Tapachula is het voorlopige eindstation geworden voor duizenden Afrikanen die de Verenigde Staten proberen te bereiken. Wie hier aankomt, heeft al een halve wereldreis achter de rug. Vanuit Afrika vlogen ze naar Zuid-Amerika om in busjes over het continent te trekken naar het noorden, onderweg corrupte grensbewakers omkopend. Het is een lange en riskante tocht en met name de route over voetpaden door de Panamese jungle is berucht.
De tocht van Colombia naar Panama was moeilijk. In het oerwoud willen ze je beroven. Er zijn daar mensen vermoord. En ze hebben vrouwen verkracht. Wij hadden nog geluk. Ik heb alles gezien: ontvoerders, criminelen, alles. Er liggen daar ook lijken. Je hebt veel problemen in het oerwoud. Door het oerwoud van Colombia en Panama. Een tocht van negen dagen. Het was enorm afzien.
Na die tocht komen de immigranten aan bij de laatste horde richting Tapachula, de hekken die toegang bieden tot de brug over de grensrivier tussen Guatemala en Mexico. Officieel kunnen Afrikanen hier niet zomaar de grens passeren, maar in de praktijk ligt dat anders.
Die brug daar is de officiële grensovergang van Guatemala naar Mexico. Maar zoals je ziet zijn er tal van plekken langs de grensrivier waar illegalen voor een paar pesos de oversteek kunnen maken. Van rechts Guatemala naar links Mexico. Dag in, dag uit smokkelen schippers hier mensen de grens over en dit is niet de enige illegale oversteekplaats. Het probleem is dat er veel oversteekplaatsen zijn. Je hebt hier Limón en dan verderop nog Rojo, Palenque en Coyote.
Niet voor niets noemen de Mexicanen dit de vergeten grens. We volgen de route van de migranten en komen uit in Tapachula, een provinciestad in het arme zuiden van Mexico. In een jaar tijd is het straatbeeld hier flink veranderd. Talloze Afrikanen mengen zich tussen de Mexicaanse inwoners. Met kleine baantjes op straat proberen ze wat pesos te verdienen. Een paar kilometer verderop hebben illegale migranten uit Afrika een tentenkamp opgeslagen. Dag in, dag uit staan ze in de rij bij de Mexicaanse immigratiedienst. Ik kom uit Kameroen en ik ben 37. Hoe ben je hier gekomen? Hoe ik hier ben gekomen? Door het oerwoud, zoals alle Afrikanen hier. Waar komt u vandaan? Mauritanië. Ik ben komen lopen. Door welke landen in Zuid-Amerika bent u gelopen? Ik ben door de oerwouden van Panama gelopen. Ik kom uit Ghana. Wat doe je hier? We willen een betere toekomst. Daar wagen we ons leven voor.
Tapachula biedt de migranten geen opvang. Wie hier aankomt, is op zichzelf aangewezen. Dit is mijn tent. Wie wonen hier? Een vriend en nog wat Ghanezen. We kunnen niet klagen of zeuren. We hebben hier zelf voor gekozen. We kunnen niets vragen van mensen. Soms hebben we nauwelijks te eten en geen onderdak. We moeten ons ook in de rivier wassen.
Inmiddels verblijven 3000 Afrikanen illegaal in Tapachula. Als ze geluk hebben, in deze opvang. Veel uit Congo, uit Kameroen, Somalië. Sierra Leone? Ook. Ik ben niet zo goed met namen. Olga Sanchez Martinez kan gerust de Moeder Teresa van Tapachula genoemd worden. Haar gehandicaptenopvang heeft de deuren nu ook geopend voor Afrikaanse illegale migranten.
Het is een beetje rommelig, omdat er zoveel immigranten zijn. We hebben hier een keuken en een vrouwenslaapzaal. De mannenslaapzaal is daar. We hebben het moeten spreiden, want er zijn veel mensen. Er zijn heel veel families. Er slapen ook mensen op matrassen op de grond. Er zijn niet genoeg bedden. Er slapen hier 50 mensen. Vol? Helemaal vol. Op de andere slaapzaal is het hetzelfde. De regering heeft ons wat eten gegeven. Wat basisproducten: rijst, bonen, olie en suiker.
In de keuken van Sanchez Martinez leren Afrikaanse kinderen de Mexicaanse tortilla's kennen. Dit is nieuw voor ons. Dit is ineens het afgelopen jaar op gang gekomen. Het is makkelijk om Mexico in te komen. In Europa kregen veel mensen geen papieren of onderdak. Het kost ze meer moeite om in Europa onderdak te krijgen dan hier in Mexico.
In de opvang zijn inmiddels de eerste Afrikaanse kinderen geboren. De Angolese Lucia Gomez Kungo beviel eind oktober van haar dochtertje Rahab. Lucia maakt zich alweer klaar om verder te trekken. We zijn uit ons land vertrokken om naar Amerika te gaan. We wilden door Mexico heen om in Amerika te komen. Maar hier heb ik problemen met documenten document. Je moet eerst je documenten op orde hebben om door te kunnen reizen.
Lucia heeft hetzelfde probleem als de Afrikanen in het provisorische tentenkamp. Zonder de juiste papieren van de Mexicaanse overheid mogen ze Tapachula niet uit en kunnen ze niet door naar Amerika.
Ik vraag de immigratiedienst elke dag om een document waarmee ik vrij door Mexico kan reizen en een baan kan vinden ofzo. Want dan kan ik mezelf redden. Maar ze doen moeilijk. Ik ben nu al... We zitten hier al ruim vier maanden.
Ik moet wachten tot ze me de juiste papieren geven om door te reizen.
Een enkeling mag van de Mexicaanse overheid verder reizen, maar voor veel Afrikanen geldt dat ze met de bus weer worden uitgezet. Terug naar Guatemala.
