Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

HUMAN

Jongeren maken in hun online leven minstens zo veel mee als in hun offline dagelijks leven. Hoe gedraag jij je online en wat zijn de gevolgen? Ontdek het in Clickwise. Deze serie van HUMAN bestaat uit drie verschillende rubrieken: De Klas (klas 1-3), Je online schaduw (klas 1-3) en Vraag het Ciana (groep 7-8).

Ciana

Mediawijsheid

Clickwise

mensen met mobiele telefoons

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Ik ben op de school het Stanislas Dalton in Delft en vandaag ga ik met een groep leerlingen praten met Merijn. Merijn is 24 jaar en toen hij op de middelbare school zat, is zijn Facebook gehackt. De meest vreselijke dingen zijn vanuit zijn account gepost en iedereen dacht dat hij het was. Ik ben benieuwd hoe de klas reageert op zijn verhaal. Hey Merijn. Hey. Hey, hoe voel je je? Ik voel me goed, ik heb er zin in, ja! Wat hoop je zo met dit gesprek te bereiken? Ik hoop te bereiken dat de leerlingen net iets harder en langer nadenken voordat ze op een link klikken. Of even goed nadenken over wat ze online zien. Want echt lang niet alles is echt en lang niet alles is veilig. Ben je er klaar voor? Ik ben er klaar voor. Ik heb er zin in. Laten we gaan. Is goed. Hey! Goeiemorgen! Nou hey allemaal, dit is Merijn. Ik ben Merijn Siep. Ik ben 24 jaar en toen ik ongeveer 15 was toen is mijn Facebook een keer gehackt en mijn Gmail. Waar is jouw verhaal gestart? Ik was 15 en het was denk ik een paar weken uit met mijn vriendinnetje toen en ik zat met een vriend te bellen en we zaten op een soort online chatsite. Ik dacht, ik trek even de stoute schoenen aan. Via die chatsite waar ik gewoon random Nederlandse mensen tegenkom, ben ik haar telefoonnummer door gaan sturen. En toen, een aantal mensen die reageerde op en toen kwam ik op een gegeven moment in gesprek en zei iemand oh ja, ja super is goed, stuur maar naar mijn Facebook door. Oh ja is goed, dus ik klik op het Facebook-linkje die hij doorstuurde en ik klik daarna op het Facebook en ik log in met mijn wachtwoord en ik word niet doorgestuurd naar Facebook. Ik dacht wel raar, mijn internet zal het wel niet goed doen, dus ben ik doorgegaan. Wat vinden jullie ervan dat hij ja, de gegevens van zijn ex heeft gedeeld met wildvreemden? Niet slim, maar misschien inderdaad in zo'n situatie om haar terug te pakken dat je dat ook op een jonge leeftijd wel probeert te doen. Inderdaad ja. Je weet niet wat er op dat moment door je hoofd gaat, dus misschien denk je er wel niet over na op dat moment dus. Ik denk dat het zijn voor- en nadelen heeft gehad. Ja, als het de voordelen had überhaupt. Ja. Wat zouden de voordelen zijn?Ja, nou misschien voor jezelf dat het goed voelt dat je het wel uiteindelijk heb kunnen doen, dat het er even uit is, maar ik heb het zelf niet meegemaakt, dus nee, dat is lastig. Stel nou dat je aan de andere kant staat. Stel nou dat jouw gegevens worden doorgestuurd. Wat zouden jullie daarvan vinden? Ik zou helemaal gek worden. Ja? Ja. Het zou er van afhangen op welke schaal, zeg maar. Als het door heel veel mensen wordt benaderd door vreemde mensen of door dat maar één of twee zijn. En Marijn heeft dus op een link geklikt die hij eigenlijk niet kende. Goed, je dacht dat je in een vertrouwde omgeving zat en dat dat kon. Hebben jullie dat wel eens meegemaakt? Dat je op een link klikt die dan eigenlijk ergens anders voor bedoeld was? Ik zie jou knikken. Ik werd laatst werd ik opgebeld om half 1 's nachts of zo en toen werd ik gebeld door een of andere scootermaatschappij en toen vroegen ze of ik een scooter had. Nou ik had geen scooter en toen zeiden ze dat ik een verzekering had. Ik zeg nou dat klopt niet, maar ze noemden wel precies mijn naam op, waar ik woonde en alles zeg maar, dus dat was wel raar. En toen zeiden ze van ja we hebben nog een openstaande factuur, we zullen een mail sturen. En toen kreeg ik een mail met een link. Nou, ik heb er niet op geklikt. Ik heb alles geblokkeerd want daar ga ik echt niet voor betalen. Het was niet echt een link of zo naar iets van een site toe. De link zelf, er stonden allemaal gekke dingen in die link, maar het was niet alsof het een woord was ofzo of iets echt wat erop leek. Dus ik denk van nou ik ben zo meteen al mijn geld weer kwijt en dan heb je dat weer. 
Ja, wat zijn dingen voor jullie waaraan jullie herkennen dat het een foute link is? 
Als iets te goed is om waar te zijn. Soms krijg je dan bijvoorbeeld een berichtje met je kan dit gratis winnen of dat gratis. En dan denk ik van ja, of als een link echt bijvoorbeeld rare lettertjes ertussen heeft staan of zo. Er zitten ook vaak foutjes in en als je een mail krijgt dan zijn dingen niet goed geschreven of dan zitten er heel veel spelfouten in en daaraan kan je ook vaak zien dat iets niet goed is. Was het bij jou ook zo? Had je ook het idee dat je ernaar keek van oh, misschien klopt die link helemaal niet? Er zat wel iets geks in de link en die pagina waar ik ook op kwam was niet de normale welkom bij Facebookpagina. Maar er zat wel die blauwe rand met daar bovenin dan een inlogknopje. Dus het had er wel wat van weg, maar het was niet per se de omgeving waar ik normaal gesproken in zat, maar wel heel erg herkenbaar. 
En je vertelde dus net dat je dus op die link had geklikt. Hoe kwam je erachter dat je gehackt was? Ik kwam erachter dat ik gehackt was toen de directeur van mijn school aanklopte bij mijn lokaal en vroeg Merijn, kun je even meekomen? En ik liep met hem mee en hij vroeg: heb jij rare berichten gestuurd naar deze persoon? Ik kende die persoon helemaal niet, dus ik zeg nee, dat heb ik niet. Oké. Hij pakt de laptop, logt in op Facebook, opent mijn pagina. Nou ja, een van de eerste foto's die ik zag waren mensen die seks hadden terwijl ze aan het poepen waren. Er werd ook vanuit mijn naam werden berichten gestuurd naar gewoon mensen binnen mijn school. Met ik schop je helemaal in elkaar. Allemaal dingen die ik niet zou zeggen die opeens wel vanuit mijn naam met toch mijn gezicht naar ja, mensen werd er gestuurd die ik niet kende. Hoe reageerden je klasgenoten op dit verhaal? Ja, nou ja, vrienden, die kwamen niet naar me toe. Wat was er gebeurd of zo? Een beetje awkward liepen ze weg, zeiden wel hoi, maar daar vond ik het al heel raar. Maar ja dan dan loop je door de gang en dan kijk je iemand aan en dan en die kijkt dan snel weg en dan hoor psstpsstppsst. Dat ging heel erg rond, heel erg achter mijn rug om hoorde ik van alles. Ik merkte gewoon de sfeer. Mensen hebben een mening over mij en die durven die niet recht in mijn gezicht uit te spreken. Hoe zou het voor jullie zijn als jullie dan ineens zien dat een klasgenootje zulke dingen deelt online? Ik zou toch eerst even kijken waar het vandaan komt. Vragen of dat ze dit zelf zijn of dat het iemand anders is, want je kan beter eerst maar gewoon vragen voordat je conclusies gaat trekken van iets waarvan je nog helemaal niet weet wat zeker is. Ja. Het is dat ik jullie allemaal ken, maar stel voor ik had jou niet gekend en je had dat naar mij gestuurd, dan zou ik wel boos worden. En dan zou ik denken wie is deze persoon? Waarom, waarom zeg je dit tegen mij? Of je hebt de verkeerde voor je. Ja. Dat is het gevaar van onbekende mensen. Iedereen die jou volgt, iedereen die met jou bevriend was op Facebook, werd ineens geconfronteerd met beelden die ze dan eigenlijk misschien liever niet wilden zien. Hebben jullie het ook weleens meegemaakt dat je dan ineens merkt dat dat je toch op een bepaalde tijdlijn belandt? Of dat je ineens beelden ziet online die je liever niet had willen zien? Dan zit je gewoon lekker te scrollen en dan zie je weer een of ander ongeluk op de snelweg of zo en dan zie je gewoon echt dingen dat je niet wil zien. 
Ik word daar echt wel een beetje misselijk van, ja. En ik denk inderdaad ja, het is ook niet dat ik er dan wakker van lig, ik scroll weer verder. En dan zie je inderdaad een kookfilmpje en dan ben je het alweer bijna vergeten. Maar in het moment dan denk je echt weet je wel wat zie ik? Maar goed, uiteindelijk is Merijn natuurlijk gewoon slachtoffer geworden van identiteitsfraude. Weten jullie wat dat is? Dat je gewoon iemand anders zijn namen gewoon als gegevens gebruikt in plaats van je eigen en dat je daar gebruik van maakt. Had je toen ook door dat het eigenlijk identiteitsfraude was? Dat woord kende ik toen nog niet, maar ja, ja, ik had het wel door dat iemand letterlijk vanuit mijn naam mijn identiteit zwart maakte eigenlijk. Je vertelde natuurlijk dat je pagina werd overspoeld met allemaal haatdragende berichten, maar het werd nog erger, toch? Het werd inderdaad erger nadat ik in mijn feed bij de directeurskantoor opeens een foto van mij en mijn toenmalige vriendin voorbij zag komen, waar extra ingezoomd was op haar decolleté met de tekst erbij: maak € 500 over, anders krijg je meer van dit soort foto's die ik online ga zetten. En toen schoot de stress bij mij echt het plafond door en zat ik met tranen in mijn ogen te ijsberen in de directeurskamer. Toen ging ik even goed nadenken, maar ik heb helemaal geen rare foto's of filmpjes van mij of van mijn vriendin of wat dan ook. Toen daalde het wel weer een beetje, maar ik werd daar zo gek van. Van, nu gaat die dingen niet alleen van mij, maar ook van mijn vriendin delen. Ja, het voelde echt of de hele wereld instortte op dat moment. Ik ben op een gegeven moment naar de politie gegaan nadat dat was gebeurd en aangifte gedaan ook. Het hele verhaal uitgelegd werd toen serieus naar me geluisterd. Werd ook serieus genomen en ze hebben er, ze zijn er achteraan gegaan maar ze hebben eigenlijk niks kunnen vinden wie of wat de hacker was. Maar stel nou dat jullie gehackt zouden worden, waar zouden jullie dan bang voor zijn? Deepfake, dat vind ik echt heel eng. Ja ja, maar mijn gezicht staat zeg maar niet dan op mijn TikTok, maar mijn stem heel veel. En je kan al heel simpel met een paar zinnen iemand echt hele zinnen laten zeggen. Ik denk als ja, als dat bij de verkeerde persoon terechtkomt en er worden rare slurs over gemaakt, dan ja dan weet ik niet of dat goed voor mij afloopt als dat viraal gaat bijvoorbeeld. Is er misschien iets wat jij zou willen meegeven aan de klas? Klik niet op linkjes. Wees voorzichtig met wat je doet met dat visitekaartje, want visitekaartje kan ook gewoon hartstikke misbruikt worden tegen je. Hoe vond je het gaan? Het was echt superleuk! Echt heel erg leuk! Ja, welk gevoel heb je er aan overgehouden? De leerlingen die wisten echt een hele hoop over sociale media. Ook een hele hoop wat betreft de mogelijkheden, maar ook de negatieve dingen. Ja, heel bewust. Heel bewust. Ja. Ja. Ik wil je echt ontzettend bedanken voor je tijd. Heel erg bedankt! Ik vond het echt superleuk! Ja, daar doen we het voor! Ik kon het me echt een soort van niet voorstellen of zo, dat dan gewoon. Ik dacht al meteen misschien heeft die ruzie met iemand gehad of zo dat die dan een soort van wraak proberen te nemen. Maar inderdaad, dat het je gewoon zomaar kan overkomen. Dat was wel raar voor mij. De meeste indruk dat het verhaal op me gemaakt is, is zeg maar dat het zo betrokken was bij iedereen. Zeg maar dat ie gewoon door de gangen liep en uiteindelijk gewoon iedereen hem gek aankeek. Wat ik vooral heb geleerd is dat ik beter moet oppassen. Bijvoorbeeld als ik een berichtje krijg van iemand, dat ik niet zomaar ergens op moet klikken.

Logo clickwise

Merijn was vijftien tien zijn Facebookaccount werd gehackt.  Zijn leven stond op zijn kop, want uit zijn naam werden de meest vreemde berichten de wereld in gestuurd. Maar wie geloofde hem? Samen met Ciana vertelt Merijn aan leerlingen uit 5 havo van het Stanislas Dalton Delft hoe dat voor hem was.

De klas: Merijns Facebook werd gehackt

Ik ben op het Cambium College in Zaltbommel en vandaag ga ik met een groep leerlingen praten met Loes. Loes is 23 jaar en op haar veertiende is een naaktfoto van haar verspreid op school. Iedereen had hem gezien en uiteindelijk is ze zelfs naar een andere school gegaan. Ik ben benieuwd hoe de klas reageert op haar verhaal. Hey Loes, hoe staat het met de zenuwen? Goed wel, wel gespannen. Ik zou heel graag willen overdragen wat ik zelf heb gemist in deze periode. Dus bijvoorbeeld dat niemand mij de bevestiging gaat geven waar ik naar op zoek ben. Dat dat vooral in jezelf zit, want dat wist ik toen niet. Zullen we het doen? Ja. We gaan naar binnen. Hoi hallo. Hai allemaal, dit is Loes. Kan je jezelf misschien even voorstellen? Ik ben Loes, ik ben 23 jaar en ik ga jullie vandaag vertellen over mijn naaktfoto. Die is uitgelekt tien jaar geleden, toen was ik eigenlijk gewoon best wel verlegen meisje en ik had toen ook contact met een jongen die op die school zat, op dezelfde school. We zaten niet bij elkaar in de klas, maar dus wel op dezelfde school. En ja, ik had dus contact met hem via Snapchat. Heel veel. Dus op een gegeven moment voelde het wel echt alsof we een band hadden opgebouwd voor mijn gevoel. En ik denk ook dat ik toen dacht dat ik verliefd op hem was. Maar ik merkte dus dat hij me best wel veel complimentjes gaf. En die complimentjes. Dat was wel echt denk ik waar ik naar op zoek was. Weet je ook nog wat voor complimentjes hij gaf? In mijn hoofd gaf hij me dus heel veel complimentjes over dat ik mooi was en zo, maar ik weet dat het in de realiteit zei hij meer dingen als dat ik lekker was en in mijn hoofd was lekker dan mooi. En als je mooi was dan mag je er een soort van zijn of zo dan. Loes vertelde dat ze dus een internetvriendje had. Wat vinden jullie van online verkering hebben? Ik vind het wel als je een soort relatie hebt, dat je dan wel ook met elkaar in het echt kan praten. Want in het echt praten met iemand is toch anders dan online praten met iemand. Dus het kan wel maar het is wel een beetje dubbel, want dan is het gewoon denk ik dat je meer verliefd bent en het idee leuk vindt van die jongen dan dat je echt verliefd bent denk ik. Ja, dat is superwijs. Want zijn jullie wel eens verliefd geworden op iemand die jullie online hebben ontmoet? Nee, nee. 
Ja, ik wel. Ja? Ja, dat was gewoon een meisje dan online. Die heb ik toen ook in het echt gezien meerdere keren. En toen waren we uiteindelijk van oké, nou ja, we wonen wel ver weg, maar we vinden elkaar wel leuk. En ja, dat hebben we dan denk ik een paar maanden volgehouden tot het uitging. 
Maar goed, ze vertelde dus van nou ik heb iemand wel online ontmoet, maar we hebben ook offline afgesproken terwijl bij jou zat die jongen bij jou op school. Maar jullie hebben nooit echt met... Ja, hoe zat dat dan? Ja, hij zat gewoon bij mij op school en ik denk dat hele contact was gewoon heel, heel spannend en leuk en ook wel voelde wel vertrouwd via Snapchat, maar in het echt praten was gewoon te spannend denk ik. Kan je vertellen hoe die relatie toen verder is gegaan? Ik merkte dat hij op een gegeven moment begon te vragen of ik foto's wilde sturen en ik dacht ook echt nog van dat is superdom En ik weet wel al die verhalen en zo van mensen bij wie dat dan gebeurt, dus dat ga ik echt niet doen. Maar wacht, je zegt foto's wilde sturen, wat voor foto's wilde hij dan ontvangen? Ik weet niet precies hoe hij het heeft gevraagd, maar het was wel gewoon duidelijk dat hij gewoon wilde dingen gewoon wilde zien zeg maar. En als je zegt hij wilde dingen zien, hij wilde een naaktfoto van jou ontvangen als ik het goed begrijp. Ja, dat denk ik wel ja. Ja, dat wilde hij wel. Wat vond je van die vraag? Kijk, als ik er nu op terugkijk, dan denk ik ja, dat is gewoon een stomme vraag. En superdom om dat te gaan doen, denk ik dan nu bij mezelf. Maar ja, op dat moment gaat het ook zo geleidelijk en je rolt een soort van in en ik was me echt wel bewust van is dom en je hoort die verhalen, maar blijkbaar heeft dat me er niet van weerhouden en waren die complimentjes dus die tijdelijke bevestiging toch wel belangrijker of zo denk ik voor mij. Ja dus op een gegeven moment begon ik foto's te sturen. Vanaf wanneer vinden jullie dat je iemand echt kan vertrouwen? Ja, misschien als je echt een relatie hebt voor wat langer, maar ik weet niet. Ik zou denk ik nooit echt iemand echt vertrouwen met een naaktfoto van mij. En stel het gaat uit of zo en dan...Ja je weet nooit hoe iemand echt is als het uit is. 
Maar zou je misschien kunnen omschrijven hoe die foto's eruitzagen? De foto die is uitgelekt, dat was een foto dat ik op mijn buik op mijn bed lag en dan met mijn camera een foto maakte van mijn billen in mijn string. Want hebben jullie wel eens een naaktfoto gemaakt of gestuurd? Nee, ik zou het sowieso gewoon niet doen. Ik ben ook echt niet van plan om te doen. Ik heb ook geen vriend, maar ik zou het sowieso niet doen. Ik snap ook niet zo goed wat ie er aan heeft of zo. Hij kan het ook in het echt zien. Ja, als ie echt zo graag wilt. Nou, wel een keer gemaakt, maar het is niet alsof ik door heb gestuurd. Gewoon voor jezelf gemaakt of... Ja en waarom heb je ervoor gekozen om het niet door te sturen? 
Ja, ook vanwege de verhalen. Ik heb ze dan bijvoorbeeld mijn vriendin wel laten zien, alleen niet echt doorgestuurd. Juist vanwege het feit van ik wil niet dat het ergens terechtkomt dus. Maar op een gegeven moment kwam je erachter dat meer mensen hem hadden gezien. Kan je me misschien vertellen hoe dat moment was voor jou? Op school hoorde ik dus een beetje in de wandelgangen dat mijn foto is uitgelekt. Op een gegeven moment, toen stond ik bij mijn kluisjes en volgens mij in de pauze of in de tussenuur of zo. En toen kreeg ik een appje van mijn neefje met wat de fuck is dit? En toen stuurde hij dus de foto naar mij en toen dacht ik echt: shit. Omdat ik echt zoiets had van oké ik vind het gewoon niet erg wil ik niet zeggen, maar niet erg dat ik zeg maar de dupe ben van mijn acties. Maar toen werd iemand anders dus de dupe van mijn naaktfoto. En toen schaamde ik me echt heel erg. Hoe deed iedereen op school tegen je? Ja, er werd gewoon echt heel veel over me gepraat en ook echt wel me uitgelachen. En ik was vanaf toen zeg maar het meisje van de foto en dat is eigenlijk nooit meer weggegaan. Hoe zit het bij jullie op school? Worden er hier op school ook foto's doorgestuurd? Ja, er was niet zo heel lang geleden was er een foto van een meisje hier bij ons op school. Die is nu weg van deze school. Ik denk niet dat ze het zelf heeft gedaan. Misschien dat haar account was gehackt of zo, maar zij had die naaktfoto's dus zelf op Instagram gepost en toen uiteindelijk zijn daar screenshots van gemaakt en doorgestuurd en zo. En nu heeft denk ik bijna iedereen die wel gezien. Jeetje. Wat vind je van het feit dat Loes dus naaktfoto's maakt en dat dan ook doorstuurt? Ik begrijp het wel. Ja? Het is soms gewoon leuk om foto's te maken van jezelf, om jezelf een beetje zelfverzekerder te voelen of iets of gewoon om te sturen. 
Maar dit was zeg maar de foto werd op gegeven moment rondgestuurd op school. Het is niet alleen op school gebleven, toch? Nee, toen lag ik in de avond in bed en toen werd ik getagd in een Instagram-bericht. En toen opende ik dus mijn telefoon om te kijken. En toen zag ik dus letterlijk mijn foto op een Instagram-account met 200.000 volgers. En het was een Instagram-account waar de persoon die erachter zat gewoon foto's van meisjes plaatste. Gewoon dat soort foto's als wat ik maakte. En toen werd ik dus ook allemaal in diezelfde avond in allemaal groepsapps gedrukt en uitgescholden en dat was echt wel best wel heftig. En weet je nog wat er in die groepsapp werd gezegd? Ja, waarschijnlijk iets van slet en hoer en makkelijk, en dus toen was ik zeg maar een soort van de slet en het makkelijke meisje zeg maar. En neem je het de persoon kwalijk die het heeft doorgestuurd? Nee, ik heb dat dus nooit gedaan omdat ik het dus mijn eigen schuld vind. Ik wist echt wel dat je geen foto's moest sturen. Ik denk dat het daarmee gewoon heel erg is begonnen van je weet het wel, dus doe het dan ook gewoon niet. Hoe denken jullie daarover? 
Ik vind niet dat het haar eigen schuld is, want ik denk niet dat je op dat moment denkt van oh, als ik deze foto nu stuur, dan gaat iedereen hem zien. En hoe zou dat voor jullie zijn? Stel dat zoiets gebeurt, zouden jullie dan die persoon kwalijk nemen die de foto doorstuurt? 
Zeker, ja. 
Ik vind dat als je er zelf om vraagt, dan moet je ook wel een beetje respect hebben om niet door te sturen. 
Wat voor invloed heeft de naaktfoto op jouw leven gehad? Het feit dat je dan 'Loes van de naaktfoto' bent of 'de hoer van de naaktfoto', dat heeft me eigenlijk echt nooit losgelaten. Dus ik had altijd als ik ergens kwam of nieuw was of niet eens nieuw, maar ik stond altijd 1-0 achter voor mijn gevoel. Ik moest altijd mezelf bewijzen en ik had altijd eerst iets goed te maken voordat ik serieus werd genomen voor mijn gevoel denk ik ook. Is er misschien iets wat jullie tegen Loes zouden willen zeggen? 
Gewoon het feit dat je je zo om dat zwak op kan stellen of zo, naar gewoon onbekende mensen eigenlijk. En hoe je dat gewoon bijna heel makkelijk eigenlijk doet ook. Het is ook echt heel knap. Dus ja. 
Dank je! Wil jij misschien nog iets meegeven aan de klas? Ik hoop dat jullie gewoon jezelf leuk blijven vinden zoals jullie zijn en dat jullie je niet laten leiden door die onzekerheid. Hoe vond je het gaan? Goed. Ja, ja, het ging echt wel, het was gewoon fijn. En heb jij ook een ander inzicht gekregen? Want we waren het er allemaal unaniem over eens dat jij ja...Ja, dat het niet mijn schuld was. Ja ja, ik denk wel dat ik daarmee mag stoppen met mezelf het kwalijk nemen. Het gevoel dat ik heb overgehouden aan het verhaal is wel dat ik ja meer begrip ga tonen denk ik naar mensen die dit hebben meegemaakt. Ik was sowieso al niet van plan om het te doen, maar ja, nu weet ik zeker, zeker wat zij heeft meegemaakt. Dat het echt wel heel heftig is en dat ik echt zeker niet van plan ben. Ik zou zeggen dat je er vooral over moet praten met het maakt niet uit met wie, iemand die je vertrouwt, maar vooral praten dat je het gewoon los kan. laten. Als ik eerder een naaktfoto zou ontvangen dan verwijderde ik hem altijd wel. Voornamelijk omdat ik er zelf niet mee geconfronteerd wilde worden dat ik het zou hebben kunnen verspreid. Maar ik denk dat het vooral goed is om in gesprek te gaan met degene waarvan de naaktfoto is, zodat hij zichzelf niet alleen hoeft te voelen.

Loes was veertien toen een vriendje haar naaktfoto op social media verspreidde. Ze schaamde zich kapot, en heeft altijd zichzelf hiervan de schuld gegeven. Had ze maar geen naaktfoto moeten sturen… Nu, jaren later, vertelt zij haar verhaal aan vierdejaars mavo- en havoleerlingen van het Cambium College in Zaltbommel.

De klas: de gelekte naaktfoto's van Loes

Ik ben op praktijkschool De Einder in Den Haag en vandaag ga ik met een groep leerlingen praten met Dely. Dely Had een zware jeugd en op de middelbare school belandde hij totaal op het verkeerde pad. Het was zelfs zo erg dat hij op zijn zeventiende naar de gevangenis moest. Ik ben benieuwd hoe de klas reageert op zijn verhaal. Hey Dely. Hallo, Hoe voel je je? Gespannen, een beetje zenuwachtig. Komt niet vaak voor dat ik dit mag vertellen aan een groep jongeren of mijn verhaal mag delen. Dus ja, komt toch wel een beetje spanning bij kijken. En waarom is het dan voor jou belangrijk om je verhaal te vertellen aan de klas? Ik heb mij op jonge leeftijd vaak zelf niet gehoord gevoeld en dat miste ik. En ik hoop dat ik met mijn verhaal wat kennis kan meegeven aan de jongeren. Is goed, laten we gaan. Hey iedereen, dit is Dely. Kan je jezelf even kort voorstellen. Ik ben Dely, ik ben 31. Ik ben ervaringsdeskundige en ik ga jullie vertellen over mijn weg naar de jeugdgevangenis. Waar is jouw weg naar de gevangenis dan gestart? Ik heb niet op het reguliere onderwijs gezeten. Ik heb op een school gezeten voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen. Op zo'n school was er, er was altijd ruzie. Elke dag ruzie, of het nou met leerlingen was of met docenten. Er was elke dag wel een ruzie. Het was elke dag weer een beleving wat je gaat meemaken op school. Ook tussen leerlingen en docenten. Hoe ging dat eraan toe? Leerlingen hadden vaak een grote mond tegen docenten en een docent laat ook niet vaak over zich heen lopen. Heb ik wat verkeerd gezegd? Waarom lach je? Wat maakt dat je lacht? Wil je het vertellen? Wil je het delen? Nee, je vertelde dus dat er heel veel ruzie was op school. Maar dus niet alleen tussen de leerlingen, maar ook tussen leerlingen en docenten. Ja, doordat we al zeer moeilijk opvoedbare stempel hadden, werd het ons ook vaak niet makkelijk gemaakt door de docenten. En ik denk dat dat ook onderdeel is daarvan. Dat we ons vaak niet gehoord voelen of dat stukje aandacht nodig hebben. Dat resulteerde er dus in dat we vaak ruzie hadden met docenten, schelden, stoelen of andere voorwerpen gooien naar docenten. Hoe zou dat voor jullie zijn? Stel dat er dus altijd ruzie is op school, zijn jullie het dan, ja, spannend vinden om naar school te gaan? Ik zou gewoon ziekmelden. Ja, snap ik. Dus ja, ik zou gewoon naar bed gaan. Ik werd in het eerste jaar veel gepest, vooral omdat ik, ik droeg niet de merken, de dure merken die iedereen droeg op school. Weet je nog waarom het dragen van merkkleding zo belangrijk was bij jou op school? Het creëerde een bepaalde imago. Als je merkkleding had dan, dan kon je erbij horen. Dan was je al snel een van de jongens of een van de meiden. Wat vinden jullie daarvan? Ben je ja cooler als je merkkleding draagt? Voor mij was het meer belangrijk omdat ik... Ik loog al heel veel, Ik was al aan het stelen en dan om ook nog gepest te worden op school omdat ik niet de juiste kleding droeg. Dat werd voor mij te veel. Uiteindelijk ging ik stelen om ervoor te kunnen zorgen dat ik ook dure kleding kon halen. Dacht u ook ooit dat het ook gewoon slecht was wat u deed? Op die leeftijd en met alles wat ik wat er om mij heen gebeurde, vond ik het niet erg. Weet je nog naar wie jij opkeek in die periode? Ik had wat betreft het stelen en zo niet echt voorbeeldfiguren. Ik ging in mijn middelbare schooltijd ging ik ook, begon ik ook met muziek maken. Een van mijn voorbeelden was toen de Surinaamse familie die tegenover mij woonde. De oudste broer van hun die was muziek aan het maken, die was aan het rappen. Het sprak me aan dus ik dacht dit ga ik ook doen. En waar rapte jij toen over? Dure kleding, stoer gedrag. Ik begon eigenlijk met rappen over dingen die ik niet deed of niet leefde of niet had. Kijken jullie ook naar rappers op? En waarom? En wat vind je van hun videoclips? Hoe kwam je daarachter? Kennen jullie ook mensen in jullie omgeving die muziek maken? Ik heb...Is een goede vraag. Ik heb nu wel verdiend wat ik vroeger wou, maar op een andere manier. Ik heb er keihard voor gewerkt. Dus dat stoere imago van artiest zijn, dat dat is wat ik wou. Alleen maar niet, niet... Het hoefde niet per se stoer te zijn, maar ik wou wel graag mijn boodschap overbrengen met muziek en mijn emotie in muziek leggen. Er kwam een moment dat ik ging stoppen met onzin rappen en niet meer ging rappen wat ik niet leefde en dat ik echt ging rappen wat ik wel echt leefde en wat ik wel echt deed. Dus ik ging echt meer mijn emoties en mijn gevoel in mijn muziek zetten. 
Maar je bent op een gegeven moment meer muziek aan het maken. Je gaat misschien niet met de juiste mensen om. Hoe ben je dan uiteindelijk toch in de gevangenis beland? Wat is daar tussen gebeurd? 
Ik heb vrienden de mogelijkheid gegeven om zich na een overval, tijdens de overval bij mij in de schuur om te kleden. Dat zorgde ervoor dat ik medeplichtig was. Ik wist van wat er gebeuren zou. Ik wist wanneer het gebeuren zou. Ik wist door wie het gebeurd was. Dus ja, zodoende was ik medeplichtig aan het verhaal. Als je in de jeugdgevangenis zit, dan probeer je wel het beste ervan te maken en je roeit met de riemen die je hebt. Maar het is geen leuke ervaring, je hebt geen vrienden die je spreekt. Je familie spreek je niet. Je mag je moeder één keer per dag, hooguit twee keer per dag bellen. Je hebt geen vrijheid meer, je gaat niet meer naar school, je hebt geen dagbesteding meer. Het enige wat wat om jou heen is, is een cel. Je hebt geen tv. Enige wat je hebt is radio. 
Wat heftig. Wat vond je ervan toen je dat hoorde? Ja, ik weet niet. Had je verwacht dat zij dit konden doen? Stel dat je op een gegeven moment niet meer zelf mag bepalen wanneer je naar buiten gaat. Je mag niet meer met je vrienden praten op je telefoon. Je kan niet gamen wanneer je zou willen. Wat zou dat met jou doen? Hoe bedoel je zijn praatjes? Ik heb ook gehuild. Ik heb zelfs drie weken lang gehuild. Ik dacht ook van tevoren zo ik dacht ook wat jij zegt is niet erg als ik in de jeugdgevangenis kom, dus ik heb toch geen telefoon nodig? Ik heb geen PlayStation nodig, totdat je echt alleen bent. Echt alleen zijn is niet leuk. De grootste les die ik echt uit de jeugdgevangenis heb gehaald is dat je echt waardevol moet zijn voor alle kleine dingen die je hebt in je leven. Je merkt pas wat je kwijt bent als je het mist. Nou, ik wil je in elk geval super bedanken voor je tijd! Ik vind het echt heel stoer dat je je verhaal durft te vertellen aan mensen die je eigenlijk nog helemaal niet kent. En hoe vond je het gaan? Ja, ik vond het hartstikke leuk. En denk je dat het verhaal bij ze is overgekomen? 
Ja zeker, zeker. Ik kon wel aan de koppies zien dat het wel binnenkwam, dus dat was eigenlijk best wel fijn. Ik vind het in ieder geval heel erg tof dat je je verhaal wilde delen. Ik heb er heel erg veel van geleerd. Ik hoop de leerlingen ook. Dus dankjewel daarvoor! Ik vond het verhaal interessant en ik vond het ook heel heftig wat die moest meemaken en zijn leven. Ga niet andere dingen doen om je in de nesten te werken, te komen in de problemen. Die bijven gewoon doorgaan. Misschien minder agressief gedrag tegen anderen tonen omdat je weet nooit hoe degene behandeld wordt, net als thuis of op andere plekken. Denk wel na over je toekomst dat het wel invloed heeft daarop, want niet alles kan in één keer weer veranderd worden.

Dely had een moeilijke jeugd. Op de middelbare school wilde hij er mede daardoor graag bij horen. Hij werd beïnvloed door het stoere imago van rappers en de (te) dure kleding en spullen in hun clips en op social media. Dely ging al jong het criminele pad op… Hij deelt zijn verhaal met leerlingen van Praktijkschool De Einder in Den Haag.

De klas: hoe Dely door social media in de criminaliteit belandde

Ik ben op de school het Erasmus in Almelo en vandaag ga ik samen met een groep leerlingen praten met Emma. Emma is 23 jaar en heeft vanaf haar zestiende geworsteld met eetproblemen. Door social media is het zelfs zo erg geworden dat ze moest worden opgenomen voor deze serieuze ziekte. Ik ben benieuwd hoe de klas reageert op haar verhaal. Hoe voel je je? Goed. Ja, hoe gaat het met de zenuwen? 
Gezonde spanning. Wat hoop je zometeen te bereiken? 
Ik hoop dat ik de jeugd wat bij kan leren. Zoals bijvoorbeeld de gevaren op het internet. Maar ook vooral dat je blij mag zijn met wie je bent en dat je eigenlijk niks hoeft te veranderen aan jezelf. Mooi gezegd. 
Laten we gaan. Hé. hallo. Dit is Emma. Hallo. Kan je je misschien even kort voorstellen? Ik ben Emma, ik ben 23 jaar oud. Ik kom vandaag vertellen over de invloed van sociale media op het zelfbeeld en ook een beetje over mijn eetprobleem. Hoe is het begonnen? Ik heb dus een tweelingzus en we zijn altijd zo wat vergeleken met elkaar. Ik kwam daar vroeger als de slechtste uit en ik dacht ik moet iets aan mezelf veranderen. Dus ik ging dat doen in de manier van ik ga beginnen afvallen. Dan ga ik er mooier uitzien, tussen aanhalingstekens en dan ga ik ook socialer worden. Ga ik ook meer vrienden hebben, ga ik ook beter bij anderen in de smaak vallen. En dat is dan heel snel misgelopen eigenlijk. 
En wie maakte dan die opmerkingen over dat je tweelingzus blijkbaar beter was? 
Mijn ouders, tantes, vriendinnen. 
Ik kan me wel voorstellen dat je daar dus heel onzeker van raakt. Wat voor gedachtes krijg je dan? 
Vooral de gedachte van; ik ben niet mooi ik ben lelijk, ik ben niet interessant, niemand vindt mij leuk. 
Doen jullie dat ook wel eens? Als je dan een opmerking maakt over iemands uiterlijk, positief of negatief?
Nou, dat was eigenlijk gewoon eerder. Ja, gewoon een tijdje geleden zeg maar. Het was bij een vriendin van mij, wat nog steeds een vriendin is. Ze was vroeger heel dik en ik maakte daar allemaal opmerkingen van. Je zou me nooit kunnen pakken en zo. Je bent heel dik en ja, ik ben wat. Wat ik nu gewoon nog steeds ja, wat ik erg vind wat ik zeg maar heb gezegd. 
Als je zo jong bent, dan heb je nog niet echt voldoende informatie van wie ben ik, wat wil ik, wat is mijn mening? En dan ga je snel de mening van anderen volgen. Maar dat je nu zegt van k heb eruit geleerd dat is wel al heel waardevol. 
Ja, ik denk dat we allemaal wel onzeker kunnen zijn over dingen, toch? En ik bedoel, je weet nooit waar die persoon onzeker over is. Heb jij dat ook weleens? Dat je soms merkt dat je onzeker kan zijn over dingen? 
Op zich niet, maar soms dan zie ik wel bijvoorbeeld ja, op magazines en zo zie ik wel van die hele mooie meiden met van die perfecte lichaam en zo zoals summer bodies en zo. Mmm. Dan merk ik wel van dat ik dan denk dat ik van ja. Hm, waarom heb ik dat niet? Jij? Ik heb dat niet echt eigenlijk. Maar hoe komt dat? Ja, mij maakt het gewoon niet zoveel uit of zo. Ik weet het niet zo goed. Ik vind het niet... als ik mensen zie die dan het perfecte lichaam hebben, dan denk ik niet oh ja, dat zou ik ook willen. 
Hoe was het voor jou, Emma? Had jij dat ook? 
Ik wou dat ik haar ingesteldheid had toen. Nu heb ik dat wel. Maar toen... Ja, ik was al zo onzeker door al die opmerkingen, die vergelijking met mijn zus, dat ik dan misschien bewust of onbewust ook nog vergelijkingen met social media ging opzoeken misschien. Dat ik ook zo echt zo ging intikken van alle mooie lichamen en dan ging ik mij daarmee vergelijken. En ja, dat doet natuurlijk nooit veel goed als je gaat vergelijken. 
Wanneer had je door dat het toen eigenlijk doorsloeg en dus niet meer gezond was? 
Maar het sloeg pas echt om toen dat ik dacht van oké, nu moet ik ook iets aan mijn lichaam veranderen, want ik wil er ook zo uitzien. En dat ik dan echt bewust tips ging opzoeken om af te vallen en om spieropbouw te doen. Zo van alles om gewoon mijn lichaam te veranderen. 
Ja, maar is het jou ook opgevallen dat als je soms wat dingen gaat opzoeken, dat je dan ineens heel veel van dat soort video's of foto's ineens wordt voorgeschoteld. Toch dat je in het algoritme vast komt te zitten, had je dat ook? 
Ja, ja, absoluut. Tot vandaag de dag nog steeds. 
En doen jullie je best om gezond te eten, maar letten jullie heel erg op wat jullie eten? 
Aan de ene kant, ik heb ook een gevoel dat ik zeg maar wil gaan afvallen, dat ik niet zeg maar moet gaan afvallen en daarna denk ik maar ik heb toch wel weer zin in snoep en dan ga ik weer snoep eten. 
En waarom heb je het idee dat je moet afvallen? 
Gewoon om eerlijk te zijn. Gewoon mensen om me heen. Ja, zoals gezegd gewoon. Sommige mensen om mij heen zeggen ook zo van ja misschien kun je beter afvallen, Je moet wel een keertje opletten op je figuur en zo. 
Maakt mij ook kwaad om dat te horen echt. Ja? Ja. 
Waarom word je daar kwaad van? 
Je gaat toch niet een ander persoon zeggen wat hij of zij moet doen? En ook de dag van vandaag. De dieetcultuur is zo aanwezig en we zitten nog steeds met die picture perfect plaatjes en ik denk dat bijna iedereen dat wel door getroffen is en zich onzeker voelt daardoor. Niet iedereen, maar toch wel velen, zeker in de puberteit als tienermeisje. Je wordt zo gevoed door de meningen van buitenaf. En als ze dan nog gaan zeggen ja, zou je niet op je figuur beginnen letten? Daar word ik gewoon echt kwaad van. 
Maar ik denk dat we allemaal wel een keer hebben opgezocht van he, tips om te sporten, tips om misschien gezonder te eten. Maar wanneer gingen bij jou dan echt de alarmbellen af van oh, dit is misschien eigenlijk helemaal niet zo gezond meer. 
Ik merkte dat ik daar 24/7 mee bezig was. Toen merkte ik van: dit vind ik gewoon niet leuk. Maar ik blijf het toch doen omdat dat zo iets is dat ik moet van mezelf. Maar het is niet omdat ik daar meer beelden over kreeg, dat ik dat minder ging opzoeken. Ik ging dat ook nog wat aanvullen. Ik ging dan ook nog wat meer opzoeken dat dat op den tijd echt zo heel mijn feed vol stond met gewoon tips om af te vallen. 
Weet je nog wat het meest extreme is wat je toen bent tegengekomen? 
Er bestaat zoiets als herstelaccounts of recovery-accounts op Instagram. Je hebt een positieve kant, maar je hebt ook zeker een negatieve kant waar je elkaar constant gaat triggeren, zeg maar dat je elkaar niet echt gaat aanmoedigen. Maar doordat jij iets door dat een persoon iets toont, krijgt de andere persoon ook de neiging van oh, misschien moet ik dat ook doen. Dat ze elkaar triggeren zeg maar. Ik zeg dan bijvoorbeeld iemand van oei, mijn ontbijt is vanmorgen niet gelukt en dan dacht ik van oei, maar ik heb wel ontbeten, dus heb ik iets fout gedaan. Dat voedde eigenlijk mijn eetstoornisstuk van oeps heeft niet gegeten, dan mag ik dat ook niet, want een eetstoornis is ook heel competitief. Je gaat het echt vergelijken met wat doen anderen. Op een gegeven moment dat je ook echt professionele hulp nodig, toch? 
Op een gegeven moment kwam mijn huisarts met het voorstel om eens bij een eetstoorniskliniek te gaan horen. Dus ben ik daar op intake geweest en het was meteen duidelijk van oké Emma, dit is wel iets wat je kunt gebruiken. Dus dan ben ik daar in behandeling gegaan. 
En je zegt eetstoorniskliniek. Wat is dat precies voor een plek? 
Daar wordt heel veel therapie gegeven. Bij mij zag een dag er bijvoorbeeld uit dat ik in de voormiddag twee therapiesessies had, in de namiddag twee therapiesessies, en dan hadden we ook een x aantal eetmomenten op een dag en dat was steeds in groep en dat was steeds met begeleiding erbij en je mocht dat gewoon niet zelf kiezen. Je kreeg gewoon wat de pot schaft, je krijgt je bordje en klaar, eet dat op. Dat was heel moeilijk, ook omdat ik heel veel heimwee had en dat was een vreemde plek. Dat was 1,5 uur rijden van mij thuis. 
En als je daar niet ging opeten, zeg maar, als je je bordje niet leeg had? 
Als de motivatie niet is, dan kun je daar ook niet blijven en dan adviseren ze je ook om te stoppen, want zonder motivatie werkt het gewoon absoluut niet. 
Hoe zouden jullie ermee omgaan als jullie dan in jullie omgeving zien dat mensen, ja, die jullie kennen, waar jullie van houden, eetproblemen hebben? 
Ik denk dat ik gewoon ze wel ook zou laten voelen van je hoeft je niet zo te doen. Je hebt een goed lichaam en daar ook complimenten over geven en ook zeggen van je hoeft dit niet te doen, je hoeft je niet te laten beïnvloeden door bijvoorbeeld mensen die het allemaal beter hebben. Maar hoe gaat het nu?
Goed. Het gaat niet geweldig. Een eetstoornis blijft altijd een rol spelen in mijn leven. Maar ik ben terug gaan studeren. Ik heb een sociaal netwerk opgebouwd en ik leef op dit moment eigenlijk het leven dat ik jaren gewild heb, waar ik naar uitgekeken heb. 
En social media was natuurlijk een trigger voor jou. Hoe doe je dat nu? 
Ik haal eigenlijk bewust mijn triggers weg als ik weet op een bepaald account van oja dit triggert mij wel dan ontvolg dat account. Op TikTok krijg ik ook nog heel af en toe datzelfde, maar ik krijg af en toe nog wel triggerende video's aan van meisjes die dan heel weinig eten en ik rapporteer dat. Ik blokkeer hun account en dan is het voor mij opgelost. 
En hoe vond je het gaan? Leuk. En wat denk je dat de leerlingen eraan hebben gehad? 
Ik hoop dat ze wat bijgeleerd hebben over zowel een eetstoornis als de invloed van sociale media op het zelfbeeld. En ik hoop dat ze het gewoon een fijn gesprek vonden. 
Nou, ik vind het superknap dat je je verhaal durft te vertellen. Ik heb er superveel van geleerd. Dank je wel. 
Ja nou, het verhaal van Emma was een beetje shockerend vond ik. 
Nou, ik voelde me toch wel een beetje bang van, want het kan bij iedereen gebeuren en het kan ook dat ik het bijvoorbeeld niet door heb. 
Ik ken ook wel mensen die moeite hebben met eten omdat ze graag willen afvallen en zo en ik ben gewoon bang dat dat hetzelfde met hen gaat gebeuren. Normaal gesproken ik let altijd op mijn eten, maar nu ik hoor denk ik misschien misschien heb ik dit ook. Dat klinkt een beetje hetzelfde wat ik heb zeg, maar het is gewoon heel shockerend en ik dacht gewoon oké, we gaan er niet op letten. We willen hier ook niet in dus. Sommige dingen dat je zegt dat dat veel meer impact kan hebben dan dat je zelf denkt. Ja, ik ga wel gewoon vaker vragen van hey, heb je wel gegeten vandaag of zo? Of gewoon ja langskomen als er wat slechts aan de hand is of zo, zodat ze gewoon in mijn armen kunnen huilen bijvoorbeeld. Ja, dat ze gewoon zeg maar perfect zijn zoals ze zijn. En je hoeft je niet te veranderen voor anderen, want je bent gewoon goed zoals je bent.

Emma kwam als onzekere tiener terecht in een fuik van negatieve berichten over afvallen en sporten. Ze ontwikkelde een eetstoornis, waarbij de invloed van social media een rol speelde. Ze deelt haar verhaal met mavo- en vwo-leerlingen uit de tweede klas van het Erasmus in Almelo.

De klas: hoe social media Emma's eetstoornis verergerden

Ik ben op de Christelijke scholengemeenschap Guido in Amersfoort en vandaag ga ik samen met een groep leerlingen praten met Victoria. Victoria is 22 jaar en is heel lang online gepest en gediscrimineerd, puur omdat haar ouders uit Bulgarije komen. Ik ben benieuwd hoe de klas op haar verhaal reageert. Hey Victoria. Hoi! Hoe voel jij je? Een beetje zenuwachtig, maar komt wel goed denk ik. Waar komen die zenuwen dan vandaan? Om weer op een middelbare school te staan eigenlijk. Waarom? Nou, daar komen toch wel wat gedachten naar boven. En wat ervaringen. Vind je het dan ook spannend om zo meteen je verhaal aan een groep onbekenden te vertellen? Ergens wel, maar ik hoop ook dat het heel veel mee kan geven. Toch meer open-minded zijn uiteindelijk en meer begrip voor elkaar te hebben uiteindelijk. We moeten erachter zijn. Ja is goed. Hallo! Kom lekker zitten. Ja, oké. Dit is Victoria en we zitten hier natuurlijk omdat jij in het verleden last hebt gehad van pesten en online discriminatie. Kun je misschien kort vertellen hoe dat was? Ik ben half Bulgaars, half Servisch, maar ik ben in Nederland geboren. Ik heb ook in beide landen gewoond en in Nederland was ik altijd een buitenlander, maar in Bulgarije eigenlijk ook. En kan je me vertellen hoe het voor jou was op de middelbare school? 
Oe eng! Ik hoorde er al niet meer bij, dus laat staan als ik zou proberen om iets te doen. En kan je dan misschien vertellen wat je klasgenoten dan precies deden om jou buiten te sluiten? Er werden van mij ook wel foto's gemaakt en dan werd het doorgestuurd. Of dan had je bijvoorbeeld een foto van een aap en die werd naar mij doorgestuurd of aan mij laten zien van hé kijk, dit ben jij. Nou ja, naarmate je ouder wordt wordt het eigenlijk alleen maar erger. Als je dan al wordt uitgemaakt voor aap... Wat komt er naar aap? 
Slet. Gewoon keihard buitenlander. Je hoort er niet bij. Wat doe je hier? Maak jezelf maar van kant. En je zegt dat ze dan foto's van je maakten, maakten ze die dan stiekem van jou? Dat denk ik dan wel ja. Want hoe kwam je daar dan achter? Of het werd naar me doorgestuurd of ze liet het me gewoon zien. Dan liep er iemand langs mij en dat ze gewoon een telefoon lieten zien. 
Maar je bent natuurlijk ook online gepest. Hoe was dat voor jou? 
Ja, niet leuk eigenlijk. Dan krijg je van alles en nog wat doorgestuurd qua foto's of filmpjes van jezelf of van anderen. En dan werd ik vergeleken eigenlijk met een aap. Of met een stok, of met een plank of met wat dan ook. 
En wat zei je daar dan op? 
Eigenlijk niks. Ik moest eigenlijk altijd wel huilen. Ik wist niet meer wat ik ervan moest zeggen. Maar was je zeg maar de enige ja buitenlander dan in jouw klas of..? 
Niet eens per se. Ik had volgens mij nog één klasgenootje. 
En werd die ook gepest dan? Volgens mij zijn er ook wel wat woorden naar haar toe verteld eigenlijk. Maar over het algemeen was ik wel echt het doel. 
Maar hoezo dan? Ja, ik denk toch omdat ik net anders was misschien. 
En wat was anders dan? Mijn huidskleur? En nou ja, ik heb bruin haar, maar dat komt er ook bij mijn wenkbrauwen. Die zijn wat dikker of wat donkerder. Nou ja, ik had een snor natuurlijk, want dat komt er ook bij kijken. En hoe was dat dan voor jou dat je dan ja iedere keer het pispaaltje was? 
Ik was eigenlijk 24/7 verdrietig. Op een gegeven moment wou ik ook niet meer de deur uit. En was er dan niemand die het voor je opnam? 
Ik denk dat er ooit één keer iemand even naar mij toe is gelopen, maar daarna ook niet meer. Hoe is dat bij jullie? Hebben jullie, jullie hebben volgens mij groepsapps en ook op Snapchat kan je met elkaar praten. Merken jullie ook dat het dan soms onder de mom van een grapje dingen worden gezegd waarbij je later misschien denkt van oh, misschien is het een beetje lullig voor die persoon. Best vaak worden er grapjes gemaakt. 
En dan bijvoorbeeld dingen die mensen erg vinden, bijvoorbeeld moslimmensen pesten of iemand met een donkere huid pesten. Maar dan wordt dat als grapje gebruikt. Ja. Dus iedereen is wel onder de indruk dat het een grapje is, maar ik denk als een buitenstaander het zou zien, zouden ze het wel apart vinden. 
Hoe is dat voor jou als je dat hoort? Dat er bijvoorbeeld grappen worden gemaakt over moslims of wat dan ook? Herken je dat een beetje? 
Ik vind het zelf heel vervelend, want waarom moet er een grap van gemaakt worden eigenlijk? Het is een geloof, een cultuur en het is juist heel interessant. Tenminste, zo kijk ik er wel naar. En wat is echt het ergste wat er is gebeurd? Wat je het meest is bijgebleven? Ja, ik denk toch wel het inzoomen en vertellen eigenlijk in een foto eigenlijk dat ik er niet toe doe en dat ik mezelf wel beter van kant kon maken. 
Wat zouden jullie dan doen als dit bij jullie zou gebeuren? 
Ik zou heel boos worden denk ik. Ja. Ja. Ik zou dat echt niet leuk vinden. 
Nee, dat snap ik wel. Nee. Kijk, ik denk dat we allemaal wel begrijpen dat pesten gewoon absoluut niet leuk is en niet kan. Maar wat maakt online pesten nou zo erg? 
Het blijft maar doorgaan eigenlijk. Het stopt niet, want degene achter de telefoon, die ziet jou niet of jouw reactie niet of je uitdrukkingen niet. Dus dan zou een pester eigenlijk ook nooit kunnen denken van oh, maar het is eigenlijk helemaal niet zo leuk wat ik doe. Wat waren de gevolgen van het online pesten voor jou? 
Ik heb er echt wel aan gedacht van waarom ben ik hier nu nog eigenlijk? Kan ik mezelf inderdaad niet beter van kant maken? Jeetje, ik schrik daar wel van als je dat zegt. Wat zouden jullie doen als je hoort dat een klasgenootje ineens zulke gedachtes heeft omdat die dus gewoon wordt gepest online? Als je dat soort gedachtes krijgt, dan is dat vaak heel veel onzekerheid. 
Je kan ook iemand verzekeren van dat hij het wel waard is. Iedereen is anders en dat is goed. En als je dat gewoon overbrengt, dan kan je zo hopelijk ook wat meer zekerheid overbrengen in dat ie het wel echt waard is. Dit is natuurlijk het online pesten, maar ze hebben op een gegeven moment ook zijn ze echt bij je voor de deur komen te staan, toch? Hoe ging dat eraan toe? 
Ik woon in een flatje, dus je moet aanbellen om überhaupt binnen te kunnen komen. En toen hebben ze elke deurbel die er was, hebben ze ingedrukt met de hoop dat iemand open zou doen en hebben ze via de microfoon keihard geschreeuwd en door de hal heen gerend, heen en weer, bij mijn deur gebonkt. Eigenlijk me heel vaak opgebeld aan de telefoon. 
Was je dan niet superbang toen ze echt in je persoonlijke omgeving kwamen? 
Ja zeker wel. Ik wist ook niet heel goed wat ik moest doen op dat moment. 
Maar je werd dus eigenlijk gewoon gepest omdat je er anders uitzag en dus niet uit Nederland komt. Maar dat is eigenlijk gewoon discriminatie? Ja. Maar wist je dat toen ook? Natuurlijk was er een groot woord, maar... 
Ik denk in het begin niet en later toch wel eigenlijk. Wat ik me kan herinneren is dat ik volgens mij heb opgezocht met wat ik moest doen als ik gepest zou worden. Nou ja, dan zie je verschillende dingen over afkomst of zoiets dergelijks. En toen kon ik de link leggen van oh, het is eigenlijk gewoon discriminatie. Maar als ik hem dan in de groep gooi, wat is discriminatie voor jullie? Als je apart wordt gepakt op iets waar je eigenlijk niet veel aan kan doen en dan alsnog apart worden gepakt en als anders gezien worden. Ja, van jij hoort niet bij ons. Ja, ik denk ook wel discriminatie voelt voor mij vaak alsof zeg maar dan witte Nederlander of zo dan beter is of zo. En als je dan iemand gewoon die al zijn hele leven in Nederland wonend gewoon wegzet van je hoort niet hier of zoiets. Ja, wat zouden jullie dan doen als jullie het wel zien gebeuren dat iemand dan wordt gepest omdat ze er net anders uitzien dan de rest van de kinderen in de klas? 
Ik zou er denk ik uiteindelijk wel iets van zeggen, maar ik denk ook dat ik het wel een soort van eng zou vinden. Want wat, waar ben je bang voor? Wat zou er kunnen gebeuren als je het dan wel zegt? Ja, geen idee. Ja, maar dat is het gekke want je voelt angst. Maar wat is dat eigenlijk? Gaan ze dan boos worden op jou of gaan ze dan lelijk doen tegen jou? Wat zou dat dan zijn? Maar wat zou het eigenlijk uitmaken als ze boos worden op jou? Eigenlijk is racisme en discriminatie alles wat te maken heeft met anders zijn. Als je,jullie iets zien, vraag vooral wat de reden is en ook aan de persoon die gepest wordt of je iets voor diegene kan betekenen. En hoe vond je het gaan? Ja, best wel goed eigenlijk. Ja. Hopelijk blijft er iets hangen. Wat hoop je dan dat er blijft hangen na je verhaal? Nou ja, toch meer over nadenken voordat je iets gaat doen, voordat je iets zegt. Ik vond het gesprek best wel heftig, maar wel echt heel interessant eigenlijk, want je weet nooit echt de exacte gevolgen van pesten soort van en daar ben ik wel meer achter gekomen. Je kon ook in haar stem soms horen hoe intens het voor haar zou zijn geweest en ook, het gaat nu al beter met haar, dus dan zou het alleen nog maar slechter zijn geweest voor haar toen. En dat is, ja, niet niks. Ik denk na het gesprek ga ik toch iets beter letten op wat ik stuur online misschien. En toch twee keer nadenken voordat ik wat zeg. Ik denk dat ik wel actiever wil zijn. Dat ik meer oplettend wil zijn op wat er om me heen gebeurt en niet gewoon op mezelf ben.

Victoria werd haar hele middelbareschooltijd online gepest en gediscrimineerd en daar heeft ze nog altijd last van. Klasgenoten deelden foto’s van haar in groepsapps en plaatsten keiharde posts op social media over haar uiterlijk. Ze vertelt hoe ver het pesten ging aan leerlingen van het GSG Guido in Amersfoort.

De klas: de gevolgen van online pesten bij Victoria

Ik ben op de Vrije school in Zutphen en vandaag ga ik samen met een groep tweedeklassers praten met Julia. Julia is 19 jaar en was game- en social mediaverslaafd. Het was zelfs zo erg dat ze hiervoor op haar veertiende is opgenomen in verslavingskliniek. Ik ben benieuwd naar haar verhaal. Hey Julia! Hoi. Hoe voel je je? Ik voel me goed. Ik vind het leuk om hier vandaag te zijn en om mijn verhaal te mogen doen. Waar hoop je op zometeen? Ja, dat ze gaan weten wat daadwerkelijk verslaving eigenlijk is. Want het woord wordt heel makkelijk gebruikt, van oh misschien ben je wel verslaafd. Ja, klopt ja. En dat is toch wel moeilijk voor sommige mensen. Ook omdat ik weet hoe moeilijk een verslaving is. En mocht er nou op een gegeven moment vraag worden gesteld en je voelt je er toch niet comfortabel bij, is dat ook helemaal prima. Je hoeft niks te doen wat je niet wil. Dank je wel! Komt helemaal goed. Ja. Zullen we naar binnen? Ja. Let's go! Hey. Hallo. 
Hoe gaat het hier? Goed.
Dit is Julia. Kan jij je misschien even kort voorstellen? Hoi allemaal, Ik ben Julia en ik ga jullie vandaag wat vertellen over mijn social mediaverslaving. 
Oh oh, wat betekent dat? Wat is mmm? Wie zou over zichzelf zeggen van nou, misschien ben ik wel een beetje verslaafd aan social media. Ik zie jou nee schudden. Beetje ja, ja, beetje klein, beetje oké. Maar als we zeggen verslaving? Ja, hoeveel uur is dat dan bijvoorbeeld? Hoeveel uur zit je dan op social media? Ik denk eigenlijk meer dan 2 uur. Meer dan 2.00u per dag. Wat denk jij als je dan. Ja, vanaf wanneer ben je dan verslaafd aan je telefoon? Het heeft vooral te maken met hoe je je voelt, maar hoe het bij mij was is dat ik op een gegeven moment niet eens zo veel op de telefoon zat. Ik denk dat ik op ongeveer hetzelfde zat als jullie rond 2,5, 3 uur per dag gemiddeld, maar ik voelde me niet goed. Ik gebruikte mijn telefoon om eigenlijk het feit dat ik me niet goed voelde een beetje weg te stoppen. En ook als ik dan niet op mijn telefoon zat, dan dacht ik wel de hele tijd aan mijn telefoon. Maar laten we anders even bij het begin beginnen. Waar is jouw verslaving eigenlijk ontstaan? Ik zat in groep 7 en toen kwam ik Instagram tegen. Als je dan online allemaal reacties krijgt van wauw wat ben je knap Slay, wat zie je er mooi uit, Weet je, dat voelt... Laten jullie dat ook goed voelen als je een like krijgt op een foto? Ja, ja, jawel toch? Nou, dat had ik ook. En hoe meer likes ik kreeg en hoe meer comments ik kreeg van mensen die me er mooi uit vonden zien, hoe meer ik wilde, hoe meer ik nou ja, hoe meer foto's ik wilde maken, hoe meer foto's ik wilde posten. Hey, maar Julia, het klinkt dan bijna alsof je een online leven had en een soort van offline leven dat niet echt op elkaar leek. 
Klopt. Eigenlijk zie ik het zo. Je hebt een Julia op social media, maar degene die ik in het echt was, dat was een hele andere Julia. Die sprak niet meer veel. Die loog, die was heel onzeker, was heel bang, die durfde niet te praten, haalde slechte cijfers en hoorde er ook niet meer bij. Maar online was ik populair. Ik had 900 of duizend volgers op Instagram. Eigenlijk tegenovergesteld van wie ik was in het echt. Die energie stak ik allemaal in social media. Wanneer had je die social media verslaving dan? Nou, het was het ergst toen ik dertien was. Want jouw verslaving is eigenlijk begonnen bij een gameverslaving, toch toen je jong was? 
Klopt. Via games probeerde ik ook mensen te leren kennen en met ze te praten. En elke keer als ik dan zo'n lobby binnenkwam, was ik helemaal populair online, zeg maar. Dan ga je ook vaker online zijn, want je vindt het belangrijk om die vrienden te behouden. 
Nisha, heb jij wel eens een spelletje gespeeld en was je gewoon echt niet weg kon leggen. 
Ja, zoals Animal Crossing. En ik had vroeger een eiland en die wou ik echt perfect als een stad laten lijken. En ik speelde dat spel echt urenlang om het helemaal perfect te maken. Maar ik heb het nooit afgemaakt omdat ik het zo stressvol vond en ik kreeg er letterlijk burn-outs van. 
Hoe klinkt dat voor jou? Is dat dan het begin van een verslaving? 
Nou ja, dat hoeft niet eens zo weet je. Maar ik denk wel dat het iets kan zijn wat daar wel naartoe kan gaan. Kijk, wie heeft jou of heb je zelf op het pad gezet om te stoppen met zo'n verslaving? Of heb je het nog steeds? Als je verslaafd bent, gaat dat nooit meer weg. Je kunt de verslaving onder controle houden. Of in elk geval je kunt niet meer verslaafd zijn, maar je kunt het wel nog steeds hebben. Ik gebruik het niet meer. Snap je? Ik heb geen Instagram meer, ik heb geen Snapchat meer, geen Facebook. 
Hoe wist jij dan dat je verslaafd was? Wat voor ja, hoe uitte dat zich?
De eerste weken bijvoorbeeld van de kliniek is een heel goed voorbeeld, want ik kreeg afkickverschijnselen en dat was bijvoorbeeld dat ik heel slecht sliep. Ik zweette de hele nacht. Ik kreeg alleen maar nachtmerries. Ik was helemaal niet gefocust. Ik was constant gestrest, moest dus intern worden behandeld. Dus ik ging naar een soort ziekenhuis voor verslavingen waar ik tien weken heb gezeten. Ik mocht niet zonder begeleiding naar buiten. Ik mocht de eerste vijf weken niet mijn ouders spreken. Klinkt een beetje als een gevangenis, zeg maar. Was dat ook een beetje zo, kreeg je bijvoorbeeld vies te eten of zo, want dat klinkt best wel eng of heftig. Ja, ja, is een goede vraag. Voor mensen die niet in de kliniek hebben gezeten kan ik me goed voorstellen dat je kan zeggen dat het een gevangenis is, want je mag niet naar buiten, je hebt tralies en hebt altijd begeleiding. Je mag ook niet naar de slaapkamer, als je dat, zonder toestemming. Je moet altijd met mensen meelopen. Een manier waarop je kan zien dat het geen gevangenis was, dat we ook hele leuke dingen deden. We gingen bijvoorbeeld graffiti'en en we gingen één keer per week van het terrein af om naar een klimbos te gaan. Miste je ook veel school of kreeg je dat gewoon op de kliniek of zo? Nee, ik kreeg geen school. Je kan voorstellen 2,5 maand, dat is best wel veel. Ik heb toen ook de keuze gemaakt erna om niet meer, ik zat in drie gymnasium toen ik, dat ben ik van drie gymnasium naar een andere school gegaan. Toen ben ik havo gaan doen. 
En je komt dan uit die kliniek. Dan kan je volgens mij niet gelijk weer je telefoon pakken en weer doorgaan alsof er niks aan de hand was. 
Ik ben toen ik uit de kliniek kwam ben ik gelijk overgegaan op een Nokia. Dit is mijn oude Nokia. Wat schattig! Gebruik nu nog een andere Nokia? Nee, ik gebruik geen Nokia meer. En ik merk ook omdat ik me veel blijer voel dat het ook veel makkelijker is om weg te leggen. Toen je dus geen telefoon had hoorde je er dan ook weer niet bij omdat je geen telefoon had? Nee eigenlijk toen ik uit de kliniek kwam is er heel goed op gereageerd en dat heeft mij altijd nog verbaasd. En tuurlijk was het voor mij in het begin heel moeilijk dat iedereen naast me op hun telefoon zat, maar op een gegeven moment werd dat ook makkelijker, want ja, dan raak je eraan gewend. Kom je nu wel online of ben je er compleet mee gestopt? Nou, ik heb nu alleen TikTok en dat gebruik ik eigenlijk een beetje als een soort YouTube. Gewoon af en toe een beetje scrollen. 
Is er misschien iets wat jullie aan Julia willen meegeven? 
Ik wou het complimentje eigenlijk al de hele tijd geven, maar ik wist niet echt wanneer. Ik vind dat je er heel mooi uitziet. En sowieso ja... Dank je wel! Dus ik ben ook heel blij dat het weer goed met je gaat en zo. Superlief! Ja, heel erg lief! Ik vind het ook bijzonder dat je dat nu gewoon zo echt durft uit te spreken. Waarschijnlijk omdat meerdere mensen met die struggles zitten en zo. Precies ja. Misschien denken jullie wel van niet, want jullie denken huh social media verslaving. Dat is eigenlijk heel raar. Maar heel veel mensen zeggen dat ze verslaafd zijn, terwijl je eigenlijk helemaal niet verslaafd bent, maar het gewoon heel erg leuk vindt. Maar ik denk dat het heel erg belangrijk is om te weten wat bijvoorbeeld een verslaving wel echt is en wat het met mensen kan doen. Dus ik hoop dat dat, dat ik jullie dat heb kunnen leren. Hoe vond je het gaan? Ja, ik vond het heel goed gaan. Ik vond het heel leuk om te zien dat ze echt daadwerkelijk erop ingingen en erop reageerden en ook zelf wel herkenning hadden in mijn verhaal. Ja, ik vind het echt superdapper dat jij je verhalen willen delen met ons en met de groep, dus ontzettend bedankt. voor je tijd. 
Nou, dank je wel! Ik vond het wel echt heel erg fijn om het daarover eens een keertje te hebben. Ik had eigenlijk best wel een beetje medelijden met haar dat ze dat allemaal moest doorstaan. Maar ja, ik ben ook blij voor haar dat het nu over is en dat het goed met haar gaat. Misschien iets minder op mijn telefoon, ook al heeft het niks met schermtijd te maken. Ik zit wel heel lang op mijn telefoon en ik wil dat zelf ook minder maken. Ja, het is toch wel een beetje spannend en zo wat ze allemaal vertelt dat ze naar zo'n kliniek moest en haar ouders niet mocht zien. Dus dat vond ik echt heel erg zielig. Omdat ik ook wel een beetje bang ben dat ik verslaafd word, want ik zit al heel lang op TikTok en dat vind ik veel te veel. Nou soms is het moeilijk om mijn weg te leggen, maar gewoon even dat je eroverheen gaat en leg hem even naast je neer en kijk even bijvoorbeeld wat je vrienden aan het doen zijn.

Wanneer wordt sociale mediagebruik een probleem? Julia was van haar elfde tot haar veertiende verslaafd aan social media en moest hiervoor naar een verslavingskliniek. Ze deelt haar verhaal met Ciana en leerlingen van de tweede klas mavo op de Vrije School Zutphen.

De klas: de socialmediaverslaving van Julia

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Clickwise

Type videos