.

Wat werd hier verbouwd?

Aardappelen eigenlijk hun
dagelijkse groenten en teelt.

Dus de meeste boeren werkten
voor zichzelf.

Dieren hadden ze ook wel, maar meestal
een paar koetjes of een paar kalfjes.

En als je schapen had,
dan kon je er nog wel iets mee,

want dan kon je de schapen
op de hei zetten en die
kon je los laten lopen natuurlijk.

Keuterboertjes, grote gezinnen,
ook veel kinderen.

En die moesten
allemaal daarvan leven.

Ja, wij vinden het nu allemaal
mooi natuurlijk, die hei.

Gelukkig dat die bewaard gebleven is,
maar die boeren hadden er
natuurlijk niks aan.

Dat moest wel bebouwd worden.
Er moest wel iets op groeien.

En ja, die grond,
die was gewoon slecht natuurlijk.

En een alternatief wat er toen eigenlijk
opkwam was emigratie naar Amerika

of naar Canada.
En Canada was een mooie gelegenheid

omdat daar zaten ze te schreeuwen
om landbouwers.

Dit is de plek waar vandaan 3-3,5
miljoen landverhuizers vertrokken.

Landverhuizers.
Zo heette dat in die periode.

Dan heb ik het over eind negentiende,
begin twintigste eeuw.

Naar plekken als...
Zegt dat jullie iets?

Canada? - Canada.
Amerika? -Ja.

Ook twee zussen van mijn grootmoeder

zijn hier vandaan eind jaren vijftig
vertrokken naar Canada.

Godverdomme, goeiemorgen.

Piet Vergouwen, de vader van Joe,
is één van die West Brabanders die

een eeuw geleden naar Canada trekken.
1921.

Een boerenzoon die in het Brabantse
land geen toekomst meer ziet.

Hij is in 1895 geboren.

Hij zal een jaar of
18/19 geweest zijn

dat hij in militaire dienst geweest
is. In de Eerste Wereldoorlog.

Je moet niet vergeten

in 1914 toen
de oorlog met de Duitsers uitbrak,

zijn er 1,5 miljoen Belgen
hier de grens overgekomen.

Oorlogsvluchtelingen En er zijn er
veel gebleven natuurlijk.

En ja, dat
is ook van invloed geweest.

Op de werkgelegenheid
natuurlijk. En alles.

Daarna weer terug thuisgekomen.

Hij is een periode thuis geweest
een korte periode.

Toen was opa zo iemand van:
wil je mee eten en slapen

en niks binnen brengen?
Dat kan niet he.

Dus je zoekt maar iets
en anders donder er maar op.

Als de eerste
Nederlandse kolonisten komen,

is Strathmore niet meer dan een dorp
met een handjevol uitgestrooide huizen.

Er zijn miljoenen
hectares aan grond te verdelen

en er komen allerlei voorzieningen
om de nieuwe gasten op te vangen.

Zo wordt het lege land gevuld
met boeren van buiten.

Je zou het bijna vergeten, maar voordat
de Nederlanders plus de Engelsen,

Duitsers, Denen enzovoort naar
Strathmore kwamen, woonden er al mensen.

Ze wonen er nog steeds,
maar dan een kilometer

of veertig verderop in een reservaat.

De Blackfoot in hun eigen naam
de Siksika.

Mary Lauweryssen, tegen de negentig
inmiddels.

Ze is de kleindochter
van Cornelis Laurijssen of Corny,

zoals hij zich in Canada ging noemen.
Een West-Brabantse boer

die in 1911
in Strathmore is beland.

Veel Nederlandse mannen,
of ze nu in Canada, Argentinië

of de Verenigde Staten woonden,
als het erop aankwam,

hadden ze toch liefst een import
bruid, een vrouw uit Nederland.

Dat was niet anders voor Corny Laurijssen,
de vader van Mary.

Canada ligt in Noord-Amerika en is een van de grootste landen ter wereld. Toch wonen er ‘maar’ 38 miljoen mensen. Voor de rest bestaat het land uit meren, bergen en vooral heel veel bos. Wat weet jij van dit bijzondere land? Klik op de afbeelding om de quiz te starten. 

Quiz over het grootste land in Noord-Amerika

Wat weet jij over Canada?

Landverhuizers in de klas - Canada

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Rond 1900 wagen duizenden Nederlanders de tocht over de oceaan op zoek naar een beter bestaan. Gelukszoekers heten ze nu, toen werden het landverhuizers genoemd. Ze gaan naar Argentinië, Canada en Amerika om daar een nieuw leven te beginnen. Wat dreef hen? Waar kwamen zij terecht? Hoe verliep hun integratie? En hoe gaat het met hun nazaten, voelen zij zich nog een beetje Nederlands?

Landverhuizers in de klas

West-Brabant, de woest zandgronden. In het begin van de vorige eeuw levert de schrale bodem weinig op. Veel kleine boeren zien geen heil meer in Nederland en emigreren naar Canada, op zoek naar een beter bestaan, Zo ook Piet Vergouwen. Zijn zoon vertelt hoe het hem is vergaan en hoe hij zelf omgaat met zijn Nederlandse achtergrond.

Bevolking en ruimte

Burgers en stoommachines

Emigratie naar Canada

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.