Groep 6/7/8

Dit geloof ik

Cultuur en geloof

Dit Geloof Ik

Website dit geloof ik

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Hoi! Ik ben Willemijn en ik ben 14 jaar. Ik woon in Rosmalen. Dat is een gemeente in de buurt van Den Bosch en hier woon ik. Rosmalen is ook wel bekend van zijn jaarlijkse tennistoernooi. De meeste mensen zeggen Rosmálen, maar het is toch echt Rósmalen. We zijn thuis met z'n zevenen. Dan heb je veel fietsen en veel schoenen. En dit is dan nog niet eens alles. En soms ook ruzies. Moet kunnen. Als ik Minecraft speel op de computer kan ik me afsluiten van alles en iedereen. Ik ben ook graag buiten op mijn pennyboard. En ik hou van het maken van muziek. Ze zeggen dat ik muzikaal ben. Misschien hebben ze gelijk. Oordeel zelf. Ik speel piano, gitaar, ukulele en ook blokfluit. Oeps, dat was vals. Ik hou ook van zingen. Ik zit bij een musicalgroep. De liedjes en musicals gaan over ons geloof. Wat voor geloof ik heb? Ik ben rooms-katholiek. 
Ik ben vernoemd naar de heilige Wilhelmus, een martelaar uit Japan die zijn leven heeft gegeven voor zijn geloof. Wij vieren thuis onze naamdagen. Mijn naamdag valt op 28 september. Hoe dat gaat? Kijk maar. 'Lieve Willemijn, gefeliciteerd met je naamdag, wij wensen je toe dat je net als de heilige Wilhelmus een trouwe en moedige volgeling van Jezus mag zijn.' 
Mijn moeder is de familiemanager van ons gezin. Ik heb geen idee hoe ze het allemaal doet. Ze wilde graag een groot gezin waarbij het geloof heel belangrijk is. Dat is haar gelukt. Mijn moeder vindt het fijn om in de tuin te werken. Vandaag help ik haar mee om lavendel te knippen voor lavendelolie. Mijn vader is theoloog. Dat is iemand die veel van een bepaald geloof weet, bijvoorbeeld van het christendom, jodendom of de islam. Maar mijn vader is ook supermuzikaal. Hij componeert religieuze muziek en musicals. Soms ben ik nieuwsgierig hoe mijn vader aan het werk is met de muziekstukken. En dan ga ik er gewoon even bij zitten. Je ziet dat wij als gezin heel veel met muziek bezig zijn. Door de corona verzorgen wij de zang en muziek tijdens de kerkdienst. Via een camera wordt het zo de onlinedienst ingestraald. Zo gaat dat. Vanwege de corona volgen we dus de kerkdiensten online. Dat noemen we ook wel de mis. Normaal gesproken gaan we naar de Lucaskerk in Den Bosch, wel even wennen zo alleen met je eigen gezin thuis. Gelukkig zie je via het scherm ook andere families. Wist je dat de mis trouwens in de hele wereld op dezelfde manier gevierd wordt? Dat vind ik een heel mooi idee. Je voelt je daardoor nooit alleen staan in je geloof.
In de huiskamer en langs het scherm een teken van vrede. Ik had het net al even over mijn vader, maar nu wil ik graag iets vertellen over mijn moeder. Mijn moeder is onderwijzeres en weet je aan wie ze lesgeeft? Aan ons. Ik heb nooit op een normale school gezeten. Maar wat is een normale school? Dus ik kan het niet vergelijken. Ik ben niet anders gewend. Ik vind het wel fijn mijn eigen tempo te bepalen. Soms weet ik dat andere kinderen denken dat dat misschien heel saai is, zo alleen met je broers en zussen. Soms wel natuurlijk. Kijk, ik heb geen klasgenoten, maar gelukkig heb ik veel vriendinnen via gezinnen bij ons in de buurt die ook thuis les krijgen. Soms spreken we af om samen iets te doen, naar het museum bijvoorbeeld. Inmiddels weet iedereen wel hoe het is om thuis les te krijgen van je ouders. 
Soms ga ik ook zelf in gebed, stille tijd, of lees ik in de Bijbel op mijn kamer. Deur dicht, in alle rust. 
Zo'n trek nu! I love sushi. Daar mag je me 's nachts voor wakker maken. Oeps, helemaal vergeten te bidden voor het eten, kan gebeuren. Ik was twaalf toen ik mijn eerste telefoon kreeg. Fijn dat ik dan met iedereen contact kan houden, ook al wonen sommige vrienden ver weg. Ze zijn toch dichtbij op deze manier. Ook hier problemen met de wifi. 
Ik was zeven jaar toen ik mijn eerste communie deed. Dat is een heel belangrijk moment wanneer je rooms-katholiek bent. Je maakt dan kennis met het geloof en je leert nog meer over de Bijbel en God. Dit is mijn communiejurk, gemaakt van de trouwjurk van mijn moeder. Ik bewaar de jurk heel goed. Dit is trouwens mijn doopkaars, die ik ook tijdens mijn eerste communie mocht aansteken. Deze kaars moet je altijd goed bewaren. Hij gaat een leven lang mee. 

O ja, als je communie doet, doe je ook je eerste biecht. Biechten is vertellen aan de priester wat je verkeerd hebt gedaan en waar je misschien anderen of God pijn mee hebt gedaan. Je fouten worden vergeven. Je voelt je daarna altijd een stuk beter. Opgelucht. En de priester zal het nooit verder vertellen. Ik vraag me af of het eigenlijk in andere geloven ook zo gaat, dat je dingen deelt waar je niet helemaal trots op bent. Dat je dat dan hebt gedaan, gezegd of gedacht en dat het je dan wordt vergeven.

Willemijn is rooms-katholiek en komt uit een erg muzikale familie. Ze krijgt thuis les van haar moeder. Op zondag gaan ze met z’n allen naar de kerk. Op haar zevende deed ze haar eerste communie. Je maakt dan kennis met het geloof en leert meer over de Bijbel. Daarbij doe je ook je eerste biecht, waarbij je aan de priester vertelt wat je verkeerd gedaan hebt. Dan worden je fouten vergeven.

Willemijn is katholiek

Hoi, ik ben Dawoe en ik ben 12 jaar oud. Ik woon in Spaarndam, dat is een dorp in de buurt van Haarlem. Ik woon recht tegenover de school waar ik op zat. Na de zomer ga ik naar de middelbare school, maar eerst zes weken vakantie. Ik zal veel gaan voetballen, dat is mijn grote passie. Na de vakantie ga ik op een voetbalclub. Gelukkig kan m'n broertje ook voetballen, en m'n vader. 
Ik kom uit Tibet. We zijn nu zes jaar hier. Ik weet niet of mijn ouders ooit zullen wennen aan Nederland. Thuis kijken we vaak naar de Tibetaanse televisie. Als ik naar de tv kijk, kijk ik vooral naar videoclips van de rapper Anu. Ik kan zelf ook een beetje beatboxen. Alles wat je rondom de televisie ziet, heeft met m'n geloof te maken. Het is een soort altaar. Ik ben boeddhist.

Bijna alle Tibetanen zijn boeddhisten. Iedereen die ik ken in ieder geval wel. Boeddha zou je onze God kunnen noemen. Als je wordt geboren in een gezin waar iedereen boeddhistisch is, dan ben je vaak ook zelf boeddhist. Een boeddhist is op zoek naar verlichting. Dat kun je bereiken door bijvoorbeeld niet jaloers of hebberig te zijn en respect te geven voor ieder levend wezen. Ik zou bijvoorbeeld nooit een mug doodslaan, ook al is 'ie echt heel irritant. In het boeddhisme draait het om zelfinzicht, dat je jezelf goed leert kennen en dat je jezelf ook leert onder controle te houden. Een manier om je daarin te trainen is meditatie. Je zit in een kleermakerszit met je ogen dicht en probeer aan niets te denken. 

De Dalai Lama is voor ons net zo belangrijk als Boeddha. Dit is mijn oom met zijn leraar en his holiness Dalai Lama en dit zijn ook drie foto's van his holiness Dalai Lama. Een Dalai Lama is een spirituele leider van Tibet. Tenzin Gyatso, hij, is de 14e Dalai Lama tot nu toe. De Dalai Lama zei zelf dat hij denkt dat er geen Dalai Lama na hem zou komen. Dat heeft hij een keer in een interview gezegd. Dus nu weet niemand of er een Dalai Lama na hem zal komen. Ik kijk heel erg tegen de Dalai Lama op. Ik heb hem wel eens ontmoet. Ik zou best wel een leerling van Dalai Lama willen zijn. Het heet een Lama. Mijn oom is ook een Lama, maar daar moet je wel veel opgeven en je moet je dan helemaal afzonderen in the middle of nowhere. Op de geboortedag van de Dalai Lama vieren we een groot feest. Alle Tibetanen die in Nederland wonen, komen samen. Mijn Tibetaanse vrienden komen allemaal.

Dit is Tibetaanse klederdracht. We dragen het bij speciale gelegenheden. Het ziet er een beetje gek uit, mijn blouse heeft maar een mouw. Die knoop je om je middel. Dat is een Tibetaans gebruik. Ik moet oefenen voor mijn optreden tijdens de geboortedag van Dalai Lama. 
'Dat heeft 'ie van zijn vader. Dat kan hij ook als de beste. Wat kan hij eigenlijk niet? Leo, open je ogen. Je koopt ieder jaar een bal voor hem.' Ik speel Leo in de eindmusical van school. Leo is de vader van Oliver, de hoofdrolspeler in het verhaal. Ik vind het heel leuk om mee te spelen. Ik ben best zenuwachtig. Mediteren helpt. Het helpt trouwens ook wel dat ik het heel leuk vind om op te treden, maar dat heb je inmiddels wel gezien denk ik. 
Ik kan heel goed teksten onthouden. Ik heb meegedaan aan wedstrijden. Kijk, dit is een prijs die ik heb gewonnen met het opzeggen van een Tibetaanse tekst. Elke week ga ik naar de Tibetaanse zondagsschool. Ik vind het heel leuk om te gaan. We leren er over de Tibetaanse cultuur. We leren de taal en we krijgen lessen over het boeddhisme. Mijn broertje zit ook bij mij in de klas. De klassen gaan op deze school meer op niveau en niet zozeer op leeftijd. Vandaag krijg ik les van mijn moeder. Dat is wel raar. Ik voel me tussen mijn Tibetaanse vrienden heel erg op mijn gemak, omdat we allemaal dezelfde achtergrond hebben. We hoeven elkaar niets uit te leggen. Die jongen met die bril is Jordan. Dat is mijn beste vriend. En dat meisje met die gele mouwen, met haar ga ik ook veel om. We volgen elkaar op Instagram en we appen best vaak. Ik maak best wel makkelijk vrienden. En gelukkig gaan een aantal goede vrienden van mijn oude school naar dezelfde middelbare school. Toch vind ik het wel heel spannend om aan mijn nieuwe klasgenoten te moeten vertellen wie ik ben, waar ik vandaan kom en waarin ik geloof. 
Ik zit nu bijna vijf maanden in de brugklas. Ik mis het wel dat ik gewoon alleen maar hoefde over te steken om naar school te gaan. Nu moet ik ongeveer een kwartier fietsen, dus dan moet ik wel vroeger op. Ik heb best wel een leuke klas en de leraren zijn oké. De meeste kinderen weten dat ik boeddhist ben. Ze pesten me er gelukkig niet mee. Soms vraag ik me af hoe het zou zijn om een ander geloof te hebben. Eigenlijk wel een gek idee dat ik dan geen boeddhist meer zou zijn. Vind ik het altijd leuk om boeddhist te zijn? Ja. Ja, ja, eigenlijk wel.

Dawoe is boeddhist. Hij komt uit Tibet en woont nu zes jaar in Nederland. Voor boeddhisten is Boeddha een soort God. De Dalai Lama is net zo belangrijk als Boeddha, hij is de spirituele leider van Tibet. Zelfinzicht is belangrijk in het boeddhisme. Daarom doet Dawoe aan mediteren. Op zondag gaat hij naar de Tibetaanse zondagsschool. Verder is hij dol op voetballen.

Dawoe is boeddhist

Hallo, ik ben Lune, ik ben 12 jaar en ik woon in Utrecht. Weet je wat mijn naam betekent? Kijk maar eens naar mijn oorbel. Zie je daar die maan boven die flat, daar in de verte? Dat is mijn naam, Lune. Ik hou van boogschieten, dus pas maar op. Met mijn zusje Rifka op de trampoline springen doe ik ook graag. En ik doe taekwando. Kijk maar naar mijn moves. Ik denk dat dit wel het laatste jaar is, want ik wil graag gaan klimmen. Want klimmen, dat vind ik pas echt leuk. Het liefst in bomen. Hoe ik dat doe? Kijk maar. Ik woon in de wijk Overvecht en ons huis staat tussen allemaal grote flats in, vanuit mijn raam in mijn kamer kijk ik er zo op uit. Er staan ook heel veel bomen. Ik vind het altijd fijn om uit m'n raam te staren en na te denken over het leven. Dat doe ik dan ook best wel vaak. Ik geloof dat je mag geloven wat je wilt, dat je als mens nadenkt over de dingen die je belangrijk vindt, dat je dat ook doet, zodat jij en andere mensen daar gelukkig van kunnen worden. Als je op zo'n manier in het leven staat, dat is humanisme. Ik ben humanist. Ik kom verschillende geloven tegen in mijn wijk.

 Het liefst zou ik een eigen kat willen, maar dat zien mijn ouders niet zo zitten. We hebben al genoeg om voor te zorgen, zeggen ze. Dus ik aai vaak katten op straat. Gelukkig heeft mijn buurvrouw veel konijnen. Ik kan er heel makkelijk naartoe, want we hebben een hekje gemaakt. Kijk hoe handig. Ik vind het zielig dat dieren worden geslacht zodat wij vlees kunnen eten. Mijn ouders proberen daarop te letten. Minder vlees enzo. Mij ging het niet snel genoeg, dus ik ben enkele maanden geleden gestopt met vlees eten en met vis. Dus ik ben vegetariër. Wie weet komt er ooit wel een dag waarop ze mij gaan volgen en ook vegetariër worden. We hebben er mooie gesprekken over, zeker zo tijdens het koken. 'Oh, we hebben nog zalm. Ja, ik weet dat je het een beetje stom vindt dat ik zalm doe, maar ik ben gewoon nog niet zo ver. Wel belangrijk, weinig vlees eten, maar met vis ben ik nog niet zo ver. Jij bent daar verder in. Waarom ben je dan niet veganistisch eigenlijk?' 'Nee, dat lijkt me juist helemaal niks.' 'En waarom lijkt dat je niks?' 'Nou, dan mag je geen ei, geen melk, geen honing, geen yoghurt...' 'Andere mensen zeggen dan weer, ja, dan mag je geen barbecueworstjes en weet ik veel wat.' 'Ja, maar dat is gewoon...' 
Nu even de wraps testen. Het beste moment. Mijn vader is filosoof. Wat filosofen doen? Heel veel vraag stellen en daar dan over nadenken. Het zijn mensen die zich verwonderen over van alles. Bijvoorbeeld: wanneer ben je goeie vriendin, of wanneer vinden we dingen normaal of juist gek? 'Wat betekent filosofie?' 'Filosofie betekent uhm... Wat vind je gek, bijvoorbeeld. Wat vind je grappig of opvallend?' Eigenlijk gewoon nadenken over alledaagse dingen. 
Mijn moeder geeft les. Ze ziet de schoonheid in het niet weten en zegt daarmee dat ze als moeder ook niet alles hoeft te weten. Eigenlijk zijn we allemaal een beetje oenig en dat is helemaal niet erg, zegt ze.

Een vriendin van mij komt langs. Kan ik gelijk m'n nieuwe kamer laten zien. Ook maar gelijk even wat TikTokfilmpjes kijken. Ik zit zelf op een Montessorischool. Je werkt op je eigen tempo en op je eigen niveau. Fouten maken mag, daar leer je van. Ik maak mijn eigen planning van de vakken die ik heb. Bijvoorbeeld rekenen, spelling, topografie. Ik kan ook naar het atelier waar je kan schilderen of koken. Het tekenen heb ik echt van m'n oma. Kijk maar eens naar het fotoalbum, hoe mooi ze die foto's heeft bijgetekend. Ik heb een hele leuke oma. Het gaat niet zo goed met mijn oma. Ik maak me best wel vaak een beetje zorgen om haar, ze is ziek. En daarvoor wil ze niet naar het ziekenhuis. Ze trekt haar eigen plan. Dat snap ik ook wel weer.
 
Ik kan me voorstellen dat mensen veel kunnen hebben aan een god of natuurkrachten. Ik hoop dat mijn oma nog bij veel verjaardagen kan zijn, want het allermooiste feest blijft toch mijn verjaardag. Maanden van tevoren fantaseer ik al over cadeaus, feest en wie er allemaal gaat komen. Ik bedenk spelletjes die we kunnen gaan spelen. Ik wil graag een vlogcamera en natuurlijk een kat. Als ik aan het chillen ben, denk ik vaak aan een verjaardag die gaat komen. Hoe vieren andere kinderen hun verjaardag eigenlijk? Zijn er ook kinderen die hun verjaardag niet vieren? Dat kan ik me echt niet voorstellen. Ik bid eigenlijk nooit voordat ik ga slapen. Ik bid sowieso nooit. Als ik niet kan slapen, probeer ik aan helemaal niks te denken. Of ik luister gewoon naar mijn ademhaling. Zo liggend in de zon zou ik willen dat ik in mijn bed lag, dan gaat slapen namelijk vanzelf.

Lune is humanist. Ze gelooft dat je mag geloven wat je wilt en dat je als mens de dingen doet die je belangrijk vindt, zodat jij en andere mensen gelukkig worden. Ze is vegetariër, omdat ze het zielig vindt dat er dieren geslacht worden voor eten. Ze is dol op verjaardagen en wil graag een kat.

Lune is humanist

Hoi, ik ben Nandeni en ik ben 12 jaar oud. Ik woon in Hoogvliet, dat is een gemeente vlakbij Rotterdam. Met mooi weer ben ik graag buiten met mijn broertje en zusjes. Als het weer niet zo goed is, dan kijken we bijvoorbeeld naar tekenfilms. Maar we kijken ook gewoon naar films op Netflix. Ik hou van het spelen van spelletjes. Klusjes in huis doen vind ik iets minder leuk. Wat ik wel graag doe in de keuken: cupcakes maken. 
Er is één God en dat is Krishna, de belangrijkste God en ook de oorspronkelijke God. Hier is Krishna, met zijn moeder Yasoda. Er zijn ook heel veel halfgoden die voortkomen uit Krishna. Ze hebben allemaal een eigen naam. Misschien weet je al wat mijn geloof is. Ik ben hindoe.

Misschien heb je het weleens gezien, van die rode vlaggen in de tuin of op het balkon. Dit zijn de Jhandi, ze zorgen voor voorspoed en bescherming voor dit huis. Als ze zijn geplaatst, mogen ze niet meer worden weggehaald. Daarom groeien alle druivenbladeren ervoor. Ik zit op de Shri Saraswatieschool, een bijzondere basisschool. Zo beginnen en eindigen we iedere les met een gezamenlijk gebed. Maar we krijgen ook gewoon taal en rekenen. En wanneer we een bijzondere viering of feestdag hebben, gaan we met de klas naar onze tempel. Dat noemen we ook wel een mandir. Volgend jaar ga ik naar de middelbare school, een openbare school. Het zal wel even wennen zijn, denk ik. Het is toch fijn om allemaal kinderen om je heen te hebben die hetzelfde geloven. Dan hoef je niet zoveel uit te leggen. Pauze vind ik het leukst. Dan klets ik met mijn vriendinnen, ik ga mijn vriendinnen heel erg missen. Of we de jongens in onze klas gaan missen? Nee. Een paar. Ja, een paar misschien. Het zijn goeie vrienden. Gewoon vrienden.
 
En nu terug naar huis. De tijd in de auto gebruik ik om te chanten. De maha mantra, die herhaal ik 108 keer. Ik bid omdat ik graag zou willen dat mijn pigmentvlekjes minder worden. Maar ik chant niet alleen daarvoor, maar ook omdat ik uiteindelijk de spirituele wereld in wil komen. Na school ga ik vaak even langs bij mijn oma, mijn oma woont ongeveer een kwartiertje lopen bij mij vandaan. Uit respect trek ik een lange rok aan. Ik kan heel goed met mijn oma praten, zoals over de stress die ik heb voor mijn nieuwe school. 'Maar, brugklas is een beetje moeilijk. Dat is al zo zwaar in de zin van dertien vakken, zware tas, zwaar met de lessen, zwaar met je nieuwe vrienden. Alles is zwaarder, in de zin van zwaar. Dus allerlei. Nieuwe omgeving, nieuwe mensen, nieuwe boeken. En hoe doe je ermee? Hoe ga je ermee om?' 'Ik heb geen idee.' Je mag kiezen welk vers we gaan lezen.' 'Zal ik hem gewoon ergens open maken?' 'Ja.' Ze kan me heel veel vertellen over het geloof. Hier lees ik mijn favoriete vers uit de Bhagavad Gita, ons heilige boek. 'In werkelijkheid is ieder levend wezen Krishna, want ze zijn allemaal integrerende deeltjes van Krishna. Alle veda's hebben daarom alleen Krishna als top. Wat we ook willen weten uit de veda's is een stap vooruit in het begrijpen van Krishna en Krishna. Hare Krishna, Hare Krishna, Krishna Krishna Hare Hare. Hare Rama Hare Rama Rama Rama Hare Hare.
Inmiddels zit ik alweer een paar maanden op de middelbare school. Zorgen gemaakt om niets! En zoals beloofd heb ik een mobiele telefoon gekregen, daar ben ik heel blij mee. Er is één maar. Het betekent heel, heel veel huiswerk. 

Zo. Tijd voor ontspanning. Ik vind het leuk om met kleding bezig te zijn en ik hou heel veel van dansen. Ik heb veel verschillende soorten Indiase jurken. Deze, deze en deze. Indiase dans, bharatanatyam. De betekenis van het lied beeld je uit met je handen, met je voeten, draaien, dus wat het lied betekent, dat dans je. We eten geen vlees, voor ons zijn dieren heilig. Ik heb niet het idee dat ik iets mis. Ik ben niet anders gewend. Ik vind het samen eten het fijnste en gezelligste moment van de dag.

Zo, dat was een lange dag. Een beetje relaxen nu. Soms vraag ik me wel af of andere kinderen ook zoveel dingen doen voor hun geloof. En als je niet gelooft, wat voor rituelen heb je dan?

Nandeni is hindoe. Voor haar is Krishna de belangrijkste en oorspronkelijke god. Verder zijn er veel halfgoden. Met bijzondere vieringen of feestdagen gaat ze met haar klas naar de tempel, die noem je ook wel een mandir. Ze doet veel aan chanten, dit is een soort bidden. Ze eet geen vlees, omdat voor hindoes dieren heilig zijn. Verder houdt ze veel van dansen.

Nandeni is hindoe

Hoi, ik ben Ronit. Ik ben 12 jaar. Hier woon ik, in Den Haag. We zijn veel thuis, dus ik laat je het huis even zien. Dit is de gamekamer waar mijn broer vaak zit. Ik ook. Dan speel ik piano. Dit is de woonkamer. Dit is mijn hond. En dit is mijn eigen kamer. Ik zit hier graag, alleen of met mijn vriendinnen. Ik woon in dit huis met mijn moeder, broertje en broer. Mijn vader woont in Amerika. Dat leg ik later weer uit, maar dit is mijn vader. Mijn moeder houdt van foto's. Overal, echt overal hangen foto's. Ze zeggen veel over mijn afkomst. Ik ben joods. 
Joods zijn gaat over meer dan geloven of over religie. Het gaat ook over mijn afkomst, cultuur en over de hele voorgeschiedenis van het Joodse volk. Er is daar zoveel over te vertellen. 

'Oké, leg ze maar gespreid neer.' Wat ik naast mijn afkomst belangrijk vind? Het milieu. Ik maak me zorgen om de opwarming van de aarde. Morgen ga ik samen met een vriendin de klimaatmars lopen. Mijn broertje is veel jonger dan ik. Soms kan ik goed met hem opschieten en soms ook helemaal niet. Ik ben nog nooit naar zo'n protest geweest, maar ik kijk wel naar filmpjes van Greta Thunberg. Ken je haar? Hopelijk helpt het als mensen zich laten horen. Ik heb net mijn bar mitswa gedaan hier in deze synagoge, waar joodsgelovige mensen samenkomen. Ik vind het echt een mooi gebouw. Als meisjes 12 zijn, worden ze bat mitswa. Dat betekent dat je volwassen bent en dat je de verplichtingen moet nakomen die het Joodse geloof voorschrijven. Bij jongens gebeurt dit op hun dertiende. Dat heet bar mitswa. Omdat je volgens de joodse wetten op shabbat, de rustdag op zaterdag, niet mag fotograferen, hebben we een fotoshoot gedaan op de vrijdag ervoor met mijn joodse familie van over de hele wereld. Iedereen was gekomen. Dat was zo bijzonder. De fotograaf is ook joods. Op de dag van de bat mitswa is er eerst een dienst in de synagoge. Ik heb uit de Thora voorgelezen in het Hebreeuws. Ik kreeg lessen en heb maanden moeten oefenen. Ik was zo zenuwachtig. Het voorbereiden van je bat mitswa doe je samen met de rabbijn. Hij of zij leert mensen over het joodse geloof. Er zijn tijdens zo'n dienst heel veel rituelen. Aan het einde gooit iedereen snoepjes naar het midden. En daarna is er een groot feest. Mijn vriendinnen waren er ook bij. 
Hoi, hi! Hoe gaat het met je? Met mij gaat het goed. Leuk je te zien. Hoe gaat het met jou? Met mij goed, ik ben moe. Ik heb gisteravond niet zo goed geslapen. Oh, hoe komt dat? Ik deed mijn Natuurwetenschappen.
Mijn vader is ook een rabbijn. Hij woont en werkt in Amerika, in Washington D.C. Mijn ouders kwamen in 2005 naar Nederland en zijn gescheiden toen ik tien was. 
De focus op duurzaamheid toch? Ja, het is best moeilijk. En morgen is de klimaatmars, dus ik moet vanavond goed slapen. 
We zien elkaar een paar keer per jaar en we videobellen. Ik ben de meeste tijd bezig met school. Ik zit op de internationale school in Den Haag. Ik vind het echt heel leuk op school, tussen zoveel verschillende nationaliteiten. We krijgen les in het Engels. Thuis spreken we ook Engels, of ja, Amerikaans met elkaar. Maar mijn Nederlands is ook goed, toch? Na school maak ik tijd voor mijn grootste passie: paardrijden. Mijn moeder werkt als internationale mensenrechtenjurist. Ze is heel goed en werkt hard. Ze heeft een mooie prijs gewonnen met haar werk, 'The prominent women in international law'-prijs. En nu werkt ze vaak thuis. Normaal moet ze ook reizen voor haar werk. Ik mocht wel eens mee. Mijn moeder heeft regels, maar ze is ook best makkelijk. Meestal speel ik voor dat we gaan eten nog even piano, als m'n oudste broer tenminste niet aan het gamen is. Ronit, kun je je koptelefoon opzetten alsjeblieft? Ik was hier eerst, doe jij je koptelefoon maar op. Oké. Mijn broer komt uit Ethiopië. Mijn ouders hebben hem geadopteerd toen hij een baby was. 
Ik heb een vraag, kun je mij en mijn vriendin naar de klimaatmars brengen morgen? Ja, absoluut, heb je er zin in? Ja, ik heb er heel veel zin in. Heb je de posters af? 
Het is vrijdag en dus begint vanavond bij het ondergaan van de zon shabbat. En die eindigt op zaterdagavond als de zon weer onder is. Op de vrijdag bereiden de gelovige joden alles al voor. Ze maken hun huis schoon, doen alle boodschappen, ze koken en bakken alvast allemaal lekker eten en ze kleden zich mooi aan voor het eten op de vrijdagavond. Wij eten op vrijdag ook altijd iets speciaals bij het eten, namelijk challa. Ik hoop dat het lekker smaakt. Tijdens de shabbat mogen traditioneel gelovige joden niet werken, niet sporten en ook geen elektriciteit gebruiken. Je mag zelfs je telefoon niet gebruiken. Gelukkig zijn wij niet zo streng. 

Dat wat wij op ons hoofd dragen is een keppeltje. Mijn broer wil eigenlijk geen keppeltje meer dragen. Ik vind het avondeten een fijn moment. 
Ik ben het een beetje aan het versieren, maar ik denk dat het goed is. Wil je het zien? Vaak bel ik nog even met een vriendin voordat mijn avond echt begint. Mijn broertje heeft me een beetje geholpen. Ik ga superlaat slapen, altijd, en ik heb nu vakantie, dus kan ik ook wat later uitslapen. Ik kijk in bed vaak nog één van mijn lievelingsseries. Dat doe ik ook om even afleiding te hebben. Ik denk best wel veel na. Er is ook zoveel te kiezen. Over mijn geloof krijg ik thuis wel vrijheid, maar mijn joodse afkomst, die zal er natuurlijk altijd zijn.

Ronit is joods. Zaterdag is voor joodse mensen de rustdag. Dan gaat ze ook naar de synagoge. Op haar twaalfde deed ze haar bat mitswa. Dat betekent dat je als joods meisje volwassen geworden bent. Ze gaat naar een internationale school, waar ze les krijgt in het Engels. Verder vindt ze het milieu erg belangrijk.

Ronit is joods

Hoi, mijn naam is Roeland en ik ben 13 jaar oud. TikTok is iets wat ik echt wel heel leuk vind om te doen. Samen met mijn zussen is nog leuker. Even kijken of onze hond Denver ook mee wil werken. Ik zit op korfbal en in mijn vrije tijd train ik met een goede vriend op een pleintje vlakbij ons huis. Ik spring graag op de trampoline in zijn voortuin, kijk hoe hoog ik kan. Ik skeeler veel door mijn wijk. Ik woon in Waddinxveen, in de provincie Zuid-Holland ligt dat. Waddinxveen is een van de laagst gelegen plaatsen van Nederland. Ik woon in een gebied waar de kerk een grote rol speelt, waar veel christenen wonen, van niet zo streng tot zwaar gelovig. Wat ik geloof? Ik ben protestant.

Ik hoef eigenlijk niet echt veel klusjes in huis te doen. Mijn kamer opruimen, dat wel helaas. De hond uitlaten, maar dat vind ik ook leuk om te doen. Soms ga ik samen met mijn vader. Ik zeg u tegen mijn ouders, gaat automatisch. Ik probeer zo min mogelijk te schelden of te vloeken. En nee, dat lukt me niet altijd. Als ik moe ben of boos, dan floept er wel eens wat uit. Sorry Denver, dat meende ik niet. Ik hou heel erg van gamen. Mijn ouders zeiden altijd: er komt geen spel in huis waarin geschoten wordt. Uhm, daar ontkom je bijna niet aan. Er wordt ook best veel gescholden door anderen met wie ik samenspeel. Ik zeg daar dan iets van, omdat ik het niet vind kunnen. Heel veel jongeren vinden het woord kanker grappig, maar zo leuk is dat niet. Zeker als je iemand kent die deze ziekte heeft, maar ook wanneer ik kinderen hoor zeggen 'wollah', wat 'ik zweer op Allah' betekent. Ik vind het niet gepast om als niet-moslim dat te zeggen. Ik bid in de morgen bij het eten en ook bij het avondeten. Voor het eten lezen we altijd een stukje uit een soort dagboek. 

Wat we door de corona nu ook online doen is naar de kerk gaan. Een stuk saaier nu. Mis mijn vrienden gewoon. Kijk, zitten we dan, in de woonkamer. Normaal gesproken gaan we iedere zondag naar de kerk, een protestantse gemeente met de naam De Rank. Iedere week komen er ongeveer 350 mensen samen. We hebben ook vrouwelijke dominees en soms staat er een band op het podium. Dat is niet in elke kerk zo. Meestal zit ik bij mijn ouders. Om me beter te concentreren, schrijf ik op wat er gezegd wordt. Als we naar de kerk mogen, ga ik voor de dienst altijd voetballen. Op de gang, met een zachte bal. De kerk is in een school, in een niet-christelijke school. Dat vind ik wel apart. Ik zeg altijd alles en kan met mijn ouders overal over praten. Ze vinden eigenlijk nooit iets gek. Tijd voor een goed gesprek, over mijn opvoeding. 
Hee Roeland, wat vind je eigenlijk van onze opvoeding? Vind je dat we streng zijn? 'Roeland, wil je even de afwas doen? Dan zeg ik 'oké, doe het zo.' 'Nee, nu!'' Oké, dus je vindt dat we wat meer geduld moeten hebben. Maar de meiden vinden eigenlijk dat jij je veel meer mag dan zij vroeger. Dat jij een beetje wordt voorgetrokken als jongste? Ja, maar dat is logisch, omdat ik de jongste ben. Oh, dus daar moeten we een beetje aan beetje verandering in aanbrengen. Dat we geloven in Jezus, hoe vind je dat? Ik heb nooit het gevoel dat jullie mij leren om te geloven. Het komt alleen door school. Dus je vindt dat het bij ons heel natuurlijk gaat? Blijkbaar. Nou, het is niet zo dat wij jou bewust willen dwingen in waar wij in geloven. Maar we hopen ook dat we het een beetje laten zien door hoe wij leven. Toch fijn dat je nog altijd met ons meegaat naar de kerk. Volgens mij heb je het ook onwijs naar je zin in de kerk bij ons. Ja. 

Zo, tijd voor huiswerk, eens kijken wat ik moet doen. Ik zit op de Driestar in Gouda, een christelijke school. Het is een grote school, zo rond 3000 leerlingen. Mijn ouders zijn op gesprek geweest. Je moet wel echt christelijk zijn. We beginnen de schooldag altijd met een dagopening, we lezen een verhaal uit de Bijbel en we bidden samen. Bijzondere vakken? Ik krijg godsdienst, dat zou jij bijzonder kunnen vinden. Voor mij heel normaal. Als ik met mijn vriend ga korfballen, kletsen we over van alles en nog wat. We gaan allebei naar een andere school. 'Ik zit heel veel te klooien in de klas omdat ik, eh. Ja. Ik luister heel vaak niet omdat ik afgeleid word. Qua toetsen moet ik uit de klas omdat ik anders te afgeleid word van buiten en zo.' 
Ah, ik heb een mail. 'Komende dinsdag is de laatste avond van 'Follow-me' van dit seizoen... We komen live bij elkaar in de Immanuelkerk en maken er een gezellige avond van. We hopen jullie te zien, tot snel.' Ik doe ook catechisatie. Dat houdt in dat je onderwijs krijgt vanuit de kerk. We bidden samen en praten over onderwerpen zoals gameverslaving of over wat God voor ons doet. 
'De Heilige Geest is gekomen. Hij wil nu ook bij jullie zijn. Als er iets is, Hij wil je helpen en Hij zal er ook zijn. Hij zal er zijn. Als je later een keer misschien problemen hebt, als er iets aan de hand is, maar ook als de dingen heel goed gaan. Ook daar geniet hij met jullie van.' Soms sluiten we af met een spel. Weerwolven, yes! Ze twijfelden wel een beetje of dit spel geschikt is. Liegen en bedriegen, niet eerlijk zijn tegenover elkaar, maar gelukkig, het is maar een spel. Fijn om weer gewoon een keer samen te zijn. En natuurlijk een kleine discussie. 
We sluiten af met het gebed. Dank u wel voor deze hele gezellige avond. 'Here God, wij danken u voor dit Follow-me-seizoen, waar we hebben geleerd over wie u bent. Hoe we leefden vroeger. Wie u bent voor ons nu en wat u ons belooft voor de toekomst.' Mijn opa is pas overleden. Ik denk nog vaak aan hem, merk wel dat door mijn geloof ik meer vrede heb met de dood en dat ik het beter een plek kan geven. Ik denk dat ik nog niet honderd procent gelovig ben, omdat ik soms dingen doe die misschien niet oké zijn of dingen die ik laat. Vroeger, als ik dan bij iemand anders was en bleef eten, dan ging ik altijd in gebed. Dat doe ik niet meer. Weet ook niet waarom. Zo gaat dat.

Roeland is protestant. Op zondag gaat hij met zijn familie naar de kerk. Roeland gaat naar een christelijke school en daarnaast gaat hij naar catechisatie. Dat is les vanuit de kerk. Hij bidt voor het eten en probeert zo min mogelijk te schelden of te vloeken. Verder zit hij op korfbal en springt hij graag op de trampoline.

Roeland is protestant

Ik ben Rouwayda. Ik ben twaalf jaar. Ik ben een paardenmeisje. Alles wat met paarden te maken heeft, vind ik mooi en helemaal geweldig. Ik zit op paardrijles. Don't worry, dat laat ik straks nog uitgebreid zien. Hier is mijn prijzenkast en dit is mijn zusje Khalissa. Ik heb best wel veel prijzen gewonnen toch? Ik kan heel goed met mijn zusje opschieten. Dit zijn onze konijnen. Sneeuwwitje is van mij en Onneke is van mijn zusje. Ze zijn heel schattig. We moeten ze van mijn vader en moeder goed verzorgen. 
Ik woon bij het Feyenoord-stadion. Ik ben liever buiten dan binnen. Ik speel vooral met mijn vriendinnen uit de buurt, Amber en Michelle. En vandaag is ook mijn beste vriendin Asia bij mij. Zij woont ergens anders. Mijn vriendinnen komen uit allemaal verschillende culturen. Sommige vriendinnen weten misschien niet eens dat ik moslim ben. Oh ja, ik ben dus moslim. 
Aan mij kun je niet zien dat ik moslim ben. Ik draag nog geen hoofddoek, maar dat duurt niet lang meer. 
Op die lijst staat toch dat jullie een wit t-shirt aan moeten bij gym? Ja. Is dat echt zo? Je zus heeft toch daar op school gezeten? Moest ze altijd een wit T-shirt aan? Nee. Als ze iets anders aandoet, maakt het niet uit? Maakt niet uit. Ik heb ook gewoon andere t-shirts. Dan maakt het misschien niet uit. 
Mijn normale week is best druk. Ik doe veel dingen die met mijn geloof te maken hebben. Of soort van. Op dinsdag ga ik naar Arabische les. Dat heb ik bij een mevrouw thuis. Ik vind het soms best saai, maar het is wel heel belangrijk dat ik het schrift en de taal goed ken. De Koran, ons heilige boek bijvoorbeeld, is in het Arabisch. Ik krijg van mevrouw Farrar veel huiswerk en ik moet oefenen, oefenen, oefenen. 
Goedzo, schat.
Had ik al verteld dat mijn vader Marokkaans is? Mijn moeder is Nederlands. Zij heeft zich 13 jaar geleden bekeerd. Mijn opa en oma en ooms en tantes moesten daar best aan wennen. Niet dat ze ons geloof niet goed vinden hoor. Ik vind het ook leuk dat zij geen moslim zijn, want dan kunnen we ook gewoon kerst en Sinterklaas vieren met opa en oma. Ik heb afscheid genomen van mijn basisschool. Dat is een islamitische school. We hadden een eindmusical van groep 8. De musical heet Het leven van de profeet. Het gaat over onze profeet Mohammed. 
'Ik zal alle weetjes over paarden gaan missen.' 
Gelukkig gaan veel van mijn vriendinnen ook naar dezelfde middelbare. De rest ga ik echt zo missen. Ik vind het spannend om naar de middelbare school te gaan. Ook omdat ik dan een hoofddoek gaat dragen. 
'Nou, dat valt mee toch?' 'Ja, ik heb het nog extra uitgeschud'. 'Uitgeschud? Ik weet niet of je dan de klitten eruit schudt.' 'Nee, dat bedoelde ik. Ik heb er juist klitten in geschud. Zodat je lekker kan borstelen.'  
'Ik houd niet van dubbele staarten.' 'Dat weet ik.' 'Mmm, die.' 'Je moet zelf kijken wat jij het beste vindt.' Ja, maar ik weet niet hoe dit moet.' 
Moslimmeisjes beginnen vaak hoofddoek te dragen tussen hun twaalfde en veertiende jaar. Sommige meisjes al veel eerder. Je draagt een hoofddoek om te laten zien dat je in Allah gelooft. 'Kijk eens naar mij? Netjes, echt een diva.' Mijn beste vriendin Asia draagt al vanaf groep 4 een hoofddoek. Zij is echt mijn allerbeste vriendin. 
Als de zomer straks voorbij is, ga ik ook op de manege een hoofddoek dragen. Dat vind ik ook best eng, hoe de andere kinderen daarop gaan reageren. Niet alle meisjes daar zijn makkelijk. 
'Meiden, hebben jullie gebeden?' 'Ja! 'Nee.' 'Waarom niet?' 'Ik ging opruimen.' Elke dag bid ik vijf keer. Voordat ik ga bidden, moet ik me eerst wassen. 

Bidden kan overal met je gezicht in de richting van de stad Mekka. Dat is onze heilige stad. Op vrijdagmiddag is het grote gebed in de moskee. 
Elke vrijdag ga ik naar paardrijles. Dit is Spirit, mijn lievelingspony. In de winter heb ik weer een wedstrijd. Dan moeten we in een kring lopen. Ik ben er heel hard voor aan het oefenen. 
Ik zit nu zes maanden op de middelbare school. Ik ga nog steeds heel veel om met mijn oude vriendinnen, maar ik heb ook nieuwe vriendinnen gemaakt. En zoals je ziet, draag ik nu een hoofddoek. In het begin was het wennen, maar nu is iedereen eraan gewend en vindt iedereen het normaal. Soms dan maak je je veel te druk om hoe andere kinderen naar je kijken en wat ze van je vinden.

Rouwayda is moslim. Ze gaat naar een islamitische basisschool. De Koran is het heilige boek van de islam en is geschreven in het Arabisch. Daarom krijgt ze na school Arabische les. Bidden doet ze vijf keer per dag, in de richting van de stad Mekka. Als ze naar de middelbare school gaat, gaat ze een hoofddoek dragen. Verder is ze dol op paarden.

Rouwayda is moslim

Oké, jij mag beginnen. Wat denk je dat ik geloof? Eh, boeddhi- nee, nee. Hindoe... Hindoeïsme? Ja, dat klopt. En wat denk je dat ik geloof? Uhm, ik denk de islam.
De vraag is: Heb je al een telefoon? Half, omdat, ik heb wel een telefoon nodig voor mijn school, alleen, het is wel mijn moeders telefoon, dus het is ook half mijn telefoon. 
Ben je wel eens jaloers op niet-gelovige kinderen? Nee, eigenlijk niet. Want wat ik doe is, je gelooft niet echt ergens in, je volgt een proces en dat proces beoefen je de hele tijd. En soms vragen mensen dan bijvoorbeeld, wil je niet een keer, want wij zijn vegetarisch, soort van veganistisch voor ons geloof, dan vragen ze: Wil je ooit vlees eten of vis ofzo? En dan zeg ik gewoon nee, ik wil het ook niet. Mijn zusje is ook vegetarisch, maar ik niet, want ik kan gewoon niet zonder vlees. Ja, dat zeggen mensen altijd. Maar ja, ik leef nog en ik eet geen vlees. Ik heb het nooit gegeten. Ik eet het best wel vaak eigenlijk. Maar ik vind het gewoon te lekker om het niet te eten. Ik heb nog nooit een dag gehad dat ik me kan herinneren dat ik geen fruit of groente heb gegeten. Want als mijn moeder bijvoorbeeld kookt, dan maak ze rijst met groente die erbij hoort. Is dat lekker? Ja, het is gewoon, bijvoorbeeld, de ene keer is het kool met paprika en de andere keer is het echt masala met aardappel ofzo. Weet je wat masala is? Hardi haldi? Ik weet het echt niet. Dat zijn Indiase kruiden die ze dan erbij doet. Ja, mijn moeder gebruikt ook best wel veel kruiden. Is het pittig? Ik weet het eigenlijk niet, want bij ons kan iedereen wel tegen pittig. Maar ben jij jaloers op mensen die niet gelovig zijn? Wel soms, omdat ik het gewoon soms zo heet heb buiten omdat ik een hoofddoek moet dragen en ik mag geen korte mouwen aan. Dan heb ik het gewoon soms zo heet en dan zie ik mensen gewoon in hun korte broek, maar dan mag ik dat niet en dan vind ik het wel een beetje jammer. Ja, maar je doet het ook voor iets. Ja, voor je geloof. 
Wie is bij jullie thuis de baas? Ik weet het al. Mijn moeder zegt best wel veel wat er gebeurt, maar mijn vader heeft altijd het laatste woord. Bij mij is mijn moeder de baas, echt helemaal de baas. 
En dan hebben we... Moet je vasten voor je geloof, en vind je dat moeilijk? Eén maand. Ramadan, toch? En dan in de ochtend, als het nog donker is, eten en dan de hele dag niet eten en drinken. En in de avond als het donker begint te worden, mogen we weer eten en drinken. Ik moet ook vasten voor mijn geloof. Elke maand twee keer en dat is dan gewoon vierentwintig uur. Dus 's avonds as je het gegeten hebt en gaat slapen, moet je niet eten tot de volgende ochtend wanneer je weer hebt geslapen. Maar je mag in ons geloof wel fruit eten of water voor kinderen. Maar volwassenen, die moeten echt proberen eigenlijk niet te eten en te drinken. 
Zou je het leuk vinden als iedereen deed wat jij zegt? Nee. Ik ook niet. Naar welke leeftijd kijk je uit? 14. Wat maakt jou het meest blij als je aan je geloof denkt? Dat ik later naar de hemel ga. Ben je bang als het onweert? Ik niet. Nee, ik ook niet. Woonden jouw ouders vroeger in India? Uhm ja, dat is best ingewikkeld. Spreek je dat uit als Indiaans? Want dan denk ik dat dat indianen zijn. Het zijn Indiase mensen. Maar het zijn indianen. Nee nee nee. Indianen zijn niet van India. Dus dat ben je Indiaas. Indiaans. Er moet geen 'n' tussen, Indiaas. 
Wat wil je later worden? Ik weet het niet. Er zijn heel veel dingen die me leuk lijken. Maar ik ben zo'n persoon die iets twee weken leuk vindt en daarna denkt, nee, dat wil ik echt niet doen. Maar mijn moeder zegt dat ik heel goed kan acteren. Maar ja, het lijkt me echt leuk om actrice te zijn, alleen...  Ja, vroeger wilde ik ook actrice worden. Maar toen ik een hoofddoek moest dragen, toen dacht ik van nee, laat maar. Want ik weet niet of dat kan. Dus toen dacht ik, dan heb ik gewoon een manege. 
Mag je van je ouders al een vriendje hebben? En ja, heb je al een vriendje? Nee, mijn ouders vinden het echt niet fijn als ik een vriendje zou hebben. Nee, het mag niet van je geloof, een vriendje. Leer elkaar kennen. En later, praat met elkaar. Ik weet niet. Ik heb geen vriendje en ik mag het ook niet van mijn moeder. 
Hoe zou je een oorlog of ruzie om het geloof oplossen? Ik heb geen idee. In ons geloof heb je best wel veel oorlogen gehad. Maar ik zou het niet oplossen met een oorlog. Ik zou bijvoorbeeld, daar ging het om een stuk land, dat ze hun eigen land wilden. Ik zou ze dan gewoon een deel van dat land geven, en laat ze gewoon dan met rust en laat ze hun eigen ding doen. Maar ik wil eigenlijk nooit een oorlog meemaken. 
Omschrijf jouw God eens? Hij is blauw en hij is heel mooi en heel knap en hij heeft een blokfluit altijd en een lotusbloem. Hij heeft een gele broek aan, hij heeft altijd heilige blaadjes op z'n voeten liggen. En zijn haar is los en in een knotje gewikkeld hierboven. Wie is eigenlijk aan de beurt? Jij, jij moet vertellen hoe jouw God eruitziet. Dat weet ik eigenlijk niet. Bij ons, dat zien we als we naar de hemel gaan.
Welke vraag zou jij aan jouw God willen stellen? Hoe de toekomst zal zijn. Is er iemand die je mist? Mijn opa en oma. Vind jij jezelf verstandig? Ik ben wel een soort volwassen kindje. Maak jij je zorgen over het milieu? Soms. Mag je make-up van je ouders? Nu? Nu misschien een beetje. Misschien een beetje mascara ofzo. Ik mag nog niet echt make-up-make-up. Zou je dat willen? Nee, nu nog niet. Dat past nog niet echt bij mij. En jij? Naar school enzo, ik denk ook niet dat het mag, maar het is ook niet dat ik het wil. En ja, als ik, ook niet echt naar feestjes, maar als ik naar een bruiloft ga, doe ik wel een beetje mascara of glittertjes. Ja, glittertjes doe ik ook soms. 
Zou jij uit je geloof mogen stappen? Van mijn ouders? Ik weet het niet, maar ik zou het niet doen. Nee. Mijn moeder zegt, het mag, want ik dwing je niet, maar het zou me wel heel veel pijn doen. Mijn ouders hebben gezegd, ik heb jullie hiermee opgevoed, ik voed jullie hiermee verder op, en ze willen eigenlijk niet dat ik eruit stap. 
Zal ik nog een kaartje pakken? Eentje dan. Oké, dan pak ik de onderste. De onderste vraag is: Vind je het leuk om ouder te worden of zou je liever klein blijven? Ik zou misschien liever klein blijven. Ouder worden lijkt me ook echt geweldig. Allemaal dingen meemaken, met je vrienden over de wereld reizen. 
Hare Hare, Hare Krishna, Hare Krishna, Krishna Krishna, Hare Hare. Ja, ik vind het niet zo mooi.

Rouwayda is moslim, Nandeni is hindoe. Samen beantwoorden ze allerlei vragen, zoals: zijn ze wel eens jaloers op niet-gelovige kinderen, wie is er thuis de baas en welke vraag zouden ze aan God willen stellen?

Rouwayda en Nandeni in gesprek

Doe eens een gok? Katholiek? Ja. Is het iets van boeddhisme of zoiets? Nee, ik geloof echt niet in beelden. Ja, ik weet het niet precies. Ik ben moslim. Moslim, ja. 
Wie is jouw favoriete vlogger? Wouter, van Dodo. Die ken ik niet. Nou ja, Wouter is bekend van YouTube en hij speelt origineel veel Minecraft. En ik speel zelf ook veel Minecraft, want ik vind het heel interessant. Mijn favoriete vlogger is Britt Dekker. Britt Dekker is bekend omdat ze allemaal leuke dingen doet met paarden. En ik vind paarden heel erg leuk. 
Wanneer is jouw geloof belangrijk voor je? Als ik in de problemen zit, maar eigenlijk gewoon altijd. Als er iets leuks is, moet ik ook gewoon bedanken en als ik in problemen zit, om hulp vragen. 
In welke klas zit je? Ik ga naar de eerste. Ik zit in de eerste. Ik krijg thuisonderwijs, dus ik ga niet naar school. Dus ik krijg thuis les. Echt? Maak je dan wel vrienden? Bij de musicalgroep heb ik vriendinnen en ik ga ook heel vaak nog met extra dingen mee met KISI, en dan iedere zondag bij de kerk, want wij gaan iedere zondag naar de kerk. En daar heb je dan ook weer mensen die je ontmoet. Dus het is niet zo dat als je thuisonderwijs krijgt, dat je dan geen vrienden hebt. Ik zou het fijner vinden eerlijk gezegd om wel gewoon naar school te gaan. Dat gaat gewoon niet voor mij, qua drukte en zo. 
Wat is je favoriete voetbalclub? Ajax. Feyenoord. Kom je uit Amsterdam? Nee, ik kom uit Brabant. 
Hoe zou jij je kind opvoeden? Moet ik dat nu al weten? Nou ja, ik zou m'n kinderen, als mijn toekomstige man het daar mee eens zou zijn, dan zou ik ze eigenlijk ook gewoon thuisonderwijs willen geven en hetzelfde geloof meegeven. Ik zou het eigenlijk gewoon hetzelfde doen. 
Ik zou mijn kinderen gewoon wel naar school laten gaan en ik zou ze opvoeden met mijn geloof. Ik ga ze niet vetmesten en ik ga er gewoon voor zorgen dat ik gewoon de baas ben. Maar ik ben nog steeds een lieve mama. 
Omschrijf jouw God eens? Dit wordt heel ingewikkeld. Uhm, nou ja, we hebben zeg maar een God. Die heet gewoon letterlijk God. En dan hebben we één God, alleen, dit klinkt waarschijnlijk heel ingewikkeld, maar dan in drie personen. Dus heb je de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Dat noemen we de heilige drie-eenheid. Ik denk dat als je er al je hele leven al mee was opgevoed, dat je het dan wel had begrepen, maar het klinkt waarschijnlijk voor jou nu echt heel gewikkeld. Ja. Wij hebben maar één God, hij heet Allah. En we weten niet hoe hij eruitziet. Ja, dat weten wij ook niet. Nee. Wij geloven erin dat Allah de enige is en dat hij alles heeft geschapen en ook geen vader, moeder of kinderen heeft.
 
Waar ben je heel goed in? Paardrijden. Hoe zou jij een oorlog of ruzie om het geloof oplossen? Bidden. 
Wat denk jij wat ik niet mag in mijn geloof? Varkensvlees? Ik weet eigenlijk niks over jouw geloof. 
Waar maak je je zorgen om? Ik maak me nergens zorgen om. 
Vind jij jezelf verstandig? Af en toe niet. Welke overeenkomsten hebben jij en ik, denk je? Zingen en dansen en acteren, dat we dat allebei heel leuk vinden. 
Hoe vind jij het dat meisjes en jongens apart bidden? Nou ja, zelf doen wij dat niet, wij bidden gewoon allemaal samen. Ik weet eigenlijk niet echt wat ik ervan vind. Ik bedoel, aan de ene kant denk ik echt, waarom zou dat moeten? Maar ik snap het ook wel, zeg maar. Ik weet ook niet eigenlijk waarom het moet. Maar ik ben er eigenlijk gewoon wel aan gewend. 
Op wie ben jij wel eens jaloers? Op iedereen ben ik soms wel eens jaloers. Als iemand iets moois heeft, dan wil ik het ook gewoon graag, maar nooit echt dat ik iemand iets niet gun ofzo. Ja, dat heb ik ook eigenlijk wel, dat ik gewoon graag iets wil. Maar ik bedoel, sommige dingen kunnen ook gewoon niet.
Waar ga je naartoe als je dood bent? Eh, ja, dat weet ik niet. Als je goed geleefd hebt, dan ga je naar de hemel en als je slecht geleefd hebt, dan ga je naar de hel. Dan komt er een dag dat alles weg gaat en dat de mensen naar Allah, dus God, toe gaan. En dan word je daar beoordeeld of je naar de hemel of de hel gaat. 
Als je nou echt je hele leven niet hebt gezondigd, dan ga je sowieso rechtstreeks naar de hemel. Als je nou echt wist dat God bestond en je hebt bewust gezegd van nee, ik wil God niet in mijn leven en je hebt ook gewoon echt slechte dingen gedaan, dan zeggen wij meestal wel, dan ga je wel naar de hel. Maar... Dat mag je eigenlijk niet van tevoren bepalen. Jeetje, dit is echt zo ingewikkeld. Door naar het volgende kaartje? Ja.
Is er iets van mijn geloof waarvan je denkt dat het niet zou mogen, zeg maar? Nee. Nou, ik weet het eigenlijk niet. Ik denk dat jullie alles mogen. Ja, volgens mij wel. Nouja, je kunt natuurlijk niet gewoon random gaan liegen en dat soort dingen. Dat mag sowieso eigenlijk... Niemand zou dat moeten doen. Maar er is niet echt zoiets als varkensvlees of alleen maar rokjes dragen. Dat mag gewoon bij ons. Dat mag allemaal bij jullie. Bij ons mag dat niet. Wie was er eigenlijk aan de beurt?

Willemijn is katholiek, Rouwayda is moslim. Samen beantwoorden ze allerlei vragen, zoals: Wanneer is jouw geloof belangrijk voor je, hoe omschrijf je jouw God en waar ga je naartoe als je dood bent?

Willemijn en Rouwayda in gesprek

Het is munt, dus jij moet beginnen. Oké, als iedereen precies zo was als jij, zou de wereld dan leuk zijn? Nee, echt niet denk ik. Want uhm, als iedereen hetzelfde is als jij, dan heb je ook hetzelfde gedrag denk ik. En dan? Ik denk niet dat iedereen dat wil. Wat zou jij ervan vinden eigenlijk? Ik zou het vreselijk vinden. Ik vind het leuk als mensen anders zijn dan ik. Niet eens qua geloof ofzo, maar ook qua gedrag. Want allemaal hetzelfde is echt saai. 
Kun je vrienden worden met iemand die heel anders denkt dan jij? Ik weet het niet echt, ik heb wel vrienden die bijvoorbeeld niet hetzelfde geloof hebben, maar over sommige dingen denken we wel hetzelfde. Ik vind het ook niet erg als mensen anders denken dan ik. Maar als ze zeggen, je moet dit geloven, ik zeg, nou ik geloof in God en daar denk ik aan en jij denkt dan dat. Maar ik ga denken aan God. Maar ik zou dat op zich wel kunnen. Want eigenlijk heb ik dat nu al, heel veel vrienden van mij geloven iets anders. Ik zat ook op een hindoestaanse basisschool. Dat is een basisschool waar er ook aandacht besteed wordt aan hun cultuur. Dus ik was al op de basisschool er heel erg aan gewend dat mensen over dingen hetzelfde dacht als ik. En toen ging ik naar de middelbare school en dat was wel een grote stap, want dan kom je met heel veel verschillende culturen. En ja, ik ben er nu aan gewend. 
Welke vraag zou jij aan jouw God willen stellen? Wanneer komt Jezus terug? En ook, hoe is met mijn opa in de hemel? Ik ken ook één iemand die was overleden en die geloofde niet. En dan zou ik daar ook naar vragen, of die misschien wel naar de hemel is gegaan. Mijn opa is ook overleden, dus ik zou ook vragen of hij in de hemel aangekomen is en hoe het daar met hem gaat. 
Welke drie dingen zou je willen veranderen aan de wereld? Dat iedereen een dak boven zijn hoofd heeft. Dat de oorlog stopt. Genoeg voedsel. Dat iedereen elkaar respecteert. 
Wat is jouw favoriete voetbalclub? Wat doen jouw ouders voor werk? In het ziekenhuis. Bij een bakkerij. Kantoor in de haven. Administratie en alles doet 'ie vaak.
Sla je je gebed wel eens over? Niet wel eens, best wel vaak, eigenlijk. Bij ons zeggen mensen vaak, twee keer per maaltijd bidden, maar dat hoeft niet altijd. Als je gewoon aan God denkt, dat je hem bedankt voor het eten wat je krijgt, dan is het eigenlijk ook wel goed. Maar ik snap ook wel dat mensen liever hebben dat we gaan bidden, omdat je dan echt goed aan hem denkt. Want sommige mensen denken ook gelijk, je bidt niet, dus je geloof niet. Dus ja. Of, jij leest niet uit de bijbel, dus je gelooft ook niet. Iedereen, wanneer 'ie beneden komt, gaat bidden. En voor hoelang is dat? Dat is niet zo lang, want we zetten een plaatje van een heilige bij een beeldje van hem, dan doen we een lampje voor hem offeren. Sommigen thuis bij ons die chanten ook gelijk, maar ik doe dat meestal als ik naar school ga. Wat is dat, chanten? Zei je dat zo? Ja, we hebben een kralenketting met 108 kralen en per kraal zeg je de heilige naam van God. En dan elke keer als je het gezegd hebt, mag je een kraal opschuiven. Volwassenen moeten dat 16 keer doen, maar ik ben nog een kind. Dus ik mag gewoon 2, 3, 4. Dat wist ik niet. 
Denk je dat het beter zou zijn als iedereen hetzelfde zou geloven? Ik denk het wel, want van mij mag iedereen zijn eigen geloof hebben. Maar God wil dat mensen ook gewoon hem kennen, het hoeft niet per se dat ze hem geloven maar gewoon leren kennen, wat hij doet en wat hij heeft gedaan. Ja, ik denk dat dat hetzelfde is van... Niet dat iedereen ooit hetzelfde gelooft, want er zijn altijd mensen die afwijken.  
Vier jij Sinterklaas? Ik vier het wel, maar... Ik zet m'n schoen natuurlijk niet meer. En heb je ook broertjes en zusjes? Twee zusjes en een broertje. Heb je ook huisdieren? Nee. Een labradoodle, hij is ongeveer zo klein. 
Van wie ben jij fan en waarom? Dit is een heel onbekend iemand waarschijnlijk. Dean, zo heet die jongen, is heel goed in een spel wat ik heel veel speel.
Zou je wel eens niet gelovig willen zijn en waarom? Ik vind mijn geloof wel leuk en ja, het helpt me ook gewoon met dingen. Dus ik zou het niet willen, jij? Aan de ene kant wel, ik zou het willen omdat het voelt alsof iedereen altijd denkt 'oh, je bent gelovig, dus je moet dat en dat'. En als je niet gelovig bent, dan heb je een soort van vrijheid ofzo. Maar aan de ene kant zou ik gewoon gelovig willen blijven. 
Waar heb je voor het laatst om gehuild? 
Dat was twee dagen geleden. Toen was mijn moeder echt boos geworden, toen moest ik huilen? Ik moet elke dag stofzuigen en de vloer schoonhouden en ik had het niet gedaan. En ook beloofd het te doen. Ik had beloofd mijn kamer op te ruimen en dat had ik niet gedaan. En ze was echt kwaad geworden, want mijn kamer is al een hele week chaos. Toen heb ik vanochtend snel opgeruimd. 
Ben je wel eens bang dat je niet meer mag geloven wat je wil? Aan de ene kant wel, want nu ik zie wat in Syrië wordt gedaan, dat sommige gelovigen daar niet mogen geloven in God, maar aan de ene kant ook weer niet, want Nederland is een heel rijk land en zij helpen ook andere landen die worden vervolgd. Ben jij daar bang voor, dat je wordt vervolgd, of? Nee, ik denk het niet. Want ja, Nederland is een land met verschillende culturen.
 Vind jij jezelf verstandig? Jawel, Ik vind mezelf best wel verstandig. Vind jij jezelf verstandig? Uhm. Aan de ene kant wel, welke beslissingen ik snel neem, maar aan de andere kant ook weer niet. Soms neem ik ook de verkeerde. Bijvoorbeeld te snel reageren. Maar ook in het geloof, dan denk ik soms dat ik echt alles eruit wil schelden. Maar dan ga ik dat toch niet doen. En dat is dan wel verstandig van mezelf. Maar vaak dan vergeet ik dat wel en dan ga ik opeens schelden. Tja. Heb jij ergens heel veel spijt van? Nee, niet dat ik weet dat ik ergens heel, heel veel spijt van heb. Ik weet het denk wel, maar dit is echt een groot ding in groep 6, eind groep 5 werd ik een beetje agressief. Ik was heel druk. Dan praat ik ook heel snel en heel veel enzo. Naar de dokter gegaan, en toen kwamen we erachter dat ik ADHD had en dat het dus steeds erger werd, want ik ben ook een paar keer van huis weggelopen. Ook een paar keer van school weggelopen en toen heb ik ook heel veel kinderen op het schoolplein in elkaar geslagen. Ja, dus daar heb ik heel veel spijt van. Maar nu heb ik medicatie, dus nu gaat alles gewoon goed. Ik sla geen kinderen in elkaar op het schoolplein. Mmm. 
Hoe denkt jouw geloof over dieren? In ons geloof zijn dieren heilig, want we mogen ook geen dieren eten en je moet ze goed behandelen. Net als mensen, want ze hebben ook een ziel. Mijn geloof, denkt dat bijvoorbeeld met de ark van Noach, dat Noach al die dieren leidde. Het is gewoon vaak bijbelverhalen. Dat ook dieren bijvoorbeeld een teken hebben van God. Bijvoorbeeld het lam is de Here Jezus. En dan heb je de leeuw, is God. 
Heb jij wel eens aan God zelf iets gevraagd? Dat iedereen gezond is. Of ik wel overgaan, voor school, naar de tweede. Toen opa overleden was. Wat je over je opa zei, dat heb ik ook. Bijvoorbeeld, ik heb ook wel een paar keer gevraagd of hij terug wou komen. Als ik een toets heb, vraag ik of hij me wil helpen. Een hele leuke klas, en dat heb ik ook. Toen ik een keuze moet maken tussen vwo en gymnasium. Dat ik minder agressief was. Goeie vragen.

Nandeni is hindoe, Roeland is protestants. Samen beantwoorden ze allerlei vragen, zoals: Wat zou je ervan vinden als iedereen hetzelfde gelooft, kan je vrienden worden met iemand die heel anders denkt en wat zou je willen veranderen aan de wereld?

Nandeni en Roeland in gesprek

Wat heb jij, kop of munt? Munt. Oké. Wat is je favoriete game? Dat weet ik eigenlijk niet. Je gamet niet echt? Nee. Ik wel, maar waarschijnlijk... Apex Legends heet dat. Tja, je spawnt een beetje en dan moet je iedereen afmaken. Ja, het klinkt een beetje gewelddadig. 
Zou je zonder telefoon kunnen, of zonder internet? Nee, echt niet. Nee, ik ook niet. Want door het gamen heb ik superveel vrienden gemaakt. En dan opeens dan kan dat niet. Nou, dat zou ik niet kunnen. Mijn huiswerk zit ook online dus dan kan ik daar niks aan doen. Weer een excuus voor school. 
En wat voor geloof heb jij? Ik ben christen en ik geloof dat de Here Jezus voor ons gestorven is aan het kruis. Wat vaak mensen raar vinden aan het christelijk geloof, zijn de Bijbelse verhalen. Want sommige wonderen, zoals Jona in de vis, dat vinden heel veel mensen heel apart, dat Jona drie dagen in een vis heeft gezeten. En geloof je van die dingen dat ze ook echt waar zijn, of denk je dat niet echt? Ik denk dat het wel waar kan zijn. Eerlijk gezegd, dat van Jona geloof ik eerlijk gezegd ook zelf niet, drie dagen in een vis zitten. Maar ik weet niet heel veel van verhalen van de Joodse Bijbel, de Thora toch? Zitten daar ook soort van wonderenverhalen in, of dat niet echt? Ja hoor, we hebben ook die Jona die drie dagen in een vis. Oh ja. Dus het lijkt op elkaar. 
Vier jij Kerstmis? Hoe doe je dat? Nee, ik vier geen kerstmis. Dat Jezus is geboren, bij Kerst. Mensen denken vaak dat de kerstman komt enzo. Maar wij geloven dat de Here Jezus is geboren. En dan zeggen mensen, vind je niet dat Jezus eigenlijk gewoon een kerstman is. En ik zeg, qua dat hij ons een leven heeft gegeven wel, maar... We hebben wel het vieren van de lichten. Dan hebben we dank voor het licht en kaarsen enzo.
Vind je het leuk om ouder te worden? Ik wil zeker liever kleiner blijven. Is er iemand die je mist? Mijn oma. Waar ga je naartoe als je dood bent? De hemel. Heb jij al een telefoon? Ja, ik heb wel een telefoon. Op één dag heb ik acht uur op YouTube gezeten. 
Waar mag je niet naar kijken of luisteren en waarom niet? M'n moeder wil niet dat ik naar Jebroer luister, die heeft dat 'Kind van de duivel'-liedje. Dat vindt m'n moeder gewoon helemaal niet goed dat ik dat luister, en dan doe ik ook niet. 
Welke vervelende opmerkingen heeft iemand wel eens over jouw geloof gemaakt? Wat heb je toen terug gezegd? Ik was één keer bij een oude vriendin, bij haar thuis en zij hadden rund voor avondeten. En dat mocht ik niet eten, maar ik wou niks zeggen. En dan, ja, dat vonden ze gewoon raar toen ik er iets over zei. En hadden ze toen ook echt iets gezegd erover, of viel dat wel mee? Ehm, viel wel mee, een beetje ja. 
Heb jij huisdieren thuis? Ja, ik heb een hondje. Die is drie en ze heet Storm. Ik moet haar één keer per dag uitlaten. Dat doe ik ook niet. Ik heb een klein balkon. En soms, als ik te lui ben om haar uit te laten, dan zet ik haar gewoon daar en dan moet ze daar plassen en moet ik het opscheppen. Ik heb een hondje thuis. Die is bijna twee, heet Denver. Die moet ik sowieso elke dag wel een keer uitlaten. Doe ik niet vaak.
Op wie ben je wel eens jaloers? Ik ben wel eens jaloers op van die mensen die dan, als ze dan iets zien, dat ze het gelijk kunnen kopen. Maar ik ben ook wel jaloers op mensen die dan bijvoorbeeld het gevoel hebben dat Jezus altijd bij hen is. En dat heb ik niet heel vaak zeg maar. Ja, ik ben soms jaloers op mensen die altijd blij zijn, want dan wil ik ook gewoon. Altijd lachen enzo. 
Heb je veel vrienden met hetzelfde geloof? Ja, best wel, want ik zit op zo'n school. Maar als het van school af is, dan heb ik er ook best wel veel, maar meestal zijn het wel onchristelijke vrienden zeg maar. Ik heb geen vrienden die joods zijn. Oh ja, De meeste van m'n vrienden zijn christelijk, of ze hebben geen geloof. 
Welke regels vind je lastig om je aan te houden? Huiswerk afmaken. Want ik ben gewoon veel te lui om dat te doen. En dan wil ik gewoon met mijn vrienden. Schelden mag niet binnen. Shit is niet heel erg bijvoorbeeld, maar o mijn God en alles, dat hebben ze gewoon liever niet. Was jij nu aan de beurt? 
Wanneer trek jij speciale kleren aan voor jouw geloof? Meestal op zaterdag gaan we naar de synagoge, zeg maar een Joodse kerk. En dan moet ik een jurkje aan ofzo. Want als je daar met een broek naar binnen gaat, mag je dan naar binnen of mag dat dan niet? Mag wel, maar het is gewoon... Ze hebben liever dat je het wel doet. Ja. 

Wanneer is jouw geloof belangrijk voor je? Altijd. Waarmee zou je beroemd willen zijn? Met musicals. Wat is je lievelingsapp? Snapchat. Kijk je ook series op Netflix? Brooklyn 99. Maak jij je zorgen over het milieu? Nou, soms wel. Wat heb jij wel eens gedaan wat je eigenlijk van je geloof niet mag? Ik heb een keer bacon gegeten en dat mag helemaal niet. Krijg je dan soort van straf ofzo? Of valt dat wel mee zeg maar. Valt wel mee, maar je ouders worden boos op jou.
Als je één geloof zou willen kiezen, welke wil je dan hebben? Oeh, en dan niet christelijk. Uhm, ik heb bijvoorbeeld één keer meegedaan met een vriend van mij met de ramadan. Gewoon voor een keertje niks eten een dag, dat beviel me wel. Dat zij dat gewoon heel lang doen, ik weet niet hoe lang dat is. En toen kwam hij telkens elke avond rond half elf eten brengen, zijn moeder had alles gekookt. Dus ik zou wel voor een moslim gaan. Maar dan lijkt me ook wel lastig dat ik bijvoorbeeld geen varkensvlees mag. En jij? Ik zou eigenlijk joods willen blijven. Dan hoef je niet... Ik ben liberaal joods, dus dan hoef je niet zo veel te doen. Want hoe heet dat andere joods? Orthodox. Oh ja, dat was het. Ja, dat zie je altijd in Amsterdam met die petten en deze dingen. Dat zou ik niet willen doen. Nee. Is dat streng? Heel streng. Oh, dus denk ik een beetje hetzelfde als jouw en mijn is ik. En dan heb je refo, dat is dan orthodox. Ja. Want refo, dat is ook heel streng, je mag op zondag niet naar buiten, je moet altijd een rok aan als meisje. Ik heb refo's in mijn wijk wonen. Mijn kerk zit in een onchristelijke school. Dat is heel apart, dat kon ik ook lezen, dat is niet echt christelijk. Maar dat zit dus in dat gebouw. De Rank heet onze kerk. Hoe heet jullie kerk? Heeft dat een speciale naam? Nee. Gewoon de synagoge? Ja. Ah ja.
Heb jij ook bijvoorbeeld echt dingen waarvoor je bang bent, spinnen ofzo, of slangen? Uhm. Wespen, ik haat wespen. Echt waar. Wespen niet zoveel. Spinnen, nee, maar mijn broer is echt heel bang voor spinnen. Oh, haaien. Ben je daar bang voor? Ja, echt heel bang. Het is raar. Nee joh, iedereen heeft zo z'n dingen. Ik vind wespen echt, ik ren, ik ga gelijk weg. Ik haat wespen, echt waar.
 Kan je iets zeggen in het Hebreeuws? Ja. [Ronit praat Hebreeuws] Dat betekent: wij hebben alleen één God met de joodse mensen.

Ronit is joods, Roeland is protestants. Samen beantwoorden ze allerlei vragen, zoals: Heb je veel vrienden met hetzelfde geloof, welke regels vind je lastig en welk ander geloof zou je wel willen hebben?

Ronit en Roeland in gesprek

Moet ik nu een kaartje pakken? Ja. Oké. 
Kun je vriendinnen worden met iemand die heel anders denkt dan jij? Ja, dat denk ik wel. Ik heb gewoon vriendinnen die heel anders zijn. Twee van mijn beste vrienden zijn christelijk. Ben jij christelijk? Nee, ik ben humanist. Ik geloof eigenlijk niet zoveel. Of, dat iedereen zeg maar een beetje mag geloven wat 'ie zelf wil en wat zij denken dat ze allemaal mogen. Oh, dus jij hebt niet echt een geloof eigenlijk? Nee. Ik ben moslim. 
Sla jij je gebed... Ja, jij bidt niet. Eh, nee, ik sla mijn gebed niet over. Ik moet vijf keer per dag bidden. Vijf keer. Dat is wel veel. Ja, maar het is niet zo lang. Best wel kort. En wat moet je dan doen? Ja, bidden. Ik weet niet echt hoe ik dat moet uitleggen. Moet je dan iets zeggen? Ja, Arabisch. Tegen God, Allah dan. 
Denk je dat het beter zou zijn als iedereen hetzelfde zou geloven? Nee, ik denk het niet.
 Waarmee zou je beroemd willen zijn? Poef, ik ben ineens beroemd! 
Hoe is de aarde ontstaan? Euh, dat weet het niet zo goed. Ik ook niet.
 Van wie ben jij fan en waarom? Ik ben fan van Billie Eilish. Waarom weet ik niet. Ik vind haar gewoon heel cool. Ik ben fan van... Ik ben niet echt fan van iemand.
Welke regels vind je lastig om je aan te houden? Gewoon überhaupt regels. Ik heb wel eens een regel verbroken. Bijvoorbeeld, ik mag niet op de laptop, alleen maar in de middag een half uurtje of een uurtje. Maar soms wil ik dan gewoon nog een beetje en dan neem ik hem in de avond mee naar boven, naar mijn kamer en dan ga ik in de avond filmpjes kijken op de laptop. Dan doe ik hem onder m'n deken en de volgende ochtend neem ik hem weer mee naar beneden. Maar als mijn moeder dit filmpje kijkt, dan wordt zij misschien boos op mij omdat ze het niet weet. Maar later kijkt ze dit wel terug. Ja, daarom. 
Wie is bij jullie thuis de baas? Niemand echt eigenlijk. Mijn moeder is de baas. Mijn moeder is echt de baas. Want mijn moeder heeft echte regels. Mijn ouders overleggen altijd alles, over de regels enzo. En ook wel met mij, dat vind ik ook wel fijn. Ja. Maar bijvoorbeeld vakantie, dat doen we altijd met z'n allen bepalen. Ja, dat doen wij ook wel. Maar mama regelt altijd alles, want papa kan dat niet. Ja, mijn vader kan dat ook niet. 
Op wat voor school zit jij? Een middelbare school. Echt? Ik zit nog op de basisschool. Ik ben 12 en ik ga naar de tweede, dan word ik 13. En ik ben 11. Ik zit op een Montessorischool. Montessorischool? Met allemaal materiaal enzo. Mijn school is een islamitische school, maar er zitten ook gewoon niet-islamitische kinderen op. 
Wat mag je niet eten en waarom is dat zo? Ik mag geen varken eten, alleen ik weet het niet helemaal uit mijn hoofd. Maar ik weet in ieder geval dat we geen varken mogen eten omdat er bacteriën zitten. Nou, het is niet per se dat ik het niet mag eten, maar ik eet geen vlees, omdat ik vegetariër ben. Mijn zusje is ook vegetariër. En waarom is dat zo? Ja, ik vind het gewoon zielig. Ja, zij ook, zij vindt het ook zielig.
 Welke overeenkomsten hebben jij en ik denk je? Mmm, ik weet het niet. Geen overeenkomsten? Er is vast wel iets. Ja, vast wel iets. Wat is jouw favoriete sport? Eerst was het taekwondo. Wat wil je nu graag in plaats van taekwondo? Ik ga nu klimmen. Mijn favoriete sport is paardrijden. Dus dat is niet een overeenkomst. Van wat voor muziek hou je? Sowieso geen rap. Sowieso dat echt niet. Nou, dat is dan gelijk een overeenkomst. We houden niet van rap. Ik hou van mijn kat Simba. Ik heb geen kat, maar ik wil wel heel graag een kat. Ik heb twee konijnen en een kitten. Dat is echt geluk hebben, maar over vier jaar ofzo krijgen we wel een poesje omdat Rifka dan groot genoeg is. En dat ze dan zelf ook kan oppassen en ik ook. Ja, kittens zijn echt leuk. Ik en Rifka schelen 6 jaar. Echt? Ja. Ik heb maar één zusje en daar scheel ik twee jaar mee. Ja, da's wel leuk, want dan kan je ook een beetje met elkaar. Ja, en ik ben een klein beetje klein voor mijn leeftijd en zij is weer wat groot voor haar leeftijd, dus we passen elkaars kleding. Ja, dat is ook leuk. Haha, ik ben lekker groter. 
Vind je het leuk om niks te doen? Hm, nee. Nou, soms, als ik heel erg moe ben. Ik wil het liefst de hele dag niks doen. Echt? Dus je wil gewoon alleen... O nee, op de bank zitten is ook iets doen hè. Nou... Ja. Maar gewoon een beetje luieren zeg maar. Ja, gewoon, je gaat voor de tv zitten, dan heb je honger, dan loop je naar de koelkast, pak je daar wat uit...
Vier jij Kerstmis? Hoe doe je dat? Niet met cadeaus ofzo. Maar we vieren het wel gewoon met familie. Ja, mijn oma, mijn Nederlandse oma, want mijn moeder is Nederlands, die viert wel kerst en wij vieren het ook bij haar. En dan krijgen we altijd heel veel cadeautjes.
Hoe ziet bij jullie een begrafenis of crematie eruit? Dat weet ik niet. Ik ben er nog nooit bij geweest. Mijn opa is gecremeerd. Bij mijn geloof cremeren ze niet, ze begraven gewoon. Mijn opa wou graag gecremeerd worden omdat dat goedkoper was. Echt? Ja. Mijn opa en oma willen ook later gecremeerd worden. En dan wil mijn opa in Portugal uitgestrooid en mijn oma weet ik niet. Maar ik wil later gewoon begraven worden. Mijn vader wil ook gecremeerd worden, want hij wil in een bos gelegd worden ofzo. En met mijn opa had je zo'n heel grote staf en dan moest je gaan wandelen langs een meertje en dan steeds in de grond drukken en dan had je steeds een wit poedertje op de grond, dat vloog dan weg enzo. Vond je dat een beetje erg? Het was eigenlijk wel mooi met al die bloemetjes enzo. 
Heb jij nog een vraag? Waarom gaan jullie dan bidden? Nou, gewoon om hulp te vragen aan onze God.
Wat doen jullie thuis als er iets ergs gebeurt, bijvoorbeeld als er bij mij iets ergs gebeurt, dan kan ik gaan bidden om hulp te vragen en troost te zoeken. Maar wat doen jullie dan bij jullie thuis? Erover praten? Elkaar een knuffel geven ofzo. Gaan douchen. Douchen? Ja, weet ook niet waarom. Maar als je verdrietig bent, is dat gewoon heel fijn. 
Nu zijn alle kaartjes op.

Lune is humanist, Rouwayda is moslim. Samen beantwoorden ze allerlei vragen, zoals: Hoe ziet een begrafenis eruit bij hun geloof, waarom bidden ze en welke overeenkomsten hebben ze?

Lune en Rouwayda in gesprek

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Dit Geloof Ik

Type videos