Name: Forteiland Pampus
Uploaded: 2013-01-30T23:00:00+01:00
Duration: 6 min 39 s
Description: Op de vaargeul Pampus werd eind 17e eeuw een eiland aangelegd met daarop een fort, ter verdediging van de Amsterdamse haven. Het doolhof aan gangen, de vervallen ruimtes en de sfeer maken een bezoek bijzonder.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Midden in het IJmeer ligt forteiland Pampus. In de 17e eeuw is Pampus een ondiepe vaargeul in de Zuiderzee. Als VOC schepen terugkwamen van een lange reis, kwamen ze op de vaargeul vast te liggen. Daar moesten ze wachten tot het vloed werd, zodat de schepen er doorheen getrokken konden worden. De bemanning vermaakte zich ondertussen met drank. De zeelieden werden dronken en lagen uiteindelijk… voor Pampus.
We varen mee met de directeur van het eiland Tom van Nouhuys.
Vanaf de buitenkant is het bijna niet te zien dat het om een militair bouwwerk gaan. Het fort ligt in het eiland verzonken en dat was belangrijk voor de verdediging van de Amsterdamse haven.
Het forteiland is aangelegd aan het einde van de 19e eeuw, vlak na de Frans-Duitse oorlog. Rondom onze hoofdstad werd de Stelling van Amsterdam gebouwd, een verdedigingsring van 46 forten, om de stad bij oorlogsdreiging goed te kunnen verdedigen. 
Met metersdikke muren, 80 verschillende ruimtes, 4 kanonnen en talloze gangen was het fort goed bestand tegen aanvallen.
Deze gangen hebben de vorm van een sleutelgat. Op deze manier is het bouwwerk steviger, en beter bestand tegen inslagen.
Alle functies, van keuken tot apotheek, waren in het fort aanwezig. Hoewel het bouwwerk nu erg vervallen is, zijn nog in bijna elke ruimte sporen te vinden die verwijzen naar het gebruik. Een voorbeeld is het waslokaal.
Het eiland is bijna altijd bewoond geweest door een fortwachter. Sinds 5 jaar zijn dat Maartje, haar man en hun zoontje. Het leven op Pampus is avontuurlijk en vereist soms wat improvisatietalent. 
Kortom, wat voorzieningen betreft is het nog steeds een beetje passen en meten. Wonen op Pampus is dan ook nooit saai.
Sinds een aantal jaren is ongeveer de helft van het fort ingericht met interactieve informatievoorzieningen.
De moderne apparatuur staat in schril contrast met de vervallen gangen even verderop. Er is bewust gekozen om hier de afgeleefde staat waarin het fort zich na WOII bevond, te behouden.
Ondanks die investering, zijn de kanonnen nooit gebruikt. Wel waren er in de Eerste Wereldoorlog 200 militairen op het eiland gestationeerd, terwijl Nederland neutraal was.


Groep 6/7/8

Tot in de jaren 90 bestaat er in Oost-Europa een groot verenigd land met de naam Joegoslavië. Maar na het overlijden van President Josip Tito, kiezen steeds meer landen voor onafhankelijkheid. In Bosnië breekt door onenigheid tussen Bosnische-Serven en Bosnische moslims een burgeroorlog uit. De Verenigde Naties stelt een Nederlands leger aan om de moslimenclave Srebrenica in het land te verdedigen. Maar doordat het leger niet goed genoeg bewapend is, weet het Servische leger de enclave in de zomer van 1995 onder de voet te lopen. De mannen uit de stad worden vermoord. Deze massamoord is de grootste genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. 

Quiz over oorlog in voormalig Joegoslavië

Wat weet jij over Srebrenica?

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Het Nederlandse leger bestaat uit vier machten: de landmacht, de luchtmacht, de marine en de marechaussee. Wat zijn hun taken en hoe is het om op missie te gaan?

Scrollverhaal over de taken van het leger

Wat doet het leger?

Wereldwijd zijn er bijna 90 miljoen mensen op de vlucht. Waar komen ze vandaag en waar gaan ze naartoe? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over mensen op de vlucht

Wanneer ben je vluchteling?

In 1672 wordt het jonge Nederland van drie kanten ongenadig aangevallen door machtige vijanden. In vijf afleveringen gaan we terug naar het Rampjaar: hoe kon het zo uit de hand lopen?

Programmaheaders

Programmalogo's

Het Rampjaar 1672 in de klas

1672 is een bewogen jaar voor de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Na de Tachtigjarige Oorlog met Spanje worden de Nederlanden nu aangevallen door Frankrijk, Engeland en Duitse bisdommen. Wat ging er vooraf aan het rampjaar 1672? En hoe kwamen de Nederlanden uit de strijd?  

Tijdlijn over het jaar 1672 in de Republiek

Het Rampjaar

Forteiland Pampus

Welke verhalen schuilen er achter bekende en minder bekende monumenten in Nederland?

Markante Monumenten

Op de vaargeul Pampus werd eind 17e eeuw een eiland aangelegd met daarop een fort, ter verdediging van de Amsterdamse haven. Het doolhof aan gangen, de vervallen ruimtes en de sfeer maken een bezoek bijzonder. 

Televisie en computer

Een militair bouwwerk

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.