Name: Bedreigd door klimaatverandering, plastic en overbevissing
Uploaded: 2025-07-14T15:00:00+02:00
Duration: 7 min 2 s
Description: De oceanen spelen een grote rol in ons klimaat. Maar ze worden bedreigd door klimaatverandering, plastic en overbevissing. Wetenschappers maken zich zorgen. Is er nog hoop voor onze oceanen?

Klas 4/5/6

De hele wereld kijkt naar de oceaan, want het gaat niet goed. Het lijkt soms zelfs hopeloos. Maar: Het gaat alleen niet vanzelf. In deze video: hoe we de oceaan om zeep helpen en hoe we hem zouden kunnen redden. En daarmee ook onszelf. Misschien denk jij nu wel: boeien. Maar  ik overdrijf niet. De invloed van de oceaan op ons bestaan is niet te onderschatten. Onze planeet is voor bijna driekwart bedekt met water en dat water is onze levensader. Maar: Zo moet in het jaar 2030 minstens 30% van de wateren effectief worden beschermd. Over hoe we de oceaan verwaarlozen en ik focus op drie hoofdzaken. Klimaat, plastic en overbevissing. 1: Klimaat. Dat we met onze uitstoot de atmosfeer gevaarlijk opwarmen is niet nieuw. Maar de rol van de oceaan is veel groter dan je misschien denkt. Als een spons heeft de oceaan 30% van de door de mens uitgestoten broeikasgassen en 90% van de daarbij vrijgekomen hitte uit de atmosfeer geabsorbeerd. Zeewater is dus een enorme buffer tegen klimaatverandering. Maar hoe lang nog? Deze studie gooit alle relevante wetenschappelijke literatuur van de afgelopen dertig jaar op een hoop. En wat blijkt? Die toenemende hitte verstoort de stabiliteit van de oceanen en hun functie als wereldwijde thermostaat. Dat heeft tot gevolg dat het zeewater ook die sponsfunctie verliest als hitte-  en CO2-opslagruimte. Want hoe voller de spons  hoe minder er bij kan. Komt ook nog bij dat die stijgende oceaantemperatuur een enorme impact heeft op het onderwaterleven. Onder meer door oceaanverzuring door al die CO2. En dat is funest voor organismen met een kalkskelet. En er zijn er veel van ook koralen. Die op grote schaal verbleken. En wat betreft impact op ons: door die opwarmende oceaan stijgt de zeespiegel en veranderen zeestromen die ons klimaat bepalen. Zeker ook voor ons in Europa. Mijn punt is: als wij fucken met de oceaan dan fuckt de oceaan met ons. En dat geldt ook voor puntje twee. Plastic. Grondstof: aardolie. Als we het toch over het klimaat hebben. Maar vooral plastic afval heeft impact op de oceaan. Da’s één volle vrachtwagen per minuut. Laat dat maar even bezinken. Of nee, doe maar niet. Anders wordt die plastic soep alleen maar groter. Google maar eens. Maar neem dan wel al die foto's bij die artikelen met een korreltje zout, want zo ziet de soep er echt niet uit. Het gaat juist om de veel minder fotogenieke zelfs onzichtbare, opgebroken deeltjes microplastic. Piepklein. Maar met grote gevolgen voor de hele voedselketen in de oceaan, de biodiversiteit. En ook weer voor die sponsfunctie. Want door die microplastics zijn fytoplankton minuscule zeeplantjes  minder goed in staat tot fotosynthese. CO2 omzetten in zuurstof. Ook zijn er misverstanden over de bron van al dat oceaanplastic. Blijf vooral jouw kleine microbijdrage leveren door niet overal plastic te laten slingeren en netjes te recyclen maar dat is zeker niet de oplossing. Slechts vijf bedrijven zijn verantwoordelijk voor een heel groot deel van het plastic afval dat op stranden wordt gevonden met Coca-Cola als grote uitschieter. Misschien daar eerst maar eens beginnen, met beter beheer van ons afval en geen dumpingen van grote bergen plastic en synthetische kleding. Toch zijn dat nog niet eens de grootste boosdoeners. Wat dan wel? Goh, wist ik niet. Andere unusual suspects. Verf, wist ik ook niet, maar met afstand de grootste schuldige, misschien minder verrassend, maar wel met een verbazingwekkend hoog aandeel: de visindustrie. Door al die netten en touwen zou meer dan driekwart van die plastic soep komen van afgedankte troep van visschepen. Wat ik probeer te zeggen: de oceaan koopt niet zoveel voor jouw individuele schuldgevoel en gedrag. Voor echte oplossingen zullen we grotere vissen moeten vangen. Figuurlijk dan hè. Maar wel een mooi bruggetje naar punt drie. Overbevissing. En dan heb ik het niet over de ruim 3 miljard mensen uit lokale kustgemeenschappen die van visserij afhankelijk zijn voor hun eigen levensonderhoud. Want dat is duurzaam. Zij zijn juist net zo goed de dupe. Modern kolonialisme op zee, in zijn woorden. Ik heb het hier dus over de industriële visserij. Sleepnetten zijn jaarlijks goed voor miljarden kilo's aan visvangst, waarvan het overgrote deel verspilling. Maar wel catastrofaal voor de biodiversiteit. Zo hebben heel veel haaien- en roggensoorten het zwaar. Het aantal vispopulaties waarop niet duurzaam wordt gevist groeit en groeit. Goed, hoog tijd voor de vraag: Hoe we de oceaan redden. Geen makkelijke opgave. Een goed begin zou zijn het naleven van al bestaande internationale verdragen. We beginnen bij het klimaat, met natuurlijk het historische klimaatakkoord van Parijs. Hoe staat het ervoor? Plastic dan. En? Die onderhandelingen lopen nog. En dan overbevissing. Dat is die dertig bij dertig waar ik het eerder over had. Is zo. Het is bewezen dat die kleine stukjes oceaan die nu al echt worden beschermd wonderbaarlijk goed en snel herstellen. Ook de omliggende oceaan profiteert daar enorm van. Dit kan serieus helpen tegen de vernietigende impact van die industriële visserij. En vordert het een beetje? Tja. Dit is nu het percentage beschermd gebied in de oceanen. In 2030 is dus een verdrievoudiging nodig. En dan is dit nog slechts de bescherming op papier. Er is dus een vertienvoudiging nodig. The clock is ticking. Is er wel iets hoopvols? Zeker wel, een heel goed voorbeeld zelfs. Er was een tijd dat we walvissen bijna compleet hadden uitgeroeid. Ware het niet dat we wereldwijd keiharde afspraken met elkaar maakten om dat te voorkomen. En met succes. Tja, kan zoiets nu weer?

Oceaanstromingen hebben grote invloed op ons klimaat. Ze kunnen een verwarmende of verkoelende werking hebben. Appy Sluijs onderzoekt de oceanische circulatie en vertelt erover in deze 360graden-video. 

Oceaanstromingen en klimaatverandering

Oceanische circulatie in 360 graden - Oceaanstromingen en klimaatverandering

Aardrijkskunde examenquiz

Test of jij goed bent voorbereid op je examen aardrijkskunde! Wat weet je van platentektoniek, de koolstofkringloop en oceanische circulatie? Klik op de afbeelding om te beginnen.

Examenquiz bij aardrijkskunde voor vwo

Wat weet jij over de aarde als natuurlijk systeem?

Verzamel al het plastic afval dat de mensheid ooit heeft geproduceerd en je hebt een berg groter dan de Mount Everest. De plastic soep in de oceanen vormt een grote bedreiging voor de natuur. In dit scrollverhaal gaan de correspondenten van VPRO’s Metropolis in hun land op zoek naar bijzondere manieren waarop mensen omgaan met plastic. Verhalen van plasticsmokkelaars, eenzame milieustrijders en zelfs zo smerig dat de poep je om de oren vliegt.

Scrollverhaal over plastic soep

Tasje erbij?

In de zomer van 2019 komt de temperatuur in Nederland voor het eerst in de geschiedenis boven de 40 graden Celsius. Deze extreme hitte is het gevolg van klimaatverandering. Hoe komt dit en wat kunnen we ertegen doen? 

Scrollverhaal over klimaatverandering en een leefbaar klimaat

Klimaatkansen 

Is de oceaan nog te redden?

LOGO'S OMROEPEN - BONT

NOS logo wit

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

De oceanen spelen een grote rol in ons klimaat. Maar ze worden bedreigd door klimaatverandering, plastic en overbevissing. Wetenschappers maken zich zorgen. Is er nog hoop voor onze oceanen?

Milieu en klimaat

Bedreigd door klimaatverandering, plastic en overbevissing

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.