Groep 6/7/8

Groep 3/4/5

In 10 video’s presenteert Nizar El Manouzi de leukste en gekste weetjes uit de verhalen van vroeger, van de prehistorie tot de Tweede Wereldoorlog. 

Het Verhaal van Nederland HISTORIES

Jagers en boeren

Wereldoorlogen

Histories

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De Tweede Wereldoorlog: een tijd zonder vrijheid. Waarom worden in de Tweede Wereldoorlog de joden vervolgd?

In Het Verhaal van Nederland HISTORIES leggen we je de geschiedenis uit! In 10 video’s presenteert Nizar El Manouzi de leukste en gekste weetjes uit de verhalen van vroeger, van de prehistorie tot de Tweede Wereldoorlog. Waarom droegen mensen vroeger een pruik en liepen Romeinen in een toga? Hoe koud was het in de ijstijd, en waarom moesten kinderen vroeger in een fabriek werken?

Waarom worden in de Tweede Wereldoorlog de joden vervolgd?

De Tweede Wereldoorlog: een tijd zonder vrijheid. Waarom worden in de Tweede Wereldoorlog de Joden vervolgd?

Waarom worden in de Tweede Wereldoorlog de Joden vervolgd?

De negentiende eeuw is een tijd van grote verschillen tussen arm en rijk. Waarom werken kinderen in de 19e eeuw in een fabriek?

In Het Verhaal van Nederland HISTORIES leggen we je de geschiedenis uit! In 10 video’s presenteert Nizar El Manouzi de leukste en gekste weetjes uit de verhalen van vroeger, van de prehistorie tot de Tweede Wereldoorlog. Waarom droegen mensen vroeger een pruik en liepen Romeinen in een toga? Hoe koud was het in de ijstijd, en waarom moesten kinderen vroeger in een fabriek werken?

Waarom werken kinderen in de 19e eeuw in een fabriek?

De negentiende eeuw is een tijd van grote verschillen tussen arm en rijk. Waarom werken kinderen in de negentiende eeuw in een fabriek?

Waarom werken kinderen in de negentiende eeuw in een fabriek?

In de 18e eeuwse pruikentijd kun je aan iemands kapsel zien hoe belangrijk die is. Waarom dragen mensen in de 18e eeuw een pruik?

In Het Verhaal van Nederland HISTORIES leggen we je de geschiedenis uit! In 10 video’s presenteert Nizar El Manouzi de leukste en gekste weetjes uit de verhalen van vroeger, van de prehistorie tot de Tweede Wereldoorlog. Waarom droegen mensen vroeger een pruik en liepen Romeinen in een toga? Hoe koud was het in de ijstijd, en waarom moesten kinderen vroeger in een fabriek werken?

Waarom dragen mensen in de 18e eeuw een pruik?

In de achttiende-eeuwse pruikentijd kun je aan iemands kapsel zien hoe belangrijk die is. Waarom dragen mensen in de achttiende eeuw een pruik?

Waarom dragen mensen in de achttiende eeuw een pruik?

De zeventiende eeuw is een tijd van handel op zee en handel in mensen. Waarom noemen we de Gouden Eeuw eigenlijk goud?

In Het Verhaal van Nederland HISTORIES leggen we je de geschiedenis uit! In 10 video’s presenteert Nizar El Manouzi de leukste en gekste weetjes uit de verhalen van vroeger, van de prehistorie tot de Tweede Wereldoorlog. Waarom droegen mensen vroeger een pruik en liepen Romeinen in een toga? Hoe koud was het in de ijstijd, en waarom moesten kinderen vroeger in een fabriek werken?

Wat is de Gouden Eeuw?

De zeventiende eeuw is een tijd van handel op zee en handel in mensen. Waarom noemen we de Gouden Eeuw eigenlijk goud?

De Nederlanders komen in opstand tegen de Spanjaarden en dan doen ze onder leiding van niemand minder dan...Willem van Oranje. Hola. Dit is Histories. Vandaag neem ik je mee naar een tijd dat Nederland nog niet eens bestond. Spanje was hier de baas en daarom is deze hele video in het Spaans. Bienvenido, estoy girando la linea de tiempo. Nee hoor, ik geef een slinger aan de tijdlijn en we komen terecht in het jaar 1568. Stel je voor, je wordt geboren in 1568, ergens in Nederland. Je bent een kleine baby. Je zet je eerste stapjes? Gaat naar school, werken. Trouwen, kinderen, kleinkinderen. Je wordt 80 en je gaat dood. Da's behoorlijk oud voor die tijd. Klinkt goed. Nou, niet echt. Want al die tijd is het in Nederland oorlog. Ja, echt waar. Oorlog tussen Spanje en Nederland en die duurt maar liefst 80 jaar. De Tachtigjarige Oorlog. Waarom kon dat allemaal niet wat sneller? En waarom heet ons volkslied eigenlijk het Wilhelmus? Dat hoor je in deze aflevering van Histories. Let's Go! Den Helder, Winterswijk. MIDDELBURG. Zo'n 450 jaar geleden zijn al die plaatsen onderdeel van het Spaanse Rijk. Nou ja, de provincies Nederland, Belgie, die horen bij elkaar en vormen dan samen dD Nederlanden. Dus een voetbalwedstrijd Nederland-België, die had je toen nog niet. En er was trouwens ook nog geen voetbal. En die Nederlanden, die horen dus weer bij het Spaanse Rijk. De baas van de Nederlanden is dus de Spaanse koning. Zijn moeder noemt hem altijd Filipe. Wij zeggen gewoon Filips. Filips, de Tweede, als je helemaal precies wil zijn. Die Filips is katholiek. Kijk even mee naar deze kerk hier. Die ziet er toch prachtig uit met al die mooie kleurrijke ramen en zo een pastoor. Fantastisch. En dan heb je de paus nog niet eens gezien. Prima allemaal, dat katholieke geloof. Maar die katholieke Filips heeft het niet zo op andere gelovigen. Dus als je moslim bent of joods of niet katholiek, maar op een andere manier christelijk, dan ben je helaas niet welkom in zijn Spaanse Rijk. En dat Spaanse rijk is best groot. Spanje natuurlijk, maar ook delen van Italie, Zuid-Amerika en de Nederlanden dus. En juist in de Nederlanden heeft Filips problemen. Of zoals ie zelf zou zeggen: problemas. Hier wonen niet alleen katholieken, maar ook mensen met een ander christelijk geloof. De protestanten. Zij protesteren tegen die paus en die prachtige kerken met al die rijke versieringen, schilderingen en beelden van heiligen. Want wie betaalt al die rijkdom eigenlijk? De gewone gelovigen die elke dag een muntje in de collectezak moet doen. Terwijl, die gelovigen hebben helemaal geen muntje. Ze hebben ook geen werk. Er is maar één ding dat ze wel hebben: honger. En dat vinden veel protestanten dus niet eerlijk. In de bijbel staat juist dat de kerk moet zorgen voor arme mensen. In plaats daarvan stoppen ze dat geld in weer een nieuw beeld van de achterneef van Jezus. De protestanten zijn zo kwaad dat ze beginnen aan de beeldenstorm. Kijk maar even mee, want dit zijn spannende beelden. Overal in de Nederlanden trekken ze de kerken in. Niet om te bidden, maar om te beuken. Als een stel voetbalhooligans slaan ze de boel kort en klein. Hup, daar gaat weer een schilderij aan flarden. En al die mooie beelden van katholieke heiligen, die trekken ze omver. Rinkeldinkeltinkel - duizend stukjes op de grond. Vandaar de benaming beeldenstorm, windkracht 12. En die pastoor, die baalt als een stekker, dat kan je wel zien. Nou, en die Filips is ook niet blij natuurlijk als ie dit hoort. Hij besluit de beeldenstormers te straffen en stuurt een heel leger Spaanse soldaten naar de Nederlanden. Tienduizend man sterk en dat is het begin van de oorlog. De Tachtigjarige Oorlog nog wel. Tachtig jaar. Als ie dat had geweten, was Filips er misschien nooit aan begonnen. De baas van het Spaanse leger is de beste generaal van die tijd. Alva, kijk eens wat een mooie man, een echte Latin lover. Nou ja, lover, zo lief is ie niet. Hij zet tanden niet alleen in dit kipkluifje, maar ook in de protestanten van Nederland. Die worden keihard aangepakt, opgepakt, gevangengezet of, en nu wordt het echt gezellig, meteen een kopje kleiner gemaakt of op de brandstapel gezet en levend verbrand. Adios muchacho. Deze strenge aanpak valt niet in goede aarde in de Nederlanden. Zelfs de katholieken vinden het allemaal een beetje te dol. De Nederlanders komen in opstand tegen de Spanjaarden en dat doen ze onder leiding van niemand minder dan...Willem van Oranje. Kijk, hier ligt ie nog in zijn bed, maar straks staat ie op en komt ie in opstand. Willem is eigenlijk in dienst van koning Filips, maar hij heeft iets andere denkbeelden. Willem vindt dat katholieken en protestanten best samen kunnen leven. En hij is bereid om daarvoor te vechten. Hij begint een eigen leger te verzamelen met soldaten, kanonnen, paarden. Dat kost een hoop geld, maar Willem wil er alles aan doen om Alva te verjagen uit Nederland. Kijk eens, onze Willem, op één van zijn veldtochten. Zo'n opstand, dat doe je niet voor de glitter en glamour. In die tijd loopt het allemaal wel een beetje uit de hand. Katholieken en protestanten komen met elkaar in botsing. Nederlanders vechten tegen Nederlanders. Een echte burgeroorlog dus. En ook koning Filips gaat ver door het lint. Hij is niet alleen boos op de protestanten in Nederland, maar vooral ook op Willem, zijn Willem, zijn collega, zijn vriend. En die komt in opstand?! Daar wordt de koning niet vrolijk van. Filips wil hem weghebben die Willem. In die tijd van de Tachtigjarige Oorlog heb je nog geen social media, dus Filips kon niet even snel twitteren of op Insta zetten van Hey, kijk mij. Ik ben veel cooler dan Willem, want ik woon in een groot paleis. Maar ze hebben wel iets wat erop lijkt: tekeningen en pamfletten. En dat weten Willem van Oranje ook. Kijk, hier zie je Willem aan het werk met zijn social media-team. Ze zijn een campagne aan het bedenken om de Spanjaarden zwart te maken en er worden allemaal grappen gemaakt over Alva en Filips. Dat soort pamfletten en grappen gaan viral. Voor die tijd dan. En dat werkt dus. Veel mensen krijgen dat te zien en te horen. En zo krijgen ze steeds meer een hekel aan al die Spanjaarden. En juist meer respect voor Willem van Oranje en zijn opstandelingen. En in een mooie liedjes. Die zijn er ook. Ja, echt. Bijvoorbeeld over Willem van Oranje zelf. Dan wordt er gezongen dat ie van Duitse bloed is en de koning van Hispanje, die heeft ie altijd geëerd. Een toffe kerel dus. Klinkt bekend hè? Inderdaad, deze tekst hoor je nog altijd voor een wedstrijd van het Nederlands elftal. Dan wordt het door de spelers van Oranje uit volle borst mee gemompeld. Dit lied zingen we dus nog steeds en het is al meer dan vier eeuwen oud. Het Wilhelmus, het lijflied van Wilhelmus van Nassauwe, oftewel Willem van Oranje. En waarom denk je eigenlijk dat het elftal ook wel Oranje wordt genoemd? Voetbal is oorlog, maar nu terug naar de echte oorlog, de tachtigjarige. Die begon in 1568. Ik geef voor een kleine slinger aan. In 1580 dwarrelt er een pamflet uit de lucht met een oproep van Filips: wanted: dead or alive: Willem van Oranje. Er staat een leuke beloning op: 25.000 gouden kronen, omgerekend naar nu zo'n 3 miljoen euro. Dat is een flinke jackpot in de oranjetrekking. Daar heeft een zekere Balthasar Gerards wel oren naar. Kijk even mee naar deze reconstructie. Het is 10 juli 1584. Willem van Oranje zit lekker thuis te eten in Delft. Hij moet even de kamer uit. Er klinken geweerschoten. Iedereen schrikt en jahoor...Willem is de sigaar. Kijk, daar is ie. DIe leeft niet meer. We hebben wel beelden van de dader. Balthasar Gerards is in de tuin opgepakt. Hij heeft de jackpot nooit gekregen, maar wel de doodstraf. Ook na de dood van Willem van Oranje gaat de opstand verder. Anders zou die Tachtigjarige Oorlog natuurlijk nooit 80 jaar duren. Pas in 1648 is het vrede. En worden de Nederlanden een eigen land dat we nu nog steeds Nederland noemen. Tachtig jaar oorlog, jongens. Dat zou in onze tijd betekenen dat de Tweede Wereldoorlog nu nog steeds bezig is. Ik ben heel blij dat dat niet zo is, want dan had ik deze video in het Duits moeten doen. Dit was weer Histories. Terug naar vandaag de dag. Tschuss! Stap zelf in het verhaal van Nederland. In tien avontuurlijke audiotours wandelen we over dijken en langs kastelen, op zoek naar de sporen uit het verleden. Download nu de gratis Podwalkapp, het verhaal van Nederland. 


Waarom zingen we het Wilhelmus?

In het jaar 1568 bestaat Nederland nog niet eens en is Spanje hier de baas. Er is een oorlog die maar liefst 80 jaar duurt. En… waarom zingen we eigenlijk het Wilhelmus?

20170808_idk_at_nederlandkoudeoorlog01In de Middeleeuwen is een boek nog heel erg zeldzaam. Waarom? Omdat er nog geen drukkerijen zijn. Het drukken is gewoon nog niet uitgevonden. Jawel, de wc's maar geen boeken dus. Hallo, dit is Histories. Ik neem je mee naar een tijd die best veel lijkt op vandaag. Mensen zijn in de war. Ze weten niet meer wat ze moeten geloven. O ja, en er is ook nog een enorme pandemie aan de gang. Dat klinkt bekend. Waar komt die pest eigenlijk vandaan? Ik geef er een slinger aan en we gaan terug naar de 14e eeuw, de Middeleeuwen dus. In die tijd worden in heel Europa mensen ziek. Als je dat overkomt krijg je hoge koorts, je gaat hoesten en o ja, er verschijnen opeens allemaal bultjes op je lichaam. Zeg maar dag tegen je beachbody. Dit is de builenpest, ook wel de pest of de Zwarte Dood genoemd. Want de kans is groot op een vroege dood. Kijk even mee. Daar ligt iemand die de builenpest heeft, ziet er niet zo gezond uit. En het ruikt ook niet zo fris, geloof ik. Kijk eens even, wat zielig voor dat kindje. Ik ben wel blij dat dit tegenwoordig niet meer zo gaat. In die tijd is de medische wetenschap nog niet zo ver als nu. Gewone mensen kunnen niet zomaar naar de dokter toegaan en het vaccineren is ook nog niet uitgevonden. Wel hebben de mensen al snel door dat de pest besmettelijk is, wat je dus van andere mensen kan krijgen. Het is zelfs erg besmettelijk, zo besmettelijk als de pest. Dus wat doen ze? Zo gauw jij ziek wordt en dat zien de mensen vanzelf, word je opgesloten. Nee, niet in de gevangenis. Gewoon in je eigen huis. Je gaat dan in quarantaine. 40 dagen lang mag je geen contact hebben met andere mensen. Het Franse woord voor 40 is trouwens quarante en daar komt dan ook het woord quarantaine vandaan. Mag je meteen weer vergeten. En om zeker te weten dat je niemand besmet wordt er een bos stro aan je huis gehangen. Zo weet edereen meteen bij wie ze niet moeten aanbellen tijdens heitje voor een karweitje. En er worden nog meer maatregelen ingevoerd om de pest tegen te gaan. Markten worden verboden. Je mag niet meer reizen en honden mogen ook niet meer loslopen. Zielig voor Bello. En als je écht heel ziek bent, dan moet je naar het pesthuis, een soort ziekenhuis vaak buiten de stadsgrenzen, zodat de gezonde mensen in de stad geen gevaar lopen. Nou ja, geen gevaar. Dat weten ze dus niet. Mensen hebben geen idee waar de oest vandaan komt en eigenlijk weet ze ook niet hoe ze die ziekte moeten genezen. Het enige wat gewone mensen in die tijd kunnen doen is bidden. Daarvoor gaan ze naar de kerk. In de Middeleeuwen worden heel veel kerken gebouwd, omdat het geloof erg belangrijk is voor de mensen. Sommige van die kerken staan er nu nog steeds. Je kent ze misschien ook wel uit je eigen omgeving. Of misschien ga je er zelf ook wel eens heen. Een heel groot gebouw, vaak met een toren en met zo'n leuk gouden haantje erbovenop. In de Middeleeuwen gaan mensen naar de kerk om te luisteren naar de pastoor die voorleest uit de Bijbel. En ze gaan samen bidden, bidden, bidden, bidden in de hoop dat de pest weer overgaat. Maar waar komt de pest eigenlijk vandaan. De wetenschap is nog niet zo ver, dus de mensen zoeken het hogerop, bij God. Veel mensen geloven dat de pest een straf is van God. Maar ja, een straf waarvoor eigenlijk? Als de wereld zo'n grote straf krijgt, dan moet er iemand toch iets fout hebben gedaan? Wie krijgt de schuld? Misschien de buren of mensen met een ander geloof? Sommige mensen denken in die tijd dat de Joden iets te maken hebben met de pest. Joden leven in heel Europa. Ze gaan niet naar de christelijke kerk, maar ze hebben hun eigen geloof met hun eigen kerken, de synagoges. Vaak wonen ze bij elkaar in de buurt en ze spreken een eigen taal. Ze zijn dus duidelijk anders dan het grootste deel van de bevolking. En daarom krijgen ze al snel de pestkaart. Mensen beweren dat de Joden het drinkwater hebben vergiftigd, expres om christelijke mensen ziek te maken. Dat is allemaal fakenews, maar er zijn veel mensen die het geloven. En dat loopt ook flink uit de hand. Mensen gaan zelf op zoek naar de Joden om ze weg te jagen of nog erger... foute boel dus. Door de pest zijn mensen erg onzeker. Alles wat normaal is, thuis zijn met je familie, naar je werk buiten spelen, da's allemaal opeensbloedlink geworden. De mensen zitten met vragen: hoe moet ik leven? Hoe zorg ik voor m'n familie? Dat zijn vragen waar mensen mee rondlopen. Als ze nog kunnen lopen en niet in het pesthuis liggen te sterven. Voorheen gingen de mensen met dat soort vragen naar de kerk, maar de pastoor heeft daar ook geen antwoord op. En hij weet ook niet hoe je de pest moet bestrijden. Hierdoor gingen mensen zelf meer nadenken en ook vragen stellen aan elkaar. Niet in een appje, maar in boeken. Boeken ken je natuurlijk wel. Daar krijg je op school mee te maken en in de bibliotheek of je leest ze op je telefoon of tablet. En er zijn miljoenen boeken en tegenwoordig kan je de hele dag zoveel lezen tot je de pest krijgt. Maar in de Middeleeuwen is een boek nog heel erg zeldzaam. Waarom? Omdat er nog geen drukkerijen zijn? Het drukken is gewoon nog niet uitgevonden. Jawel op de wc's, maar geen boeken dus. Dus wat lazen ze dan op de wc? Geen idee. Elk boek wordt in die tijd nog met de hand over geschreven door een monnik of een non zoals deze mevrouw hier. Pak eens een boek uit je kast van Harry Potter of zo. En stel je voor dat je dat allemaal moet overschrijven. Ook alle puntjes op de i, daar ben je weken, jaren mee bezig. Tegen de tijd dat je klaar bent ben je net zo oud als Perkamentus en heb je een lamme hand. En trouwens, als je een boek hebt, dan ben je er nog niet. Want veel middeleeuwers kunnen helemaal niet lezen omdat er nog niet zoveel scholen zijn. Stel je voor, geen scholen. Wat een verschrikkelijke tijd moet dat geweest zijn? Werd je 's morgens wakker, kon je gewoon in bed blijven liggen. Nee hoor, je moest aan het werk anders kreeg je klappen. Maar goed, dit verandert allemaal met één belangrijke uitvinding. Nee, niet de wekker. De boekdrukkunst. De kunst van het boeken drukken. Dat zie je hier. Kijk maar even mee naar deze historische beelden. Je begint met allemaal lettertjes van ijzer. Die zet je op een plankje, inkt eroverheen en drukken maar. En nog een bladzijde, en nog een. Dat schiet op. De boekwinkels schieten uit de grond. Mensen lezen zich een ongeluk. En deze drukkers. Die krijgen het steeds drukker. Door al die boeken worden mensen steeds slimmer. Net zoals jij op school. Je leest over taal, rekenen, nieuwe woorden. Hoe meer je leert, hoe meer je gaat snappen over de wereld. Precies datzelfde gebeurde ook in de tijd na de pest, als er opeens allemaal boeken gedrukt kunnen worden. Mensen gaan nadenken over het leven, vragen stellen. Is die gekke pest wel een straf van God? Wie zegt eigenlijk hoe je goed moet leven? En wat is goed leven nou eigenlijk? Ook boeken uit de oudheid kunnen opeens massaal gedrukt worden, zodat de mensen nog iets kunnen leren van die oude Grieken en Romeinen. Want die waren toch ook al best slim eigenlijk. Die boeken zijn dus heel belangrijk. Zo hoeven gewone mensen niet meer te luisteren naar de kerk, maar kunnen ze zelf leren nadenken. Ze leren steeds meer over de geschiedenis, het leven en ook over hoe je ziektes kunt voorkomen. Het duurt trouwens nog een flink aantal eeuwen voordat wetenschappers erachter komen waar die pest nou eigenlijk vandaan komt. Het is gewoon een besmettelijke ziekte, veroorzaakt door een bacterie. Die bacterie gaat van de vlo naar de rat naar de mens. Lekker? Misschien wel naar jou vannacht! Nee hoor, je hoeft er nu niet meer bang voor te zijn. De pest is al bijna een eeuw niet meer in Nederland gesignaleerd. Maar euh... Volgens mij zag ik iets lopen. Dit was weer Histories. Terug naar vandaag de dag. Stap zelf in het verhaal van Nederland. In tien avontuurlijke audiotours wandelen we over dijken en langs kastelen, op zoek naar de sporen uit het verleden. Download nu de gratis podwalkapp, Het verhaal van Nederland. 

Wat voor ziekte was de pest?

In de 14e eeuw worden heel veel mensen ziek van de pest. Dat noemden ze ook wel de zwarte dood. Wat voor ziekte was de pest?

Eerst heb je gewoon Floris, dan krijg je Floris de tweede tot aan deze lieve knul dus, Floris de vijfde. Stel je voor, dan zou mijn neef Karim, Karim de 14de heten. Hallo, dit is Histories. Ik neem je mee naar een bijzondere tijd in onze geschiedenis. We gaan op bezoek bij één van de beroemdste ridders van ons land. Maar hoe word je eigenlijk een ridder? Ik geef een slinger aan de tijdlijn en we gaan naar ons land in de Middeleeuwen, zo rond het jaar 1200. Nou ja, ons land. In de Middeleeuwen is er nog geen Nederland. Maar er zijn wel allerlei provincies met ieder een eigen baas. In de provincie Utrecht is dat een bisschop van de kerk, in Brabant en Gelderland is dat een hertog en in Holland en Zeeland? Een graaf. Die graven en hertogen horen bij de adel. Ze zijn dus edelen, net als prinsen en markiezen. En de baas van al die edelen is de koning of de keizer. Als dat nog niet ingewikkeld genoeg is, hebben al die edelen voortdurend ruzie met elkaar. Ze proberen elkaars land in te pikken en dat gaat met grof geweld. Kijk even mee naar Willem de tweede die hier opduikt. Hij is graaf van Holland en Zeeland en hier is ie in gevecht met die West-Friezen. Maar...dat loopt niet zo goed voor hem af. Ah zielig voor Willem de Tweede en ook voor zijn kleine lieve zoontje dat net geboren is. Dat zien we hier. Floris de vijfde. De vijfde? Wat een gekke achternaam. Zijn vader heet toch de tweede? Hoe zit dat dan? Nou, in die tijd heb je nog niet echt achternamen en als voornaam krijgen baby's vaak de naam van een familielid, van een opa of een oom. Eerst heb je gewoon Floris, dan krijg je Floris de tweede tot aan deze lieve knul dus, Floris de vijfde. Zo gaat dat in die tijd. Stel je voor, dan zou mijn neef Karim, Karim de 14de heten. Floris is dus geboren als prins. Hij is van adel en dat betekent dat hij ook een echte ridder kan worden. Daarvoor ga je vanaf je zevende naar een speciaal kasteel, zeg maar de ridderschool. Waar je van alles leert, zoals euh... Kijk maar heel belangrijk als ridder.  Zwaardvechten. Nog niet met echte zwaarden, maar je ziet dat ie talent heeft, die Floris. En Floris leert er ook paardrijden, worstelen, zwemmen. Dat was voor zijn vader trouwens ook wel handig geweest. Op je 14e kan je dan ook schildknaap worden. Het hulpje van een echte ridder. Paard verzorgen, harnas aantrekken, zwaard poetsen. Maar je leert er ook stoere dingen als schaken, dansen en zingen. Eerst is er een nachtwake. Dan blijf je dus een nachtlang wakker, zoals op een slaapfeestje. De volgende dag komt er een belangrijk iemand langs, zoals de koning. En die slaat jou tot ridder. Niet met een klap in je gezicht, maar met een zwaard. Zo dus. Als een echte ridder draag je in die tijd trouwens een maliënkolder. Da's een pak van kleine metalen ringetjes. Prima bescherming totdat er een nieuwe uitvinding wordt gedaan. Kruisboog. Die pijlen gaan gewoon recht door een maliënkolder heen. Hierdoor stappen de ridders over op een bekend harnas. Maar da's geen pretje was zo'n ding is zwaar! Nog zwaarder dan m'n grote zus. Nou, als ridder zweer je trouw aan je baas, je bent gehoorzaam. Je weet hoe het heurt en je bent ook ridderlijk naar vrouwen en meisjes. Dus die opmerking van net over mijn zus? Die trek trek ik terug. Trouwens, wat denk jij? Kan je als meisje ook ridder worden? Hm...In die tijd niet echt, maar je kan wel carrière maken als jonkvrouw. En die opleiding is ook niet niks. Je leert paardrijden, lezen en schrijven, maar ook borduren, godsdienst, dansen en zingen. Kennis van paard, zadel en tuig. Verhalen vertellen. Spreekvaardigheid. Latijn, vroomheid, kruidenleer, parfums, balsem en olien bereiden. Conversatie in het Frans. Boogschieten, wetskennis en honden africhten. Gefeliciteerd! Je bent nu een jonkvrouw. Gauw terug naar Floris. In die tijd ben je op je twaalfde al officieel volwassen en vanaf dat moment is hij graaf van Holland. Kijk, hier zie je hem, een kleine jongen nog. Maar dat verandert snel. Floris wil ook graag een echte koning worden, net als zijn vader. En hij doet zijn best. Hij slaat zijn trouwe soldaten tot ridder. Hij maakt de macht van Holland steeds groter en hij bouwt allemaal kastelen zoals bijvoorbeeld het Muiderslot. Kijk maar even mee naar dit vette shot van het Muiderslot. Zo'n kasteel is natuurlijk heel cool, maar vroeger was het echt cool of eigenlijk gewoon koud. Er zitten geen ramen in, dus de wind en de kou komen zo naar binnen. Maar zo'n kasteel ziet er wel machtig uit. Hoe hoger de torens, hoe meer kracht het allemaal uitstraalt. Hierdoor gaan de boeren in die tijd graag in de buurt van een kasteel wonen. Ze mogen de grond van de kasteelheer gebruiken en ze voelen zich veilig. Want als er oorlog komt, kunnen ze zo het kasteel in rennen. De boeren betalen hier trouwens wel belasting voor aan de edelman. Net zoals jij ook belasting betaalt als je een bijbaantje hebt. Onder de bevolking wordt Floris erg populair. Hij krijgt zelfs een bijzondere bijnaam: der keerlen God. Oftewel de vriend van de boeren. Kijk hem daar eens gezellig zitten met z'n maten. Maar die gezelligheid duurt niet eeuwig. Floris wil duskoning worden. Maar daar is niet iedereen zo blij mee. Die edelen zijn nogal opgewonden types en hebben onderling regelmatig ruzie. En dat loopt voor Floris fout af. Een paar dagen na zijn 42e verjaardag krijgt hij een cadeautje van een paar edelen. Ze gaan samen lekker een dagje jagen. In die tijd is dat net zo'n gewonen hobby als bowlen of minigolf. Ze gaan jagen bij zijn eigen Muiderslot. Floris heeft er wel zin in, maar als het uitje lekker op gang komt, dan slaat de stemming om. Zijn vrienden keren zich tegen Floris. Ze grijpen hem vast en ze zetten hem gevangen in zijn eigen Muiderslot. Kijk even mee. Daar zit ie. FIjne verjaardag Floor! De boeren uit de omgeving die horen wat er aan de hand is. Die denken nog he, ze hebben onze God te pakken genomen. We gaan hem helpen. Zo kijk ze eens rennen. Maar helaas voor Floris, die hulp komt niet op tijd. Graaf Floris is gedood door zijn tegenstanders. Net zoals zijn vader. En wat gebeurt er daarna? Nou, een hele hoop. De graven en hertogen blijven nog de hele tijd ruzie maken over wie de baas wordt in Nederland. Na een tijdje komt er wel weer een echte koning en die hebben we nu nog steeds. En die gaat ook nog wel eens jagen. Sterker nog, ik moet zo weg. Ik heb zo een afspraak met hem op de Veluwe en ik moet nog mijn harnas aantrekken. Ik hoop dat ie nog past. Dit was weer Histories. Terug naar vandaag de dag. Stap zelf in het verhaal van Nederland. In tien avontuurlijke audiotours wandelen we over dijken en langs kastelen, op zoek naar de sporen uit het verleden. Download nu de gratis podwalkapp Het verhaal van Nederland. 

Hoe word je een ridder?

Trek je harnas maar aan want vandaag gaan we op bezoek bij een van de beroemdste middeleeuwse ridders van ons land: Floris de Vijfde!

Aan de twee namen van deze goden hebben we de namen van twee dagen in de week te danken. Luister maar even goed. Wodan Donar. Nou, wat denk je? Vrijdag en zaterdag. Nee, dat voel ik niet. Hallo, welkom bij Histories. Dit keer neem ik je mee naar een heel bijzondere tijd in onze geschiedenis. Een tijd waarin het geloof heel belangrijk is, want je geloof bepaalt wie je bent en waar je bij hoort en waar je na je dood naartoe gaat. Maar waarom geloven mensen nou eigenlijk? Ik geef een slinger aan de tijdlijn en we komen uit in de tijd voor Christus. Voor het jaar nul dus. In die tijd leven er overal op de wereld allerlei soorten mensen. En die zijn eigenlijk net zoals jij en ik. Ze wonen in een huis. Ze doen aan spelletjes en ze moeten ook naar het werk, maar dan niet in een kantoor of in een studio. Ze werken keihard op het land en ze houden ook van een feestje op z'n tijd. Net zoals jij je verjaardag viert of carnaval of het Suikerfeest. Die bijzondere momenten worden samen beleefd door te zingen, te dansen, te eten of alles tegelijk. Dat noemen we ook wel rituelen. En die rituelen werden en worden vooral gebruikt voor dingen waar we als mens niet zoveel invloed op hebben. Denk aan een voetballer voor de wedstrijd. Die is goed getraind, maar hij heeft natuurlijk niet alles zelf in de hand. En daarom zie je vaak dat voetballers voor de wedstrijd even het gras aaien of een kruisje slaan of omhoog kijken. Niet om te checken of het regent, maar om aan de hemel te vragen of er vandaag misschien goals kunnen vallen. Die rituelen zijn er ver voor het jaar nul ook al. Nou ja, niet voor een voetbalwedstrijd, maar voor nog belangrijker zaken. De bewegingen van de zon, de maan, aardbevingen en onweer. Mensen hebben in die tijd geen idee waar die verschijnselen vandaan komen en ze hebben ook geen telefoon om het op te zoeken. Om dat toch een beetje te begrijpen verzinnen ze allerlei verhalen, verhalen over het ontstaan van de wereld en over bijzondere figuren die daar een rol in spelen. De goden, die goden hebben soms een goed humeur, maar soms zijn ze ook een beetje chagrijnig. Soms zorgen ze voor een goede oogst op het land, maar soms ook voor een overstroming, waardoor alles weer wegspoelt en de mensen honger moeten lijden. Die mensen willen natuurlijk heel graag dat er een beetje lekker weer is voor de gewassen op het land en dat er kalfjes geboren worden. Om die goden in een goeie stemming te krijgen, voeren ze allerlei rituelen uit. Ze trekken de natuur in om te zingen en te dansen. Bij een rivier of in het bos. Ze gaan samen bidden of iets offeren in een soort tempel en allerlei dingen uit de natuur krijgen een speciale betekenis: een boom, een steen, een bot van een dier. Dat geloven in de natuur heet een natuurgodsdienst en die bestaan vandaag nog steeds. Bijvoorbeeld in de oerwouden van Brazilië of Indonesië. Ik geef er even een slinger aan en we komen uit bij het jaar 500 na nul of na Christus. In onze streken leven dan verschillende volkeren, zoals de Friezen. Die Friezen wonen in het huidige Friesland natuurlijk, maar ook op andere plekken aan zee. De Friezen wonen in kleine dorpjes aan het water. Daar hebben ze zelf heuvels gemaakt om te wonen. De terpen. En die kan je nu nog steeds zien als je in Friesland of in Groningen bent. Ze hebben het zogenaamde Germaanse geloof, want ook de Friezen geloven in de natuur. Water en bomen zijn heilige plaatsen voor ze. Op dat soort plekken komen ze in contact met hun voorouders en na hun dood willen ze ook weer samenkomen met die voorouders. Net zoals ik ooit zal samenkomen met mijn lieve opa. Maar gelukkig leeft die nog. De Friezen vereren niet alleen hun voorouders. Ze hebben ook hun eigen goden. De twee belangrijkste zijn Wodan en Donar. Aan de twee namen van deze goden hebben we de namen van twee dagen in de week te danken. Luister maar even goed. Wodan, Donar. Nou, wat denk je? Vrijdag en zaterdag? Nee, natuurlijk niet. Woensdag en donderdag natuurlijk. Over kalenders gesproken. Als ik aan het tijdlijn slinger zie je allemaal jaartallen voorbijkomen. Die jaartallen hebben we te danken aan Jezus Christus, want het jaar nul valt zo ongeveer samen met zijn geboorte. Of andersom. Jezus Christus leeft in de streek die we nu Israël noemen. Jezus wordt vereerd en aanbeden en er zijn heel veel mensen die zeggen dat hij de zoon van God is. Dus niet de zoon van een God he, niet een van de vele goden zoals de Friezen dat hebben, maar van de God. De enige echte met een hoofdletter. En zo ontstaat door Christus het geloof van christenen, oftewel christendom en dom is verder niet bedoeld als dis. Wat zeg je gewoon zo in de tijd van de Friezen vond er ook een ander volk in onze streken de Franken. Kijk, dat zijn ze. En hoe vaak denk je nou dat die vandaan komen? Uit welke rijk komt een frank? Precies de Franken geloven in de god van Christus. Ze zijn dus christenen, maar die Franken willen ook lekker de baas spelen over allerlei andere volkeren zoals de Friezen. Je zult wel snappen dat de Friezen dat niet zo'n goed idee vinden. Die willen gewoon lekker eigen baas blijven spelen en zeker niks te maken hebben met mensen van een ander geloof. Nou, dat is een recept voor ellende. De Franken bedenken een truc om de baas te worden over die Friezen. Ze sturen mensen naar die terpen toe. In dit geval met een bootje te vertellen hoe fantastisch het christelijk geloof is. Dus weg met Wodan en Donar en hup voor Jezus en God. Deze mensen noemen ze missionarissen uit Engeland en Ierland. Het handige is is dat ze dezelfde taal spreken als de Friezen. Praat toch wat makkelijker, maar het blijft niet alleen bij praten. Tegelijkertijd gaan de Franken naar de heilige plekken van de Friezen om ze kapot te maken. En de missionarissen zeggen als we deze plek nou stuk maken en jullie goden, komen jullie niet helpen, dan zijn het maar een stelletje watjes. En dan is onze God veel beter. Daar worden de Friezen niet vrolijk van. Langzaamaan gaan ze toch steeds meer geloven in de christelijke God, maar dat gaat niet vanzelf. Rond het jaar 700 na Christus leeft de Friese koning Radboud. Daar zien we die vrolijke Fries. Radboud is de laatste koning van de Friezen. Maar dat weet hij zelf gelukkig nog niet. Hij zit in elk geval niet te wachten op die missionarissen. Hij wil dat de Friezen hun eigen geloof houden. Dat gaat al duizend jaar lang best goed, maar zijn eigen dochter laat zich veel dopen. Kijk, want de manier om christen te worden is door je te laten dopen. Je gaat dan onder water of bij baby's toen ze soms druppeltje op het voorhoofd. Maar dopen is dus heel belangrijk voor christenen. Want, zo laat je zien: ik geloof niet meer in andere goden, maar alleen in die ene. En als je in God gelooft en een goed leven leidt, dan kom je in de hemel en dat is pas een fantastische plek. Een soort kermis met een chocoladefontein. Maar als je slechte dingen doet en helemaal geen christen bent, dan kom je na je dood in de hel. Bye bye Choco Godin. Nou Radboud z'n dochter is dus al christen en hij denkt: ik waag de stap. Letterlijk. Hij hangt al met zijn voet boven het bootje om zich te laten dopen. Voor de zekerheid vraagt hij eerst nog even aan de missionaris zeg, mijn voorouders zijn die dan ook in hemel? De missionaris zegt nee, nee, die geloofden niet in onze god, dus die zijn in de hel. Radboud schrikt zich een hoedje. Hij trekt meteen zijn voet uit het bad en roept: liever zit ik met mijn voorvaderen in de hel dan alleen in de hemel. Sterke tekst. Hij peert 'm en hij gaat later gewoon dood. In welke hemel hij terecht is gekomen, dat kunnen we helaas niet meer vragen. Ook in de jaren daarna krijgen de Friezen bezoek van de missionarissen. Samen met soldaten van de Franken gaan die steeds weer langs en proberen ze te bekeren. Dat bekeren noemen we ook wel kerstenen. Daar zit het woord kerst in. Een belangrijk feest voor de christenen, want dan vieren ze de geboorte van Jezus Christus. Elke keer weer op 25 en 26 december, in de kerstvakantie dus. Ook dat gaat gepaard met rituelen. De bekende vier karsen, cadeautjes. De kerk. Lekker eten, en op een mooie plek in elke huiskamer een enorme versierde kerstboom. Is dat nou ook echt een oeroud christelijk ritueel? Niet echt van Die kerstboom kennen we pas een jaar of tweehonderd en we hebben waarschijnlijk te danken aan het Germaanse geloof, oftewel het geloof van die fijne Friezen. Als onze Radboud dat nou een keer zou kunnen zien, wat zou die dan zeggen? Ho ho ho. Dit was weer histories. Terug naar vandaag de dag. Een stap zelf in het verhaal van Nederland: in tien avontuurlijke audiotour wandelen we over dijken langs kastelen, op zoek naar de sporen uit het verleden. Download nu de gratis podwalkapp, het verhaal van Nederland. 

Waarom geloven mensen eigenlijk?

Het geloof is in de vroege Middeleeuwen heel belangrijk. Want wie je bent, waar je bij hoort en waar je na je dood naar toegaat wordt bepaald door je geloof.

De geschiedschrijving van Nederland begint pas als de Romeinen komen. Kijk ze daar eens hoog op hun paard zitten. Wat een creeps. Ola! Dit is histories. Ik neem je mee naar een tijd die je misschien wel kent uit de stripboeken en films. De tijd voor het jaar nul. Een wilde tijd van Germanen en Romeinen van paarden en baarden. Want wat kwamen die Romeinen eigenlijk hier doen? Ik geef een slinger aan de tijdlijn en we komen uit in de eeuwen voor het jaar nul. In die tijd wonen hier de Germanen. Dat lijkt op het Engelse woord Germany, maar dat is dan weer Duitsland. We hebben het over de Germanen die hier wonen. Kijk, dit is een klein Germaantje die even het dorp inloopt. Wat een leuke mensen allemaal. En ze zijn allemaal vrolijk, want er is een huwelijk in het dorp. Kijk, deze twee zijn duidelijk smoorverliefd. Dat had je toen ook al. Maar het gekke is, hoe deze Germanen precies leven dat weten we niet zo goed. Ze kunnen namelijk niet schrijven. Dus we hebben ook geen dagboeken of brieven uit de tijd. De geschiedschrijving van Nederland begint pas als de Romeinen komen. Kijk ze daar eens hoog op hun paard zitten. Wat een creeps. Die Romeinen komen oorspronkelijk uit Rome, da's natuurlijk logisch. Net zoals Groningers uit Groningen komen en Gorinchemmers uit...nouja hun eigen woonplaats. Maar de Romeinen zijn niet van plan om in Rome te blijven. Ze voeren graag oorlog en ze krijgen zo ook een groot deel van de wereld in handen. Italië, Spanje, Frankrijk, maar ook delen van Marokko en Turkije. En zo komen ze ook in België en Nederland. Hier in Nederland vechten ze tegen de Germanen en dat gaat er niet zo vriendelijk aan toe. Kijk maar even mee. Zo. Die speer gaat recht door hem heen. Dat trouwfeest is wel afgelopen. De Germanen worden met harde hand door de Romeinen verjaagd. Ze moeten zich terugtrekken in de gebieden boven de rivier de Rijn. Zo wordt de Rijn de grens tussen het gebied van de Germanen en het Romeinse Rijk. En die Romeinen pakken dat goed aan en daar maken ze dus een echte grens van met forten en wachttorens. Zo kunnen ze de Germanen goed in de gaten houden. En als er dan toch een Germaantje de grens oversteekt, dan is die toch nog niet jarig. Maar ja, ze weten toch niet wanneer ze jarig zijn, want ze hebben ook nog geen kalender. In Nederland komen er forten bij Utrecht en Leiden. Die Romeinse forten zien er allemaal hetzelfde uit, met vier grote ingangen en twee grote straten. Een barak om te slapen, winkeltjes en een panna ooi. Nee hoor, maar eigenlijk een klein stadje dus. En net als in een stad wonen er allemaal verschillende mensen. De Romeinen hebben een groot deel van de wereld in handen en uit al die landen komen er jongens in het Romeinse leger. Je hebt dus Franse Romeinen, Afrikaanse Romeinen, Turkse Romeinen. En die komen allemaal door elkaar terecht in die forten. Is het natuurlijk wel handig dat ze een beetje dezelfde taal spreken. Anders kan niemand de wc vinden en dan wordt het een zooitje. Nou, die taal is er gelukkig: het Latijn. Net zoals jij nu op vakantie bijvoorbeeld English praat met peoples from other countries. De Romeinen schrijven in die tijd heel veel boeken in het Latijn. Ook over ons land. En dat is eigenlijk de eerste keer dat er over ons land geschreven wordt. Zo schrijven de Romeinen dus letterlijk en figuurlijk geschiedenis. Onze geschiedenis. En de Romeinen schrijven ook briefjes naar elkaar. Nou ja, niet op papier, maar op een wastablet. Een plankje met een laagje was. Hallo broertje. Ik stuur je nieuwe sokken en onderbroeken. Doe je de groeten aan de strijdmakkers van mij? Dit is natuurlijk de Nederlandse vertaling. En al zou ik het willen, ik kan het niet voorlezen in het Latijn, want we weten niet hoe dat Latijn geklonken heeft. In die tijd zijn er nog geen telefoons of andere spullen om geluid op te nemen. Maar er zijn dus wel heel veel boeken in het Latijn. En als je die wilt lezen, dan kan je op sommige scholen Latijnse les krijgen. Sowieso wel handig als je dokter wilt worden, want dan heb je allerlei leuke Latijnse termen nodig. Pus en rectum. Nou vraag jij je misschien af waarom toen je Romeinen dat allemaal? De hele wereld veroveren, al die moeite om hier in het natte noorden de baas te spelen? Waarom blijven ze niet lekker in het zonnige Rome? Chillen op het forum, wedstrijdje kijken in het Colosseum? Dat is heel simpel: vanwege het geld. De doekoes. Of zoals ze zelf zeggen: pecunia. Al die veroveringen, die brengen een hoop geld op. Kijk dit, die Romein pakt gewoon die armband af van die Germanen. Dat is een leuk cadeautje voor zijn moeder. En dan is het nog niet klaar, want de Germanen zijn zelf nog veel meer de sigaar. Ze worden tot slaaf gemaakt en verkocht op de slavenmarkt in Rome. Kijk, deze Germanen worden zo direct verkocht en ze worden eerst nog even uitgelachen door die Romeinse meisjes. Pesten, da's ook niet aardig. Die Romeinen voelen zich een stuk beter dan die Germanen. Ze vinden het eigenlijk maar rare jongens en meisjes. De Germaanse mannen dragen bijvoorbeeld een broek. Ja zeg. Terwijl de Romeinen netjes in een toga lopen. Kan je zelf ook een keer proberen. Gewoon een gat in een dekbed knippen. En de Romeinen zijn altijd hun netjes geschoren, terwijl die gekke Germanen rondlopen met snorren en baarden. Een beetje zoals een hipster. Die Romeinen vinden zichzelf erg beschaafd. Oftewel beter dan de rest. Even los van al die moorden en dat plunderen. De Romeinen brengen hun beschaving naar onze streken. Die suffe Germaanse hutjes gaan natuurlijk tegen de vlakte. Ziet er niet uit! En die Romeinen laten er geen gras over groeien. Ze leggen wegen aan, viaducten en aquaducten, tempels en steden. Zo varen ze bijvoorbeeld de Waal af, onze kant op. Ze gaan aan land op een plek waar niks is. Ze stichten eerst een fort, dan komen er huizen van steen en die nederzetting groeit uit tot de stad Noviomagum. Die kennen we nu nog steeds als Nijmegen. Nijmegen, Noviomagum klinkt een beetje hetzelfde. Nijmegen is in die tijd ook al een hippe stad. Ook de Romeinen doen allemaal bijzondere dingen als pottenbakken, glasblazen, mozaïeken. Lekker creatief. En ze doen ook aan hun wellness. Kijk maar even mee naar dit badhuis. Daar kan je niet alleen in bad. Je kan je ook laten masseren, scheren en ook heel belangrijk, een beetje bijpraten met je maten. Een soort cafe dus. Maar dan is iedereen in zijn blootje. Net als het café van de buurvrouw op zaterdagavond heengaat. Al die Romeinse nieuwigheden, de Germanen kijken hun ogen uit als ze een keertje lekker gaan statten en ze kunnen zich meteen laten knippen door een echte Romeinse kapper. Helemaal gratis, want die Germaanse haren gaan mee naar Rome. Om pruiken van te maken. De Romeinen vinden ons blonde haar namelijk heel erg mooi. Ik heb geen blond haar, maar goed, 't is alsnog mooi. Zo brengen de Romeinen de beschaving naar onze streken. We hebben veel aan ze te danken. Onze geschiedschrijving dus. De wegen die soms nog op dezelfde plek lopen als de Romeinse wegen van tweeduizend jaar geleden. En niet te vergeten de Romeinse cijfers. Die heb je misschien wel eens op een oude kerk zien staan. Kijk, deze kerk is gebouwd in 1669. Hoe dat zit, moet je maar eens opzoeken. Ik ga nu even mijn haar laten knippen en verkopen. We gaan terug naar het jaar...MMXV. Nee, nog een X? Nee, laat maar. Stap zelf in het verhaal van Nederland in tien avontuurlijke audiotours wandelen we over dijken, langs kastelen, op zoek naar de sporen uit het verleden. Download nu de gratis podwalkapp het verhaal van Nederland. Dit was weer histories. Klik op Duimpje Omhoog en laat je reactie achter in de comments en abonneren je op histories Er is nog een historiesfilmpje. Klik hier. 

Waarom dragen Romeinen geen broeken?

Broeken, daar hielden de Romeinen niet van. Ga mee naar de tijd voor het jaar 0. Een wilde tijd die je kent uit stripboeken en films: van Germanen en Romeinen, van baarden en paarden.

In het Midden-Oosten wordt in die tijd ontdekt dat er meer is dan jagen en verzamelen, namelijk inderdaad, boeren. Hallo, dit is histories. Vandaag neem ik je mee naar een bijzondere tijd. Een tijd waarin het eten niet vanzelf op tafel komt, zoals bij jou thuis, maar ook een tijd van klimaatverandering. Ga je mee, want we gaan met een reuzeslinger naar 15.000 jaar geleden, de laatste ijstijd. Nederland is één kale vlakte. Kijk maar mee. Nou ja, er is weinig te zien, want er groeit bijna niks. Het is zo koud dat zelfs de Noordzee bevroren is. Als je wil kan je dus naar Engeland lopen. Maar ja, daar is ook niks. Dus waarom zou je? En er woont hier ook trouwens niemand, veel te fris. Maar daar komt verandering in. Klimaatverandering, de aarde warmt op. In onze tijd doen wij dat, maar in die tijd gaat dat helemaal vanzelf. Het is het einde van de ijstijd. IJs verdwijnt, groen verschijnt, struiken, bomen en bossen. En waar groen is, is eten. En daar komen dieren tevoorschijn. Insecten, vogels, maar ook herten en everzwijnen. Die zijn weer een lekker maaltje voor gevaarlijke roofdieren als wolven en het gevaarlijkste dier van allemaal: de mens. Even terug naar zo'n 300.000 jaar geleden. Dan wonen onze verre voorouders nog in Afrika, waar we vandaan komen. Daarvandaan verspreiden ze zich zo'n vijftigduizend jaar geleden over de hele wereld. En als het hier eenmaal warm genoeg is, komen ze ook in onze streken terecht. In die tijd is het leven wel wat anders dan nu. Er zijn nog geen dorpen en winkels of scholen. Yes! De mensen die hier wonen trekken van plek naar plek. Eigenlijk lopen ze vooral hun mond achterna. Want waar eten te vinden is, daar gaan ze heen. Naar een riviertje voor een visje, naar het bos voor een besje of naar de hei voor een hertje. Kijk even mee, dit meisje zorgt voor het avondeten. Bullseye. Deze mensen noemen we jagers/verzamelaars, want ze jagen op dieren en ze verzamelen. Geen Pokémon kaarten dus he, maar eten. Kijk, hier zijn ze weer bezig in het bos. Ze zoeken naar knollen, wortels noten. Echte superfoods dus. En omdat ze steeds aan het jagen zijn en aan het verzamelen hebben ze ook nog eens een supergoede conditie. Ze slapen in een kamp van tenten of hutten en bij een kamp hoort natuurlijk een kampvuurtje. Ze leven in kleine families. Ouders, een paar kinderen, opa en oma misschien een oom of tante. Dat ziet er toch gezellig uit. Sterker nog, oergezellig. De mensen hebben maar weinig spullen en ze hebben ook weinig nodig. Een pijl en boog natuurlijk, een speer. En ze hebben ook al wat bling. Nou ja, een ketting met mooie schelpen. Maar ze doen ook aan make-up en tatoeages. Eigenlijk lijken die mensen van tienduizend jaar geleden al best wel op jou en mij. Je hebt het dus goed voor elkaar als jager/verzamelaar. Maar toch komt er een einde aan deze cultuur. Daarvoor maken we even een uitstapje naar het Midden-Oosten. Let op. In het Midden-Oosten wordt in die tijd ontdekt dat er meer is dan jagen en verzamelen, namelijk, inderdaad, boeren. Je stopt wat zaad in de grond en het groeit uit eten, bonen, linzen. Al die dingen die jij ook zo lekker vindt. En van graan kan je dan weer meel malen en brood bakken. Heerlijk. Dit boeren noemen we landbouw omdat je iets op het land bouwt en na het eten van die bonen ook nog een keertje bout. De uitvinding van de landbouw verspreidt zich snel over de hele wereld en komt ook nog onze kant op. In Nederland komen de eerste boeren te wonen in Limburg, niet omdat het daar zo gezellig is. Het is vooral beter wonen. In de rest van ons land zijn er voortdurend overstromingen en er zijn nog geen dijken. Maar in Limburg heb je heuvels, dus daar hou je lekker droge voeten. En nog een voordeel voor de boer: de Limburgse grond is lekker vruchtbaar. Die boeren hoeven natuurlijk niet meer rond te trekken op zoek naar eten. Dat trekken ze gewoon lekker uit de grond. Ze kunnen dus een huisje bouwen met een hond en wat geiten, koeien, schapen, varken, de hele boerenbeestenboel. We zien hier hoe dat jagersmeisje van net voor het eerst in een boerendorp terechtkomt. Ze kijkt haar ogen uit, maar misschien vindt ze die jongens ook wel gewoon een beetje leuk. Fijne huizen, eten bij de hand. Die boeren hebben het duidelijk beter geregeld dan de jager/verzamelaars. Het is dan ook niet zo gek dat de boeren hier de boel overnemen. En eigenlijk leef jij nu nog steeds zo, in een warm huis. Voedsel komt van het land. Nou ja, via de winkel. We hoeven niet meer achter ons eten aan te rennen. Nou ja, behalve als een aardappel een keer van je bord rolt. Dus eigenlijk ben jij ook gewoon een boer. De tijd waar we het nu over hebben noemen we de prehistorie, de tijd van voor, pre, onze geschiedenis, historie. In die tijd kunnen mensen nog niet schrijven, dus we hebben geen dagboeken uit deze tijd of brieven. En die beelden van net, die zijn natuurlijk nagespeeld. Dat jagermeisje zag ik laatst nog in de Koopgoot lopen. Hoe het er in die tijd aan toegaat, dat weten we dankzij de archeologen. Dat zijn de mensen die vandaag in de grond wroeten op zoek naar spullen uit het verre verleden. Ze vinden een lepel, een pijl en boog een kano, botten van mensen. Zo leren we steeds meer over onze verre voorouders. Ha, die ken ik ergens van. Over tienduizend jaar heb je natuurlijk nog steeds archeologen en die gaan dan op zoek naar de resten van onze beschaving. Dus ik ga zo direct even de tablet van mijn kleine zusje in de tuin begraven. Dit was histories of eigenlijk: prehistories. Terug naar vandaag de dag. Stap zelf in het verhaal van Nederland. in tien avontuurlijke audiotours wandelen we over dijken en langs kastelen, op zoek naar de sporen uit het verleden. Download nu de gratis podwalkapp het verhaal van Nederland. Klik op Duimpje Omhoog en laat je reactie achter in de comments en abonneer je op Histories. Klik hier voor 't volgende filmpje. 

Hoe zijn we boeren geworden?

Wij hoeven niet meer achter ons eten aan te rennen. Maar hoe kwam het eten vroeger dan op tafel? Duik mee in de prehistorie met Histories!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.