Ik ben op de school het Erasmus in Almelo en vandaag ga ik samen met een groep leerlingen praten met Emma. Emma is 23 jaar en heeft vanaf haar zestiende geworsteld met eetproblemen. Door social media is het zelfs zo erg geworden dat ze moest worden opgenomen voor deze serieuze ziekte. Ik ben benieuwd hoe de klas reageert op haar verhaal. Hoe voel je je? Goed. Ja, hoe gaat het met de zenuwen?
Gezonde spanning. Wat hoop je zometeen te bereiken?
Ik hoop dat ik de jeugd wat bij kan leren. Zoals bijvoorbeeld de gevaren op het internet. Maar ook vooral dat je blij mag zijn met wie je bent en dat je eigenlijk niks hoeft te veranderen aan jezelf. Mooi gezegd.
Laten we gaan. Hé. hallo. Dit is Emma. Hallo. Kan je je misschien even kort voorstellen? Ik ben Emma, ik ben 23 jaar oud. Ik kom vandaag vertellen over de invloed van sociale media op het zelfbeeld en ook een beetje over mijn eetprobleem. Hoe is het begonnen? Ik heb dus een tweelingzus en we zijn altijd zo wat vergeleken met elkaar. Ik kwam daar vroeger als de slechtste uit en ik dacht ik moet iets aan mezelf veranderen. Dus ik ging dat doen in de manier van ik ga beginnen afvallen. Dan ga ik er mooier uitzien, tussen aanhalingstekens en dan ga ik ook socialer worden. Ga ik ook meer vrienden hebben, ga ik ook beter bij anderen in de smaak vallen. En dat is dan heel snel misgelopen eigenlijk.
En wie maakte dan die opmerkingen over dat je tweelingzus blijkbaar beter was?
Mijn ouders, tantes, vriendinnen.
Ik kan me wel voorstellen dat je daar dus heel onzeker van raakt. Wat voor gedachtes krijg je dan?
Vooral de gedachte van; ik ben niet mooi ik ben lelijk, ik ben niet interessant, niemand vindt mij leuk.
Doen jullie dat ook wel eens? Als je dan een opmerking maakt over iemands uiterlijk, positief of negatief?
Nou, dat was eigenlijk gewoon eerder. Ja, gewoon een tijdje geleden zeg maar. Het was bij een vriendin van mij, wat nog steeds een vriendin is. Ze was vroeger heel dik en ik maakte daar allemaal opmerkingen van. Je zou me nooit kunnen pakken en zo. Je bent heel dik en ja, ik ben wat. Wat ik nu gewoon nog steeds ja, wat ik erg vind wat ik zeg maar heb gezegd.
Als je zo jong bent, dan heb je nog niet echt voldoende informatie van wie ben ik, wat wil ik, wat is mijn mening? En dan ga je snel de mening van anderen volgen. Maar dat je nu zegt van k heb eruit geleerd dat is wel al heel waardevol.
Ja, ik denk dat we allemaal wel onzeker kunnen zijn over dingen, toch? En ik bedoel, je weet nooit waar die persoon onzeker over is. Heb jij dat ook weleens? Dat je soms merkt dat je onzeker kan zijn over dingen?
Op zich niet, maar soms dan zie ik wel bijvoorbeeld ja, op magazines en zo zie ik wel van die hele mooie meiden met van die perfecte lichaam en zo zoals summer bodies en zo. Mmm. Dan merk ik wel van dat ik dan denk dat ik van ja. Hm, waarom heb ik dat niet? Jij? Ik heb dat niet echt eigenlijk. Maar hoe komt dat? Ja, mij maakt het gewoon niet zoveel uit of zo. Ik weet het niet zo goed. Ik vind het niet... als ik mensen zie die dan het perfecte lichaam hebben, dan denk ik niet oh ja, dat zou ik ook willen.
Hoe was het voor jou, Emma? Had jij dat ook?
Ik wou dat ik haar ingesteldheid had toen. Nu heb ik dat wel. Maar toen... Ja, ik was al zo onzeker door al die opmerkingen, die vergelijking met mijn zus, dat ik dan misschien bewust of onbewust ook nog vergelijkingen met social media ging opzoeken misschien. Dat ik ook zo echt zo ging intikken van alle mooie lichamen en dan ging ik mij daarmee vergelijken. En ja, dat doet natuurlijk nooit veel goed als je gaat vergelijken.
Wanneer had je door dat het toen eigenlijk doorsloeg en dus niet meer gezond was?
Maar het sloeg pas echt om toen dat ik dacht van oké, nu moet ik ook iets aan mijn lichaam veranderen, want ik wil er ook zo uitzien. En dat ik dan echt bewust tips ging opzoeken om af te vallen en om spieropbouw te doen. Zo van alles om gewoon mijn lichaam te veranderen.
Ja, maar is het jou ook opgevallen dat als je soms wat dingen gaat opzoeken, dat je dan ineens heel veel van dat soort video's of foto's ineens wordt voorgeschoteld. Toch dat je in het algoritme vast komt te zitten, had je dat ook?
Ja, ja, absoluut. Tot vandaag de dag nog steeds.
En doen jullie je best om gezond te eten, maar letten jullie heel erg op wat jullie eten?
Aan de ene kant, ik heb ook een gevoel dat ik zeg maar wil gaan afvallen, dat ik niet zeg maar moet gaan afvallen en daarna denk ik maar ik heb toch wel weer zin in snoep en dan ga ik weer snoep eten.
En waarom heb je het idee dat je moet afvallen?
Gewoon om eerlijk te zijn. Gewoon mensen om me heen. Ja, zoals gezegd gewoon. Sommige mensen om mij heen zeggen ook zo van ja misschien kun je beter afvallen, Je moet wel een keertje opletten op je figuur en zo.
Maakt mij ook kwaad om dat te horen echt. Ja? Ja.
Waarom word je daar kwaad van?
Je gaat toch niet een ander persoon zeggen wat hij of zij moet doen? En ook de dag van vandaag. De dieetcultuur is zo aanwezig en we zitten nog steeds met die picture perfect plaatjes en ik denk dat bijna iedereen dat wel door getroffen is en zich onzeker voelt daardoor. Niet iedereen, maar toch wel velen, zeker in de puberteit als tienermeisje. Je wordt zo gevoed door de meningen van buitenaf. En als ze dan nog gaan zeggen ja, zou je niet op je figuur beginnen letten? Daar word ik gewoon echt kwaad van.
Maar ik denk dat we allemaal wel een keer hebben opgezocht van he, tips om te sporten, tips om misschien gezonder te eten. Maar wanneer gingen bij jou dan echt de alarmbellen af van oh, dit is misschien eigenlijk helemaal niet zo gezond meer.
Ik merkte dat ik daar 24/7 mee bezig was. Toen merkte ik van: dit vind ik gewoon niet leuk. Maar ik blijf het toch doen omdat dat zo iets is dat ik moet van mezelf. Maar het is niet omdat ik daar meer beelden over kreeg, dat ik dat minder ging opzoeken. Ik ging dat ook nog wat aanvullen. Ik ging dan ook nog wat meer opzoeken dat dat op den tijd echt zo heel mijn feed vol stond met gewoon tips om af te vallen.
Weet je nog wat het meest extreme is wat je toen bent tegengekomen?
Er bestaat zoiets als herstelaccounts of recovery-accounts op Instagram. Je hebt een positieve kant, maar je hebt ook zeker een negatieve kant waar je elkaar constant gaat triggeren, zeg maar dat je elkaar niet echt gaat aanmoedigen. Maar doordat jij iets door dat een persoon iets toont, krijgt de andere persoon ook de neiging van oh, misschien moet ik dat ook doen. Dat ze elkaar triggeren zeg maar. Ik zeg dan bijvoorbeeld iemand van oei, mijn ontbijt is vanmorgen niet gelukt en dan dacht ik van oei, maar ik heb wel ontbeten, dus heb ik iets fout gedaan. Dat voedde eigenlijk mijn eetstoornisstuk van oeps heeft niet gegeten, dan mag ik dat ook niet, want een eetstoornis is ook heel competitief. Je gaat het echt vergelijken met wat doen anderen. Op een gegeven moment dat je ook echt professionele hulp nodig, toch?
Op een gegeven moment kwam mijn huisarts met het voorstel om eens bij een eetstoorniskliniek te gaan horen. Dus ben ik daar op intake geweest en het was meteen duidelijk van oké Emma, dit is wel iets wat je kunt gebruiken. Dus dan ben ik daar in behandeling gegaan.
En je zegt eetstoorniskliniek. Wat is dat precies voor een plek?
Daar wordt heel veel therapie gegeven. Bij mij zag een dag er bijvoorbeeld uit dat ik in de voormiddag twee therapiesessies had, in de namiddag twee therapiesessies, en dan hadden we ook een x aantal eetmomenten op een dag en dat was steeds in groep en dat was steeds met begeleiding erbij en je mocht dat gewoon niet zelf kiezen. Je kreeg gewoon wat de pot schaft, je krijgt je bordje en klaar, eet dat op. Dat was heel moeilijk, ook omdat ik heel veel heimwee had en dat was een vreemde plek. Dat was 1,5 uur rijden van mij thuis.
En als je daar niet ging opeten, zeg maar, als je je bordje niet leeg had?
Als de motivatie niet is, dan kun je daar ook niet blijven en dan adviseren ze je ook om te stoppen, want zonder motivatie werkt het gewoon absoluut niet.
Hoe zouden jullie ermee omgaan als jullie dan in jullie omgeving zien dat mensen, ja, die jullie kennen, waar jullie van houden, eetproblemen hebben?
Ik denk dat ik gewoon ze wel ook zou laten voelen van je hoeft je niet zo te doen. Je hebt een goed lichaam en daar ook complimenten over geven en ook zeggen van je hoeft dit niet te doen, je hoeft je niet te laten beïnvloeden door bijvoorbeeld mensen die het allemaal beter hebben. Maar hoe gaat het nu?
Goed. Het gaat niet geweldig. Een eetstoornis blijft altijd een rol spelen in mijn leven. Maar ik ben terug gaan studeren. Ik heb een sociaal netwerk opgebouwd en ik leef op dit moment eigenlijk het leven dat ik jaren gewild heb, waar ik naar uitgekeken heb.
En social media was natuurlijk een trigger voor jou. Hoe doe je dat nu?
Ik haal eigenlijk bewust mijn triggers weg als ik weet op een bepaald account van oja dit triggert mij wel dan ontvolg dat account. Op TikTok krijg ik ook nog heel af en toe datzelfde, maar ik krijg af en toe nog wel triggerende video's aan van meisjes die dan heel weinig eten en ik rapporteer dat. Ik blokkeer hun account en dan is het voor mij opgelost.
En hoe vond je het gaan? Leuk. En wat denk je dat de leerlingen eraan hebben gehad?
Ik hoop dat ze wat bijgeleerd hebben over zowel een eetstoornis als de invloed van sociale media op het zelfbeeld. En ik hoop dat ze het gewoon een fijn gesprek vonden.
Nou, ik vind het superknap dat je je verhaal durft te vertellen. Ik heb er superveel van geleerd. Dank je wel.
Ja nou, het verhaal van Emma was een beetje shockerend vond ik.
Nou, ik voelde me toch wel een beetje bang van, want het kan bij iedereen gebeuren en het kan ook dat ik het bijvoorbeeld niet door heb.
Ik ken ook wel mensen die moeite hebben met eten omdat ze graag willen afvallen en zo en ik ben gewoon bang dat dat hetzelfde met hen gaat gebeuren. Normaal gesproken ik let altijd op mijn eten, maar nu ik hoor denk ik misschien misschien heb ik dit ook. Dat klinkt een beetje hetzelfde wat ik heb zeg, maar het is gewoon heel shockerend en ik dacht gewoon oké, we gaan er niet op letten. We willen hier ook niet in dus. Sommige dingen dat je zegt dat dat veel meer impact kan hebben dan dat je zelf denkt. Ja, ik ga wel gewoon vaker vragen van hey, heb je wel gegeten vandaag of zo? Of gewoon ja langskomen als er wat slechts aan de hand is of zo, zodat ze gewoon in mijn armen kunnen huilen bijvoorbeeld. Ja, dat ze gewoon zeg maar perfect zijn zoals ze zijn. En je hoeft je niet te veranderen voor anderen, want je bent gewoon goed zoals je bent.
