Name: Het dateren van oude stukken hout
Uploaded: 2017-03-16T00:00:00+01:00
Duration: 2 min 12 s
Description: Als je wil weten hoe oud een boom is, tel je de jaarringen. Maar dendrochronologen kunnen veel meer. Bijvoorbeeld aan de hand van een oude balk of plank onderzoeken waar en wanneer een boom heeft gegroeid, en wanneer hij is gekapt.

Klas 4/5/6

Nou kan een archeoloog een heleboel uit deze voorwerpen zien, de diktes en de bouwmethodes, maar jij als dendrochronoloog kan iets zeggen over wanneer het hout gekapt is. Hoe doe je dat? Bomen maken elk jaar een ring. Ze beginnen met groeien in de lente en ze stoppen met groeien in het najaar, als ze hun blaadjes verliezen. Iedere ring heeft een bepaalde dikte, dat hangt af van hoe fijn die boom het had, hoe de temperatuur was en de regen. Daar ontstaat een soort streepjescode uit, die je in het hout kan zien van dik en dun afgewisseld. Dat is een bepaald groeipatroon dat we kunnen vergelijken met kalenders die we gebouwd hebben en dan kunnen we het hout dateren. Maar voor ons is heel belangrijk dat we van hout van schepen de buitenkant van de boom hebben want dat is het moment dat de boom voor de laatste keer gegroeid heeft en is doodgegaan. 

Esther Jansma heeft in haar carrière als onderzoeker een unieke databank aangelegd van jaarringen in hout. Vanaf het jaar 0 tot nu kan ze van ieder stuk hout dat in Nederland gevonden wordt precies achterhalen wanneer de boom gekapt is. 
En dan krijg je van een onderwaterarcheoloog zo’n stuk. Het belangrijkste is deze, D1, want deze heeft niet de mooie vierkante vorm die je zou verwachten, die is afgeschuind, dat betekent dat ie naar de buitenkant van de boom heeft gezeten. Dus dan weet je zoveel ringetjes ontbreken en dan zit je ongeveer bij de kapdatum. En wanneer is dat ongeveer. Deze is in of na 1655 omgehakt. Wauw. En weet je waar die vandaan komt? Dit is hout uit de Ardennen die via de Maas onze kant op is gekomen. Dat is in Nederland op allerlei plekken gebruikt maar met name in schepen, mooie kasten en dat soort dingen.

Klas 1/2/3

De jurk en het scheepswrak

De Jurk en Het Scheepswrak is het verhaal van een unieke archeologische vondst uit het Palmhoutwrak voor de kust van Texel. In deze interactive ben je zelf een duiker in de Waddenzee. Zwem naar het wrak en ga op zoek naar bijzondere vondsten uit vervlogen tijden. 

Interactieve zoektocht naar een scheepswrak

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Jeukende ogen, een loopneus en de hele dag door niezen? Misschien heb je last van hooikoorts. Wat gebeurt er in je lichaam als je allergisch bent voor pollen? Klik op de afbeelding om het scrollverhaal te lezen.

Scrollverhaal over pollenallergie

Wat is hooikoorts?

Alleen al van het woord krijg je spontaan jeuk: eikenprocessierups. Met zijn irriterende brandhaartjes zorgt dit beestje elk jaar voor overlast in Nederland. Hoe komt dat en wat is eraan te doen? Klik op de afbeelding om het scrollverhaal te lezen.

Scrollverhaal over de rups die elk jaar voor overlast zorgt

Waarom hebben we zo'n last van de eikenprocessierups?

Het dateren van oude stukken hout

Jaarringen

Wat hebben wetenschappers te zeggen over ons persoonlijk leven, onze wereld, actuele onderwerpen en onze toekomst? Presentatoren: Dirk de Bekker, Elisabeth van Nimwegen en Lieven Scheire (NTR).

Logo Wetenschap

De Kennis van Nu in de klas

Het Youtubekanaal van NTR Wetenschap

Als je wil weten hoe oud een boom is, tel je de jaarringen. Maar dendrochronologen kunnen veel meer. Bijvoorbeeld aan de hand van een oude balk of plank onderzoeken waar en wanneer een boom heeft gegroeid, en wanneer hij is gekapt.

Techniek

Dieren en planten

Dendrochronologie is onderzoek naar jaarringen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.