Name: Hoe werkt een handwarmer?
Uploaded: 2020-09-23T00:00:00+02:00
Duration: 4 min 53 s
Description: Diederik laat zien hoe een handwarmer werkt en hoe je er zelf eentje kan maken.

Groep 6/7/8

Bah. Vieze kou. Als je het nou heel koud hebt... Wat je dan kan doen, is zo'n handwarmer klikken. Dit wordt warm. Aaah... Wat er binnenin dat handwarmertje gebeurt is dat er kristal groeit. Dit is een kristal wat bijvoorbeeld diep in de aarde gedurende duizenden jaren gegroeid is. Als de omstandigheden goed zijn kan een kristal groeien. Binnenin het handwarmertje zijn de omstandigheden zo dat op het moment dat je op zo'n klikkertje drukt het kristal gaat groeien en tijdens het groeien ontstaat er warmte. Dit kost in de aarde duizenden jaren. Maar dit kan supersnel gaan. Maar het kan ook heel cool met gewoon water. Dat is een heel vet experiment. Dit proefje kan je thuis doen. Als je water koopt in zo'n flesje moet het geen belletjes hebben. Plat water. Je legt dat heel voorzichtig in de diepvries. Je wacht dan tweeënhalf uur. Dan kan het zijn dat als je er een paar flesjes inlegt dat één van die flesjes vergeet om ijs te worden. Dat water wordt kouder en kouder en wordt op een gegeven moment kouder dan nul graden en zou ijs moeten worden. Maar het vergeet het. Dat komt omdat er ergens een beginnetje moet zijn. Als er bijvoorbeeld een vuiltje in het water zit of een krasje in het glas of een belletje of zo, dan is dat de plek waar het water begint met ijs vormen. Maar als er geen vuiltje inzit, bijvoorbeeld in zo’n flesje heel zuiver water, dan kan het zomaar zijn dat hij niet weet hoe hij ijs moet worden. En dan na tweeënhalf uur wachten doe je heel voorzichtig de diepvries open. En dan heb je kans dat een of misschien twee van die flesjes niet bevroren is. Dan pak je dat flesje dat nog vloeibaar is er HEEL voorzichtig uit. En dan geef je het een flinke tik op de grond. Wist je dat je dat spul in een handwarmertje zelf kan maken? Ik ga dat nu doen, maar hoe je dat precies zelf kunt doen, dan moet je naar de Willem Wever website. Daar staat alles uitgelegd. In die handwarmertjes zit een stofje en dat heet natriumacetaat. Dat kan je gewoon in poedervorm kopen. Dat wordt in eten verwerkt. Je kan er dus ook die vette handwarmerdingetjes van maken. Dat kan je thuis ook doen. Je neemt een heel goed schoongemaakt glas. Daar doe je water in. Lekker als het warm is. Zo, en dan dat er ongeveer een op een dat spul erbij zit. Zo... Dat natriumacetaat bestaat uit twee dingen. Natrium en acetaat. Dat natrium en acetaat in dat poeder zitten aan elkaar vast. Als je dat in het water gooit en heel erg verwarmt, dan tril je eigenlijk dat natrium en acetaat los van elkaar. Maar ze willen heel graag weer terug naar elkaar. Als we dit straks rustig laten afkoelen, dan is het wel weer afgekoeld maar dan zitten die deeltjes nog steeds uit elkaar. Als we dan bijvoorbeeld met zo'n klikkertje aan de gang gaan, of een verstoring geven, dan ineens zeggen die natriumpjes en acetaatjes: we willen weer naar elkaar toe. Dan klikken ze aan elkaar vast. Dan komt er net zoveel warmte vrij als dat we er nu instoppen met dat verwarmen met dit koken. En zo worden die handwarmertjes warm. En na een uurtje afgekoeld te zijn in de diepvries is het klaar en ziet het er precies hetzelfde uit als in die handwarmertjes. Ik ga een heel klein stukje van dat natriumacetaat op het glas leggen. En dat gaat de reactie laten beginnen. Al die natriumpjes en acetaatjes klikken aan elkaar vast. Groeien omhoog. Kristalliseren. En daarmee komt alle warmte vrij die we tijdens het koken erin hebben gestopt.

Hoe werkt een handwarmer?

KRO-NCRV

Willem Wever is het populair-wetenschappelijke programma dat antwoord geeft op brandende vragen van kinderen. Hier vind je de leukste clips uit Willem Wever. (KRO-NCRV)

Programmaheaders

Programmalogo's

Willem Wever

Zoek in alle vragen van Willem Wever

Diederik laat zien hoe een handwarmer werkt en hoe je er zelf eentje kan maken.

Techniek

Het groeien van kristallen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.