Name: Andere Tijden in de klas
Uploaded: 2024-01-22T15:10:00+01:00
Duration: 7 min 53 s
Description: Het was een experiment, de eerste stad geheel van de tekentafel: Lelystad. Als je er ging wonen, kreeg je vestigingspremies of een “rimboe-toeslag”. Wat kwam ervan terecht? Schrijver Joris van Casteren leidde Andere Tijden in 2008 rond in de stad waar hij opgroeide. De geschiedenis van een stad van de toekomst, die veranderde in een probleemwijk in de polder.

Klas 4/5/6

De eerste Nederlandse stad ooit die van A tot Z op de tekentafel werd bedacht. Lelystad. De geschiedenis van een stad van de toekomst, die veranderde in een probleemwijk in de polder. We komen nu aan en het eerste wat je ziet... dat zijn die gevangenis en een station dat niet is afgebouwd. Je hebt niet een soort heroïsche entree van de eerste bedachte stad van Nederland. Hier is dat station. Dat is dus nooit afgebouwd. En hier is de gevangenis. Ja, toen wij hier aankwamen, ik was een baby, toen was het natuurlijk echt spiksplinternieuw. En alles mooi afgewerkt, maar het is nu gewoon vervallen! Wij waren dus nog bij de eerste 500 mensen die hier kwamen wonen. De huizen waren groot, het was een plaats in wording en er werd gigantisch gebouwd.  Dus er was werk zat voor hem natuurlijk! Dus wij hadden zoiets van: Nou ja, dat doen we gewoon! Nou, we wonen nog steeds hier. -Dat dat zag er goed uit, dacht u toen? Ja, toen wel! -Moest Lelystad een mooie stad worden? Ja, dat is een gewetensvraag voor u eh voor mij. Want ik had een bepaalde opvatting die ik altijd uitdrukte: Lelystad is om in te wonen en niet om naar te kijken. -Mooi hoefde het niet te worden. Nee, het moest functioneel zijn. Maar zij dachten werkelijk dat dit genoeg was. Dat je hier mensenlevens in kon persen.  Dat mensen hier tevreden mee zouden zijn. Alsof het dat genoeg is ofzo. Ik denk: juist op zo'n plek moet er ook iets monumentaals zijn... een ziel, een geest, waar mensen trots op kunnen zijn. Ja, het is natuurlijk ook heel typisch dat Nederland uiteindelijk niet tot meer in staat is geweest... dan dit! Op een plek waar ze alles hadden kunnen maken, is dit verrezen. De aantrekkelijkheid van Lelystad als vestigingsplaats... wordt voor een belangrijk deel bepaald door de kwaliteit van de woningen. Deze hebben onder andere alle centrale verwarming...   en zijn aangesloten op de centrale  tv-antenne. De huurprijs is zeer laag gehouden   Dit was mogelijk door kortingen en subsidies, kortweg rimboe-toelagen genoemd. De woningen zijn niet in straten, maar rond hoven gegroepeerd. Deze hoven worden door een Ringweg met elkaar en met de autowegen buiten deze woonwijken verbonden.  De bedoeling was dat eigenlijk de tuintjes open zouden zijn...   en bovendien dus ook met bij twee of  drie samen één leuke tuin zouden maken. Maar dat is dus, kan u zien hier, mislukt door wat wij  dan de gamma-schuttingen noemen. En die zakken dan scheef en die worden weggehaald. Dan krijg je dus een soort rommelige chaos die heel jammer is.  De deuren worden wijd op gezet om bedrijven en kantoren naar Lelystad te lokken. Er is volop ruimte en men krijgt vestigingssubsidies. Maar de economie is omgeslagen. De investeringen lopen hard terug. Men durft de stap naar de polder niet meer te nemen. De afstand is te groot. Toen in de jaren '80 was er een recessie.  En toen kwamen er dus geen nieuwe bedrijven...   en kwamen er dus ook minder nieuwe bewoners en  kwam leegstand. Nou en toen had Amsterdam tegelijkertijd door de stadsvernieuwing mensen over. En die konden dus naar Lelystad komen. We woonden in de Bijlmermeer... en toen uiteindelijk naar de polder weggegaan... en dat is in eerste instantie heel erg zwaar gevallen. Niet goed gerealiseerd van tevoren dat je je familie je kennissen en alles achterlaat. En ergens daar midden in zo'n nieuw Flevoland eh ja...   We voelden ons eenzaam, hadden weinig geld en doordat je helemaal naar Amsterdam moest om  te werken... was het best heel zwaar in het begin, ja. Ik vind het zo gemeen dat er een woningnood is. Dat wij maar ergens in een polder gestopt worden onder het mom van een mooie woning...   en goedkoop. Maar mijn neus! Het was helemaal niet goedkoop. In verhouding is het veel duurder dan in Amsterdam, door allerlei dingen die erbij komen.  De werkeloosheid verdubbelde in 2 jaar tijd en in Lelystad zelf kom je nauwelijks nog aan het werk.  Hij is toen ook bij huis gekomen. -U bent uw baan toen ook kwijtgeraakt? Ja, want er werd hier niet meer gebouwd! Ik ben inderdaad ontslagen en ik loop op het ogenblik in de wwv. Er is voor een stukadoor geen werk meer in Lelystad? Nee, praktisch niet.  Niet leuk, dat was niet leuk.  Nee, want toen waren dus de kinderen dusdanig...  dat ze dus eigenlijk allemaal naar de middelbare school gingen. En dat geef ik dan ook vooral mijn dochters na, dat ze zeiden: "Mam, hoe heb je het kunnen doen?" Dit is al de derde generatie bouw die hier wordt neergezet. En ja het geeft natuurlijk ook een soort permanent heden waar je in terecht komt ofzo. Die geschiedenis die zo onaangenaam was en die ze het liefst ook willen vergeten... die lijkt ook voortdurend te worden uitgewist in Lelystad. En dat is ook eigenlijk helemaal niet nodig, volgens mij. -Heeft toen wel eens gedacht van: dit komt niet meer goed? Nee, nee. Ik heb altijd gedacht dat er op een gegeven moment wel een kentering in zou komen. Dat is ook gebeurd. Ja, heel duidelijk eind jaren '90. Mijn man z'n bedrijf is hier naartoe gekomen. Hetzelfde voor mij, ik werk op de Bataviawerf.  En nu vind ik het zo geweldig dat die nieuwe polder er is, want ik heb er... in die 30 jaar zo positief aan  kunnen meebouwen en ik woon hier...   zo ontzettend fijn nu en ik ben zo blij dat  die polder toendertijd hier drooggelegd is. Op een zeker moment heeft hij wel weer werk gehad hierzo. En is hij wel weer aan het werk gekomen. Ja, je kinderen zitten dan op de middelbare school ... en die wil je dan niet zo allemaal maar verhuizen naar een andere plaats of wat ook.  Is voor die kinderen ook niet zo geslaagd. Ja, en op dit moment wonen de kinderen nog allemaal hier in Lelystad. Die hebben dus toch ook hun stek wel  gevonden, hè. Dus waarom zou je dan weggaan?

Klas 1/2/3

Oorlogen, bewegingen en opstanden. Belangrijke gebeurtenissen uit de hedendaagse geschiedenis bewerkt uit Andere Tijden (NTR), speciaal voor gebruik in de klas.

Programmaheaders

Programmalogo's

Andere Tijden in de klas

Andere Tijden

Aan het begin van de twintigste eeuw hebben de meeste Nederlanders niet de luxe van een eigen flat of rijtjeshuis. Vooral in de stad wonen mensen in krotten. Hoe is onze manier van wonen de afgelopen eeuw veranderd? Deze tijdlijn geeft een overzicht van de geschiedenis van het wonen, van krot tot Vinex. Klik op de afbeelding om de tijdlijn te openen. 

Van krot tot Vinex

Wonen in Nederland

Het was een experiment, de eerste stad geheel van de tekentafel: Lelystad. Als je er ging wonen, kreeg je vestigingspremies of een “rimboe-toeslag”. Wat kwam ervan terecht? Schrijver Joris van Casteren leidde Andere Tijden in 2008 rond in de stad waar hij opgroeide. De geschiedenis van een stad van de toekomst, die veranderde in een probleemwijk in de polder.

Wereldoorlogen

Lelystad: De stad van de toekomst?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.