Klas 1/2/3

Groep 6/7/8

Wanneer gebruik je ‘hun’ en ‘hen’? Is het ‘geliked’ of ‘geliket’? JP legt uit hoe de Nederlandse taalregels werken en welke ezelsbruggetjes er zijn. Je taalproblemen verleden tijd in een minuutje!

dt met JP

Taalvaardigheid

Schrijfvaardigheid

Programmaheaders

dt met JP op Youtube

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Klas 4/5/6

Thomas van Luyn vroeg zich dit laatst af:

Het meervoud van woorden die uit het Latijn komen dus.

Soms is dat heel eenvoudig, dan pak je gewoon waar je zin in hebt, het Latijnse of Nederlandse meervoud.
Centrum wordt dus centra of centrums en museum musea of museums. Let wel even op dat je geen centra’s en musea’s gebruikt, want dan maak je een dubbel meervoud en da’s een beetje teveel van het goede.

Let op: bij ‘medium’ leveren de meervouden verschillende betekenissen op: media zijn volgens sommigen leugenachtige nieuwsbronnen en mediums zijn paranormaal begaafden.  Meestal ook leugenachtig trouwens.

Met het door elkaar gebruiken van datums en data heb ik altijd een beetje moeite: ik zie ‘datums’ het liefst als meerdere datums op de kalender en ‘data’ als gegevens. 

Bij ‘criterium’ kan je ook niet zomaar voor de Nederlandse en Latijnse route kiezen. Het Latijnse meervoud betekent ’kenmerken of normen’ en het Nederlandse ‘wielerwedstrijden’.

Soms is alles compleet omgekeerd en kun je alléén het Nederlandse meervoud gebruiken, zoals  bij albums en geraniums. Bij weer andere woorden wint het Latijn: het meervoud van, ai …  lastig woord, antibioticum is alleen antibiotica. 

In casu van casus is het oppassen geblazen: daar kun je kiezen voor het makkelijke Nederlandse ‘casussen’ of voor het veel pittiger Latijnse meervoud ‘casus’, je ziet het goed, dat ziet er precies hetzelfde uit als het enkelvoud.

Op het werk zou ik altijd kiezen voor collega’s en niet voor collegae. Geloof niets van dit vrolijke samenwerkplaatje, Samenwerken is ontzettend lastig, kiezen voor de ultraformele Latijnse meervoudsvorm maakt de zaken daarom alleen nog maar moeilijker.

Maar even terugkomend op:

Fjoe, goddank is daar het antwoord simpel, Thomas. het meervoud van dit Latijnse woord gevormd naar het be­gin van de in­troï­tus voor de mis voor de over­le­de­nen: Re­qui­em ae­ter­nam dona eis, Do­mi­ne [oftewel geef hun de eeu­wi­ge rust, Heer], waar­in re­qui­em, 4e naam­val van requies [rust] is, is gewoon requiems. 

Tot ziens!

Medium is een Latijns woord, net als centrum en museum. Het meervoud van medium is dus media, al kan mediums ook als je paranormaal begaafden bedoelt. Maar er zijn uitzonderingen! JP legt uit hoe het zit.

Hoe maak je het meervoud van Latijnse woorden?

Reallifesoaps leveren vaak de heerlijkste scènes op. Kijk maar vooral luister eens naar deze vrouw. 

Ik laat je haar nog eens horen.

Een opvallend stemgebruik, dat staat als een paal boven water, maar verder doet mevrouw twee dingen slim:
1.	ze gebruikt geen lidwoorden
2.	ze gebruikt geen meervoud

Want als het om lidwoorden en meervoud gaat, is het Nederlands best een lastige taal. 
Eerst maar eens het lidwoord: want twijfel je of een woord een de- of een het-woord is, dan zit er maar één ding op: opzoeken in het woordenboek.

Kijk hier: ‘vrouw’, daar staat een ‘v’ achter van vrouwelijk, daardoor weet je dat je DE vrouw moet zeggen, want mannelijke en vrouwelijke woorden zijn DE-woorden.
Bij ‘ei’ zie je ‘HET’ staan, want ei is een onzijdig woord. Voilà, lidwoordprobleem opgelost.

Op hetzelfde moment biedt het woordenboek je gratis en voor niets een tweede oplossing: het meervoud van het woord dat je zocht. Bij ei is dat niet ‘eis’ of ‘eien’ zoals je misschien zou verwachten, maar ‘eieren’. We hebben hier te maken met  een foutje uit het verleden. Het meervoud van ei was ooit ‘eier’, dus één ei ---> twee eier, net als in het Duits. Maar die meervoudsuitgang werd op een gegeven moment niet meer herkend. Vandaar dat er een nóg een meervoudsuitgang aan toegevoegd werd: eier-en. Een meervoudmeervoud dus. 

Zo’n zelfde meervoudmeervoud zien we in de horeca terug want een aantal jaar geleden kwam de Italiaanse ‘panino’ naar Nederland, zo’n heerlijk broodje met Italiaanse lekkernijen belegd. Maar niemand heeft het over panino in Nederland, we hebben het meervoud ‘panini’ per ongeluk voor het enkelvoud aangezien en maken dus met het grootste gemak ‘één panini’, ‘twee panini’s’. 
Een vreemde zaak: Stel je eens voor dat wij ons kleffe kadetje naar Italië geëxporteerd hadden, zou het dan ‘uno kadetjes’, ‘due kadetjesi’ geworden zijn? 
Tot ziens!

Als het om lidwoorden en meervoud gaat, is het Nederlands best een lastige taal. Gelukkig zijn er woordenboeken die je kunnen helpen als je wilt weten of iets een de- of een het-woord is. En waarom is het meervoud van ei eigenlijk eieren en niet eis of eien?

Waarom is eieren het meervoud van ei?

Hoofdletters, ik zou haast zeggen, geen zin kan zonder ze. Maar wanneer gebruik je ze? Ik leg je dat in precies een minuut uit. De tijd loopt!

Het eerste woord van een zin krijgt altijd een hoofdletter.
Als de zin met een apostrof begint, schrijf je het tweede woord met een hoofdletter. 

Personen en zaken die als heilig worden beschouwd, krijgen een hoofdletter. 
dus het Opperwezen,
Allah 
het Koninkrijk Gods. 

Voor-en achternamen schrijf je met een hoofdletter, het is dus Jaap Bruin
Het lidwoord of voorzetsel in je achternaam schrijf je met een kleine letter: Jaap de Bruin. 
Maar in een aanhef bijvoorbeeld krijgen de lidwoorden wel een hoofdletter, je omdat je daar geen voornamen en -letters noemt.  

Als namen als een soortaanduiding worden gebruikt, krijgen ze een kleine letter.
Je schrijft dus nieuwsgierig aagje, dolle mina’s en gekke henkie. 


Aardrijkskundige namen krijgen ook een hoofdletter.
Het is dus Noord-Korea en Noord-Koreaanse omroepster


Namen van talen krijgen ook een hoofdletter, 
net als de namen van feestdagen

maar let op: als je een afleiding maakt van de feestdag, dan schrijf je het woord met een kleine letter


Namen van organisaties en bedrijven krijgen een hoofdletter. 
dus Europese Unie 
en 
Nederlandse Spoorwegen 

En tenslotte: afkortingen … die schrijf je  meestal met een kleine letter, je gebruikt alleen een hoofdletter als het om namen gaat. 

stop de klok

Tot ziens!

Namen schrijf je met een hoofdletter, dat is logisch. Maar woorden die van namen zijn afgeleid, schrijf je met een kleine letter. Je bent gekke henkie toch niet?

Wanneer gebruik je hoofdletters?

Na de Tweede Wereldoorlog werd het Engels ontzettend populair in Nederland. Maar omdat we nogal eigenwijs zijn, overgoten we de nieuw geïmporteerde woorden met een Nederlands sausje.

Mijn grootmoeder bijvoorbeeld lapte de Engelse uitspraak aan haar laars en had het consequent over Bleu Band en Sunlicht-zeep.

Anderen maakten Taalvoutjes met het meervoud van Engelse woorden,  één donut werd daarom  een doos donutsen.  

Weer anderen verslikten zich in vertalingen van ‘Mijn vader is de beste kok ooit’. 

Maar als een woord eenmaal ingeburgerd is, moeten we er ook serieus mee aan de slag en onze Nederlandse grammaticaregels toepassen op de nieuwe woorden.

Zoals op het werkwoord ‘deleten’ dat sinds de jaren 80 ingeburgerd raakte. Ik delete, hij deletete we hebben gedeletet en als klap op de vuurpijl: het gedeletete bestand. 

Ik zoom even in op dat bestand. Want hoe schrijf je gedeletete?

Het is eigenlijk heel eenvoudig maar houd je vast: er volgt visueel spektakel van -t’s en -e’s. 

We moeten eerst het voltooid deelwoord maken:
gedeletet.

1.	maak de stam van het werkwoord: delete
2.	luister naar de laatste klank van die stam: dat is een -t.

En nu kom je bij de crux van dit werkwoord.
je hoort een -t, je schrijft -te. 
Met die -te in je achterhoofd pas je  ’t xtc-koffieshopje toe.
Bijvoorbeeld:

De stagiair heeft het bestand ge-delete-t, 
precies zoals je ge-werk-t zou schrijven. 

Het -te-feest krijgt nog een staartje met ‘gedeletete’ bestand, want dan plak je volgens de regel nog gewoon een -e achter het voltooid deelwoord. 

Het gedeletete bestand dus. 

Tot ziens!

Deleten is een Engels werkwoord dat we op zijn Nederlands vervoegen. Daarom krijgt deleten in de verleden tijd gewoon -te erachter: ik deletete dus.

Hoe vervoeg je het werkwoord deleten?

Het klinkt misschien een beetje gek, maar angst kan nuttig zijn. Want zonder angst zou je zomaar opgegeten kunnen worden door een tijger, die je eerst voor een lief poesje aanzag. 

Er is zelfs een angst voor lange woorden: ‘hippopotomonstrosesquipedaliofobie’. Mensen die aan ‘hippopotomonstrosesquippedaliofobie’ lijden worden zenuwachtig als ze lange woorden lezen of uitspreken. Van het woord ‘hippopotomonstrosesquippedaliofobie’ zelf krijgen ze dus overmatige transpiratie, opvliegers en koude rillingen.

Gelukkig voor de hippopotomonstrosesquippedaliofobiepatiënten hebben we in het Nederlands iets gedaan om lange woorden wat beter behapbaar te maken. We gebruiken bijvoorbeeld een streepje als we in samenstellingen een afkorting plaatsen:
kijk maar: smstaal wordt sms-taal en tvquiz wordt tv-quiz. 

Daarmee is het leven voor mensen met hippopotomonstrosesquippedaliofobie niet automatisch eenvoudiger geworden want afkortingen die je als een woord uitspreekt schrijf je -helaas voor hen - aan het woord vast: het is dus ledlicht en pinpassen. 

Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes: combinaties van cijfers en symbolen krijgen godzijdank wel weer een streepje: CO2uitstoot wordt dus CO2- uitstoot. 

Maar hou je vast: alle alarmbellen gaan af voor hippopotomonstrosesquippedaliofobiepatiënten die een 3D-nijntjeerugtas willen kopen. Dit taalvoutje met een 3Drugstas zal ze op z’n minst hoge bloeddruk, misselijkheid en hartkloppingen bezorgen. 
Tot ziens!

Sommige mensen zijn bang voor lange woorden. Gelukkig hebben we in het Nederlands een handig trucje om lange woorden beter leesbaar te maken: een streepje.

Wanneer schrijf je afkortingen met een streepje?

Gaat het in mijn filterbubbel meestal over series, scooters en zonvakanties, deze week was ineens dit het onderwerp: schrijf je ‘word’ hier met een -d of een -t?

Wat zien we hier? Een bioscoopscherm tijdens het IDFA met de tekst: word vriend. 

Dit is de gebiedende wijs, oftewel de imperatief van het werkwoord ‘worden’. Je gebruikt die gebiedende wijs in zinnen die een bevel of een opdracht uitdrukken. 

Dus ‘Kijk naar the handmaid’s tale’, ‘Gooi die scooters van het fietspad’  en ‘Boek een vakantie naar Calabrië’.

Je ziet dat de gebiedende wijs hier de ik-vorm van het werkwoord is. Het IDFA-scherm is dus correct: ‘word vriend’ schrijf je zonder -t, want het is ‘ik word’.

Maar daarmee is de kous niet af … we kennen ook de gebiedende wijs meervoud met een extra -t: ‘Komt dat zien’, bijvoorbeeld en ‘Makkers, staakt uw wild geraas’. 

Een wat oudere vorm, maar wat mij betreft kandidaat voor compleet eerherstel. Want hoe heerlijk is het om aan een groep mensen een opdracht of bevel te geven? 

Twee bevelen daarom voor jullie, dtmetjp’ers: 
1. Plakt voortaan een -t achter je gebiedende wijs als je een opdracht geeft aan een groep mensen. 
2.Gaat de filterbubbel uit en volgt mensen, kranten of instanties waar je het niet mee eens bent. Dan lees je misschien eens wat anders dan over series, scooters en zonvakanties.

Word lid! Dat schrijf je zonder t, want het is de gebiedende wijs. Je gebruikt de gebiedende wijs om een bevel of opdracht uit te drukken. Maar bij meervoud kun je wel een t gebruiken: in de zin ‘makkers, staakt uw wild geraas’ bijvoorbeeld.

Wat is de gebiedende wijs?

Eigenlijk een ultraduurzame taal, ons Nederlands: we bedenken geen nieuwe woorden, maar halen ze uit andere talen, poetsen ze een beetje op, en passen ze aan. We recyclen dus woorden die eerder elders uitgevonden zijn.

Zo zeggen we niet ‘je haar drogen met een elektrische warme douche’, maar importeerden we ‘föhnen’ uit het Duits, dat het op zijn beurt weer uit het Latijn haalde, want Favonius is de zoele westenwind. 

En zo eten we rond Kerst ook niet ‘in witte wijn gesmolten kaas met verschillende toevoegsels’ maar gaan we kaasfonduen, dat we weer gerecycled hebben van het Franse fondue, dat ‘het gesmoltene’ betekent.
Maar hoe spel je gerecycled eigenlijk?

Met dat woord is van alles aan de hand, want het gedraagt zich totaal anders dan werkwoorden die eenzelfde Engelse achtergrond hebben.

Kijk maar: Van Google maken we het werkwoord googelen, de stam gaat uit op –el. Dat doen we ook met tackelen en scrabbelen.

Maar van recycle maken we recyclen, de stam gaat uit op –le. 
De reden hiervoor is eigenlijk heel simpel. Als we recyclen net als scrabbelen en googelen hadden behandeld, zou je dit krijgen: recycelen. En daar loopje tegen een probleem aan: je zou dit werkwoord kunnen uitspreken als [resaiselen] want een –c voor een –e spreek je uit als een -s, kijk maar, we zeggen ook freelancen en cancelen. 

Recyclen houdt dus zijn Engelse uitgang, en daardoor is dit het voltooid deelwoord:
gerecycled. Niks aangepast, geen energie ingestoken: recyclen is het duurzaamste werkwoord van Nederland. 

Tot ziens!

‘Recyclen’ is een enorm duurzaam werkwoord. We hebben het gewoon overgenomen uit het Engels, in plaats van zelf een nieuw woord te maken. Maar hoe vervoeg je dit werkwoord?

Waarom schrijf je ‘gerecycled’ in plaats van ‘gerecyceld’?

In 2015 werd ‘me’ tot irritantste woord van het jaar verkozen. 

Het ging om het ‘me’ zoals Samantha, ooit Barbie, dat hier gebruikt.  ‘Me prinses is me modelletje alles zie je op me page.’ Me had hier ‘mijn’ of op z’n minst ‘m’n’ moeten zijn. Want het wordt hier gebruikt in de functie van bezittelijk voornaamwoord,  en dat is, het woord zegt het al, een woord dat een bezit aanduidt. 

Het lijkt erop dat dat het bezittelijk voornaamwoord op social media zo klein mogelijk moet zijn, want niet alleen ‘mijn’ wordt gekortwiekt, ook ‘jou’ moet eraan geloven. 

Kijk maar: De nieuwe Nike app brengt jou training verder. ‘Jou’ moet hier ‘jouw’ met een -w zijn, want de training is van jou, en dus eigenlijk een soort bezit.

Naast ‘mijn’ en ‘jouw’  is het bezittelijk voornaamwoord  ‘uw’ ook slachtoffer van de snoeiactie. Kijk hier: ‘Op 20 september komen we bij u complex de ramen wassen’. Een taalvoutje, want het is het complex van u, een bezit dus, waardoor je ‘uw’ moet schrijven.

Tenslotte moet ‘zijn’ er ook aan geloven: hier poseert YouTuber Jeremy Frieser met ‘ze’ nieuwe vriendin, en hoewel die hopelijk niet zijn bezit is, had hier toch ‘zijn’ of ‘z’n’ vriendin moeten staan. 

Een oproep daarom aan alle Instagrammers, YouTubers, Pinteresters en Snapchatters  met een korte spanningsboog. Geef het bezittelijk voornaamwoord weer wat ruimte, en onthoud:

Is iets bezit van jou, u, hem of mij
Plak er dan een letter bij

Tot ziens!

Op social media lees je vaak ‘me prinsesje’ of ‘ze vriendin’. Maar me, ze, jou en u zijn helemaal geen bezittelijke voornaamwoorden. Voor iedereen die moeite heeft met het verschil tussen ‘me’ en ‘mijn’ heeft JP een handige regel: is iets bezit van jou, u, hem of mij, plak er dan een letter bij!

Wanneer gebruik je me en mijn?

Als ik op hun berichten op de social media afga, is het populairste werkwoord van BN’ers ‘mogen’. Moet je kijken:

Erland Galjaard ‘mocht drie jaar geleden met Wendy trouwen’, Özcan Akyol twittert ‘Ik mocht een aflevering van Zomaareengast presenteren’ en tenslotte ‘Mag’ Simon van Nick en Simon tijdens een concert in Ahoy aankondigen dat zijn vrouw zwanger is.

Ik begrijp een aantal dingen niet: Wie is die geheime BN’er-opdrachtgever? Wie geeft ze die toestemming? Maar vooral … wat maakt onze sterren zo deemoedig? En heeft het iets te maken met de hashtag #dankbaar die vaak in één adem geschreven wordt? 
Kijk, hier is presentatrice Astrid #dankbaar voor het mooie programma dat ze bij Omroep Max ‘mag’ maken. En hier gebruikt Nick ‘m ook bij datzelfde concert in Ahoy, waar iedereen ‘een bijzonder kippenvel-moment’ heeft gehad.

Even over dat kippenvelmoment. Het koppelteken is nergens voor nodig, we schrijven de woorden gewoon aan elkaar. Maar ‘kippenvel’, dat is zo’n woord waar zo’n beetje iedereen een mening over heeft. Want is het nou ‘kippenvel’ of ‘kippevel’?

De officiële regel van de Taalunie zegt dat het ‘kippeNvel’ moet zijn want, hou je vast, daar komt de definitie ‘we schrijven de tussenklank als -en- als het linkerdeel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat een meervoud heeft op -en, maar geen meervoud op -es. In andere gevallen schrijven we -e-.

Dus:
- kip, meervoud kippen en dus ‘kippenvel’
- Groente, meervoud groenten of groentes, en dus ‘groentela’

Een idioot gecompliceerde regel, met allemaal mitsen en maren en een stortvloed aan uitzonderingen als ‘Onze-Lieve- Vrouwekerk’, ‘spinnewiel’ en ‘apetrots’.

Daarom mijn verzoek: mogen we in een komende spellingsherziening van deze regel verlost worden, beste Taalunie? #dankbaar!

Is het ‘kippenvel’ of ‘kippevel’? De regels voor het wel of niet schrijven van een tussen-n zijn best ingewikkeld. JP legt uit waarom je geen groentenla schrijft maar groentela.

Wanneer schrijf je een tussen-n?

De Horeca is hofleverancier van taalvoutjes, dat blijkt weer eens uit dit ‘Geliefde aan die kant van de bar bestellen.’
De schrijver bedoelde hier hoogstwaarschijnlijk ‘gelieve’ te schrijven, de aanvoegende wijs van het werkwoord ’gelieven’ dat ‘willen’ betekent. 
De aanvoegende wijs, oftewel de conjunctief, is een heerlijke vorm van het werkwoord die vroeger vaker werd gebruikt dan nu, bijvoorbeeld in deze Tinder 1.0 contactadvertenties.
Kijk: 
wat er ook gebeure, ik ben en blijf steeds geheel voor jou ter beschikking
En:
Tevergeefs vrijdagavond op u gewacht. Verzoeke s.v.p alsnog bericht. 
Het is eigenlijk  jammer dat we de conjunctief nog zo weinig horen, want je kunt er supereenvoudig een aansporing mee uitdrukken, zoals in ‘gelieve’. Of een wens, in ‘het ga je goed’. ‘Het zij  zo ‘ is een berusting en met ‘ik heb de scriptie ingeleverd, zij het een maand te laat’ druk je een toegeving uit. 
Je maakt de conjunctief heel simpel door van de infinitief, oftewel het hele werkwoord de -n af te halen.
‘Kosten’, wordt dus ‘koste’  in ‘koste wat het kost’
‘Rusten’ wordt ‘ruste’ in ‘zij ruste in vrede’ 
en ‘nemen’ wordt ‘neme’ in ‘men neme’ drie eetlepels bloem’.
En daarmee gaat er dus een heel nieuwe wereld aan taalmogelijkheden voor je open, want van elk werkwoord kun je een aanvoegende wijs maken!
Leuk als je je heel precies, maar wat ouderwets  wilt uitdrukken, maar superhandig als je een spelletje scrabble of Wordfeud speelt. De woord- en letterwaardes vliegen je om de oren!
Gebruik ‘m dus die conjunctief! Maar wel met mate, want voor je het weet, eindig je net als prinses Wilhelmina zonder gebit in je mond.

'Men neme een werkwoord'. Dit is een voorbeeld van de aanvoegende wijs, oftewel de conjunctief. Deze werkwoordsvorm zie je jammer genoeg bijna nooit meer. Hoe gebruik je de aanvoegende wijs?

Wat is de aanvoegende wijs?

Mensen zijn geweldig creatief als ze namen voor hun WiFi-station bedenken, zoals Bettina is mijn wifi, de Wutang Lan en als toppunt Wifi Soerjadi. 

Maar als diezelfde mensen wachtwoorden moeten bedenken, slaan ze vaak de plank mis, want de meest voorkomende wachtwoorden in Nederland zijn ‘123456’, ‘qwerty’ en ‘password’. Superonveilig natuurlijk, voor je het weet gaan een hacker er met je privégegevens vandoor.
Ik geef je daarom even een kort ‘veilige-wachtwoorden-lesje’:
1. Bedenk een wachtwoord van minimaal acht letters 
2. Zorg ervoor dat dat woord uit hoofdletters, kleine letters, cijfers en leestekens bestaat
3. Gebruik geen bestaande woorden, vermijd namen van je kinderen, je geboortedatum of het merk van je auto.
Maar wat nou als je je nieuwe wachtwoord niet meer weet,
HEB of BEN je het dan vergeten?
Ik leg het even uit:
Als ‘vergeten’ ‘zich niet meer herinneren’ betekent, moet je het hulpwerkwoord ZIJN gebruiken.
Dus:
‘Nadat hij op zijn vrijgezellenavond gekleed in een roze konijnenpak op een bierfiets volgegooid was met tequila WAS hij totaal vergeten wat hij de rest van die avond gedaan had.’
In alle andere gevallen, mag je ZIJN én HEBBEN gebruiken
Kijk maar:
‘Ze hadden hun paspoort vergeten en misten daardoor hun vliegtuig’. En: ‘Ze waren hun paspoort vergeten en misten daardoor hun vliegtuig.’
‘Vergeten’ betekent hier ‘het niet bij zich hebben’
Of
Als ‘vergeten’ betekent ‘er niet aan gedacht hebben om iets te doen’, mag je ook ZIJN en HEBBEN gebruiken
‘Ik had vergeten te zeggen dat ik geen vlees eet, ik kreeg daarom een boterham met jam.’ En: ‘Ik was vergeten te zeggen dat ik geen vlees eet, ik kreeg daarom een boterham met jam.’

Drie dingen dus om niet te vergeten vandaag:

1 maak veilige wachtwoorden, en vergeet ze niet
2 ‘vergeten’ vervoeg je met ‘zijn’ als de betekenis ‘zich niet herinneren’ is.
3* zeg nooit Wiefie, maar WaaiFaai, het is ook geen HieFie, of BaaiFaai

Tot ziens!

Een veilig wachtwoord is belangrijk. Maar als je wachtwoord zo veilig is dat je hem niet kunt onthouden, ben of heb je dan je wachtwoord vergeten? JP legt uit hoe je het werkwoord vergeten vervoegt.

Ben of heb je iets vergeten?

Na de malaria- en cholera uitbraken  van de 19e eeuw en de Spaanse griepepidemie van 1918 heeft Nederland weer te maken met een ziekte die wild om zich heen grijpt: de haar-ziekte.

Want kijk eens even naar dit facebookbericht van NRC. Zonder ruzie, zonder theater en zonder opzichtig lekken kreeg het CDA haar zin: de partij onderhandeld over de coalitie van haar eerste voorkeur. Dat allemaal dankzij de Methode Heerma. 

Drie dingen vallen op: 
Allereerst: de -d in ‘onderhandeld’ moet natuurlijk een -t zijn. Ten tweede: de methode Heerma heeft eerst geen streepje en later wel. Hier kom ik in een andere aflevering op terug. 

Ten derde, en daar gaat het vandaag over: ‘Het CDA kreeg HAAR zin’. Dit is een acuut geval van de haarziekte, de neiging om woorden als vrouwelijk te zien en daarom heel chique met ‘haar’ te verwijzen.

Nederland lijdt zwaar onder die haarziekte, 
kijk maar: ‘Het college blijft bij HAAR voorkeur voor een verdubbeling van het aantal rijbanen’ en ‘Het bluegrassgeluid komt minder tot HAAR recht’.

Geen nood, de redding is nabij, want ik geef je vandaag het recept voor een effectieve bestrijding van deze  ziekte. Daar gaat-ie.

Bij het-woorden verwijs je altijd met ‘zijn’. Je schrijft dus: HET CDA kreeg ZIJN zin.

De-woorden zijn mannelijk of vrouwelijk. Je moet het geslacht van woorden daarom altijd even opzoeken als je per se met verwijswoorden wilt werken. In het Facebookbericht lees ik: ‘De partij onderhandelt over de coalitie van HAAR voorkeur.’ Dat is correct, want, kijk, het woordenboek geeft aan dat ‘partij’ een vrouwelijk woord is. 

Een  laatste voorbeeld ‘De ledenraad van het CDA besloot tijdens ZIJN vergadering met stemkaarten te werken.’ ‘Raad’ is een mannelijk woord en daarom verwijs je met ‘zijn’.

En daarmee heb je een probaat middel in handen om van de haarziekte te  genezen. Hopelijk geldt dat ook voor DE NRC en haar Facebookteam. Of zeg jij HET NRC en ZIJN Facebookteam?

‘Het college blijft bij haar voorkeur’. Klinkt sjiek, maar klopt het eigenlijk wel? JP legt uit wanneer je het bezittelijk voornaamwoord ‘zijn’ of ‘haar’ gebruikt.

Wanneer schrijf je ‘zijn’ en wanneer ‘haar’?

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.