Name: De cbs-conjunctuurklok
Uploaded: 2014-07-09T22:00:00+02:00
Duration: 2 min 25 s
Description: Econoom Dirk Bezemer legt uit wat de cbs-conjunctuurklok is en hoe het werkt.

Klas 4/5/6

De cbs-conjunctuurklok

Lastige economische situaties concreet gemaakt aan de hand van een economisch relevant thema.


Programmaheaders

Dossier economie

Econoom Dirk Bezemer legt uit wat de cbs-conjunctuurklok is en hoe het werkt. 

Overheid en bestuur

Cyclisch verloop economie

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Examenvideo's bij economie (havo/vwo) over concept goede tijden, slechte tijden. Eindtermen: conjunctuur, prijsindexcijfer, uitkering.

In de 18e eeuw begint in Europa de Verlichting. Door de ontwikkeling van de wetenschap veranderen onze ideeën over de maatschappij. Weet jij wat de Verlichting precies inhoudt? Test je kennis in de quiz. 

Quiz over denkers en ideeën

Wat weet jij over de Verlichting?

Aardrijkskunde examenquiz

Test of jij goed bent voorbereid op je examen aardrijkskunde! Wat weet je van platentektoniek, de koolstofkringloop en oceanische circulatie? Klik op de afbeelding om te beginnen.

Examenquiz bij aardrijkskunde voor vwo

Wat weet jij over de aarde als natuurlijk systeem?

Je geld wordt elk jaar iets minder waard. Dat betekent dat je minder kunt kopen voor hetzelfde geld. Een beetje inflatie is heel normaal. Hoe dat zit, lees je in de story van NPO Kennis.

Story over hoe geld minder waard wordt

Wat is inflatie?

Deze keer brengt Metropolis geld in het laatje. Geld in de vorm van een welverdiend salaris. Want dat heb je nodig als je de huur of je Netflix abonnement moet betalen. In deze online story zoeken de correspondenten van Metropolis uit hoe mensen aan hun salaris komen en wat ze ermee doen.

Scrollverhaal over salaris

Money makes the world go 'round

Gegeven dat er een conjectuur is in de economie, een natuurlijke loop der dingen, wat kunnen we daar aan doen? Dan is het de vraag: wat kan de Overheid daar aan doen. De Overheid kan via haar eigen inkomsten en uitgaven de conjectuur dempen of juist versterken. Dan voert ze anti-cyclus of pro-cyclus beleid. Als je de conjuctuur opnieuw zou gaan tekenen als een slinger in de tijd, dus dan is dit de tijdlijn en de groei van het Bruto Binnenlands product dat gaat er dan rond. Dat zou er gebeuren als de Overheids niets deed. Als de Overheid nu een pro-cyclus beleid voert dan krijg je dus dat de conjuctuur heftiger wordt. Diepere dalen, hogere toppen. Bijvoorbeeld als de Overheid gaat bezuinigen als er toch al crisis is. Dan gaat het natuurlijk nog slechter. Daarbij kan de Overheid ook anti-cyclus beleid voeren. Dan krijg je dus een conjuctuur beweging die een beetje afgevlakt is. Dus minder hoge toppen en minder diepe dalen. Dat is als de overheid in tijden van crisis de uitgaven gaat verhogen. Werkloosheidsuitkering gaat verhogen bijvoorbeeld, meer investeringen gaat doen en in goede tijden de overheidsuitgaven verkleint. Het is misschien ook een logische gedachte dat het verstandig is niet teveel geld uit te geven. Voor ons geldt dat ten slotte ook dat een huishouden uitgaven doet, die beperkt je. Dan houd je meer geld over. Stel dit is een hele heldere redenering, maar bij de overheid zit dat toch een beetje anders. De overheid heeft ook uitgaven. Hier is de overheid en die doet uitgaven. Waar gaan die heen? Naar huishoudens, bijvoorbeeld als de overheid werkloosheidsuitkeringen doet. Bedrijven, bijvoorbeeld subsidies naar andere bedrijven, andere doelen als wegen aangelegd moeten worden. De overheid kan natuurlijk ook haar overheidsuitgaven beperken. Net zo goed als huishoudens dat kunnen doen en dan houdt de overheid meer geld over. Dat is mooi voor de overheid maar bedrijven en huishoudens houden natuurlijk minder geld over. Wat ze eerst kregen van de overheid wordt nu minder. Dus voor de economie als geheel is het de vraag wat het effect daar van is. Dus overheidsuitgaven die beperkt worden zijn goed voor de overheidsfinanciën maar zouden slechter kunnen zijn voor bedrijven en huishoudens. Dat is tenslotte de economie. Dus het totale effect op de economie zou wel eens negatief kunnen zijn en daarom moet je voorzichtig zijn met het verminderen van de overheidsuitgaven. Juist in tijden van crisis natuurlijk.

Overheidsuitgaven

Wat is de invloed van verminderen of verhogen van de overheidsuitgaven op onze economie?

Wat is de invloed op de economie?

Klas 1/2/3

Als je een begroting maakt schrijf je op hoeveel geld je binnenkrijgt en hoeveel geld je wilt uitgeven. Ieder jaar op Prinsjesdag presenteert de Regering de Rijksbegroting en de Miljoenennota. In de Rijksbegroting staat wat de geschatte inkomsten en uitgaven zijn. Zo kunnen de inkomsten over een jaar wel 235 miljard Euro zijn, maar de uitgaven bijvoorbeeld 250 miljard. De Regering moet dan gaan bezuinigen of gaan lenen. 
De belangrijkste inkomsten van de Nederlandse Overheid zijn belastingen. Als je geld verdient, betaal je loon- en inkomstenbelasting. Als je iets koopt, bijvoorbeeld een blikje Cola of een spijkerbroek, betaal je belasting in de vorm van BTW. Als je sigaretten, alcohol of benzine koopt, betaal je extra voor de accijns. Dat is ook belasting en die gaat ook naar de Schatkist. En mensen die een motor of een auto hebben betalen motorrijtuigenbelasting. De Overheid verdient ook aan onder andere verkeersboetes en met de verkoop van aardgas aan het buitenland. De Overheid betaalt bijna alles met het belastinggeld.
De belasting die we betalen wordt gecontroleerd door belastinginspecteurs. Ze verwerken zo’n 60 miljoen aangiften per jaar. Je kunt je dan voorstellen, dat er in sommige aangiften fouten staan. Echte vergissingen, echte fouten. Maar soms wordt er bewust verkeerde informatie gegeven. Sommige mensen proberen de belasting te ontduiken. Een belastinginspecteur controleert de aangiftes. Als iemand minder inkomsten opgeeft dan hij heeft binnengekregen, betaalt hij minder belasting dan zou moeten.

De Rijksbegroting

Nederland is een van de rijkste landen ter wereld. Toch zijn er bijna 1,1 miljoen armen. Wat is armoede, wat zijn de oorzaken en wat kan eraan gedaan worden?

Economie voor het VMBO

In de Rijksbegroting wordt opgenomen hoeveel geld de overheid binnen krijgt en hoeveel de overheid wil uitgeven. Maar waar verdienen ze precies geld aan? 

Wat staat er in de Rijksbegroting?

John Maynard Keynes’ bekendste werk is 'The General Theory of Employment, Interest and Money' uit 1936. Tijdens de periode van de na-oorlogse wederopbouw is de economische politiek van de meeste westerse landen een tijdlang op deze Keynesiaanse ideeën gebaseerd.
Keynes maakt in zijn boek onderscheid tussen twee soorten economen: vrijwel al zijn voorgangers noemt hij Klassieken, aan de andere kant staat hij zelf. De Klassieke economen hebben een onbegrensd vertrouwen in de vrijemarkteconomie. Keynes bepleit juist, dat een economie in crisis niet altijd in staat is zichzelf aan de haren uit het moeras omhoog te trekken. Een sturende overheid is naar zijn mening nodig om de ergste valkuilen van het kapitalisme te vermijden.


De algemene theorie van werkgelegenheid, rente en geld

De econoom John Maynard Keynes schreef het boek 'The general theory of employment, interest and money'. Dit gaat over de rol van een sturende overheid om de ergste valkuilen van het kapitalisme te vermijden.

Een boek over de na-oorlogse wederopbouw 

Nederland van boven in de klas

Nederland van boven is een documentaireserie over Nederland vanuit de lucht! Er wordt een beeld geschetst van Nederland, zijn inwoners en hun activiteiten.

Programmalogo's

Nederland van boven

De bollenvelden in het Westland staan in bloei. Nederland is dan ook bekend om z’n bloemen. Maar misschien nog meer om de handelsgeest. En niet voor niets, want zestig procent van de wereldhandel in bloemen gaat via Nederland. Ook andere industrieën, zoals de scheepsbouw, doen het goed in Nederland. Nauwkeurigheid en goede verzorging zorgt voor bloei, voor welvaart en geluk. Maar we moeten altijd alert blijven voor het verval.

Bloei

Mensen in Oost-Groningen. Ze vinden dat ze in het verdomhoekje van ons land wonen. Op buitenstaanders maken ze de indruk gebrek aan zelfvertrouwen te hebben. Bovendien heeft de regio waarin ze wonen sinds kort het etiket ‘erkent probleemgebied’ opgeplakt gekregen.Heel Oost-Groningen kampt in de jaren 70 en 80 met grote werkeloosheid. En de toekomst voor de jongeren is onzeker. Hoe krijg je Groningen weer vooruit? Er worden verschillende werkgelegenheidsprojecten opgezet. Soms te ambitieus en soms te rigoureus. Maar of het de Groningers echt aan werk helpt?..
Ik ga nu naar Delfzijl. De Nederlandse regering is al sinds de jaren 50 bezig met Delfzijl maken tot een bloeiende havenstad met moderne industrie en veel flats voor de hardwerkende arbeiders en hun gezinnen. Het havenstadje Delfzijl, aan de monding van de Eems moet vooruit. Mee in de vaart der volkeren. Meneer Nijburg. Goedemorgen! In uw Delfzijl. Op een bijzondere plek toch wel hier? Ja, zeker. Dit hier, had hét Europort gebied van Noord-Nederland moeten worden. Ja, zo was het de bedoeling. En zodanig dat hier ja een stad zou ontstaan van zegmaar 150.000 inwoners. Dat was toen de prognose. Ja, flinke plannen. U lacht erom. Ja, nou ja, eigenlijk.. het plan werd mij voorgeschoteld. Ja en dan zie je toch in de loop der tijd dat er toch wel heel veel dingen eigenlijk ja niet lukten. Paul Nijburg regelt namens het Havenschap de geschikte grond rond Delfzijl om de uitbereidingsplannen mogelijk te maken. En, daar is heel veel grond voor nodig. In deze uithoek van het land, gonst het ineens van bedrijvigheid. Zet m erbovenop! Er ontstaat een industriegebied waarvan Delfzijl het hart en de haven zal zijn. De plannen voor Delfzijl waren enorm hè? De ambities stegen tot grote hoogte. Waarom eigenlijk Delfzijl? Was dat ook mede omdat er hier ruimte was, speelde dat mee? Ja, er was ook ruimte. Toch? Ja er werd ook ruimte gecreëerd daarvoor natuurlijk hè. Ja, dat is waar. Nou ja dat ook. Ja er werd ruimte gecreëerd omdat men dacht: nou wacht eens even… De ideeën waren toen zodanig dat er nogal wat industrie op zou afkomen. En daar kwam u in beeld hè? Want dit is even een kaart… die kaarten zeggen ook eigenlijk alles ook wel. Dit is 1969. Daar is dus een lijn op de kaart gezet. Het hele oostelijke deel van Delfzijl werd ineens industrieterrein. Ja. Ik heb ook nog een kaart van 1971.. even.. twee jaar later maar hè. Ja en dan kun je zien. En dan zie je hoeveel er gebeurd is. Ten eerste: Akzo is al uitgebreid met de sodafabriek. En in die twee jaar is de haven uitgebreid met een derde haven helemaal. Dus het was Hosanna in die tijd. Bij de plannen voor het nieuwe industriegebied, moet alles wijken. En dit heeft grote gevolgen voor de omliggende dorpen. Oterdum, Heveskes en Weiwerd worden met de grond gelijkgemaakt. Het was waar de mensen woonden en waar ook hun verleden was zegmaar en dat moest allemaal weg. En dat ging meestal niet echt op een menselijke manier. Er was maar één optie: die dorpen en alles wat er was, zo snel mogelijk weg. Want de industrie die klopte aan de deur. En dat was belangrijker dan de mensen en de woningen. 
Extra pijnlijk voor Oterdum, Heveskes en Weiwerd.. er komen juist veel minder bedrijven dan verwacht. Zelfs de nieuwe Eemshaven blijft lange tijd net zo leeg als bij de oplevering. De haven ligt nu al enige tijd gereed, maar dat heeft er helaas nog niet toe geleid dat er industriële projecten op gang zijn gekomen. Je hoopt dan dat het ook echt gevuld wordt, met industrie. Maar dat is niet helemaal gelukt. Nee. Dat is misschien wel een understatement. Ja misschien. Het is het drama van Delfzijl. En van de Eemshaven. Jarenlang blijven de bedrijven weg. En de nieuwgebouwde flats, staan lange tijd leeg. Delfzijl komt de klap decennialang niet meer te boven. Een ander banenplan wordt uit de kast getrokken. De spreiding der rijksdiensten. De PTT, dan nog staatsbedrijf, wordt naar Groningen verplaatst om de dienstensector te versterken. Maar die ambtenaren, willen die wel naar Groningen toe? De dreigende onvrede in het noorden, moet kennelijk gedempt worden door het daar ‘dumpen’ van een aantal PTT’ers. Nooit! We zijn geen koeien! Ja voor een hoop mensen viel dat rauw op hun dak. Die wilden echt niet. Verschillende stakingen geweest op het Binnenhof. Heel veel discussies gehad ook. Maar ik had altijd zoiets van: het is wennen, maar we hebben er geen spijt van. Ondanks de hevige protesten van de werknemers, drukt de regering de verhuizing van het hoofdkantoor door. Maar aan alles is te merken dat ook de directie van de PTT er totaal niet blij mee is.Ik weet nog goed, ik denk dat het in 2000 was. Dat de Raad van Bestuur een presentatie gaf van: We stoppen ermee, daar komt het eigenlijk op neer. De directie gaat weer terug naar Den haag. Toen had ik een week lang: toen wilde ik die vlag niet meer zien. Ik was niet meer trots op mijn bedrijf.  Dus als je nou naar de gedachtengang kijkt van de spreiding der rijksdiensten. En ook de topfuncties, dan denk ik niet dat het heeft opgeleverd wat men vermoed had. En dan druk ik me bescheiden uit denk ik. Nee, ook de verhuizing van de PTT en andere overheidsdiensten naar Groningen, hebben niet de boost gegeven waar de regering zo op gehoopt heeft. Of waar de Groningers zelf op gerekend hebben. De afstand tussen de provincie en Den Haag, wordt er zo niet kleiner door. Professor Molema. Goedemorgen. Welkom. Goed je te ontmoeten. Ik heb toch wel een beetje behoefte op deze plek, zo midden in Groningen, om even met vogelperspectief naar de provincie te kijken. We zagen heel wat initiatieven van het rijk om hier grote projecten op te zetten en toch lijken dat soort grote rijksprojecten en gedachten dan weer jammerlijk te mislukken. Ja en daar is een soort psychologisch effect van de jaren 50 en 60. Iedereen zat in de vooruitgangsgedachte. En ook hier in Groningen dacht men: het wordt alleen maar beter. We worden steeds welvarender. En we worden net zo welvarend als in de rest van het land. Die eindtoestand is nooit bereikt, die men in de jaren 50 en 60 heeft geschetst. Dat heeft voor teleurstelling gezorgd. En die regionale politici hebben dat ook wel versterkt. Om een soort strategie om ook weer extra gelden hiernaartoe te trekken. Maar daar krijg je een vrij negatieve beeldvorming van. Maar waarom klopt dat beeld niet dan? Nou in de jaren 50 en 60, ook nog in de jaren 70, was de Rijksoverheid heel erg begaan met het gebied. Maar aan het einde van de 20e eeuw veranderde de politiek. Was het meer: regio’s op eigen kracht. Ging de aandacht ook veel meer naar de gebieden in Nederland die internationaal gezien het grote geld moest verdiend gaan worden. En in die periode.. de jaren 90, de jaren 0 is dat gevoel ontstaan hier. Van wij tellen niet meer mee in het toekomstverhaal van Nederland. En in Ter Apel, in het zuiden van de provincie, wordt dan toch ineens een groot werkgelegenheidsplan gerealiseerd. Is daar dan toch die welvaart, waar Groningen zo op hoopt? Er is besloten dat hier een COA kwam. Een asielzoekerscentrum. En een gevangenis. Iedereen blij en toen kon de vlag uit. Want Ter Apel had weer werk. Ja, want nu wordt erover gemopperd… Ja. Maar toen was het goed nieuws. Toen was het goed nieuws ja. Het was een grote goed nieuwsshow. En dat hadden we ook nodig hier hoor. Wat nu nog een opslagdepot voor legermaterieel is, moet een opvangkamp voor asielzoekers worden. De vlag ging uit bij de komst van het COA in de jaren 90. En er zijn sindsdien alleen maar banen bijgekomen. Veel Ter Apelaars zullen het ook wel met mij eens zijn dat we ook veel overlast daardoor hebben gekregen. Die niet al te gewenst is. En dan druk ik me nog denk ik heel fatsoenlijk uit. Maar wat weegt zwaarder? Nou ja, werk. Banen of… Ja ik denk de banen. Toch wel? Zeker. Ja, maar aan die overlast, daar wordt niks aan gedaan en daar zit het probleem. En daar moeten ze wat aan doen. Den Haag heeft wel degelijk van alles gedaan om Groningen vooruit te helpen. Maar dan vaak met plannen die de rest van Nederland goed uitkomen. En als er dan problemen ontstaan, overlast, of aardbevingen.. Dan blijft het stil. Dan is Den Haag ineens weer heel ver weg en moet de Groninger heel hard schreeuwen om gehoord te worden.

Banenplannen voor Groningen (afl. 3)

De gaswinning in Groningen is inmiddels na zestig jaar stopgezet, terwijl die eind jaren 50 juist heel positief begon.  Presentator Winfried Baijens gaat met Groningers in gesprek over de oorzaken, maar ook vooral over de gevolgen van de aardbevingen.

De aarde beeft in de klas

De aarde beeft

Als we terug gaan in de tijd, blijkt dat Den Haag wel degelijk ambitieuze plannen had om de Groningse economie te stimuleren. In Groningen-stad, Delfzijl en Ter Apel kwamen verschillende werkgelegenheidsprojecten. Helaas niet allemaal zo succesvol als gehoopt.

Banenplannen voor Groningen 

mijnkarretje

In 1974 komt er een einde aan de mijnbouw in Limburg. Hoe kijken de mijnwerkers terug op hun mijnverleden? Winfried Baijens gaat op zoek naar de littekens én trots in de Limburgse mijnstreek.

Het stof daalt in de klas

Duik in de Limburgse kolenwereld

Na de sluiting van de Limburgse mijnen in 1974 staan tienduizenden mijnwerkers op straat. De mijnen worden één voor één afgebroken. Voor de mijnwerkers die hun identiteit ontlenen aan hun werk, is dat een klap in het gezicht.

Werkloosheid na de mijnsluiting

Een bezeten wereld in de klas

Zesdelige geschiedenisserie over het interbellum: de periode tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Over het turbulente leven in de jaren 20 en de toenemende angst voor ontsporing in de jaren 30.

Bezeten wereld header

NPO Kennis

De economie in de jaren 20 is booming en nieuwe producten veroveren de markt. Maar er is niet overal welvaart. In het zuiden en oosten van ons land blijft de groei achter. En in de jaren 30 komt de crisis. De beurscrash in New York leidt in ons land tot een langdurige economische crisis, met als gevolg duizenden werklozen en steuntrekkers massaal in de werkverschaffing.

Welvaart in de jaren twintig

Een bezeten wereld in de klas 

Nederland geeft 25% van het nationaal inkomen uit aan uitkeringen. De sociale zekerheid bestaat uit verzekeringen en voorzieningen. De sociale verzekeringen zijn verplicht voor de totale beroepsbevolking en weer op te splitsen in werknemersverzekeringen zoals de Werkloosheidswet, de WW, en volksverzekeringen, zoals de Algemene Ouderdomswet, de AOW. De sociale voorzieningen worden betaald uit belastingopbrengsten en regelen een uitkering voor mensen die niet langer in de noodzakelijke kosten van het bestaan kunnen voorzien. Bijvoorbeeld de Wet Werk en Bijstand, de WWB.

De sociale zekerheidsuitkeringen

Welke sociale verzekeringen en voorzieningen kennen we in Nederland?

Welke kennen we in Nederland? 

Allereerst kijken we of iemand wel recht heeft op een uitkering hè, er zijn ook wel mensen die toch stiekem zwartwerken of die gewoon heel veel geld op de bank hebben staan. Nee, die hebben geen recht op een uitkering, dus we zijn aan de poort zijn we behoorlijk streng. Wat we dan doen is: we gaan mensen wel een aanbod doen, dus iemand die gewoon goed opgeleid is en waarvan we denken, dat hij gewoon aan betaald werk kan komen, daarvan zeggen we van: “je moet echt solliciteren om gewoon aan betaald werk te komen”. Als mensen moeite hebben om aan betaald werk te komen, omdat ze qua gezondheid of taal, of opleiding achterstanden hebben, dan doen we een aanbod richting, nou ja, een vrijwilligersplek ergens of een re-integratieplek. Maar we verwachten van mensen wel, dat ze dat aanbod accepteren en dat ze dat ook gewoon af maken en dat ze niet halverwege stoppen.
Werkplein, dat is eigenlijk in de basis een samenwerkingsverband tussen het UWV en de Gemeente waar het Werkplein gehuisvest is. En wat we daar doen is: een klant komt binnen en die helpen we zo snel mogelijk aan het werk, dus daarom zijn er op een heleboel werkpleinen zijn uitzendbureaus aanwezig, scholingsinstituten aanwezig, de Kamer van Koophandel heeft er vaak spreekuur, zodat als je als zelfstandige bijvoorbeeld wilt beginnen wanneer je werkloos bent je onmiddellijk geholpen kunt worden. Dus ze proberen daar eigenlijk iemand zo compleet mogelijk en zo snel mogelijk aan het werk te helpen. Wij zijn een landelijke organisatie, dus wij hebben in het hele land kantoren, zowel voor arbeidsongeschiktheidsuitkeringen als voor de WW en het helpen aan werk. Maar wij werken samen met gemeenten, want of je nou werkloos bent of in de bijstand zit, je hebt recht op dezelfde ondersteuning, dezelfde soort van ondersteuning om weer aan het werk te komen.
Wat wij eigenlijk willen is, dat ook al ben je afhankelijk van een uitkering, je doet wel iets. Want iedereen kan iets, hè, toen ik vijf jaar geleden begon als Wethouder, toen zeiden de ambtenaren tegen mij van: “de helft van de mensen met een uitkering, die kan niet zoveel, laat die maar met rust”. En daarvan zei ik van: “ja, dat kan ik me niet voorstellen, misschien betaald werk zit er niet in, maar ze kunnen toch wel iets anders doen?”.
De komende jaren zal er het één en ander veranderen in de samenwerking tussen het UWV en de Gemeente, omdat zowel wij als de Gemeente veel minder geld krijgen om die taken uit te voeren, dat betekent, dat we als UWV straks niet meer op 100 plekken een Werkplein met Gemeente hebben, maar nog maar op 30 plekken. En dat we als UWV ook veel meer naar elektronische dienstverlening gaan, dus daar waar je nu altijd als je werkloos bent face to face zoals dat heet een contact hebt met een werkcoach. In een aantal jaren zullen we de basisdienstverlening naar elektronische dienstverlening gaan uitbouwen en in uitzonderingsgevallen heb je nog contact met een werkcoach.

Gemeente & UWV

Maatschappelijke vraagstukken vanuit de domeinen: rechtsstaat, parlementaire democratie, verzorgingsstaat en pluriforme samenleving.

Dossier maatschappijleer

Op het Werkplein zorgen gemeente en UWV voor een uitkering en begeleiding naar werk op korte termijn; werkloos thuis op de bank zitten is er niet bij. De Rotterdamse ex-wethouder Dominic Schrijer en UWV-bestuurslid David Jongen leggen uit.

Samen voor werk

Deze mooie koekenpan, waar je nu nog 100 euro voor betaalt, kost over een jaar misschien wel 102 euro. Dat heet inflatie. En dat is niet erg, want als het goed is, krijg je dan van je baas ook net iets meer salaris. Je koopkracht blijft gelijk, waardoor je de koekenpan nog steeds kopen kan.
Prijzen gaan omhoog, omdat productiekosten ook stijgen. Een jaarlijkse inflatie van 2 of 3 procent is vrij normaal. Maar het kan ook uit de hand lopen. Na het verliezen van de Eerste Wereldoorlog moet Duitsland de schade van de oorlog betalen aan de winnaars. En dat doen de Duitsers niet zo gründlich, door in 1923 de geldpersen aan te zetten. Zo komt er meer geld in omloop, maar dat geld is niet veel meer waard: de prijzen rijzen de koekenpan uit: hyperinflatie. Voor een brood betaalde je zo’n 200.000 mark en dan moest je het ook nog beleggen. Als je in een restaurant iets te lang deed over je paardenbiefstukje, dan was je alweer het dubbele kwijt. Ja, laat die fooi maar zitten. Hyperinflatie noemen we ook wel galopperende inflatie.

Clipphanger

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

Als de inflatie stijgt kun je minder kopen voor dezelfde hoeveelheid geld. Daar kunnen de Duitsers over meepraten: de inflatie was er na de Eerste Wereldoorlog zo hoog dat de bratwursten duurder werden waar je bij stond.

LOGO'S OMROEPEN - BONT

LOGO OMROEPEN

VPRO

Bewerkte afleveringen van het VPRO-programma Tegenlicht, voor de vakken maatschappijleer, aardrijkskunde, economie, biologie, techniek en scheikunde/NLT.

Tegenlicht in de klas

VPRO Tegenlicht

Consument en markt

H/V examenvideo's bij economie (havo/vwo) over goede en slechte tijden.

Economie examen: goede tijden, slechte tijden

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.