Groep 6/7/8

Waar zouden we zijn zonder de lamp, de dynamo en de batterij? In deze afspeellijst kom je alles te weten over hun uitvinders!

Afspeellijst knappe koppen

Leonardo da Vinci! Al eeuwen dood. Maar wat een wereldgenie, die man. Hij werd een paar honderd jaar geleden geboren in? Italië. Italia! En hij kon echt álles, die Leonardo. Hij was een beroemd schilder, beeldhouwer, architect én? uitvinder! Waterfietsen, duikerpakken en? katapulten. Wat een knappe kop!
Eeuwen geleden vond ie al een soort helikopter uit! En een soort parachute. Hij vond een machinegeweer uit en een tank. Maar één ding had ik nog niet uitgevonden! Stupido! Een boogbrug!


Leonardo da Vinci

Techniek, onderzoek, het ontwerpen van technische oplossingen en natuurkundige verschijnselen.

Mystrix

Leonardo da Vinci werd een paar honderd jaar geleden geboren in Italië. Hij was onder andere schilder, beeldhouwer, architect en uitvinder.

Wat een knappe kop!

Klas 1/2/3

Dit is Christiaan Huygens. Hij was een heel beroemde geleerde. Christiaan snuffelde niet alleen maar door boeken, maar hij vond van alles uit en zette dat dan ook zelf in elkaar. Op tweede kerstdag 1656 maakt Christiaan zijn beroemdste uitvinding af: de slingerklok. Voor die tijd zijn er andere klokken, maar die zijn lang niet zo nauwkeurig. Ze lopen rustig een kwartiertje voor of achter. Dat is natuurlijk niet zo handig… Kijk, zo ziet de klok van Christiaan eruit. Christiaan tekent de klok eerst heel precies in een van zijn beroemde boeken. Later laat hij hem bijna precies zo namaken door de beste klokkenmaker van de Franse koning. Christiaan weet dat de slinger er iedere keer even lang over doet om van de ene naar de andere kant te slingeren. Hij moet er voor zorgen dat de klok gaat tikken op de maat van de slinger. Want dan zal de klok goed blijven lopen. Na veel nadenken krijgt hij het voor elkaar. Maar hoe zorg je er nou voor dat de slinger blijft bewegen? In die tijd zijn er nog geen batterijen of stopcontacten, dus het moet anders. In de slingerklok wordt er een gewicht opgehangen. De druk van het gewicht zorgt ervoor dat de radartjes van de klok blijven draaien. Met dit in zijn achterhoofd vindt Christiaan een paar jaar later het allereerste zakhorloge uit.

Christiaan Huygens

Op tweede kerstdag 1656 maakt de geleerde Christiaan Huygens de slingerklok. Voor die tijd zijn er andere klokken, maar die zijn lang niet zo nauwkeurig.

Uitvinder van de slingerklok

Blaise pascal. Bonjour. Hij werd geboren in de 17e eeuw. En deze knappe kop kwam uit? Frankrijk! Blasie Pascal was echt superslim. Toen ie 13 was, was pascal al een wiskundegenie. En van meetkunde wist hij ook alles! Mais oui! Alors, mes enfants! 
Ik heb uitgevonden de kegelsneden, en de stelling van Pascal, van mij eh ? En de driehoek van pascal, ook van mij. Ah! Christine! Nog niet van mij? Is dit allemaal te moeilijk? Dit snap je wel. Heb ik ook uitgevonden. Cést formidable! Een rekenmachine! Zo heb ik meegeholpen aan het maken van computers!

Blaise Pascal

Blaise Pascal vond in de 17e eeuw de allereerste rekenmachine uit. De rekenmachine is de voorloper van onze computer, wist je dat? En hij vond nog veel meer dingen uit...

Uitvinder van de rekenmachine

Christiaan Huygens! Dat ben ik! Daar mogen we trots op zijn! Want deze knappe kop komt uit Nederland! Geboren in de 17e eeuw. Ja, toen waren we ook al behoorlijk slim! Moet je kijken wat ik toen allemaal heb uitgevonden! 
Een slingeruurwerk, lenzen voor een toverlantaarn, én voor een microscoop! Zo ontdekte Huygens ringen om de planeet Saturnus en de maan die bij die planeet hoort. Ah! Tijd om naar de academie in leiden te gaan. Nieuwe uitvindingen doen! En ik weet al -au! - precies welke uitvinding! 
Veringen voor deze hobbelkar!

De Nederlander Christiaan Huygens leefde in de 17e eeuw. We mogen best trots op hem zijn, want hij heeft een heleboel belangrijke uitvindingen gedaan. In dit clipje zie je welke.

Beroemde Nederlandse uitvinder

Michael Faraday! Hij leefde in de 19e eeuw. Net zo'n knappe kop als Watt en Volta. En hij komt uit? Engeland. Het lukt niet. Het lukt niet! Damn! What did I do wrong! Grrrrrr! Ik wil de dynamo uitvinden! Ik weet het zeker! I'm sure! Met een spoel en met magneten kun je elektrische stroom opwekken. 
Maar hoe? How? Magnetische velden? Zuidpool - noordpool - zuidpool - noordpool arg! Got it! Got to move! Die magneet moet bewegen! Zo krijg je spanning in die spoel! Dat is too much! Maar zo heb ik toch mooi de dynamo uitgevonden. Die gebruiken jullie ook!

Michael Faraday

Michael Faraday vond in de 19e eeuw de dynamo uit. Dat was nog niet zo makkelijk! Hier zie je hoe dat ging.

Uitvinder van de dynamo

Vandaag in grote denkers in 2 minuten iemand die heel goed was in heel veel dingen: natuurkunde, wiskunde, astronomie. Zo zag hij in zijn telescoop dat de zon niet om de aarde heen draait maar de aarde om de zon. Deze ken je misschien ook wel. Dit is een van de eerste thermometers. Heb je wel eens gehoord van Galileo Galilei. In de tijd van Galilei dacht men hoe zwaarder het voorwerp hoe sneller het naar beneden valt. Het klinkt ook hartstikke logisch maar we gaan het testen met een zware bal en een licht balletje. Die gaan naar beneden. Voorzichtig. Go! Dat zag Galilei natuurlijk zelf ook wel maar hij bleef denken. Er is iets, er moet iets zijn als zwaardere voorwerpen eerder beneden zijn, dan zouden deze 2 ballen samen eerder beneden moeten zijn dan deze bal alleen toch? Gooi! Gelijk, dat klopte dus niet. Voor Galileo het bewijs dat hij iets op het spoor was, maar er moest meer geëxperimenteerd worden vond hij. Dus meer spullen naar beneden. Ik ga de tijd opmeten. Gooi! 2 seconde en 17 honderdste. Attentie toetsenbord. Attentie slagroomtaart. Lancering zwembad. Go! Prachtig. Galileo zat te denken, te kijken, te vergelijken en opeens had hij het. Het zwembadje doet er langer over omdat het zweeft door de lucht. Je ziet het niet maar de lucht heeft effect op hoe snel iets er doorheen beweegt. Je moet er maar opkomen. Galilei bedacht toen dat als er geen lucht zou zijn, alle voorwerpen even snel zouden vallen. Dus ook deze 2. Pas honderden jaren later kon die gedachte van Galilei gecontroleerd worden toen astronauten voet op de maan zette waar geen lucht is. Wat bleek. Hoe zwaar een voorwerp ook is, alles valt even snel. Net niet gelukt in 2 minuten maar het was dan ook een groot denker die Galileo.

Wie was Galileo Galilei?

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Programmalogo's

Het Klokhuis

Galileo Galilei was de uitvinder van vele natuurkundige, wiskundige en astronomische dingen. Hij was bijvoorbeeld de eerste die zag dat de zon niet om de aarde draait, maar andersom. Ook deed hij experimenten met zwaartekracht. Waar kwam hij tijdens die experimenten achter? 

Uitvinder en wiskundige

Van deze grote denker heb je vast wel eens gehoord. Hij is geboren in Engeland in 1643 en was heel slecht op school. Maar toch wordt hij door sommige wetenschappers de grootste geleerde uit de geschiedenis van de wetenschap genoemd. Over wie we het hebben? Isaac Newton. Die Newton hield zich met allerlei dingen bezig. Het schijnt dat hij vooral is gaan nadenken over waarom een appel naar beneden valt en niet omhoog. Ja duh zal je denken, maar tot die tijd had er dus niemand over nagedacht en Newton bedacht dat er een kracht moest zijn die de appel naar beneden trok. Hij noemde die kracht de zwaartekracht. Newton dacht verder na en bedacht dat er overal om ons heen krachten werken want om een massa in beweging te brengen heb je een kracht nodig. Spierkracht. Over die krachten schreef hij 3 wetten. De eerste wet van Newton: massa is traag. Daar bedoelt hij eigenlijk mee dat iets wat massa heeft, in dit geval het servies, nogal traag reageert als daar een kracht op uit wordt geoefend. Daar gaan we. Gelukt. Newton dacht verder en bedacht zijn tweede wet. Die zou je kunnen omschrijven als hoe zwaarder iets is, hoe moeilijker het is om die massa versnelling te geven. Makkelijk en moeilijk. Maar ook hoe meer massa hoe moeilijker te stoppen. De derde wet van Newton: actie is min reactie. Dat betekent dat een kracht een tegengestelde kracht heeft die de andere kant op werkt. Door de zwaartekracht, verzwaart de energie en val ik naar beneden. Dan rekt de trampoline uit, die geeft de energie weer terug aan mij en ik ga weer omhoog. De lucht gaat er aan de onderkant uit en de ballon gaat omhoog. Ik spuit naar achter en beweeg naar voren. Actie naar achter spuiten, reactie naar voren bewegen. Eigenlijk heeft Newton ons bewust gemaakt van de krachten om ons heen en we gebruiken het dagelijks. Bij een lancering van een raket bijvoorbeeld kan er exact berekend worden hoeveel brandstof er nodig is. Door de brandstof ontstaat er en steekvlam naar beneden en schiet de raket omhoog. Net niet gelukt in 2 minuten, maar het was dan ook een groot denker die Newton.

Wie was Isaac Newton?

Isaac Newton wordt door vele wetenschappers ook wel gezien als de grootste geleerde aller tijden. Hij was de eerste wetenschapper die bedacht dat er een kracht is, die voorwerpen naar de aarde trekt. Hij noemde die kracht de zwaartekracht. Waar kwam hij precies achter en wat zijn de drie wetten van Newton?

Uitvinder van de zwaartekracht

Vandaag in grote denkers in 2 minuten een man die in 1745 werd geboren in Italië. Toen hij 4 was kon hij nog niet eens praten waardoor mensen dachten dat hij ontzettend dom was. Maar ik weet zeker dat jij en jij en jij hem wel kent. Hij werd bekend met zijn experimenten met elektriciteit. De grote denker van vandaag Alessandro Volta. In 1786 kwam de dokter erachter dat een dode kikker zijn pootjes beweegt wanneer hij in aanraking komt met 2 verschillende metalen plaatjes. Hij dacht dat er iets van elektriciteit opgeslagen zat in een dode kikker want hoe kon hij anders zijn pootjes bewegen? Volta dacht iets anders. Hij dacht dat het kwam door de metalen plaatjes. Hij ontdekte dat er kleine elektrisch geladen deeltjes van het ene plaatje naar het andere plaatje stroomde. Als er maar iets van zout water tussen zit zoals in een kikker of een zuur. Zuur genoeg. Als ik er hier een metaal in steek, in dit geval een koperen muntje, en aan de andere kant een ander metaal, in dit geval een ijzeren spijker. Als ik die nou met een draadje aan elkaar verbind, dan gaat er hier een stroompje lopen. Dat is natuurlijk niet te zien dus wat hebben we nodig? Een lampje en meer citroenen. Alle citroenen verbind ik op een slimme manier met elkaar waardoor de stroom als het ware bij elkaar opgeteld wordt. Zo kan je er wel een lampje mee laten branden. Hij doet het. Maar hij wilde meer stroom laten lopen dus experimenteerde hij verder. Hij stapelde laagjes koper met laagjes zink met daartussen een laagje stof dat doordrenkt is met een zoutoplossing. Zo ontstond de zuil van Volta. Eigenlijk de allereerste batterij. Tegenwoordig zien batterijen er iets anders uit, maar het principe is nog gewoon hetzelfde. Het zijn stukjes metaal met daartussen een zurige substantie. Zijn naam staat er ook nog steeds op, de V van Volt. Niet gelukt in 2 minuten maar het was ook een groot denker die Volta.

Wie was Alessandro Volta?

Alessandro Volta werd beroemd door zijn experimenten met elektriciteit. Zo ontdekte hij dat je met metaal en een oplossing van zout of zuur een batterij kon maken. Maar hoe kwam hij daar achter? 

Uitvinder van de batterij

Vandaag in grote denkers in 2 minuten iemand die wel 1400 uitvindingen op zijn naam heeft staan. Maar toch, het was niet echt een uitvinder. Het was meer een slimme zakenman. Hij vroeg octrooi aan op de uitvindingen van anderen. Dat betekent dat hij de rechten van die uitvindingen had dus het geld. Maar toch had hij een heel team om zich heen verzameld die aan die uitvindingen werkten om ze beter te maken. Zo ontstond de gloeilamp. De grote denker van vandaag: Thomas Edison. Moet je je voorstellen. Voordat de gloeilamp er was, had je alleen kaarsen, olielampen of speciale gaslampen om een ruimte te verlichten. Die Edison had een team van knappe koppen in dienst die experimenteerde met elektriciteit, met glas en speciale draadjes. Hoewel het resultaat de wereld veranderde, is het principe niet eens zo ingewikkeld. Hoe maak je nou een gloeilamp? Je hebt nodig: een metalen draadje, stroom en een glazen omhulsel voor de brandveiligheid. Als ik nou een stroompje door het draadje laat lopen dan zie je dat het draadje... Je ziet wel dat het begint te gloeien maar het metalen draadje gaat ook meteen weer stuk. Het werkt dus niet goed. Edison probeerde van alles. Bijvoorbeeld heel veel verschillende draadjes. Maar uiteindelijk kwam hij erachter dat de lucht uit het glas moest. Dus, hoe maak je een gloeilamp? Opnieuw een metalen draadje, stroom en glazen omhulsel en deze keer zetten we er een waxinelichtje bij om de zuurstof eruit te halen. Als het vlammetje helemaal is opgebrand dan is al het zuurstof uit het glas. Zolang het vlammetje nog brandt zit er zuurstof in het glas. Het vlammetje is weg, de zuurstof is weg. Kijk. Het metalen draadje blijft gloeien zonder dat het stuk gaat. Zo had Edison zijn gloeilamp bedacht. Goed hé? Hoera! Er was licht! Tegenwoordig worden heel veel gloeilampen vervangen door lampen die zuiniger zijn. Zonder Edison hadden we het nog steeds hiermee moeten doen. Net niet gehaald in 2 minuten, maar het was dan ook een groot denker die Edison.

Wie was Thomas Edison?

Edison heeft 1400 uitvindingen op zijn naam staan. Toch was hij geen echte uitvinder, maar meer een slimme zakenman. De gloeilamp is bijvoorbeeld uitgevonden door het team van uitvinders die hij om zich heen verzameld had. Maar hoe is dat precies gegaan? 

Een slimme zakenman

Techniek

Video's over slimme types die dingen hebben uitgevonden

Knappe koppen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.