Groep 6/7/8

Wat hebben stikstof en veeteelt met elkaar te maken? Deze video's geven je uitleg. 

Wat is stikstof? Stikstof is een gas wat je niet kunt zien of ruiken. Het zit overal om ons heen. Zelfs 80% van de lucht bestaat uit stikstof. En daar is niets mis mee. Mensen en dieren hebben het nodig. We ademen het, samen met zuurstof, gewoon in en uit. 
Waarom is er dan een probleem? Stikstof kan zich binden aan andere stoffen in de lucht en dat zorgt wel voor slechte gassen. Zo ontstaan er door uitlaatgassen van auto's, bouwmachines en fabrieken zogenaamde stikstofoxiden. En de mest van boerderijdieren als kippen, varkens en koeien zorgt voor de stof ammoniak. Van die twee stoffen is er steeds meer en dat is niet goed voor mensen en dieren. En vooral niet voor de natuur. 
Wat zijn de oplossingen? Nou, de regering heeft er een paar bedacht, bijvoorbeeld: minder oude, vervuilende auto's op de weg. Ook willen ze dat auto's minder hard rijden op de snelweg. En ze willen dat boeren hun vee ander voer geven, zodat de dieren minder stikstof gaan uitstoten. Al die maatregelen moeten ervoor zorgen dat het weer goed komt met de natuurgebieden in Nederland.

Wat is stikstof?

Stikstof is een gas wat je niet kunt zien of ruiken. 80% van de lucht bestaat uit stikstof. Het wordt pas een probleem als het zich bindt aan andere stoffen en bijvoorbeeld ammoniak vormt.

Probleemloos gas totdat het zich bindt aan andere stoffen

Groep 3/4/5

Uitstoot van methaan

Fabrieksrook en uitlaatgassen zijn slecht voor de aarde, maar koeien kunnen er ook wat van. In hun scheetjes zit methaan, wat ook erg schadelijk kan zijn.

Slechte stoffen in de scheetjes van de koe

Die hele boom zit vol joh Sos. Ik zie het man. Niet normaal. Zoeken jullie iets? Ja, we zijn eigenlijk op zoek naar gevaarlijke stikstoffen. Gevaarlijke stikstof. Dan ben je wel op het goede spoor. Waar zijn ze dan? Die zitten in de lucht, dus dat zie je niet zomaar. Ze worden bijvoorbeeld daar gemaakt. Zie je daar die auto's? Ja. Nou, onder die motorkap, daar worden de stikstofoxiden gevormd. Stikstofoxide is een voorbeeld van een schadelijke stikstof. Daar komt ook een vliegtuig aan, die maakt ook stikstofoxide. Het kan niet zo zijn dat alleen maar door die auto's en vliegtuigen dat in Nederland het grootste stikstofprobleem van heel Europa is. Er is nog een grote bron van schadelijke stikstof. Die zie je daar. Koeien? Ja! Ja dag, hou op. Nee, jij zit in een complot met Sos. Echt niet! Waarom zijn koeien nou het grootste probleem? Die koeien die piesen en die poepen en er ontstaat ammoniak in dat mengsel. En daar zit stikstof in. Schadelijke stikstof. Slecht voor de wereld Sjonnie. 
Op plekken waar veel boerderijen zijn of veel koeien lopen. En als je een zandige ondergrond in de buurt hebt, zie je dat vooral natuurgebieden sterk verzuren. En dan ga ik jullie even laten zien. Zo ziet de bodem er hier uit. Onderin zie je zo'n zwarte laag ontstaan Dat betekent dat je bodem aan verzuren is. Dat kunnen we ook meten. Precies 100 milliliter bodem. Dat doe je in een bakje en dat doen we dan 100 milliliter water bij. Het lijkt wel of je aan het koken bent. Kun je het even klutsen? Zeker. Is het dan hoe lager hoe zuurder? Ja, hoe lager hoe zuurder. 2,9. Maar wat zegt het dan precies? Dat is echt ontzettend zuur. Zo ongeveer zo zuur als dit. Proef dat maar eens. Ieuw! Is het echt zo erg? Dit is gewoon azijn! Ja, het is hier net zo zuur als azijn. Dus daar moeten al die bomen van leven. Maar hoe kan het nou dat sommige planten, zoals die korstmos aan die boom, dat die zo goed gaat op die schadelijke stoffen? Er zijn maar weinig soorten die die echt heel goed doen, maar die zijn er wel. Die vinden dat chill? Die vinden de hartstikke chill. En dat zijn die korstmossen. Dat zijn bepaalde grassen. Dat zijn bijvoorbeeld de bosbes, die heeft er ook helemaal geen last van. Die groeien ineens ook hartstikke veel, die boom zit helemaal onder. En uiteindelijk groeien die eigenlijk over alle andere planten heen, zodat daar veel minder ruimte voor is. Het is dus goed voor sommige soorten, maar voor andere soorten helemaal niet goed wan die verdwijnen. Ja en voor de meeste soorten is het slecht. Vroeger bijvoorbeeld, toen ik hier net kwam, toen had je de wielewaal en stonden hier nog orchideeën. Maar als die er niet meer zijn is dat zo erg? Als je geen bloemen meer hebt, dan kun je ook geen insecten meer die daarvan leven. En als je insecten niet meer hebt, krijg je minder rupsjes waar de vogels van kunnen leven. Alles hangt met elkaar samen. En als er dingen veranderen, dan raakt de hele natuur uit balans. De natuur is eigenlijk heel erg sterk uit balans. Dat komt dus allemaal door die auto van jou. Nee, door jouw koe. Ja, maar ook door jouw auto. Ja maar vooral door jouw koe.

Waar komt schadelijke stikstof vandaan?

Nederland heeft een stikstofprobleem. Maar waar komt al die stikstof dan vandaan? En waarom is het zo slecht voor de natuur? Sosha en Jonata hebben afgesproken met een onderzoeker die laat zien wat te veel stikstof met de bodem, de dieren en de planten doet.

Koeien, auto’s en vliegtuigen

Dus jij gaat Nederland van het stikstofprobleem af helpen? We gaan zeker een poging doen. Maar hoe gaan jullie dat dan doen Henk? Dat laat ik jullie zien. Dit is poep. De koe eet natuurlijk lekker gras en mais, dus dit ruikt gewoon naar compost. Ruik maar eens. Oh nee, nee, dat is prima. Dus dit is echt een waardevolle grondstof. Maar wat gebeurt er als er urine bij komt? Dan ontstaat het probleem. Wanneer we hier de urine bij de poep doen. Moet je eens ruiken. Oh ja, dat is een stuk sterker. Dit is niet goed. Dit is absoluut niet goed. Dit is een chemisch proces waardoor die ammoniak, stikstof, ontstaat en dus wegwaait. En die komt in onze mooie natuur neer en dat willen we niet. En dat gebeurt dus alleen zodra die poep en plas bij elkaar komt. Exact. En daar hebben wij een oplossing voor bedacht en dat wil ik jullie even laten zien. 
Wat is dit nou? Dit is de uitvinding, het nieuwe koeientoilet. Dit is een koeienpotje! Hier laten we de koeien plassen zodat die urine niet in contact komt met de mest. Dan hebben we in de bron het probleem opgelost.
Hoe laat je een koe daarop plassen? Dat is interessant. Boven het uier, bij de koe zit een soort zenuwreflex zijn we achter gekomen. En als we die aanraken, dan gaat de koe spontaan plassen. En als wij zorgen dat dan het toiletje achter de koe zit dan plast ie in het toilet. Dit is dus gewoon de oplossing. Poepen en plassen apart. Komt er ook geen ammoniak vrij, geen stikstof in de lucht. Geen crisis!

Hoe dragen koeien bij aan het stikstofprobleem?

Als de poep en plas van een koe bij elkaar komen, ontstaat er stikstof die schadelijk is voor de natuur. De oplossing: een speciaal koeientoilet om de urine mee op te vangen zodat die niet met de poep mengt! 

Mest, urine en ammoniak

Stikstof is cool. Dokters vriezen er wratjes mee weg, je kan er toffe explosies mee maken en we ademen het elke dag zonder problemen in. Toch is er ook in Nederland een stikstofprobleem. Sosha en Jonata zoeken het uit. Waar zien we de gevolgen en hoe kan een koeientoilet een van de oplossingen zijn?

De Buitendienst

Stikstof is cool. Dokters vriezen er wratjes mee weg, je kan er toffe explosies mee maken en we ademen het elke dag zonder problemen in. Toch is er ook in Nederland een stikstofprobleem.

Waarom is stikstof een probleem?

Milieu en klimaat

Stikstof en veeteelt

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

ijsjes 

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.