Name: Hét nieuwe economische model: de donut
Uploaded: 2019-10-24T16:00:19+02:00
Duration: 3 min
Description: Meer groei betekent meer welvaart voor iedereen, toch? Zo simpel is het niet. De grondstoffen die we gebruiken zijn niet oneindig. En een einde aan groei betekent crisis. Tijd dus voor een nieuw economisch model.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Groei. Dat is waar onze huidige economische systeem op is gebaseerd. Googel je economie, dan is het eerst dat je ziet een stijgende lijn. Een steile beklimming naar een immer hoger wordende top. Want meer groei betekent meer welvaart voor iedereen toch? Nou, dat ligt iets ingewikkelder. Die drang naar groei is niet zo goed voor onze planeet. De grondstoffen die we massaal gebruiken zijn namelijk eindig. Eind aan de groei betekent crisis en dat doet pijn. Kunnen we iets doen aan dit dilemma?
Ja, zegt de Britse econoom Kate Raworth. Zij vindt het tijd voor een nieuw economisch model. Het dominante model stamt immers uit de jaren 50. Dat model zegt: een gezonde economie groeit een paar procent per jaar. Vraag en aanbod raken vanzelf in balans. We nemen deze vuistregels aan als wetmatigheden maar het zijn natuurlijk maar benaderingen. Toch is dat beeld van de immer stijgende lijn in onze geest getatoeëerd. Als niet iedereen profiteert van dit systeem en onze planeet er onder bezwijkt, moeten we economisch succes dan niet helemaal opnieuw definiëren? In plaats van een stijgende lijn zouden we kunnen denken aan een cirkel. Aan een circulair model waarin grondstoffen worden hergebruikt en niemand wordt achtergesteld. Juist, een donut. De binnenrand van de donut is een sociale fundament, gebaseerd op universele mensenrechten. Mensen die in het gat vallen hebben geen toegang tot belangrijke basisbehoeften zoals onderwijs, toegang tot water en voedsel en gezondheidszorg. De buitenrand van de donut, het ecologisch plafond, geeft de grenzen aan van het milieu. Over de rand van het zoete deeg dreigt klimaatverandering luchtvervuiling en afname van biodiversiteit. En dat is precies wat er nu aan de hand is. Miljoenen mensen komen die basisbehoeften tekort en we maken de aarde, nou ja, kapot. Maar zegt Kate Raworth, daartussen zit het deeg, de sweetspot. Daar is het veilig, rechtvaardig en duurzaam. Ze is trouwens niet de eerste econoom die het huidige model bestrijdt. Al sinds de jaren tachtig stellen economen alternatieve modellen voor die meer aansluiten bij de realiteit maar de waarde van het werk van Haworth zit hem niet in vernieuwing of volledigheid. Ze maakt haar ideeën toegankelijk voor een breed publiek en schotelt ons een nieuw beeld voor: geen eeuwig stijgende lijn, gebaseerd op onze verslaving aan groei en fossiele brandstof maar wel een circulaire lekkernij die duurzaam is en eerlijk voor iedereen.

Hoe is het voor mensen in andere landen om buitenstaander te zijn, puber, homo, verslaafd of... ongesteld? Je ziet de overeenkomsten en verschillen tussen culturen in onze steeds kleiner wordende wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

Metropolis in de klas

Alles van Metropolis

Deze keer brengt Metropolis geld in het laatje. Geld in de vorm van een welverdiend salaris. Want dat heb je nodig als je de huur of je Netflix abonnement moet betalen. In deze online story zoeken de correspondenten van Metropolis uit hoe mensen aan hun salaris komen en wat ze ermee doen.

Scrollverhaal over salaris

Money makes the world go 'round

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Je geld wordt elk jaar iets minder waard. Dat betekent dat je minder kunt kopen voor hetzelfde geld. Een beetje inflatie is heel normaal. Hoe dat zit, lees je in de story van NPO Kennis.

Story over hoe geld minder waard wordt

Wat is inflatie?

Schoolplaat ecologische voetafdruk

Hoe jij leeft, wat je eet, hoe je jezelf verplaatst, hoe vaak en hoe je op vakantie gaat, heeft allemaal invloed op jouw ecologische voetafdruk. Jouw ecologische voetafdruk is de oppervlakte op aarde die nodig is om jouw leven te kunnen onderhouden.

Klik op de afbeelding om te beginnen.

Ontdek hoe jouw levensstijl invloed heeft op de aarde

Jouw ecologische voetafdruk

Oplichters gebruiken steeds vaker WhatsApp om gegevens of geld af te troggelen bij mensen. Hoe werkt dat en hoe bescherm je jezelf tegen WhatsApp-fraude?

Scrollverhaal over online oplichting

Wat is WhatsApp-fraude?

hét nieuwe economische model: de donut

VPRO

Bewerkte afleveringen van het VPRO-programma Tegenlicht, voor de vakken maatschappijleer, aardrijkskunde, economie, biologie, techniek en scheikunde/NLT.

Tegenlicht in de klas

VPRO Tegenlicht

Meer groei betekent meer welvaart voor iedereen, toch? Zo simpel is het niet. De grondstoffen die we gebruiken zijn niet oneindig. En een einde aan groei betekent crisis. Tijd dus voor een nieuw economisch model.

Consument en markt

Tegenlicht animaties

Hét nieuwe economische model: de donut

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

ijsjes 

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.