Name: De opbouw van DNA
Uploaded: 2009-10-05T22:00:00+02:00
Duration: 2 min 35 s
Description: DNA bepaalt je erfelijke eigenschappen: je haarkleur bijvoorbeeld. Maar DNA wordt ook gebruikt in forensisch onderzoek. Hoe werkt dat precies en hoe ver kun je gaan?

Klas 4/5/6

Het speelt de hoofdrol in menig politieserie en het bepaalt wie jij en ik zijn. Ik heb het over DNA. Maar wat is dat nou precies? Simpel gezegd is DNA de belangrijkste drager van erfelijke informatie in alle mensen, dieren en planten. Het bevat de code voor de erfelijke eigenschappen zoals bijvoorbeeld de kleur van je ogen. In de jaren ’50 van de vorige eeuw ontdekken de wetenschappers Watson en Crick dat DNA eruitziet als een dubbele helix: twee strengen draaien om elkaar heen als de leuningen van een wenteltrap en de treden van die trap worden gevormd door vier basen: A, C, T en G. Twee van die basen gaan steeds een verbinding met elkaar aan en vormen zo als het ware een traptree. En die hele wenteltrap, dat is DNA.
Maar wat heeft dat nou te maken met wie je bent of hoe je eruitziet? Het draait daarbij allemaal om eiwitten. Eiwitten bepalen de belangrijkste eigenschappen van de mens: de kleur van je ogen, het bepaalt je bloedgroep, je verstandelijke vermogens. En de aanmaak van die eiwitten, dat wordt geregeld door DNA. Hoe zit dat dan? Eiwitten zijn opgebouwd uit reeksen aminozuren. Een aminozuur bestaat uit drie opeenvolgende basen uit het DNA. Dus heel kort door de bocht: DNA bestaat uit heel veel basen en drie basen vormen een aminozuur, een reeks aminozuren vormt een eiwit en die eiwitten bepalen je eigenschappen. 
Invloeden van buitenaf zoals zonlicht en sigarettenrook kunnen het DNA zo beschadigen, dat de basenvolgorde verandert. Vaak wordt dit door de cel zelf hersteld, maar die verandering in het DNA kan ook blijvend zijn. Soms ten goede, maar vaak leidt dit tot ziektes en ontwikkelingsstoornissen. DNA speelt tegenwoordig een belangrijke rol in forensisch onderzoek. Komt het DNA van de verdachte overeen met het gevonden DNA-spoor op de plaats delict? 
Zo kan een enkele haar doorslaggevend zijn om iemands schuld te bewijzen. En dan is er ook de veelbesproken gentherapie waarbij een defect stukje DNA wordt vervangen door een gezond stukje DNA. En misschien dat hiermee sommige erfelijke ziektes in de toekomst geheel zullen verdwijnen. De kennis van DNA wordt ook gebruikt in de voedseltechnologie, om producten groter, lekkerder en sterker te maken. Het is nu nog controversieel, maar misschien helpt deze kennis ooit bij het oplossen van het wereldvoedselprobleem.

Klas 1/2/3

Er is steeds meer mogelijk op het gebied van aanpassingen in het DNA bij ongeboren baby's. Vorm je mening over het aanpassen van DNA in embryo's met behulp van de toekomstscenario's en de informatieve clips.

Knippen en plakken in het DNA

Digiles Knutselen met DNA (groep 7/8 - vmbo 1/2)

De wetenschap ontdekt steeds meer over het menselijk DNA. Wat weet jij over chromosomen, PGD en CRISPR-Cas? Test je kennis in de quiz!

Quiz over knippen en plakken in DNA

Wat weet jij over DNA?

De opbouw van DNA

De wonderlijke wereld van natuurwetenschap en technologie. Presentatie: Michiel Huisman.

Header betacanon

De bètacanon

DNA bepaalt je erfelijke eigenschappen: je haarkleur bijvoorbeeld. Maar DNA wordt ook gebruikt in forensisch onderzoek. Hoe werkt dat precies en hoe ver kun je gaan?

Burgerschap, mediawijsheid, welvaart en samenleving

Aminozuren en eiwitten

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.