Nog nooit waren er zoveel huisdieren in Nederland.
Mede door de lockdown steeg het aantal huisdieren tot 27 miljoen waarvan ruim 3 miljoen katten. En die geven problemen. Katten zijn namelijk roofdieren. We vinden nog wel eens een muisje of een vogeltje. Of een jong konijntje. Dat vind ik iets minder. Met name zwerfkatten zijn een echte plaag. En dit probleem hebben we al een tijd. Zoals hier op Schiermonnikoog. Juist nu voor de vogels het broedseizoen begint, is dat een probleem. Jaarlijks worden minimaal 17 miljoen vogels verslonden door katten. Dat is 32 per minuut. Ook deze seconden worden er weer vogels gepakt. En dit probleem hebben we al een tijd.
Elisabeth ging eerder al kijken wat wilde katten kunnen aanrichten op de Waddeneilanden. Waarom zijn eilanden interessant als je wilt kijken naar katten en hun jachtgedrag? Schiermonnikoog is heel interessant omdat het een afgebakend geheel is. Als je wilt weten hoeveel katten er precies zijn kun je daar op Schiermonnikoog achterkomen. Op eilanden kun je onderzoeken of katten echt hele grote effecten hebben. Is daar al veel onderzoek naar gedaan? Er is heel veel onderzoek naar gedaan. We weten dat veel van de soorten die uitgestorven zijn...Dat is veel door katten en ratten gebeurd. Volgens mij zijn er in totaal officieel 33 vogelsoorten uitgestorven door introductie van katten. En dat is eigenlijk altijd op eilanden. Hier, op Schier? Nee, op eilanden wereldwijd. Dit zijn een paar van de vogelsoorten die de afgelopen 200 jaar zijn uitgestorven. Met hulp van de huiskat. Wat vooronderzoek heb jij naar verwilderde katten hier gedaan? In 2011 hebben we 15 wildcamera's neergezet op verschillende delen van het eiland. Daarmee kan je beesten individueel herkennen. Dus dan kan je kijken: welke katten zitten waar? En hoeveel zijn het er? Wat elke kat... Hee, kijk. Wat?! Boem! Wat zie je? Twee kattendrollen. Hier. Dit zijn drollen van verwilderde katten? Ja. Ze gebruiken, net als mensen, gewoon paden. Ze zijn best wel, eh...Kijk, dit zijn allemaal muizenbotjes. Dat zijn botjes?! Ik denk dat dit een gewricht is. Een kogelgewricht van het een of ander. Hier ook veerschachten. Dus deze heeft ook vogeltjes gegeten. Zo, hee! Er zit gewoon een hele donspartij in. Ja. Nou ja, daar heb je 'm. Een jong konijn. Dit is een konijn? Of haas. Of haas. Je kan het zien aan de lengte van het haar. Het is tamelijk lang. Ja. Dit is de poep van verwilderde katten. Betekent dat dus ook dat ze nu hier om ons heen zijn en misschien wel naar ons aan het loeren zijn vanuit de bosjes? Ja, deze beesten hebben wel echt een heel vast territorium. En dat kan je ook...Deze had zijn keutels begraven in een kuiltje. Vaak doen ze dat een beetje. Dan liggen er vaak meerdere keutels bij elkaar. Hier ligt er nog een. Dus het is heel goed mogelijk dat er hier nu gewoon op 8 meter afstand van ons een kat naar ons zit te loeren. Want zo zijn ze wel. Eind jaren 90 heeft iemand, met een baal hooi, geloof ik is het verhaal, een lading veldmuizen naar het eiland gebracht. Met Frans hooi, wordt gezegd. Altijd de Fransen de schuld geven. Die veldmuizen werden toen het grootste deel van het dieet van deze kat. Iedereen denkt altijd: katten eten vogeltjes. Dat is ook zo. Maar 80% ongeveer is muis. Dus dat is een van de dingen die we vonden. Het tweede is dat we vonden dat ze ratten eten. Dat is interessant, want ratten eten ook weer jonge vogeltjes. Dus daarmee onderdrukken ze een soort die ook een mogelijk probleem is. Ten derde vonden we dat de populatie exact even groot was als in 1986...toen er superintensief gejaagd werd. Dat is uitzonderlijk, want die jagers zullen niet altijd mis geschoten hebben. De populatie zal geslonken zijn. Dus er is een soort aanwas geweest. Hoe kan je dat verklaren? Er wordt gezegd dat katten zich sneller voortplanten op het moment dat er territoria beschikbaar komen. En omdat katten ook meerdere nesten per jaar kunnen werpen kan je heel snel die aanwas bij laten fokken. En kun je dus meer dan de totale populatiegrootte per jaar afschieten en ondanks dat blijft je populatie toch even groot. Wat ontzettend tragisch. Ja, dat is heel tragisch. Al die moeite voor niks. Ja. Die dieren worden afgeschoten voor niks. Ja. Dat is absoluut waar. Afschieten alleen werkt niet, wat helpt dan wel? Aangeschoven is Daan Bos, welkom. Jij bent ecoloog en werkzaam aan de Rijksuniversiteit Groningen. Je doet onder andere onderzoek naar katten en hun prooigedrag. Ik denk dat veel mensen die een kat hebben, kijken en denken: Nou, dat doet die van mij niet. Die zit ZO lekker bij mij op schoot. Helaas, de kat doet dat wel. Hij brengt van alles naar huis, maar laat ook veel in de natuur achter. Ze eten van alles. Insecten, kleine vogeltjes. Zoogdieren, ook grotere. En hun invloed is daarmee groot. Ze doden dieren, maar ze maken ook dieren bang. Zo'n merel in z'n nest durft dan niet z'n jongen te voeren omdat er een kat in de tuin loopt. Of deze haas, die flink te grazen wordt genomen. Ja, dit laat zien dat ze ook grote beesten pakken. Niet te geloven. Middelgrote zoogdieren. Dus de impact is heel groot. Er zijn problemen vanuit de natuurbescherming waardoor we het serieus moeten nemen. En problemen vanuit dierenwelzijn. Want veel zwerfkatten worden aan hun lot overgelaten. Ze hebben invloed op de natuur, maar hebben zelf ook een probleem. Dus de zwerfkatten zijn een probleem. Dat zagen we ook op Schiermonnikoog. Maar ook de katten thuis. Laten we daarmee beginnen. Er zijn dus katten thuis en katten in de natuur. En er zijn katten tussendoor. Die leven in schuren en parken. Drie groepen katten. Laten we beginnen met de huiskatten. Die af en toe 's nachts de deur uitgaan om een slachtpartij uit te voeren. Wat kun je doen om dat te voorkomen? De huiseigenaren zouden er veel aan kunnen doen door ervoor te zorgen dat er geen nieuwe aanwas is. Dat hun dier niet kwijtraakt in de natuur. Of dat hun dier niet bijdraagt aan nieuwe nestjes jongen die dan aan hun lot worden overgelaten. Binnenhouden. Het zou heel mooi zijn als ze de dieren binnenhouden maar ook registreren. Een klein chipje geven en bekendmaken dat jij de eigenaar bent. Dan kan het dier worden teruggevonden. Misschien ook vaccineren. Maar in elk geval steriliseren. Dat betekent? Dat-ie geen nieuwe jongen kan krijgen. Dan komen er geen nieuwe dieren bij in de natuur. Ik heb begrepen dat er nieuw onderzoek is waaruit blijkt dat als je iets meer speelt met je kat of ander eten geeft, dat ook helpt. Ja, een sympathiek resultaat. Ik ken de studie. Het laat zien dat als je wat speelt met ’n muisje of het dier een eiwitrijk dieet geeft het dan iets minder prooien mee naar huis neemt. Het is een deel van de oplossing. Net als het aanbrengen van een kraagje of een belletje. Het is sympathiek, maar het neemt niet de oorzaak weg. Wat doet zo'n kraagje? Het zet het roofdier op een nadeel. Het vogeltje kan makkelijker zien dat er een kat aan komt. En wat moet je nou doen aan die wilde katten? Als ze er zitten, dan is dit wat er gebeurt. Ze worden uit de natuur gehaald met steun van natuurbeschermingsorganisaties. Het mooiste is als ze worden gebracht naar een plek
waar ze geen kwaad kunnen. Dus bij een baasje dat ze binnenhoudt. Of in een opvang, een kattenpension waar ze geen effect op de natuur kunnen hebben. Of op de landbouwgebieden. Want in die weidevogelgebieden waar we ons best doen om weidevogels te beschermen is dit probleem net zo groot. Dus op het platteland, in de stand en in de natuurgebieden is dit een belangrijk probleem. En het weghalen van katten uit de natuur, is wat er moet gebeuren. Hou je katten in lockdown. Dat zou geweldig zijn. Daan Bos, dank je wel. Alstublieft.
