Name: Focus in de klas
Uploaded: 2024-11-21T12:26:00+01:00
Duration: 9 min 17 s
Description: Nergens ter wereld gaat klimaatverandering zo snel als in het hoge noorden van Canada. Stijgende temperaturen en het dooien van permafrost vormen een grote bedreiging. Nederlandse wetenschappers onderzoeken de gevolgen: is de situatie in Canada een voorproefje van wat ons in Nederland te wachten staat?

Klas 4/5/6

Er is een plek op aarde waar de aarde meer opwarmt dan waar dan ook.Tussen de zwemmende toeristenonderzoeken Nederlandse wetenschappers de gevolgen van deze opwarming. Fleur van Krimpen rijdt over de highway naar het afgelegen Tuktoyaktuk. Het dorp staat aan de rand van de oceaan en dreigt samen met de ontdooide permafrost weggespoeld te worden. We zijn in het land van de Inuit en zij laten ons toe om hier onderzoek te doen. Er wonen hier nu ongeveer 900 mensen om en nabij en in de zomer komen daar nog eens 24 onderzoekers bij. En we liggen hier pal aan de kust hier in Noord-Canada. Helemaal blootgesteld aan alle elementen wind, storm en dus ook klimaatverandering. Een daarvan is kusterosie een gevolg en een groot probleem hier voor de community. We zijn op Tuktoyaktuk eiland. Dit is eigenlijk de natuurlijke barrière die de haven beschermt en ook de binnenkant van Tuktoyaktuk. In 1950 was het eiland 150 meter breder en het erodeert ongeveer met twee meter per jaar, dus kun je hier ook langs de klif zien zometeen. En de voorspellingen zijn nu dat over twintig jaar ongeveer het eiland gebroken is, dat de permafrost helemaal gedooid is en dat de oceaan eigenlijk zo de haven in kan. We zetten nu een timelapsecamera hangen we hier eigenlijk over de klif zodat we voor deze zomer in ieder geval zolang de kust helemaal vrij is van sneeuw en ijs, dat we goed kunnen monitoren hoe snel die erosie eigenlijk gaat en wat zwakke plekken zijn.De bovenste laag, dat is soms vijftig centimeter, soms een meter. Ligt er een beetje aan, die dooit elke zomer en daar zie je ook dat heel veel wortels en de planten groeien daar in en daaronder is eigenlijk constant bevroren. Dus permafrost, de wetenschappelijke definitie van permafrost is bodem die twee jaar aaneengesloten bevroren is, dus onder 0 en de bovenlaag is dan de actieve layer omdat de actieve laag en die dooit en vriest eigenlijk weer elk seizoen. Dus hier zien we echt een mooie natte laag. Dit is allemaal vochtig ook dus hier zit normaal gezien water en ijs in en dit is al gedooid nu in de zomer. Een kwart van het noordelijk halfrond is permanent bevroren grond dus de grootste delen van Siberië, Rusland, Canada, Alaska zijn altijd bevroren, op een dun laagje na in de zomer dat ontdooit. Klimaatveranderingen in het Noordpoolgebied gaat ongeveer vier keer zo snel of soms sneller dan bij ons. Dus als het hebben over anderhalve graad of twee graden gemiddelde opwarming dan zou dat dus daar betekenen dat het ongeveer tot acht graden sneller opwarmt dan normaal. Dus het gaat veel  sneller en je hebt ook dat de zomers dus warmer worden. Het gaat om een paar graden per keer met hittegolven daar nog tussen, dus kan je gemiddeld op 4 tot 8 graden meer uitkomen. Maar dat kan dus soms gewoon vijftien graden warmer dan normaal zijn. Het Arctische gebied is een soort van petrischaaltje waarin de extremen al zoveel vooruit zijn op wat wij nu zien. We hebben nu al te maken met de problematiek en de erosie en de opwarming. Dus eigenlijk wat we hier tegenkomen kunnen wij ook verwachten. Tot op zekere hoogte. We hebben dan geen permafrost maar we zien ook dat in Nederland weer heel anders wordt.We hebben veel meer stormen, we hebben veel meer wateroverlast. Al die extremen en dat zie je hier ook. Ik ben verbaasd dat in de tijd waarin wij leven met de technologie die wij hebben en de kennis  die we hebben en die is enorm dat mensen nog steeds kunnen zeggen: nee, het valt wel mee en we hoeven ons niet zo druk te maken. Dus dit is ons sample, komt van land en dat gaat in een buisje. We hebben allerlei monsters genomen. En vervolgens gaan we de eerste stap eigenlijk doen. Dat noemen wij fractioneren en daarmee splitsen al onze samples op basis van dichtheid. Het idee is eigenlijk dat we het transportproces in de oceaan een beetje nabootsen in het laboratorium en dat we dus goed kunnen zien welke fractie waar naartoe gaat in de oceaan uiteindelijk. Er werd altijd aangenomen dat het meeste materiaal tot wel 80% op de oceaanbodem terecht zou komen en dat er maar weinig CO2 vrij zou komen. Maar wat is de realiteit? Eigenlijk is permafrost gewoon grond. Je zou het kunnen vergelijken met doperwten die je in de vriezer hebt liggen. Misschien al jaren. Die liggen daar prima zolang die vriezer dicht is. En die deur staat nu open. En omdat die deur openstaat en die doperwten warm worden  komen er allemaal bacteriën vrij en processen en is het helemaal niet meer gewoon veilig opgeslagen. Dus zolang permafrost permafrost is en koud en bevroren is is dat eigenlijk prima. De volgende dag gaat Fleur naar Peninsula Point waar de kust het snelst afbrokkelt en je dat letterlijk kunt zien gebeuren. Dit is de permafrost, dus ik heb hier een flesje neergezet. Dat water wil ik graag bemonsteren. Daar kunnen we kijken hoeveel koolstof daar dan ook weer in zit. En uiteindelijk als er dan dus nu een storm komt, dan wordt dit helemaal weggespoeld de zee in. En dan daar gaat het weer verder met de afbraak van het koolstof wat hier in zit. Je kan het ook ruiken. Permafrost heeft echt een een beetje een mestgeur eigenlijk, echt een beetje zoals onze veenlanden in Nederland, want dat is het uiteindelijk.Heel veel plantenmateriaal zit erin, heel veel wortels en mijn laars zit ook vast. Dat is dus altijd het risico van onderzoek. Eerdere berekeningen van koolstof die vrijkomt van het permafrost zijn eigenlijk enorm onderschat. Het is veel meer, erosie gaat veel sneller. De hoeveelheid koolstof die vrijkomt neemt ook toe en dat is natuurlijk een vicieuze cirkel. Dus dat warmt het klimaat weer verder op en versnelt het dooiproces ook weer. Dus we blijven een soort van eeuwig in een rondje gaan. Jaren ging de wetenschap ervanuit dat er weinig CO2 vrijkomt als de kust erodeert, maar uit het onderzoek van Fleur blijkt dat allerminst zo te zijn. En blijft soms tot wel 98% van het koolstofrijke materiaal lang in het water te liggen en daar afgebroken kan worden tot CO2. Als de temperatuur door blijft gaan en we gaan op deze manier verder dan kunnen we wel ingrijpende veranderingen zien in het klimaat. Voor Tuktoyaktuk specifiek betekent dat eigenlijk gewoon dat er misschien straks geen Tuktoyaktuk meer is. Dat is dan de realiteit. Dat is al die mensen die daar nu wonen, die daar zijn opgegroeid die daar hun land hebben, hun voorouders liggen daar begraven. Dat is er dan misschien straks gewoon niet meer. Uiteindelijk leven we allemaal op permafrost. De grond onder onze voeten is dan misschien niet bevroren, maar uiteindelijk wat er daar gebeurt in de Arctic heeft uiteindelijk ook hier effect. Uiteindelijk zijn we met z'n allen op deze aardbol en we hebben allemaal hetzelfde doel. Iedereen wil eigenlijk opgroeien in een veilige wereld en de realiteit is dat als wij zo doorgaan dat dat gewoon niet de toekomst gaat zijn. Het is wel heel moeilijk te omvatten natuurlijk dat de wereld die wij nu kennen misschien niet de wereld is van onze kinderen of kleinkinderen.

Canada ligt in Noord-Amerika en is een van de grootste landen ter wereld. Toch wonen er ‘maar’ 38 miljoen mensen. Voor de rest bestaat het land uit meren, bergen en vooral heel veel bos. Wat weet jij van dit bijzondere land? Klik op de afbeelding om de quiz te starten. 

Quiz over het grootste land in Noord-Amerika

Wat weet jij over Canada?

Ook in ons kikkerlandje kampen we steeds vaker met droogte als gevolg van klimaatverandering. Wat betekent dit voor de landbouw, de natuur en ons drinkwater? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Scrollverhaal over overlast door droogte

Wat zijn de gevolgen van droogte in Nederland?

Actievoerders die zich vastlijmen aan gebouwen, soep over kunstwerken heen gooien of snelwegen blokkeren: de acties van Extinction Rebellion halen vaak het nieuws. Hiermee willen ze aandacht vragen voor klimaatverandering. Wie zit er achter Extinction Rebellion? Klik op de afbeelding om de story te lezen. 

Story over een vreedzame klimaatbeweging

Wat is Extinction Rebellion?

De Zweedse Greta Thunberg is het gezicht van de wereldwijde klimaatbeweging. Ze doet mee aan klimaatprotesten over de hele wereld en geeft vurige speeches. Meer weten over Greta? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de jonge klimaatactiviste

Wie is Greta Thunberg?

Focus in de klas

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Presentator Petra Grijzen gaat op zoek naar wetenschappelijke oplossingen voor de problemen van deze tijd. 

Programma header Focus 

Logo Wetenschap

Focus op YouTube

Nergens ter wereld gaat klimaatverandering zo snel als in het hoge noorden van Canada. Stijgende temperaturen en het dooien van permafrost vormen een grote bedreiging. Nederlandse wetenschappers onderzoeken de gevolgen: is de situatie in Canada een voorproefje van wat ons in Nederland te wachten staat?

Milieu en klimaat

Dooiende permafrost en klimaatverandering

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.