Name: Dirk Volkertsz. Coornhert (1522 – 1590)
Uploaded: 2024-10-09T16:10:04+02:00
Duration: 2 min 42 s
Description: Dirk Coornhert was een Nederlandse theoloog in de tijd van de Beeldenstorm. Met zijn ideeën over vrijheid en tolerantie maakt hij zich niet populair bij de calvinisten en katholieken.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Coornhert groeit op in de Warmoesstraat in Amsterdam. Het familiefortuin gaat aan zijn neus voorbij, als hij op jonge leeftijd trouwt met een twaalf jaar oudere vrouw uit Haarlem. Hij wordt door zijn moeder onterft. ‘Verkiezen doet verliezen’, luidt sindsdien zijn lijfspreuk. 
Coornhert heeft vanwege zijn keuzes veel verloren. In een tijd van religieus fanatisme, met de Beeldenstorm als dieptepunt, pleit Coornhert voor tolerantie en redelijkheid. Calvinisten moeten niets van hem hebben, omdat hij zich tegen predestinatie keert. De mens is vrij, stelt Coornhert, om met behulp van de rede zijn eigen keuzes te maken. 
Maar ook bij katholieken zet hij kwaad bloed. Hoewel Coornhert van huis uit katholiek is, noemt hij de kerk corrupt. De katholieke Spanjaarden zetten hem in 1567 gevangen in de Gevangenpoort van Den Haag, omdat hij een belangrijk adviseur is van de opstandeling Willem van Oranje. 
Coornhert leert Willem van Oranje kennen in 1561, nadat hij zich had opgewerkt tot stadssecretaris van Haarlem. Hij is een man van vele talenten. Hij is etser en graveur. Hij speelt fluit en luit, en schrijft gedichten. Bovendien is hij een uitstekend schermer. 
Tijdens zijn verblijf in de Haagse gevangenpoort schrijft Coornhert zijn Boeventucht. Daarin betoogt hij dat het geen zin heeft had om gevangenen te onderwerpen aan lijfstraffen. Het strafrecht moet niet zijn gebaseerd op wraak of vergelding, maar op rationele overwegingen. Zet gevangenen liever aan het werk, dan heb je nog wat aan ze. Het Rasphuis in Amsterdam is gebouwd naar zijn ideeën. 
Na zijn gevangenschap in Den Haag, vlucht Coornhert naar Duitsland, waar hij vier jaar in ballingschap zal verblijven. In 1576 vestigt hij zich in Haarlem, waar hij zijn belangrijkste werk schrijft over Wellevenskunst. Het is een boek over humanistische ethiek. Zoals al zijn werken is het in het Nederlands geschreven, en niet in de elitetaal Latijn. Boeken moesten volgens hem voor iedereen toegankelijk zijn.
Als in Haarlem in 1581 het katholicisme wordt verboden, pleit hij principieel voor geloofsvrijheid. In 1585 vlucht hij voor een laatste keer naar het tolerantere Gouda. Zijn in steen gebeiteld portret siert er nog steeds de gevel van zijn laatste woonhuis. 

Groep 6/7/8

Quiz opstand

In de 16e en 17e eeuw staat Nederland in het teken van opstand. In die tijd vallen de Nederlanden onder het Spaanse rijk en wordt het land geregeerd door speciaal aangestelde landvoogden. Maar veel Nederlanders zijn het niet eens met regels van de Spaanse vorst Filips II. Er vindt een Beeldenstorm plaats die door heel Nederland raast. En in 1568 breekt de Tachtigjarige Oorlog aan waarin de Nederlandse ‘Geuzen’ strijden voor een zelfstandige natie.

Quiz over de geboorte van Nederland

De Opstand

Van Aristoteles tot Kant: grote denkers hebben veel invloed gehad op hoe wij de wereld zien. Maar wat was de kern van hun boodschap? Human heeft het samengevat in mooie, informatieve animaties.

Grote geesten

HUMAN: Grote geesten

Van de Oude Grieken tot de Dalai Lama: veel wijsheden hebben we aan filosofen te danken. Maar weet jij welke uitspraak bij welke denker hoort? Start de quiz, kies bij elk citaat het juiste antwoord en bekijk de video als je het niet weet. 

Quiz over quotes van grote denkers

Weet jij van die deze filosofische uitspraken zijn?

Dirck Coornhert

HUMAN

Dirk Coornhert was een Nederlandse theoloog in de tijd van de Beeldenstorm. Met zijn ideeën over vrijheid en tolerantie maakt hij zich niet populair bij de calvinisten en katholieken. 

Cultuur en geloof

Dirk Volkertsz. Coornhert (1522 – 1590)

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.