Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Handige uitlegvideo's van docent Nederlands Arnoud Kuijpers!

Weet jij wanneer je opzoek aan elkaar schrijft en wanneer er een spatie tussen moet? Bekijk de Clipphanger en beantwoord de vragen in de quiz!

Quiz over het verschil tussen op zoek en opzoek

Op zoek of opzoek?

Weet jij wanneer je een tussen-n schrijft en wanneer juist niet? Start de quiz, bekijk de Clipphanger en kies bij elke vraag het juiste antwoord!

Quiz over samenstellingen in het Nederlands

Wat weet jij over de tussen-n?

Wanneer schrijf je wel of geen spatie? Bekijk de Clipphanger en kies steeds het juiste antwoord!

Quiz over het herkennen van spatiefouten

Wat weet jij over spatiefouten?

Weet jij wanneer een werkwoord eindigt op d, t of dt? Bekijk de Clipphanger en kies bij elke zin het juiste antwoord in de quiz!

Quiz over of een werkwoord eindigt op d, t of dt

D, t of dt?

Afspeellijst lesvideo's Nederlands

Werkwoorden geven aan welke handeling of toestand in de zin centraal staat. Daarnaast geeft het werkwoord aan in welke tijd de zin staat. Bijvoorbeeld: Ik speel met mijn vrienden een spel. Daarbij is ‘speel’ het werkwoord (namelijk een handeling) dat tevens aangeeft dat de zin in de tegenwoordige tijd staat, in de verleden tijd had er namelijk ‘speelde’ gestaan. 

Oke, dat is duidelijk. Maar lastig wordt het je het onderscheid tussen  een zelfstandig werkwoord, hulpwerkwoord of koppelwerkwoord moet aangeven. Wat houdt dat nu precies in? Dat leg ik uit aan de hand van dit schema. 

Zoals je ziet is de eerste stap het herkennen van het werkwoord. Bepaal vervolgens of je te maken hebt met een hoofd- of hulpwerkwoord. 

Een hoofdwerkwoord is onmisbaar in een zin, dit is het belangrijkste werkwoord in de zin. Als je dat weghaalt houd je een ongrammaticale zin over. Bijvoorbeeld: We hebben de hele dag gesport. De twee werkwoorden in de zin zijn ‘hebben’ en ‘gesport’, maar welke is nu het belangrijkste? Gesport inderdaad, dat werkwoord kan je NIET weghalen, anders zou er staan: we hebben de hele dag…. Ja… wat gedaan? Gesport is hier dus belangrijkste werkwoord en tevens het hoofdwerkwoord, waarbij het werkwoord ‘hebben’ helpt om de zin op te bouwen. Hebben is de dus het hulpwerkwoord. 

Hulpwerkwoorden kunnen alleen voorkomen in combinatie met een hoofdwerkwoord. Wat zijn in onderstaande zinnen de hulpwerkwoorden? 

“Ik heb vorige week mijn verjaardag gevierd” & “Zij wil later clown worden?” 
Het belangrijkste werkwoord in de eerste zin is ‘gevierd’ en dit is dus het hoofdwerkwoord, daardoor is ‘heb’ het hulpwerkwoord. In de tweede zin is ‘worden’ het hoofdwerkwoord en ‘wil’ het hulpwerkwoord. 

Terug naar het schema, zoals je ziet bestaat het hoofdwerkwoord uit een zelfstandig werkwoord of koppelwerkwoord. Als het hoofdwerkwoord een zelfstandig werkwoord is, heb je altijd te maken met een werkwoordelijk gezegde (alle werkwoorden in de zin). Bijvoorbeeld: Ik ga naar de sportschool. Ga is hier het zelfstandig werkwoord en tevens het werkwoordelijk gezegde. Ander voorbeeld: Ik zou dat anders gedaan hebben. ‘Zou’, ‘gedaan’ en ‘hebben’ zijn hier de werkwoorden, samen vormen ze het werkwoordelijk gezegde. Het belangrijkste werkwoord is ‘gedaan’, dat is een zelfstandig werkwoord. ‘Zou’ en ‘hebben’ zijn hulpwerkwoorden. 
 
Tot slot de koppelwerkwoorden. Een koppelwerkwoord is een werkwoord dat voorkomt in zinnen met een naamwoordelijk gezegde. Dit gezegde bestaat uit 1 of meer werkwoorden en een naamwoord. Het naamwoordelijk gezegde geeft altijd aan dat iets of iemand iets is. De koppelwerkwoorden zijn ZWaBBeLS + HDV:  zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen.  Het koppelwerkwoord ‘koppelt’ een bepaalde eigenschap, functie of toestand aan het onderwerp. 

Bijvoorbeeld: 
‘Zij is directeur geweest’. Deze zin heeft twee werkwoorden: ‘is’ en ‘geweest’. Het belangrijkste werkwoord is ‘geweest’, dat is een koppelwerkwoord van ‘zijn’. Het werkwoord ‘is’ is in deze zin dus een hulpwerkwoord en het naamwoordelijk gezegde: is directeur geweest. 

‘Mijn vriendin zou psycholoog willen worden’. Drie werkwoorden (namelijk zou, willen en worden), het belangrijkste werkwoord is worden. Dat is een koppelwerkwoord. De werkwoorden zou en willen zijn in deze zin dus hulpwerkwoorden en het naamwoordelijk gezegde ‘zou psycholoog willen worden’. 

Houd bij het herkennen van de verschillende werkwoorden dus altijd dit schema in je hoofd, dan kan het niet fout gaan. De truc is dus: kijk naar het belangrijkste werkwoord in de zin en bepaal vervolgens of dat een zelfstandig- of koppelwerkwoord is. Alle andere werkwoorden zijn dan hulpwerkwoorden. 

Het schema kan je onderaan deze video downloaden. 
(Daarbij is ‘downloaden’ het zelfstandig werkwoord en ‘kan’ het hulpwerkwoord).

Soorten werkwoorden

Er zijn verschillende soorten werkwoorden met verschillende functies. In deze lesvideo legt Arnoud Kuijpers uit hoe je hoofdwerkwoorden, hulpwerkwoorden en koppelwerkwoorden kunt herkennen en gebruiken.

Hoofdwerkwoorden, hulpwerkwoorden en koppelwerkwoorden

Wat heeft een taal eigenlijk aan een grammatica? Het gaat bij taal toch vooral om de woorden? Waarom moet daar ook nog eens een grammatica bij?
Stel je voor dat er een taal bestond met alleen maar losse woorden voor mensen (Jaap, Kim, boer, vrouw), dieren of dingen (banaan, paard, tijger), eigenschappen (lekker, geel, lief) en acties (eten, rennen, aaien, zoeken). En stel, je zou telkens maar één woord tegelijk mogen gebruiken. Dat zou best lastig zijn!
Je zou misschien met het woord banaan kunnen aangeven dat je graag een banaan wilt hebben, of dat je zin hebt in een banaan. En misschien kun je ook nog wel uitdrukken dat je bananen vies vindt, dan moet je bij het gebruiken van het woord banaan een vies gezicht trekken. Maar dan heb je eigenlijk al een soort van grammatica. Want door tegelijk banaan te zeggen én een vies gezicht te trekken, combineer je twee betekenissen tot een soort zin.
In die taal met losse woorden zul je al gauw de neiging hebben om twee woorden bij elkaar te zetten: banaan lekker, paard rennen, tijger aaien. Dit is de basisgrammatica van alle talen: door de woorden in die volgorde naast elkaar te zetten, voeg je als het ware een extra betekenis toe: een banaan is lekker, het paard doet rennen, en tijger en aaien leveren samen de beschrijving op van iets wat je doet: in kindertaal zou je zeggen tijgertje-aaien
De volgorde van woorden is daarbij meestal belangrijk: boer zoekt vrouw betekent iets heel anders dan vrouw zoekt boer, en toch zijn het precies dezelfde woorden. Het is de grammatica van de taal die voor die betekenis zorgt.
Als je woorden met elkaar kunt combineren heb je al een heel behoorlijke taal, maar echte talen hebben daarnaast nog veel meer grammatica nodig. Als je wilt zeggen dat een banaan niet lekker is, dan kun je natuurlijk een nieuw woord gebruiken (banaan vies), maar het woordje niet is dan best handig om als derde woordje toe te voegen. En als er drie bananen voor je liggen zul je ook de behoefte hebben om er een aan te wijzen: die banaan is lekker. Echte talen hebben daar allemaal aparte woorden voor, zoals de verwijswoorden of voornaamwoorden (zoals die, deze, hij, wij).
En dan heb ik het nog niet eens over de grammatica die het mogelijk maakt om te zeggen dat een banaan lekker is geweest,  of over drie dagen lekker zal zijn. Of de manieren om te zeggen dat Jaap zei dat Kim die banaan lekker vindt (maar jij niet).
Taal kan dus eigenlijk niet zonder grammatica. Wat je met losse woorden kunt doen is maar heel beperkt. Zodra je een gesprek wilt voeren heb je ineens heel veel grammaticale elementen nodig, uitgedrukt in woordvolgorde, kleine klankverschillen of extra woordjes. Pas door een slimme combinatie van al die elementen ontstaat een echte taal.
Daarom heeft een taal een grammatica nodig.

Waarom heeft een taal een grammatica nodig?

Grammatica, dat is toch alleen maar ingewikkeld? In deze lesvideo legt Arnoud Kuijpers uit dat grammatica een taal juist makkelijker maakt. Sterker nog, een taal kan niet zonder grammatica.

Grammatica maakt een taal logisch

Gebeurt of gebeurd

In het Nederlands zijn sommige werkwoorden lastig te vervoegen. Je schrijft dan misschien ‘gebeurd’ terwijl het ‘gebeurt’ moet zijn. In deze lesvideo laat Arnoud Kuijpers je een handig trucje zien waarmee je kunt bepalen of een werkwoord een d of t moet krijgen.

Wanneer schrijf je een d en wanneer een t?

Het nut van lezen

Lezen is niet alleen leuk, maar ook nuttig. Toch lezen veel jongeren niet voor hun plezier. Hoe krijg je weer plezier in lezen? Arnoud Kuijpers vertelt je in deze lesvideo wat de voordelen zijn van het lezen van een boek.

Goed voor je verbeelding, je kennis en nog veel meer

Wanneer schrijf je iets aan elkaar?

In het Nederlands schrijven we het liefst zoveel mogelijk aan elkaar. We schrijven dus koffiezetapparaat in plaats van koffie zet apparaat. Maar welke regels zijn er precies voor het aan elkaar of los schrijven van woorden? In deze lesvideo van Arnoud Kuijpers komen ze allemaal voorbij.

Samenstellingen schrijf je altijd aan elkaar

In dit filmpje worden alle formuleerfouten heel kort besproken. 
Allereerst de dubbelop: 
Bij een onjuiste herhaling wordt een vast voorzetsel twee keer ten onrechte gebruikt. Bijvoorbeeld: Op de Partij van de Dieren zou ik graag Op stemmen. Twee keer ‘op’ is hier niet nodig. 
Een voorbeeld van een pleonasme is witte sneeuw, groen gras of van tevoren reserveren. Een deel van de betekenis van een woord of woordgroep wordt nog eens door een ander woord uitgedrukt. 
Een tautologie is een synoniem: er wordt twee keer hetzelfde gezegd met verschillende woorden. Bijvoorbeeld: Tevens had zij ook met haar kennis een groot aanzien. Tevens en Ook zijn synoniemen. 
Bij een contaminatie hussel of vermeng je twee woorden of uitdrukkingen. Bijvoorbeeld: Uitprinten (uitdraaien of printen), overnieuw (opnieuw of over) en nachecken (nakijken of checken).
Bij een dubbele ontkenning worden in zinnen met een werkwoord dat al een ontkennend karakter heeft, ten onrechte een twee ontkenning toegevoegd. Bijvoorbeeld: je moet dat laten niet te doen. 

Dan de fouten met verwijswoorden. 
Je moet juist verwijzen, dat betekent dat je met hij, hem of zijn verwijst naar mannelijke woorden, zij, ze of haar naar vrouwelijke woorden (let op: bij niet personen met ze). En bij het-woord (onzijdig) verwijs je met het, zijn of z'n. 
Hun gebruik je als bezittelijk voornaamwoord of als het een meewerkend voorwerp is. Hen gebruik je na een voorzetsel of als een lijdend voorwerp. 
Je verwijst met het woordje dat als je verwijst naar een het-woord. Je gebruikt het verwijswoorden wat alleen als het verwijst naar een overtreffende trap, onbepaald voornaamwoord of een hele zin. 
Gebruik als je terugverwijst naar personen een voorzetsel + wie en bij zaken of dingen met waar+ voorzetsel. Bijvoorbeeld: Dat meisje op wie ik verliefd ben (en NIET waarop ik verliefd ben). 
Pas op met onduidelijk verwijzen, je verwijst dan terug naar iets wat helemaal niet in de tekst staat. Bijvoorbeeld: Chantal zei tegen Emy dat haar haar niet goed zat (wiens haar??) 

Incongruentie is niets anders dan dat bij een enkelvoudig onderwerp een meervoudige persoonsvorm staat, of andersom. Bijvoorbeeld: het aantal leerlingen is  (en geen zijn) te laat. De media hebben (en geen heeft) dat geschreven. 

Bij een dat/als-constructie staan de woorden (om)dat/ als of (om)dat/ wanneer naast elkaar. Je verbetert het door eerst de dat-zin en daarna de als-zin te schrijven. Bijvoorbeeld: ik vind het vervelend dat als hij te laat komt, geen excuses aanbiedt. Verbeter: Ik vind het vervelend dat hij geen excuses aanbiedt, als hij te laat komt. 

Bij een foutieve samentrekking worden een paar woorden in de zin weggelaten omdat ze anders herhaald zouden worden. Je mag deze woorden weglaten als – de betekenis/ vorm of grammaticale functie hetzelfde is. Bijvoorbeeld: Mijn jeugd in DB was super en zal ik niet snel vergeten. ‘Mijn jeugd in DB’ wordt hier in de tweede zin weggelaten, maar in de eerste zin is het een onderwerp en in de tweede zin een lijdend voorwerp. En dus mag je het niet samentrekken! 

Een beknopte bijzin is een zin zonder onderwerp en persoonsvorm, bijvoorbeeld: na gegeten te hebben. Bij een foutieve beknopte bijzin is het denkbeeldige onderwerp in deze beknopte zin niet hetzelfde als het onderwerp in de hoofdzin. Bijvoorbeeld: Na gegeten te hebben, ging het tennisspelletje veel beter. Wie heeft gegeten? In de hoofdzin is ‘het tennisspelletje’ onderwerp, en dat correspondeert dus niet met het denkbeeldige onderwerp in de beknopte bijzin. 

Zinnen onjuist begrenzen. 
Losstaand zinsgedeelte: een bijzin wordt te onrechte losgezet van de samengestelde zin. Zorg ervoor dat je en zin dat begint met bijv. Hoewel, Toch, Daardoor aan de hoofdzin plakt. 
Zinnen aan elkaar plakken: je kunt twee hoofdzinnen aan elkaar plakken met en, of, want of dus. Als je deze woorden niet gebruikt moet er gewoon een punt tussen beide zinnen, en geen komma. 

- Onjuiste inversie ontstaat als je in het tweede deel van een samenstelling het onderwerp en persoonsvorm niet in de juiste volgorde zet. Bijvoorbeeld: Vanmorgen heb ik gevoetbald en ga ik vanmiddag ook nog wielrennen. Het tweede gedeelte van zin moet zijn: ‘en ik ga vanmiddag ook nog wielrennen’ . 

Tot slot Geen Symmetrie. Zorg er bij opsommingen voor dat de delen van die opsomming van dezelfde orde zijn. Is dat niet het geval, dan is er sprake van geen Symmetrie, Bijvoorbeeld: Ik ga lekker hardlopen voor mijn conditie en om af te vallen. Je gebruikt hier ‘voor’ en ‘om’ terwijl het symmetrisch moet zijn. Kies voor een van de twee, bijvoorbeeld: Ik ga lekker hardlopen om conditie op te bouwen en om af te vallen.

Dubbelop: twee keer hetzelfde zeggen

Een witte schimmel is een voorbeeld van een pleonasme. Maar er zijn nog meer vormen van dubbelopuitdrukkingen in het Nederlands. Namelijk: de onjuiste herhaling, de tautologie, het pleonasme, de contaminatie en de dubbele ontkenning. Hoe vermijd je ze? Arnoud Kuijpers legt het uit in deze lesvideo.

Tautologie, pleonasme en meer formuleerfouten

In een ander filmpje heb je kunnen zien waarom een taal een grammatica nodig heeft. Maar waarom moet jij dat allemaal weten? Mensen kunnen toch heel goed met elkaar communiceren zonder dat ze weten wat een lijdend voorwerp of een persoonsvorm is? Ja dat is wel zo, maar het is vooral nuttig en belangrijk dat je iets van grammatica weet.
Waarom is het nuttig om iets van grammatica te weten? Daartoe moeten we even terug naar de tijd van Alexander de Grote, toen het grammaticaonderwijs ontstaan is. Alexander de Grote leefde rond 350 voor Christus, en hij veroverde in korte tijd zowat de hele bekende wereld. Daardoor ontstond ineens een taalprobleem: Alexander had zelf niet genoeg mensen om dat grote gebied te besturen, hij moest dus overal bestuurders uit het land zelf aanstellen. Maar die spraken geen Grieks! Dus die bestuurders moesten allemaal heel snel Grieks leren.
Er was ook geen tijd om al die bestuurders een paar jaar stage te laten lopen in Griekenland (dat was misschien nog het beste geweest), dus er moest snel een korte en overzichtelijke beschrijving van de Griekse taal komen.  Hoe beschrijf je snel een taal? Je verdeelt de woorden in een paar soorten, en je vertelt hoe elke soort gebruikt moet worden in een zin: lidwoord vóór zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord dezelfde uitgang als het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort, enzovoorts. Vervolgens leg je uit hoe je groepen van woorden verbindt tot betekenissen. Bijvoorbeeld dat Een slimme jongen vereert Alexander de Grote iets anders betekent dan Alexander de Grote vereert een slimme jongen.
sinds Alexander de Grote is Grammatica dus een manier om taal te beschrijven. Met behulp van die manier kun je snel en efficiënt vreemde talen leren (althans, zo wordt het al tweeëneenhalfduizend jaar gedaan). Ook nu nog worden taalbeschrijvingen met grammaticale termen opgebouwd. Je moet dan wel weten wat die termen betekenen!
Dat is niet alleen voor het leren van vreemde talen nuttig. Ook je eigen taal kent een taalnorm. Voor onze taal is dat het Standaardnederlands. De taal die jij spreekt lijkt daar vast al heel goed op, maar hij voldoet vast niet helemaal aan de norm (dat geldt voor iedereen namelijk). Wat het Standaardnederlands precies is, dat staat beschreven in grammaticaboeken en taaladviezen. En die zijn geschreven in… je raadt het al: in grammaticale termen. Daarom is het nuttig om grammatica te leren.
Maar behalve nuttig is het ook belangrijk om grammatica te leren. Dat was in de tijd van Alexander de Grote trouwens ook al zo. De grote Griekse filosofen die er toen leefden (zoals Aristoteles en Plato) hielden zich ook bezig met de Griekse taal, maar zij waren vooral geïnteresseerd in de vraag hoe de taal in elkaar zat. Hoe het toch kon dat je met taal vaak ingewikkelde betekenissen kon uitdrukken. Bijvoorbeeld: als je zegt Ik denk dat het regent, dan hoeft dat niet te betekenen dat het inderdaad regent, maar als je zegt Ik zie dat het regent, dan volgt daaruit ineens wel dat het regent. En nog gekker: als je die laatste zin ontkent (Ik zie niet dat het regent), dan betekent die nog steeds dat het wel regent! (alleen jij ziet het niet).
De Grieken vonden het al belangrijk om uit te zoeken hoe de taal in elkaar zit, omdat ze zagen dat taal de belangrijkste eigenschap van de mens is. Zonder taal zouden mensen alleen op een heel primitieve manier met elkaar kunnen communiceren. Ze zouden nauwelijks van elkaar kunnen leren (alleen door nadoen), ze zouden geen verleden of cultuur hebben (want daarvoor moet je verhalen aan elkaar kunnen doorgeven). Taal zorgt er dus voor dat wij ons kunnen ontwikkelen, dat we kunnen denken en dat aan latere generaties kunnen doorgeven.
Als cultuurproduct is onze taal belangrijker dan de schilderijen van Rembrandt of Van Gogh, belangrijker dan het grootste bouwwerk of de slimste scheikundige formule. Als je op school dan wel iets leert over de kunst van Rembrandt en Van Gogh, over de natuurkundige principes van gebouwen en de scheikunde van geneesmiddelen, waarom zou je dan niets hoeven te leren over de grammatica van de taal? Daarom is het nuttig én belangrijk om iets over grammatica te weten.

Waarom moet je iets van grammatica weten?

Waarom is het belangrijk dat je het verschil kent tussen een lijdend en een meewerkend voorwerp? Grammatica is niet bedacht om jou te pesten, maar juist om het leren van een taal makkelijker te maken. Dat vonden de oude Grieken al heel belangrijk. In deze lesvideo legt Arnoud Kuijpers uit waarom taal belangrijker is voor onze cultuur dan de schilderijen van Rembrandt of van Gogh.

Zonder grammatica kun je geen taal leren

Werkwoordspelling in twee minuten

Heb je moeite met het spellen van werkwoorden? Bijvoorbeeld wanneer je een d schrijft of een t? In deze lesvideo legt Arnoud Kuijpers welke regels en trucjes hierbij handig zijn, zoals het ex-kofschip.

Alle regels in het kort

“Mijn opa rookte als een ketter en is 98 jaar geworden. Dus roken is helemaal niet ongezond”. Dit is een voorbeeld van een drogreden, een onjuiste argumentatie. Soms worden ze per ongeluk gebruikt maar vaak ook opzettelijk in de hoop de ander te overtuigen. Dat gebeurt bijvoorbeeld vaak in de politiek. Het herkennen van drogredenen komt slim over maar veel belangrijker, je ziet eerder de zwakke argumentatie van een ander. Mensen die drogredenen gebruiken, bedriegen of misleiden je in feite, ze proberen jou te manipuleren. Ondanks dat je aanvoelt dat er iets niet klopt,  weet je niet precies wat dat is. Daarom worden in dit filmpje de negen belangrijkste drogredenen besproken zodat jij precies weet wat er aan de argumentatie van de ander schort. De eerste. De onjuiste oorzaak-en gevolgrelatie, oftewel een onjuist beroep op causaliteit. Er wordt een oorzakelijk verband gelegd tussen twee dingen die allebei wel waar zijn maar waar eigenlijk geen verband tussen is. Bijvoorbeeld: ‘Sinds er meer kikkers in de vijver zitten is het water schoner. Dat moet dus wel aan de kikkers liggen.’ Dat hoeft helemaal niet aan de kikkers te liggen maar kan ook aan iets anders liggen. De tweede. De verkeerde vergelijking. Er wordt een vergelijking gemaakt tussen twee dingen die van elkaar verschillen. Bijvoorbeeld: ‘het proefwerk Nederlands zal wel weer makkelijk worden, want dat was het de vorige keer ook.’ Maar dit is natuurlijk een heel ander proefwerk. De overhaaste generalisatie. Op basis van een of enkele waarnemingen wordt er een conclusie genomen voor een grote groep. Bijvoorbeeld: ‘Zie je wat dat blonde meisje geantwoord heeft? Zie je wel, alle blonden vrouwen zijn dom’. Maar er zijn ook heel veel slimme blonde vrouwen. De vierde, de cirkelredenering. Bij een cirkelredenering zijn standpunt en argument inhoudelijk gelijk. Het standpunt is tevens het argument en andersom. Vandaar de cirkel. Bijvoorbeeld: ‘Ik heb geen zin in eten want ik heb geen trek’. Je kan ook zeggen: ‘ik heb geen trek want ik heb geen zin in eten’. Vijf. De persoonlijke aanval. Er wordt op de man gespeeld en geen enkel inhoudelijk argument gegeven. Je wordt persoonlijk aangevallen. Bijvoorbeeld: ‘wat weet een dronkenlap als jij van politiek?’ Waarschijnlijk best wel veel. Zes. Het ontduiken van de bewijslast. Er wordt geen enkel argument gegeven maar je vraagt aan degene die het er niet mee eens is om met tegenargumenten te komen of iets te bewijzen. Bijvoorbeeld: ‘geef mij een goede reden om tegen abortus te zijn’. Hierbij vraag je om een tegenargument. Of: ’bewijs maar dat je dit zelf geschreven hebt, zei de leraar. Hierbij vraagt de leraar om bewijs van jou. Zeven. Het vertekenen van het standpunt. Oftewel woorden in de mond leggen. Daarbij verdraai je een uitspraak van iemand anders. Je beweert dat een ander iets heeft gezegd terwijl dat niet het geval is. Bijvoorbeeld: ‘Ward gaat niet naar het popfestival, hij houdt niet van popmuziek en gezelligheid.’ Maar hij houdt misschien juist wel van popmuziek en gezelligheid. Acht. Het bespelen van het publiek. Hierbij formuleert iemand zijn standpunt zo dat het moeilijk wordt om er tegenin te gaan. Op deze manier probeert iemand een afwijkende mening te voorkomen. Daarbij ontbreken argumenten. Bijvoorbeeld: ‘ik heb overduidelijk gelijk, alleen hele domme en achterlijke mensen zullen het met mij oneens zijn’. Hierbij ontbreekt een argument. Tot slot: het onjuist beroep op autoriteit. Het argument beroept zich op een autoriteit, bijvoorbeeld de uitkomst van en onderzoek waarvan gezegd wordt dat hij hetzelfde standpunt heeft. Bijvoorbeeld: ‘die nieuwe film schijnt heel goed te zijn want koning Willem Alexander vindt het ook een hele goede film.’ Maar wat Koning Willem Alexander vindt hoef jij niet te vinden. Je hebt nog veel meer soorten drogredenen, zoals het jij-ook-argument, beroep op traditie en stok achter de deur. Maar nu de belangrijkste drogredenen zijn behandeld moet je maar eens opletten hoeveel je er herkent als je met iemand discussieert. Wijs de ander direct op de foute argumentatie. Wedden dat jij de discussie wint?

Wat zijn drogredenen?

Soms probeert iemand je overtuigen met een argument waarvan je voelt dat er iets niet mee klopt. Dan kan er sprake zijn van een drogreden. Arnoud Kuijpers behandelt in deze lesvideo negen verschillende drogredenen.

Onjuiste argumenten

'Hun hebben me broer gekusd', drie fouten in 1 zin... Nou ja, fout? Nu nog wel, maar taal verandert altijd en dus kan het zo zijn dat stukjes van deze zin over een aantal jaar gewoon goed is. Maar NU nog niet, ik zal kort uitleggen hoe je deze zin verbetert, want ik erger me daar dood aan, of stoort het me? (Ook zoiets)
 
Als we de zin ontleden zien we dat hebben de pv is, gekusd het voltooid deelwoord, hun het onderwerp en me broer het lijdend voorwerp. Onthoud dat hun als onderwerp niet, nooit, never bestaat! Het komt nooit voor! Hun gebruik je alleen bij een bezit, dus als je iets hebt: bijvoorbeeld.. Hun doedelzak. Je bezit de doedelzak. Wat moet het dan wel zijn... Elke keer als je hun hebben wil zeggen, maak je er gewoon zij of ze hebben van. Dan is er niks aan de hand.
 
Dan 'me broer'... Als je het over een schaap hebt, gebruik dan mheeee. Maar niet in deze zin. Me broer drukt opnieuw een bezit uit, namelijk: de broer is van mij. En als iets in je bezit is gebruik je altijd mijn ipv me. Je zegt toch ook geen kolenme, maar kolenmijn? Een trucje: als ik iets bezit, dan kan ik naar mezelf wijzen (met lange ij) omdat het van mij (met lange ij) is. Bijvoorbeeld: deze triangel is van mij (wijs naar jezelf), en dus is het ook mijn triangel, en niet me triangel. In de zin moet het dus mijn broer zijn ipv me broer.
 
Tot slot, gekusd met een d is fout. En fout kussen, dat wil je niet. Dus let op! Hoe zit het ook alweer? Is het: ik kusde of ik kuste? Als het met een t is, schrijf je het voltooid deelwoord gekust ook met een t, en datzelfde geldt voor de d. Maar wat als je het niet hoort? Gebruik dan 't sexy fokschaap (heb je hem weer)... Haal van het hele werkwoord -en vanaf, dus bij kussen hou je kuss over. Zit de laatste letter in 't sexy fokschaap, dan schrijf je voltooid deelwoord het met een T (zonder suiker graag).
 
De goede zin had dus moeten zijn: Zij hebben mijn broer gekust! Je kunt veel zeggen van deze zin, maar die broer, die heeft het toch goed voor elkaar!

‘Hun hebben me broer gekusd’

De titel van deze video is natuurlijk geen correcte Nederlandse zin. Er zitten maar liefst drie fouten in. In deze lesvideo ontleedt Arnoud Kuijpers deze zin en legt hij rustig en duidelijk uit hoe het dan wel moet.

Het verschil tussen onderwerp en bezittelijk voornaamwoord

Taalvaardigheid

Door Arnoud Kuijpers

Lesvideo's Nederlands

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.