Name: Kun je sterren zien die er niet meer zijn?
Uploaded: 2019-08-28T00:00:00+02:00
Duration: 3 min 20 s
Description: Licht beweegt razendsnel door het heelal. Maar het licht van sterren die heel ver weg staan, doet er soms wel jaren over om de aarde te bereiken. We zien dus niet hoe een ster er nu uitziet, maar hoe die er vroeger uitzag. Je kijkt als het ware terug in de tijd.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Terug naar de oerknal. Dan moet je terug in de tijd. Bijna 14 miljard jaar om precies te zijn. Een echte reis door de tijd is natuurlijk onmogelijk maar er bestaan manieren om signalen uit het verleden te bestuderen. Bijvoorbeeld met geluid.
Ik sta nu even wat verder weg van die heimachine. Dat heiblok komt iedere keer met een enorme klap naar beneden. Maar op deze afstand heeft het geluid van die klap er een beetje tijd voor nodig om mijn oor te bereiken. Dus dat betekent dat ik het eerst zie en pas wat later hoor. Ja, dan luister je eigenlijk terug in de tijd. Oke, in dit geval hebben we het over minder dan een seconde, maar het gaat om het principe. Met licht kunnen we al veel verder terugreizen in de tijd. Kijk, en de zon die geeft natuurlijk geen geluid, maar wel licht. En nou heeft geluid een snelheid van 300 meter per seconde. Maar licht gaat met een snelheid van 300.000 kilometer per seconde. Maar die zon die staat zo ver weg dat licht van de zon, doet er meer dan acht minuten over om hier op aarde aan te komen, met die enorme snelheid. En dat betekent dat je de zon dus eigenlijk ziet zoals hij er meer dan acht minuten geleden uitzag. En dan kijk je dus eigenlijk terug in de tijd. Wat voor de zon geldt, geldt ook voor de rest van het heelal. Als je verder terug wilt kijken in de tijd richt je je telescoop gewoon op sterren die verder weg staan. Ja, en een telescoop, wat voor telescoop dan ook, is eigenlijk een soort tijdmachine. Want je reist er in zekere zin mee terug in de tijd. Je kijkt naar het verleden. Bijvoorbeeld die ster hier recht boven ons hoofd, die hele heldere. Die staat op 26 lichtjaar bij ons vandaan. Dus dat licht heeft er 26 jaar voor nodig om hier op aarde aan te komen. En wat we nu zien is niet hoe de ster er nu uitziet maar hoe hij er in 1993 uitzag. Want toen ging het licht op pad wat we nu ontvangen. Dus met een telescoop kijk je altijd in het verleden. Ja, en als je terugkijkt in de tijd dan kun je dus ook dingen zien. die er misschien niet meer zijn. Kijk, zie je die ster daar. Dat is Betelgeuze in het sterrenbeeld Orion. Die staat 450 lichtjaar bij ons vandaan. Dus dat licht wat wij nu zien, dat werd uitgezonden ergens eind 16e eeuw, 450 jaar geleden. En nou weten sterrenkundigen van die ster, van Betelgeuze, dat die op het punt staat om te exploderen. Stel nou dat dat in het jaar 1800 gebeurd is, dan is die ster er dus niet meer, maar we zien hem nog wel want we zien licht van langer geleden. En het licht van die explosie doet er nog een paar eeuwen over voordat het hier aankomt. Dus in het heelal kijk je niet alleen terug in de tijd, maar je ziet ook dingen die er niet meer zijn.

Kun je sterren zien die er niet meer zijn?

Wat weten we over de maan, de sterren en zwarte gaten? Wetenschapsjournalist Govert Schilling neemt je mee naar de hoogtepunten uit 50 jaar sterrenkunde.

Programmalogo's

Govert naar de grenzen van het heelal

Licht beweegt razendsnel door het heelal. Maar het licht van sterren die heel ver weg staan, doet er soms wel jaren over om de aarde te bereiken. We zien dus niet hoe een ster er nu uitziet, maar hoe die er vroeger uitzag. Je kijkt als het ware terug in de tijd.

Aarde, zon en maan

Een telescoop als tijdmachine

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.