Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Wil je meer weten over wielrennen en de Tour de France? Bekijk dan deze video's!

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Spierpijn is vaak het gevolg van lichamelijke inspanning die je niet meer gewend bent. Is spierpijn gezond of moet je het juist zien te voorkomen? Klik op de afbeelding om het scrollverhaal te lezen.

Scrollverhaal over pijn na inspanning

Hoe werkt spierpijn?

Veel atleten dromen ervan om mee te doen aan de Olympische Spelen. Hoe ziet de geschiedenis van de Spelen eruit en waarom mochten vrouwen tot 1900 niet meedoen? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Scrollverhaal over sport, eer en medailles

Hoe zijn de Olympische Spelen ontstaan?

Yoga staat bij elke sportschool wel op het programma. Maar er zijn heel veel soorten yoga, en voor iedereen betekent het iets anders. Yoga is een manier om fit te blijven maar kan ook een manier zijn om innerlijke rust te vinden. Klik op de afbeelding om meer te lezen over yoga.

Story over de yoga way of life

Wat is yoga?

In 1950 gaan de allereerste Formule 1 races van start. Maar voor de oorsprong van de autoraces moeten we verder terug in de tijd, namelijk naar het jaar 1894. Meer weten? Klik op de afbeelding om de hele story van NPO Kennis te lezen.

Story over de geschiedenis van het racen

Hoe is de Formule 1 ontstaan?

Groep 6/7/8

De gele trui, die kennen we natuurlijk uit het wielrennen. In de Tour de France oftewel de Ronde van Frankrijk wordt de leider van het klassement na elke slopende etappe gehuldigd. Hij krijgt twee zoenen van de rondemissen én een nieuwe, frisse gele trui. Dat gebeurt voor het eerst in de Tour van 1919, en het primeurtje is voor Eugène Christophe, een nogal modebewuste Fransman, die zich gelijk beklaagt dat hij er uitziet 'als een kanarie'. En bovendien blijkt hij in het geel vrijwel onmogelijk ongemerkt uit het peloton te kunnen ontsnappen. Maar ja, het staat natuurlijk wel bééldig!
Toch is die kleur geel er niet alleen voor de catwalk: de organisator van de Tour is dan namelijk een Franse sportkrant die wordt gedrukt op -jawel- geel papier. Het idee is dat de mensen vanzelf de link zullen leggen tussen de gele trui en de gele krant. En dat lukt, want naarmate de Tour populairder wordt, stijgt ook de oplage van de krant, net als de verkoop van bananen en memoblaadjes..
De renner met de meeste gele truien ooit is de Belg Eddy Merckx, oftewel de Kannibaal. Hij heeft er maar liefst 96, en da's eigenlijk jammer, want bij de 100ste gele trui, zou hij ook de bijbehorende gele inloopkast cadeau krijgen.


Clipphanger

Na elke etappe in de Ronde van Frankrijk krijgt de snelste wielrenner de gele trui omgehangen. Hip is anders, maar de gele trui is dan ook niet ontstaan uit modieuze overwegingen. 

Waarom is de gele trui geel?

Nederlandse topsporters gaan voor goud. Dit is echt een prachtige manier van sprinten! Welk geheim wapen heeft de wetenschap hen meegegeven? 
Theo Bos, pas 20 jaar, de Fransman is titelverdediger en inmiddels 31. Veel ervaring, grossierder in wereldtitels. Beelden van de eerste omloop. Het gaat in totaal om twee gewonnen runs. 
Hoe werkt het nou precies, wat is nou jouw tactiek? Nou, hier heb ik op kop geloot, dus je moet dan voor de wedstrijd loten of je op kop loopt of op tweede positie moet starten. En nu moet ik zorgen, dat je je tegenstander dichtbij je houdt, dus niet dat hij van een gat af kan komen en zich lanceert naar jouw wiel toe, en dan me voorbij rijdt. Je moet eigenlijk zorgen, dat je constant je tegenstander in de weg rijdt zodat hij niet de ideale rit kan rijden. En zorg, dat je niet te vroeg op topsnelheid, maar ook niet te laat op topsnelheid bent. Je moet het juiste moment aangaan en versnellen naar je piek toe. 
Eén run nog! Het kan 1-1 worden. Dan moet er een beslissende derde run, de zogenaamde Belle, aan te pas komen. Maar Bos is zelfverzekerd. Garné de Fransman voelt zich opgejaagd door onze jonge landgenoot. En Bos dolt met de Fransman alsof hij dit al jaren gedaan heeft! Dat vind ik heel lekker; in tweede positie starten, omdat je niet constant achterom hoeft te kijken. Want nu laat je al een heel erg gat vallen? Ja, maar dit kun je altijd overbruggen. 
Kijk, het is nu nog twee en een halve ronde te gaan, hij gaat nooit nu al demarreren bijvoorbeeld, want dat gaat hij nooit redden. En je probeert altijd een gat van ongeveer vijf meter te houden, je moet er een soort elastiek tussen zien. Als een katapult ga je er dan overheen uiteindelijk? Ja. En kijk, je moet als het ware denken, dat er een elastiek tussen zit, als het gat te groot is, knapt het elastiek, dan ga je er nooit meer naartoe komen, maar als het gat te dichtbij is, heb je nooit veel rek om je te lanceren zeg maar. Dus er is altijd een optimale afstand. En dat houd ik nu een beetje aan. 
Ja. En wat gebeurt er nu? Want nu hij gaat nu harder en nu ik zit ik iets te ver. En nu gaat hij gewoon vol aan eigenlijk in één ronde. En nu rijd ik maximaal ernaartoe. En zie je, ook hij probeert mij nog op te vangen. Maar in die laatste bocht? In die laatste bocht kom ik er al… En hier weet ik al, dat ik gewonnen heb. Dat voel je al, dat gat, dat verschil was al zó groot, je voelt gewoon, dat je zo sneller gaat. Bos wordt wereldkampioen Sprint in Melbourne!

Tactisch wielrennen

Welke tactiek gebruikt wereldkampioen baanwielrenner Theo Bos bij de sprint? Bos geeft commentaar aan de hand van beelden. 

Bij de sprint

Nederlandse topsporters gaan voor Goud. Dit is echt een prachtige manier van sprinten! Welk geheim wapen heeft de wetenschap hen meegegeven? Het zou een sensatie zijn en het is waar: Theo Bosch gaat voor een unieke trilogie! 
Speciaal voor Theo is de beste baanfiets ter wereld ontwikkeld. Hij is superlicht, aerodynamisch en heel erg stijf. En dit alles kost toch zo’n half miljoen! Waarom is dat eigenlijk een half miljoen? Ja, een goede vraag. Je zou verwachten bij een fiets hè zonder remmen en zonder versnelling, dat kan niet al te duur zijn, wat ‘m zo duur maakt is het onderzoek wat we eraan hebben gedaan en niet alleen, maar ook samen met partners: TNO, DSM, het Luchtvaart- en Ruimtelaboratorium en Theo Bosch zelf, er is heel veel tijd in gaan zitten om te bepalen, ja, hoe je die fiets sneller kan maken dan zijn voorganger. En dat is heel moeilijk. 
De meest optimale fiets is natuurlijk, dat ie heel stijf is. Eigenlijk dus onbeweeglijk, wat niet haalbaar is. En 6,8 kilo, want 6,8 kilo is het minimale gewicht wat een fiets moet zijn. Theo Bosch kiest ervoor om heel stijf, niet alleen hier, maar ook bij de.., hè, met een mooi woord bij de “bracket”, bij het tandwiel, hier komen heel veel krachten vrij, vandaar dat je ook ziet, dat dit bijna overgedimensioneerd is, een heel stijf geheel dat zorgdraagt, dat krachten op het pedaal via de crank, via het tandwiel, via de ketting uiteindelijk direct op het wiel terechtkomen en direct op de baan. 
En het materiaal wat we hier gebruiken, dus de vezels, hè, het carbon wat je hier mooi, heel mooi kunt zien in dit ruitjespatroon, dat is niet zomaar een carbon, je ziet hier de buitenste laag, maar wat daarbinnen zit is nog veel specialer en dat is een heel hoogwaardige vezel. En als het vergelijkt zeg maar met de oude baanfiets, die was ook van carbon, maar ondertussen is daar heel veel ontwikkeld, en deze vezels zijn nog vele malen sterker. En dat maakt die fiets erg bijzonder. 
Hè, de aerodynamica van het frame en de berijder, die waren heel erg..., zijn heel erg belangrijk, dus die zijn uitgebreid getest in het Luchtvaart- en Ruimtelaboratorium. Het pedaal rechtsboven. Houding ingenomen. Start meting! En zijn er toen spectaculaire uitslagen uitgekomen? Nou, spectaculair niet, maar wel als je het vergelijkt met het vorige frame en dus fiets, zijn we tussen de 7 en de 10%, dus zeg maar zo rond een 8,5%, zijn we aerodynamischer dan de voorganger. 
En wat je ziet is, dat de houding extreem belangrijk is en daar zit wel een geheim in ook van dit frame, hè, waarin Theo Bosch uiteindelijk in staat is om met zijn bepaalde houding in die Sprint op topsnelheid beter te presteren. En dan hebben we een heel duur frame, maar dan zijn we er nog niet hè Jack? Nee, dat klopt. Buiten het frame om zijn er natuurlijk nog wel meer componenten zoals het crackstel, de wielen, het stuur, de stuurpen, de voorvork. Wij hebben speciaal voor Theo zijn we dus al aardig bezig met de ontwikkeling, we hebben dus voor Theo een speciaal stuur en stuurbochten hebben we dus gemaakt, dit is dus volledig van kunststof, het is uiteraard het eerste prototype, die is net binnen. Er komt geen stuur(…) omheen, want daar zit een antisliplaag komt erop te zitten. En waardoor het dus in principe, ja, één compleet en compacter geheel gaat worden. 
Ja, en dit stuur loopt ook iets in een klein, in een puntje zeg maar, dus van wat dikker naar wat dunner, en dat is hetzelfde als een honkbalknuppel eigenlijk, dan heb je toch iets meer…, ja, je kunt toch iets beter zo’n stuur vastpakken, waardoor je gewoon meer grip hebt op je stuur. 
Ik kan me voorstellen, dat je het prettig vindt om breed te zitten of smal te zitten, heb jij een ideale houding voor jezelf? Ja, hiervoor reed ik met een iets smaller stuur en, ja, ik ben sinds twee jaar rijd ik met een wat breder stuur en dat vind ik toch wel wat prettiger, omdat je toch iets stabieler bent zeg maar, dus hoe smaller je gaat zitten, hoe meer in je bovenlichaam hoe meer je los gaat zitten. Als je iets breder zit, dan zit je wat stabieler eigenlijk en het zit ook wat comfortabeler. 
Ja, ieder klein dingetje wat je kan verbeteren, dat moet je gewoon doen. Dit zijn de laatste puntjes op de i? Dat zijn in principe de laatste puntjes qua materiaal op de i, zeker. Hij laat het gat vallen en de rest komt niet meer terug! Theo Bosch gaat voor een unieke trilogie! In 2004 was hij Wereldkampioen op de Sprint, in 2005 was hij Wereldkampioen op de Kilometer en nu is Theo.

De ideale wielrenfiets

Samen met TNO, DSM en het Luchtvaart en Ruimtelaboratorium werd speciaal voor Theo Bos een supersnelle fiets ontwikkeld. Het frame is gemaakt van de nieuwste vezels, is daarom stijver, super licht, aerodynamisch en heeft een half miljoen euro aan onderzoek gekost.

Licht en aerodynamisch!

Nederlandse topsporters gaan voor goud. Dit is echt een prachtige manier van sprinten! Welk geheim wapen heeft de wetenschap hen meegegeven? 
Het zou een sensatie zijn en het is waar. Theo Bos gaat voor een unieke trilogie! Om een kans te maken op een Gouden Medaille moeten je lichaam en je materiaal in topconditie zijn. Voor Beijing heeft Theo een nieuw pak. Hij hoopt hiermee een aantal honderdsten van secondes sneller te zijn. Het is compact, aerodynamisch en gemaakt van een speciale stof. 
En hier in België wordt zijn wielerpak gemaakt. Ik ben heel erg benieuwd hoe die ontwikkeling is gegaan van een aantal jaar geleden tot nu. Nou, en dit pak hebben we vorig jaar ontwikkeld. Hier is Theo ook wereldkampioen in geworden. We noemen het een eendelig aeropak. Alleen de mouwen zijn er apart aan gezet. Dus het is eigenlijk één stuk stof… Ja, en voor de rest heeft het echt helemaal geen naden, alleen bij de mouwen? Nee. Het wordt alleen op de rits aan elkaar gestikt en de mouwen worden er apart aan gezet. 
Maar als Theo toch hiermee wereldkampioen wordt, waarom wil je dan veranderen? Kijk, dat is natuurlijk bijna een jaar geleden en ja, een sporter wil altijd verbeteren. En wij als producent denken daar graag in mee. In de schaatssport hebben ze natuurlijk de gecoate pakken en daar hebben ze heel goede testen mee behaald. En we zijn eigenlijk voordat Theo met dit pak wereldkampioen is geworden zijn we al aan het testen gegaan naar nieuwe mogelijkheden binnen de wielersport. En de testen hebben dus aangetoond, dat we ook met de gecoate stoffen… Zodat het nog weer sneller gaat? Ja, zoals ze het in de schaatssport gebruiken, dat we daar nog een winst van 6,5% kunnen boeken! 
Ja, dit lijkt echt op dat schaatspakkenspul? Ja. Dit is heel herkenbaar. Dat is uiteindelijk dus getest en nou komt dus de tussenversie. Hier zie je al een elastisch aandoend effect onder de armen, een gecoat stuk op de borst. We hebben hier dat reliëf op de armen aangebracht. Dit is om de wind echt te breken hè? Ja, dat is echt in de windtunnel getest om daar een maximaal effect uit te krijgen. En toen was U nog niet tevreden? Nee. Dus dan kom je inderdaad bij het laatste pak dat we eigenlijk nu gemaakt hebben en daar zie je dus het borststuk en de broek aan elkaar, dus dat je ook in een soort houding wordt gedwongen. En dat allemaal voor die honderdsten van seconden.

Het ideale wielrenpak

Voor wereldkampioen baanwielrenner Theo Bos wordt een nieuw wielrenpak ontwikkeld. Waar moet een goed pak aan voldoen?

Aerodynamisch en elastisch

Een fiets is een mooi stukje techniek. Het frame is van aluminium of een speciaal soort staal; chroom-molybdeenstaal. Als je een frame maakt, begin je met deze holle buizen. Die worden eerst in stukken gesneden. Daarna worden ze gebogen. Dat wordt gedaan met veel kracht. 
Nu worden de buizen op maat gesneden. Zo passen ze in elkaar. Onder het snijden worden ze met olie gekoeld. Als je een buis afsnijdt moet je er rekening mee houden dat sommige buizen niet recht op andere buizen komen. Voor het lassen worden de buizen in deze steun gezet. Binnen in de buis gaat een stukje zilver-brons. Dat maakt de las sterker en mooier.
Het frame wordt gelast bij een temperatuur van 800 graden. Dat duurt twee minuten. Daarna moet het frame even afkoelen. Zo worden alle buizen van het frame gelast. Tijdens het lassen kan het frame vervormd zijn. Daarom wordt het gecontroleerd en rechtgezet. Hier zie je hoe dat gebeurt.
Nu wordt het frame geverfd met een verfspuit. De verf moet daarna een kwartier drogen in een gasoven bij 218 graden. Nadat het frame is afgekoeld, beginnen ze met het in elkaar zetten van de fiets. De merknaam wordt erop geplakt. Op een andere afdeling zet iemand de remmen en versnellingen op de sturen. Nu gaan we naar de velgen. Daar moeten 36 roestvrijstalen spaken in. Dat gebeurt met de hand. Deze mensen zijn daar zo handig in, dat ze 65 wielen per uur kunnen doen. Met dit apparaat worden de spaken in de velg vastgezet. De spaken moet gespannen worden om het wiel sterk en recht te maken. Dat gebeurt in deze machine. Bij te veel of te weinig spanning trekt de velg krom. 
Nu worden de velgen netjes uitgelijnd. Ook de stand van de spaken wordt zo nodig aangepast.Dan komen de binnen- en buitenbanden. Ondersteboven gaat de fiets nu van de ene naar de andere afdeling, waar er nieuwe onderdelen op worden gezet. Die onderdelen komen uit een andere fabriek. Het stuur, de pedalen, de voorvork, de remmen en de ketting worden er allemaal met de hand opgezet. Hier wordt de achterrem vastgeschroefd. Ten slotte wordt de hele fiets nog eens gecontroleerd. 

De fiets

Wist je dat de eerste fiets geen stuur had en ook geen pedalen? Tegenwoordig zitten de fietsen supersonisch in elkaar. We nemen een kijkje in een fietsfabriek en zien hoe ze gemaakt worden.

Een mooi stukje techniek

Als je niet goed voorbereid op de fiets stapt om een tijd lang lekker te gaan ‘stoempen’, dan kan het opeens gebeuren: je lijf raakt van de leg, alle macht vloeit uit je benen weg, je komt niet meer naar de top, dat is de hongerklop. Een vergelijkbaar verschijnsel zie je bij hardlopers. Die krijgen gezelschap van ‘de man met de hamer’. Maar ook die geeft je klop.
Je hebt twee soorten spiervezels: witte en rode. De witte vezels draaien alleen op koolhydraten, suikers dus, en de rode kunnen naast koolhydraten ook vet verbranden. Tijdens een intensieve fietstocht doet je lichaam eerst een beroep op de koolhydraten die in je spieren zijn opgeslagen. Maar na zo’n anderhalf uur zwoegen zijn die wel op. De witte spiervezels gaan lekker achteroverleunen, en laten het trappen over aan team Rood. Die vezels gaan als een gek vet verbranden, maar dat heeft weinig effect meer. Stop! Hamertijd.
Om de bezemwagen te vermijden wordt aangeraden om de dagen voor de race al flink aan de koolhydraten te gaan. Zo verschijn je met een aardig voorraadje aan de start. En tijdens de race moet je steeds goed blijven eten en drinken. Dus stop je maar lekker vol, op naar de top van de col!

Als je aan het sporten bent, verbrand je eerst koolhydraten en suiker. Als die op zijn, gaat je lichaam over op het verbranden van vet. Maar eigenlijk heeft je lichaam dan geen energie meer: hongerklop. 

Wat is hongerklop?

Burgerschap, mediawijsheid, welvaart en samenleving

Handige video's over wielrennen en Tour de France!

Tour de France

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.