Name: De grootste telescoop ter wereld
Uploaded: 2019-08-12T00:00:00+02:00
Duration: 5 min 13 s
Description: In een woestijn in Chili, op zo’n vijf kilometer hoogte, staat het grootste astronomische project ter wereld: ALMA. 66 schotelantennes speuren er gezamenlijk de ruimte af.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Ze staan heel erg dichtbij op dit moment. Ze zijn allemaal verplaatsbaar. Voor sommige waarnemingen moeten ze ver uit elkaar staan...voor andere waarnemingen juist dichter bij elkaar. Dus we hebben nu de 'compacte configuratie' zoals dat heet...met de meeste antennes in het centrale deel. Er zit zuurstof in een rugzakje. En met een soort... Het is net alsof je in het ziekenhuis ligt...met een ventieltje, een apparaatje in je neus...krijg je wat extra zuurstof. Want je zit op 5 kilometer boven zeeniveau. En daar heb je maar de helft van de normale hoeveelheid lucht die je in Nederland hebt. De helft van de luchtdruk betekent ook de helft van de zuurstof. En je merkt het echt als je hier lang bent. Je begint...Je komt slechter uit je woorden. Je kunt je concentratievermogen verliezen. Dus ik ga toch maar aan de zuurstof. Wauw. Dan loop ik hier maar tussen de antennes van het grootste observatorium ter wereld.
Het is eigenlijk nog lekker weer ook. Veel warmer dan ik had verwacht. Het is een rond het vriespunt misschien. Maar het valt erg mee. Het waait niet hard. 

De nauwkeurigheid waarmee ALMA ons heelal afspeurt is ongeëvenaard. Veel sterrenkundigen hebben dan ook reikhalzend naar dit instrument uitgekeken. Sterrenkundigen willen graag weten wat voor atomen en moleculen er in het heelal aanwezig zitten op verschillende plekken. En elk atoom en elk molecuul heeft zijn eigen signaal. Het is een beetje zoals met vogels. Je herkent ze aan het fluitsignaal. Atomen en moleculen hebben ook een eigen signaal maar dat zit niet in geluid maar in licht. Als een astronoom met een telescoop een verre nevel bestudeert dan kan hij dat licht analyseren en dan weet hij wat voor atomen erin zitten. Als je dat voor de moleculen wilt doen die van belang zijn voor het leven, zoals water, koolstofverbindingen, organische moleculen... dan zit dat signaal niet in het zichtbare licht, maar in licht wat onze ogen niet kunnen zien. En dat zijn een soort radiogolven met een langere golflengte, ongeveer een millimeter. En om die op te vangen heb je geen gewone telescoop nodig maar zo'n schotelantenne als hier. En ALMA heeft niet EEN schotelantenne maar heeft er 66. Dus een heel groot oppervlak in totaal. Want je wilt de allerzwakste signalen zien. En omdat ze op grote afstanden van elkaar geplaatst kunnen worden kun je ook hele kleine details onderscheiden. Dus met deze schotels wordt eigenlijk het signaal opgepikt waardoor sterrenkundigen kunnen zeggen: Hee, daar in die wolk zitten watermoleculen. Daar zie ik bepaalde koolstofverbindingen. Daar zie ik misschien kooldioxide of formaldehyde of suikerverbindingen of alcoholverbindingen. Het zit er allemaal en ALMA kan het zien omdat-ie dat onzichtbare licht bestudeert. Ik heb best heel wat sterrenwachten bezocht maar ik vind ALMA wel het meest indrukwekkende observatorium waar ik geweest ben. Hele bijzondere plek.

De grootste telescoop ter wereld

Wat weten we over de maan, de sterren en zwarte gaten? Wetenschapsjournalist Govert Schilling neemt je mee naar de hoogtepunten uit 50 jaar sterrenkunde.

Programmalogo's

Govert naar de grenzen van het heelal

In een woestijn in Chili, op zo’n vijf kilometer hoogte, staat het grootste astronomische project ter wereld: ALMA. 66 schotelantennes speuren er gezamenlijk de ruimte af. 

Aarde, zon en maan

ALMA in Chili

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.