Ik vind het echt heerlijk op het strand: de zee, de wind, het zand. Die 3 dingen samen vormen wel een risico. Ze zorgen er namelijk voor dat onze kustlijn verschuift.
De Nederlandse kust beschermt ons tegen de zee. Daarom is het belangrijk om de kust goed te onderhouden. Als we dat niet doen verliezen we land aan de zee. De kustlijn verschuift door de wind, golven en stroming landinwaarts. Om dat te voorkomen wordt zand aan de kust aangevuld met zand dat uit de zeebodem wordt opgegraven. In ter heide doen ze dat op een spectaculaire manier. Daar werken ze aan de zandmotor: een kunstmatig schiereiland voor de kust van ter heijde.
Jullie zijn hier bezig met de zandmotor, maar wat is de zandmotor eigenlijk?
De zandmotor is wat je hier ziet om je heen. Dat is eigenlijk een enorme bult zand en die leggen we in zee en die is bedoeld om de kust te beschermen. Daarnaast zorgt hij ook voor nieuwe natuur. Het bijzondere van de zandmotor is dat we gebruik maken van de golven en de stroming om het zand te verspreiden.
Dus die zorgt ervoor dat de kust breder wordt?
Ja, uiteindelijk wordt de kust breder omdat dit zand langzaamaan zeker die kant op gaat en naar het zuiden toe gaat. Uiteindelijk komt het tegen de duinen aan en zorgt het voor nieuwe duinen langs de kust van Zuid-Holland.
Maar waarom is dat nodig?
Als we dat niet zouden doen, kalft de kust heel langzaam af. Er verdwijnt zand bij de kust van Zuid-Holland. Dat gaat vanzelf. Dat gaat met de golven met de stroming meegevoerd. Als je daar geen nieuw zand voor in de plaats brengt, dan kan de kust onveilig worden.
Dus als we niks zouden doen, dan zou het water uit de zee te dicht bij kunnen komen en dan zou het land overstromen? Die zandmotor zorgt ervoor dat het niet gebeurt.
Dat klopt. Als we niks doen, kan het onveilig worden. Wat we altijd deden is elke 2 of 4 jaar hier met het schip kwamen en nieuw zand naar binnen brachten. Het bijzondere van de zandmotor is dat we in 1 keer heel veel zand naar binnen brengen.
Ja dat scheelt wel wat. Waarom kan dat nu ineens wel?
Dat is bijzonder hier van. We kunnen hele grote hoeveelheden zand aanbrengen. Het is een experiment. Hoe het precies gaat ontwikkelen weten we niet. Dat kunnen we niet zeggen. Dat gaan we wel heel goed meten. Dat gaan we heel goed in de gaten houden. Over 5 of 10 jaar kunnen we daadwerkelijk zeggen of dit een succes is.
Maar hoeveel zand komt hier uiteindelijk te liggen?
In totaal hebben we het over meer dan 21 miljoen kubieke meter zand. Dan moet je voorstellen, dat zijn 1 miljoen vrachtwagens en als je die allemaal achter elkaar zet dan heb je een file van hier tot China.
Zo niet normaal!
Hartstikke veel.
Waar halen jullie dat zand vandaan?
Dat zand komt uit de zee uit dieper water waar het dieper is dan 20 meter. Er zijn grote schepen, het schip wat je daar ziet, die dat zand naar binnen varen.
Naar binnen varen? Dus die zuigen het op?
Die zagen het zand op in het laadruim, maar daar gaat Tobias jullie straks meer over vertellen.
Intussen zijn we dus midden op zee aangekomen met Tobias. Hier wordt dus die 21 duizend kubieke meter zand naar boven gehaald. Gebeurt dat nou met die enorme schepen daar Tobias?
Ja dat klopt. Je ziet daar een sleephopperzuiger.
Dat is nou een sleephopperzuiger?
Ja dat is een sleephopperzuiger en die vaart steeds naar zee toe en zuigt zich vol als een stofzuiger. Daar is de zee meer dan 20 meter diep. Dan gaat hij vervolgens naar de kant toe, richting het strand. Dan heeft hij 3 manieren om zijn lading te lossen. Hij kan het persen door een leiding. Hij koppelt in zee aan aan een drijveerleiding en perst hij het daar doorheen naar het strand toe. Op het strand wordt het vervolgens verdeeld.
Dus die leiding komt tot aan het strand.
Die leiding komt inderdaad aan op het strand. Een andere manier is het rainbowen. Dan spuit hij het voor zich uit op het strand of in de voorhoeve. Eigenlijk onder water. De laatste manier is nog klappen. Dan zet hij zijn bodemkleppen open en dan valt het van onder het schip naar beneden.
Maar dan moet hij wel een heel eindje tegen het zand aan zitten toch?
Ja dan moet hij redelijk dichtbij komen. Daar hebben we meestal wat kleine schepen voor die kunnen wat dichter bij de kust komen. Die kunnen op die manier goed rainbowen en klappen door de bodemdeuren open te zetten.
Dat zijn best grote dingen nog die schepen, daar kan zeker wel wat in.
Zo'n schip is ongeveer 160 tot 200 meter lang. Deze boot neemt ongeveer 10.000 kubieke meter zand mee. Dat zijn ongeveer 500 vrachtwagens met zand. Dat brengt hij in 1 keer naar het strand toe.
Hoe groot wordt de zandmotor eigenlijk?
Als je kijkt hoe ver hij in zee steekt, is het ongeveer een km en hij wordt ongeveer 2 km breed. In totaal heb je dan ongeveer een ruimte van ongeveer 200 voetbalvelden.
Dit is Nederland. De vorm op deze kaart herken je waarschijnlijk wel. Als je heel lang of van heel dichtbij kijkt, zie je de vorm van Nederland veranderen. De kracht van water en wind verplaatst het zand. De kust slijt eigenlijk af. Dit noem je erosie. Uiteindelijk vindt het zand een nieuwe plek aan de kust en dit noem je sedimentatie.
Het zand wat er hier uitkomt hebben we net daar opgepompt?
Ja dat schip waar jullie net zijn gaan kijken perst het zand samen met water door deze leiding en uiteindelijk komt het dan hier op het strand. Dit noemen ze het stort. Het water stroomt terug de zee in en het zand blijft liggen. Op die manier leggen we nieuw land aan.
Wanneer is de zandmotor nou af?
Dat is gepland voor dit najaar. Dan hebben we eigenlijk een nieuw strand waar we straks kunnen gaan recreëren. Waar we met vliegers in de weer kunnen, waar je kan gaan wandelen. Heel misschien komen hier wel zeehonden die hier een geschikte rustplaats gaan vinden.
Oh leuk! Maar ziet het er dan nog hetzelfde uit die haak enzo?
In het begin ligt die mooie vorm van die haak, maar als snel zul je gaan zien dat de golven en de stroming het zand oppakken en het zand gaan verspreiden. Die vorm verdwijnt. Op een termijn van 15 of 20 jaar is al dit zand verdwenen en ligt het in de duin of elders aan de kust.
Dus de Nederlandse kustlijn zorgt ervoor dat we beschermd worden tegen de woeste zee. Daarom wordt onze kustlijn onderhouden. Hier doen ze dat door middel van de zandmotor. Die zorgt er niet alleen voor dat we veiliger kunnen wonen, maar als bonus krijgen we ook nog een extra stuk strand. Laat die zomer maar komen!
