Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Nederland land heeft genoeg te bieden voor de vakantieganger! Bekijk de video's over toerisme en toeristische plekken in Nederland.

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Op vakantie gaan was lang niet zo vanzelfsprekend als nu. Pas na de Tweede Wereldoorlog wordt op vakantie gaan populair. Waar gingen we naartoe en wat deden we daar? 

Scrollverhaal over de geschiedenis van het toerisme

Hoe vierden we vroeger vakantie?

Sinds de coronacrisis zijn mondkapjes niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Maar waar komen ze eigenlijk vandaan en waarom gebruiken we ze? Klik op de afbeelding om het scrollverhaal te lezen.

Scrollverhaal over onze bescherming tegen corona

Waar komen mondkapjes vandaan?

Afspeellijst toerisme

Nederland van boven in de klas

Vak: aardrijkskunde. Vrijdag, het weekend begint! Twee dagen om te doen waar je zin in hebt. Zo'n 30 jaar geleden is dat nog anders. Er is minder vrije tijd en mensen blijven vaak dichtbij huis. Maar tegenwoordig trekken we er met z'n allen massaal op uit. Zeker als er mooi weer wordt verwacht. Onze favoriete bestemmingen in het weekend zijn pretparken, het bos, feestjes en het strand. Wat doen Nederlanders daar precies? En wat is er voor nodig om het weekend in goede banen te leiden?

Vrije tijd

Officiële vrije tijd kennen we pas vanaf begin vorige eeuw. Pas in 1919 regelt de nieuwe arbeidswet een 8-urige werkdag, de vrije zaterdagmiddag en de vrije zondag. Zodat iedereen vanaf die tijd het recht heeft te genieten van vrije tijd en de natuur. 
Dan ontstaat ook commerciële exploitatie van vrije tijd. Na de Tweede Wereldoorlog ontdekken we met z'n allen het kamperen. Ook de jeugd. 
Polygoon 1946
Nu de zomer is aangebroken, trekken weer duizenden jongens en meisjes uit de grote steden het land in, de vrije natuur tegemoet. 
Op de plaatsen waar zij hun tenten opslaan, ontbreekt meestal elke leiding. Niemand beseft zijn verantwoordelijkheid. En dit alles leidt tot vandalisme en verwildering. 
De overheid gaat ook de vrijetijdsbesteding in Nederland strak ordenen en plannen, door bijvoorbeeld recreatiegebieden aan te leggen en campingterreinen aan te wijzen.

Recht op vrije tijd

Lekker vrij zijn in het weekend: dat is niet altijd zo geweest. Sinds wanneer zijn daar afspraken over gemaakt? Kamperen werd na de Tweede Wereldoorlog heel populair. Hoe reageerde de overheid daarop? 

Kamperen werd populair

Andere Tijden in de klas

Vak: geschiedenis. Na de wederopbouw van Nederland na de Tweede Wereldoorlog stijgt de welvaart snel in ons land. De economie herstelt zich, mensen verdienen meer en krijgen meer vrije tijd om bijvoorbeeld op vakantie te gaan. Dat heeft veel impact op plaatsjes als het Zeeuwse Renesse, want de kust is populair. Het dorp verandert enorm door de komst van de toeristen en grootschalige bungalowparken in Zeeland.

Groeten uit Renesse

Huig Bode, beleidsambtenaar Toerisme & Recreatie 
De gemeente Schouwen-Duiveland bestaat in de winterperiode uit ongeveer 35.000 inwoners. En in de zomer komen er ruim 100.000 inwoners bij. Dus uiteindelijk zal je zien dat we bijna een middelgrote stad zijn. Ja, met dientengevolge ook dezelfde problemen en uitdagingen. 

Chris Werry, politiecoördinator Renesse 
Werry: Dat zie je ook met problematiek met betrekking tot alcohol, drugs, het stoerdoenerij van de jeugd. Andere normen en waarden die men heeft, zeker onder invloed van de middelen die ik genoemd heb. Ja, daar zijn wij dan weer degenen die ze op moeten vangen. Als het fout gaat. 
Om die problemen zoveel mogelijk te voorkomen is op Schouwen-Duiveland een recreatieoverleg in het leven geroepen. 
Bode: 'Goedemorgen dame en heren. Ik wilde beginnen met het overleg. Als het goed is hebben jullie alle…'

Gemeenten, ondernemers en politie bespreken maandelijks in de winter en wekelijks in het seizoen wat er gebeurt en wat er gedaan moet worden. 
	
Bode:	De gemeente Schouwen-Duiveland speelt op die grote verandering tussen de winter en het zomerseizoen in door in ieder geval ervoor te zorgen dat er voldoende personeel is. Als het gaat om aanpassingen van de algemene politie verordening dan zullen we zeker het nodige doen om te voorkomen dat er problemen gaan komen. 
Bode: '…heeft dat ook mee genomen in de APV veranderingen dus in de nieuwe APV staat 't jaar rond geen alcohol op straat in Renesse.' 
Bode:	 Wij hebben in het verleden wel eens een toeristische begroting gemaakt als gemeente Schouwen-Duiveland maar dat is heel lastig om dat te maken. Want ja, als je een nieuwe weg aanlegt, welk gedeelte van de weg is nu voor de toerist en welk gedeelte van de weg is voor de inwoner. Wij hebben op jaarbasis ruim 3,4 miljoen overnachtingen. Bij ons is de toeristenbelasting net meer dan een euro. Dus dat betekent dat we ruim 3,4 miljoen op jaarbasis binnenhalen, of binnenkomt aan toeristenbelasting.

Een gedeelte van de toeristenbelasting, ongeveer 13 cent, is geoormerkt. En dat geld gaat naar een voorziening 'Schouwen-Duiveland kiest voor Toerisme' en daar betalen we allerlei projecten uit die ten goede komen van het toerisme. 
 
Bode:	Het cameratoezicht wordt daarvan betaald. Strand schoonmaak wordt er gedaan. Toeristische infrastructuur wordt daarvoor onderhouden. Dat betekent dat daar best veel geld naartoe gaat want ja gratis bestaat niet. Alles kost geld. 
Als je een plan op tafel legt wat 61.000 euro kost en uiteindelijk is er 35.000 euro voor beschikbaar, dan kan ik me op het gebied van wat jij doet voorstellen dat dat 'm niet gaat worden.
02.32 Valstar Punt 1 is, we praten hier over een jaarcyclus he, dus ook de winterbeveiliging op de zaterdagavonden valt allemaal binnen dat budget. Nou dat is gewoon op een gegeven moment zeg ik heel eerlijk niet te doen. In het recreatieoverleg gaat het over de financiering van het zogenaamde sus-team.

Valstar Het sus-team is een aantal jaren geleden ontstaan. 
Derk Valstar, eigenaar beveiligingsbedrijf:
Valstar Eigenlijk een initiatief vanuit de horeca in samenwerking met gemeenten, ondernemersvereniging om te zorgen dat met name tijdens de uitgangsavond en na het uitgaan de sfeer ja goed blijft in Renesse. Ter ondersteuning aan de politie, de politie is daar in prioriteit voor verantwoordelijk alleen op bepaalde momenten werkt het gewoon goed als daar zogenaamde sussers hebt die gewoon het publiek een beetje aanspreken. De sfeer proberen te bewaren. Het houdt gewoon een keer op want een aantal mensen, als 't zo verder gaat, zit met de handen in het haar.
Bode: Het gaat af en toe best pittig toe binnen die vergaderingen en dat komt vooral omdat ja mensen zijn met hart en ziel bezig met hun beroep. En soms heb je botsende belangen of soms heb je zaken die gewoon lastig op te lossen zijn omdat je als overheid natuurlijk ook te maken hebt met wet- en regelgeving. 
Bode: 'En dan verwacht je van de overheid dat die daar stappen voor kan ondernemen en wij kunnen dat niet. Wij kunnen niet bij, tegen een supermarkt zeggen je mag geen bier verkopen aan die gast van 17. Dat kunnen wij niet zeggen. 
Bode:	Uiteindelijk gaat het allemaal om geld. Zoals ik al zei, gratis bestaat niet, iemand moet het betalen.

Overheid en toerisme

Een gebied dat elk jaar overspoeld wordt door toeristen. Waar krijgt de lokale overheid dan mee te maken en hoe pakken ze dat aan? Al die toeristen brengen geld in het laatje, maar er komt veel bij kijken om alles in goede banen te leiden. 

Wat doet de overheid om toerisme te stroomlijnen? 

De Rekenkamer in de klas

Een nachtje logeren in een suite aan de Amsterdamse gracht is veel duurder dan een overnachting in een eenvoudig hotel. Welke kosten hebben hotels en hoeveel winst maken ze op een overnachting?

Wat kost een hotelovernachting?

Nieuwsuur in de klas

Steeds meer toeristen komen naar Amsterdam, maar niet iedereen is daar zo blij mee. Het wordt druk en volgens veel inwoners van de stad is het vaak te druk. Ze zien hun buurten veranderen in ‘Airbnb-slaapplekken’. Amsterdammers mogen hun woning maximaal 60 dagen per jaar aan toeristen verhuren. Maar veel appartementen worden het hele jaar door via Airbnb verhuurd.

Overlast van toeristen en Airbnb

Vak: aardrijkskunde. Nederland bestaat voor ongeveer 15 procent uit bos en natuur. Dit zijn gebieden waar de natuur nog puur is en dieren in het wild leven. Denk bijvoorbeeld aan de Veluwe waar edelherten nog ongestoord leven. Of op de Waddenzee waar zeehonden lekker in het zonnetje kunnen liggen. Maar hoe echt is de natuur in Nederland?

Natuur

Nederlanders werken gemiddeld 31 uur per week. De tijd die overblijft is onze vrije tijd. Veel mensen zoeken naar manieren om die tijd zo bijzonder mogelijk door te brengen. Ze gaan naar festivals of hebben bijzondere hobby's. Extreme sporten worden steeds populairder. Ook Nederlandse pretparken als de Efteling zoeken naar steeds extremere attracties om de 37 miljoen bezoekers per jaar te vermaken.

Het hoogtepunt van je leven

Vroege Vogels in de klas

Ameland is een relatief jong eiland en het aanliggende wad voorziet tienduizenden vogels van voedsel. Maar het eiland daalt door de gaswinning en de zeespiegel stijgt. Daardoor komt het voortbestaan van Ameland in gevaar.

Ameland, het vierde Waddeneiland

Vroege Vogels in de klas 

Dit is de Beemster in Noord-Holland. Vroeger was dit een meer. In de Gouden Eeuw wordt het meer drooggelegd door rijke Amsterdamse kooplieden.

“Wij rijden nu op de bodem van dat voormalige meer. Het is begonnen als een smal veenstroompje, de Bamestra. En bij iedere Zuidwesterstorm werd dat stroompje wat breder, brokkelde er weer een stuk veengrond brokkelde af en dat werd een bedreiging voor de omliggende dorpen, maar het werd ook indirect een bedreiging voor Amsterdam.”
“Het vrat zich in het land in?”
“Absoluut, ja.”
“En dat was een reden om dit meer leeg te willen malen?”
“Eén van de redenen was dus de bedreiging, een andere reden was dat Amsterdam explosief groeide en landbouwgrond nodig had. En de derde en denk ik niet de minst belangrijke, dat was dat een heleboel rijke kooplieden vooral uit Amsterdam ontzettend veel geld hadden verdiend en dat graag wilden investeren. Nou, dat was een prachtig project zo.
Het was ook een project van een ongekende schaal voor die tijd?
Het was ongekend gedurfd om dit te gaan doen, ja.”

Eén van die rijke Amsterdamse kooplieden, Dirk van Os, investeerde in 1609 samen met zijn broer Hendrik bijna een kwart miljoen gulden in het droogmaken van de Beemster. Voor de uitvoering van het werk konden ze rekenen op een klein leger van dagloners, landmeters en molenaars. Polderspecialisten.

“Als je een polder gaat droogleggen, dan moet je beginnen met heel veel molens aan de dijk, aan de rand. Die staan op het hoogste niveau. Uiteindelijk als het water gaat zakken, moet je een deel van je molens naar beneden verplaatsen om feitelijk die getrapte bemaling te gaan organiseren.”
“En die molen, die zette je gewoon weer neer waar ie nodig was?”
“Ja, waar ie nodig was, ja. Een bouwpakket, met 7 weken stond ie gewoon op zijn nieuwe plekje.”
“De molen die daar staat, die staat op de bodem van het meer, dat is het diepste punt. En die maalt het vanuit de diepste sloot, min 5 tegenwoordig, en die brengt het in de binnenboezem. Het water wat we hier voor ons zien: min 3.”
“En dan?”
“En dan gaan we verder. De molen hiernaast en deze molen doen allebei hetzelfde werk. Wij pompen de binnenboezem naar rechts de bovenkolk. We gaan van min 3 naar min 1 meter 70. De bovenkolk voert naar de bovenmolen, die staat achter ons op de dijk en die pompte het water in de ringvaart en de Noordzee in.”
“Okay, hier gaat het de molen in?”
“In, ja”
“Begrijp ik dat goed?”
“Ja.”
“Uiteindelijk, als het ideaal is: je hebt er een perfecte steilheid, je hebt een ideale vulgraat, dan kan die vijzel per seconde een kuub water naar boven douwen, dus 1000 liter. Een ton aan gewicht.”
“Per seconde?”
“Per seconde.”
“En zo bleef Holland droog?”
“Zo bleef Holland droog in de 17de eeuw.”

“Zo, in lengte.”
“Mooi hè?”
“Dit is de Beemster. En dit was 7200 hectare water. En nu al 400 jaar is het droog. Ja, en je ziet er heel mooi het verschil tussen die badkuip wat de Beemster in feite is en het oude land achter je. Het bijzondere aan dit landschap is dat het is op de tekentafel geboren, dat betekent dat ze de polder opgedeeld hebben in gelijke vakken. Van kruising naar kruising is het 1852 meter en dat weer opgedeeld in allemaal gelijke percelen. Een geometrische orde hè die je door de hele polder terugvindt. Dus er was echt over nagedacht.”
“Nederland was een nieuw land en maakte nieuw land?”
“Het maakte ook nieuw land en dit was dan de eerste grote droogmakerij en daarna zijn er nog vele gevolgd hè, en het begon hier in de Beemster, ja. Ja.”

De Beemster

In de Gouden Eeuw hebben de Hollanders behoefte aan land. Daarom worden meren en plassen drooggelegd. Het worden droogmakerijen.

Een 17e-eeuwse polder

Groep 6/7/8

De Grebbeberg, de Sint-Pietersberg en de Vaalserberg... zijn allemaal geen bergen. Want in de aardrijkskunde is een bult pas een berg als die bult minimaal 500 meter hoog is. En zelfs onze 322 meter hoge Vaalserberg, is dus eigenlijk maar een Vaalserheuvel.
Om de schuldige van ons berggebrek te vinden hoef je alleen maar onder je voeten te kijken: de aardkorst. Die lijkt misschien roerloos, maar is eigenlijk voortdurend in beweging, kijk maar naar alle aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. Door al dat bewegen is de aardkorst in stukken gescheurd: de aardplaten. Op plekken waar die aardplaten op elkaar botsen ontstaat een plooi: een gebergte. Daar gaan trouwens wel miljoenen jaren overheen, en dat is de reden waarom we hun verjaardag niet vieren: dat kost gewoon te veel kaarsjes.
Al dit geplooi van de aardkorst heeft ons onder andere de mooie Alpen opgeleverd, maar die zijn er wel de schuld van dat wij zo laag liggen. Want waar plooien zijn, zijn ook dalen. Ons lage landje lag vroeger zelfs onder water, en alleen omdat de zee zo aardig was om hier wat zand en klei achter te laten en wij daar dijkjes omheen hebben gelegd, hebben wij nu droge voetjes.
Geen bergen dus... nou nee, Extra, extra, read all about it! Sinds 2010 is het Caribische eiland Saba een ‘bijzondere gemeente van Nederland’. En nu hebben ‘we’ dus eindelijk ook een berg: Mount Scenery, een slapende vulkaan van wel 877 meter hoog. Hiep hiep, Saba!

Clipphanger

Nederland is een saai land voor bergbeklimmers, want bergen hebben we hier niet. Zelfs de Vaalserberg is eigenlijk geen berg. Dat komt door het plooien van de aardkorst. 

Waarom hebben we geen bergen in Nederland?

Nederland is een echt fietsland. Je kunt kiezen voor een dure merkfiets of een goedkoper exemplaar. Maar wat voor fiets krijg je voor 250 euro? Waarom is er een (groot) verschil tussen de prijs van merkfietsen en ‘gewone’ fietsen die toch bijna hetzelfde lijken?

Vak: economie. Nederland is een echt fietsland. Je kunt kiezen voor een dure merkfiets of een goedkoper exemplaar. Maar wat voor fiets krijg je voor 250 euro? Waarom is er een (groot) verschil tussen de prijs van merkfietsen en ‘gewone’ fietsen die toch bijna hetzelfde lijken?

Wat kost een fiets?

Vak: biologie. Het Naardermeer is een groot natuurgebied tussen Hilversum en Amsterdam. Het is het eerste beschermde natuurgebied van Nederland. In 1904 wil de gemeente Amsterdam van deze plek nog een vuilnisbelt maken, maar daar steekt de pas opgerichte Vereniging Natuurmonumenten een stokje voor. Ze kochten het gebied aan en het wordt een natuurgebied. Water maakt een belangrijk deel uit van het gebied, maar er zijn ook moerassen en weides. Bijzondere diersoorten die er voorkomen zijn de knut (een soort mug), de aalscholver en verschillende libellen.

Het Naardermeer

In Flevoland ontstond na de inpoldering een groot moerasgebied met graslanden, zoetwaterplassen, riet en moerasbos: de Oostvaardersplassen.
Allerlei dieren ontdekken het gebied en merken dat het een prima gebied is om voedsel te vinden en om zich voort te planten. Zelfs de zeearend die sinds de Middeleeuwen niet meer in ons land nestelde, broedt weer in de Oostvaardersplassen. Om te voorkomen dat het gebied zou dichtgroeien met bomen bracht de mens er wilde hekrunderen, koninkpaarden en edelherten naartoe.
In het ruige gebied heeft de natuur het voor het zeggen.
Moet je maar eens kijken.
Hoe vrij is deze natuur?
Nou, deze beesten zijn eigenlijk zo vrij als je maar zou kunnen willen. En ja, als je zou mogen kiezen als beest, is dit de plek om te zijn. De dieren, die worden hier geboren. Die leven hier hun hele leven lang en hoe lang dat is, dat is weer een andere vraag. En ze gaan hier een keer dood.
Aan het beheer wordt zo min mogelijk gedaan, maar wat wordt er wel aan beheer gedaan?
Nou, wat we in ieder geval hebben is een waterpeilbeheer: er wordt gekeken naar de hoeveelheid water in het moeras. Dat is belangrijk voor de vogels die daar zitten. En als je dat niet doet, zou het gebied droog worden, dan zou je een ander landschap krijgen en zou het voor heel veel vogels ongeschikt worden, dus het is eigenlijk heel erg belangrijk dat dit goed op peil blijft.
Dus dit is een stukje beheer?
Dit is een stukje beheer dat echt noodzakelijk is. Daarnaast is het beheer heel erg toegespitst op toezicht en dan kijk je vooral naar het publiek, wat de mensen doen, en hoe het met de dieren gaat.
Dus het beheer heeft een beetje een controlerende functie?
In grote lijnen wel, ja.
En nou is dit vroeger helemaal ingepolderd, dus is het eigenlijk een cultuurlandschap, maar het is ook weer vrije natuur, is het dan een cultuur- of een natuurlandschap?
Het ontstaan zou ik zeggen is cultuur, maar wat zich hier afspeelt, dat is heel natuurlijk.
Dus toch een beetje menselijke invloed en de natuur gaat daarna zijn gang?
De mens heeft absoluut invloed.


De Oostvaardersplassen

De Oostvaardersplassen zijn een natuurgebied in Flevoland. De natuur kan er vrij zijn gang gaan. Maar eigenlijk is Flevoland ingepolderd door de mens, en dus cultuurgebied, toch?

De natuur op zijn beloop

Volgens sommige mensen is ‘echte natuur’ al het natuurschoon dat Moeder Natuur zelf heeft voortgebracht. Zoals het betoverende Beekbergerwoud bij Apeldoorn. Een oerbos van wel 8.000 jaar oud met majestueuze elzenbomen, rijkelijk begroeid met vuistdik klimop. Prachtig, dat was nou echte natuur! Totdat in 1871 de boel werd gekapt, en er opeens een hoop elzenhouten fruitschalen bijkwamen. 
Sindsdien is Nederland voor 100% geschapen door de Nederlanders. Zelfs onze natuur, die regelen we zelf wel. Zoals de Oostvaardersplassen in Flevoland. Oorspronkelijk bedoeld als industrieterrein, maar als de bedrijven wegblijven wordt de boel gekraakt: door watervogels, ganzen en vlinders. Dat vinden wij (natuurlijk) prachtig en we doen er nog wat edelherten bij, wat konikpaarden voor de variatie, en wat reetjes, nou veel plezier samen, hek eromheen, spoorlijn erlangs, toedels!
Deze natuur is dus door menselijk ingrijpen ontstaan. Maar ja, dat zal de dieren die daar leven worst wezen, en de planten trouwens ook. Zij genieten met volle teugen, en daar genieten wij dan weer van. Zo mooi die natuur, daar kan Moeder nog een puntje aan zuigen.

Alle natuur in Nederland wordt door mensen beheerd. Niet heel natuurlijk dus. Maar de herten, vogels en planten tieren er welig. 

Wat is echte natuur?

Landen en grenzen

Toerist in eigen land

Vakantie in Nederland

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.