Name: De Nederlandse fietscultuur in het kort
Uploaded: 2025-07-15T10:00:00+02:00
Duration: 10 min 6 s
Description: Fatbikes zijn niet meer weg te denken van de Nederlandse fietspaden. Vooral onder jongeren zijn de e-bikes met dikke banden populair. Maar ze zorgen ook voor ongelukken en overlast. Om te begrijpen waar de irritatie over de fatbike vandaan komt kijken we terug naar de geschiedenis van de Nederlandse fietscultuur. Want die roze fietspaden, die waren er niet altijd.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Hand uitsteken. De laatste jaren zie je steeds meer mensen op een fatbike zitten. Een fatbike ziet er best wel vet uit. Ja, wel fijn hoor. En hij gaat natuurlijk gewoon lekker snel. Ja, ik vind het best leuk en best snel. Eigenlijk is dat ding gewoon heel fijn, want je bent overal zo en je hoeft niet veel te trappen. Rond 2017, 2018 waaide de rage over uit de VS. Je zag toen nog maar een handjevol fatbikes op de weg. Vanaf 2019 begon ie populairder te worden met een paar duizend verkochte exemplaren. Maar echt hard gaat het vanaf 2022 en al helemaal een jaar later. In dat jaar komt er een helmplicht voor snorfietsen en zien fabrikanten een dikke piek in de verkoop van fatbikes, waarbij je dus geen helm op hoeft. Met het aantal fatbikes lijkt ook het aantal ongelukken toegenomen. Dat wilden artsen onderzoeken en daarom hielden ze een week lang alle fietsongelukken in Nederland bij. Check. Echt veel! Het is niet oke. We zien echt mensen met ernstig hersenletsel of echt breuken in het gezicht waarbij mensen ook geopereerd moeten worden. Toch een hele hoge snelheid waarbij je echt een lelijke smakkerd kan maken. Bij fatbikes heb je vaak ernstige ongelukken met jonge mensen die ook niet altijd even veilig fietsen. Ja, dat herken ik wel. Dat herken je waarschijnlijk ook wel. Ik was bijvoorbeeld laatst gaan fietsen door de regen en ik werd ingehaald door een fatbiker die gleed uiteindelijk uit. Toen lag ie in de bosjes. Ik vond het eigenlijk wel een beetje grappig hoor. Kijk, moet je dit artikel zien. Hier hebben ze het over woestelingen die door het park slingeren, voorbij zoeven zonder te bellen. En hier ook iemand die een kinderwagen omver rijdt. Maar moet je kijken als je inzoomt op de datum? Het artikel komt uit 1885. Kritiek op de fiets is dus blijkbaar van alle tijden. En toen dachten ze nog ja, paarden en rijtuigen…Die hoor je tenminste aankomen. Fiets: levensgevaarlijk. Zo is de Nederlander al van kindsbeen af als het ware met zijn stalen ros vergroeid. Maar die unieke fietscultuur en onze geliefde fietspaden, die zijn niet aan komen waaien. Voor dat rood-roze asfalt is hard gestreden. Dat kostte fel activisme, duizenden verkeersdoden en heel veel regels. Het eerste fietspad van Nederland. Dat lag dus hier ergens op de Maliebaan in Utrecht. Even kijken hoor. Dit is het letterlijk. Uit 1885. Echt heel oud. Dat is het eerste fietspad. Maar die 37.000 kilometer fietspad die danken we vooral aan de auto. Na Tweede Wereldoorlog neemt de welvaart toe en daarmee het aantal auto's ook. Die hebben ruimte nodig en verdrukken daarmee de fiets op de weg. En stilletjes aan moet de fiets, de weg die dus steeds drukker wordt en waar ook nog niet echt fietspaden zijn zoals deze steeds vaker delen met de auto. De fiets is eigenlijk altijd geruisloos aanwezig geweest. Zo geruisloos dat ie een beetje over het hoofd gezien werd en daardoor steeds meer in de verdrukking kwam. Het zijn alledaagse beelden geworden in Nederland. Geen dag gaat er voorbij zonder ernstige verkeersongelukken. In 1972 komen er 3200 mensen om in het verkeer. Veel fietsers, maar waaronder ook 400 kinderen. De protesten en profiets organisaties zoals de Fietsersbond, die vanaf 1975 strijdt voor meer plek en meer veiligheid voor de fiets, geven de fiets in de jaren zeventig de wind in de rug. Dat werkt. En zo worden de seventies een keerpunt in de Nederlandse stedenbouw. Dat toen nog uitzonderlijke fietspad burgert helemaal in in steden en dorpen. Zijn er meer gemeenten in Nederland die geïnteresseerd zijn in zo'n fietspad? Die zijn er inderdaad. De bedoeling is dat we hele netwerken van dit soort fietspaden in alle steden in Nederland van de grond krijgen. Echt uniek dus. Wij doen alles op de fiets. Zijn er dus ontwikkelingen of gebeurt er iets met fietsers of op het fietspad? Ja, dan gaan Nederlanders gewoon direct op hun achterste poten staan. Dat er regels moeten komen vindt eigenlijk iedereen die niet op een fatbike zit. Onder zestien is wel overdreven. Kijk 13, 14 vind ik gewoon een goede leeftijd om een fatbike te hebben. Hoe oud ben je? Veertien bijna. Want het fietspad is vol. Al jaren trouwens. Al lang voor de fatbike erop reed. Ook veel meer verschillende soorten fietsen waardoor het ook lastiger wordt in te schatten: Hoe hard gaat iemand, hoe breed is iemand? Het worden er meer en meer. Zoveel zelfs dat tellen niet lukt. Maar er wordt wel elk jaar een onderbouwde schatting gemaakt. Kijk, er komen elk jaar meer Nederlanders bij en dus ook meer fietsen. En zo heb je dus al jaren meer fietsen dan Nederlanders. Vanaf 2012 kwamen daar ook een hoop e-bikes bij. De laatste jaren zie je zelfs dat bijna alle fietsverkoop daalt, behalve die van e-bikes. En daar vallen dus ook fatbikes onder. Het gaat ook al jaren over meer regels zoals een helmplicht voor e-bikes. Liever niet. Lijkt me zo warm. Ik vind het een lastig ding. Als ik ga skiën doe ik een helm op maar met fietsen doe ik nog geen helm op. En als je ergens niet aan moet komen bij Nederlanders is het hun haar. Zelfs kinderen willen niet aan een helm. De Nederlandse jeugd, die moet van de fietshelm op dit moment nog weinig hebben. En toch wordt er nu bij fatbikes weer om geroepen. Net als om een minimumleeftijd. De helft van alle ongelukken zijn kinderen tot vijftien jaar betrokken, dus dan is het verstandig om een minimumleeftijd in te voeren van veertien jaar. Ik denk dat het heel lastig wordt om die fatbike echt uit te zonderen en te onderscheiden van een elektrische fiets. Maar waarom is het nou zo moeilijk om iets te doen tegen de overlast van fatbikes? Om een antwoord te geven op die vraag moeten we eigenlijk bijna terug naar een soort filosofisch vraagstuk. Wat is een fiets? Want ja, twee wielen, een stuur, trappers. Er zitten wat standaard dingen aan die een fiets een fiets maken en met zo'n motor erin heb je een elektrische fiets. En waar jij en ik echt wel wat verschil zien tussen wat een fatbike is en wat een normale elektrische fiets is, is dat in de wet niet duidelijk vastgelegd. En daarom liet het ministerie onderzoek doen. Zij wilden eigenlijk weten: kan je op basis van de dikte van de banden zeggen een fatbike is echt een ander soort fiets en dus gelden er andere regels. Korte antwoord: nee, want de banden zijn niet het probleem. Dikke banden zijn zelfs veiliger dan dunne banden en dus kan je niet zeggen deze fiets is onveiliger vanwege deze eigenschap en dus gelden er meer regels voor. En fabrikanten kwamen ook meteen met een reactie op die plannen. Zij zeiden: dan gaan we toch gewoon skinny bikes maken? Oftewel als je regels gaat maken op basis van die banden, dan leg je het probleem niet aan banden. En helpen regels überhaupt wel? Ik denk niet dat iedereen daar aan gaat houden, want zo is de jeugd van tegenwoordig nou eenmaal. Komt er eigenlijk een helmplicht en een leeftijdsgrens voor alle e-bikes? Ik kan u dat nog niet zeggen. Op dit moment wordt er een onderzoek uitgevoerd of we de fatbike een aparte voertuigcategorie kunnen laten zijn. Maar moeten mensen er niet ook gewoon een beetje aan wennen? Elektrische fietsen zijn nog relatief nieuw, worden nu steeds populairder en daar moeten mensen aan wennen. Je hoort ze niet, ze rijden best wel hard. We zien de ongelukscijfers, dus we gaan hier goed over nadenken en komen binnenkort met nieuw beleid. En dat zal ook niet iedereen leuk vinden vermoed ik, want als je ineens wel een helm verplicht op moet of er komt een minimumleeftijd  van een elektrische fiets, dat overweeg ik allemaal. Ja, dan kan het zijn dat je ineens weer zelf moet trappen. We zitten waarschijnlijk nog wel even vast aan die fietsen dus. Maar wat is dan wel een oplossing?

We reizen allemaal wel eens met het openbaar vervoer. In Nederland werkt de overheid samen met bedrijven om ervoor te zorgen dat het OV rijdt. Hoe dat werkt, lees je in deze story op NPO Kennis.

Story over de kosten van het openbaar vervoer

Wie betaalt de prijs van het OV?

De Nederlandse fietscultuur in het kort

LOGO'S OMROEPEN - BONT

NOS logo wit

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

Fatbikes zijn niet meer weg te denken van de Nederlandse fietspaden. Vooral onder jongeren zijn de e-bikes met dikke banden populair. Maar ze zorgen ook voor ongelukken en overlast. Om te begrijpen waar de irritatie over de fatbike vandaan komt kijken we terug naar de geschiedenis van de Nederlandse fietscultuur. Want die roze fietspaden, die waren er niet altijd.

Burgerschap, mediawijsheid, welvaart en samenleving

Waar komt onze haat voor de fatbike vandaan?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.