Klas 4/5/6

Examenvideo's bij geschiedenis (havo/vwo) over tijdvak 2: Grieken en Romeinen (3000 voor Christus – 500 na Christus) / Oudheid.

Veel atleten dromen ervan om mee te doen aan de Olympische Spelen. Hoe ziet de geschiedenis van de Spelen eruit en waarom mochten vrouwen tot 1900 niet meedoen? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Scrollverhaal over sport, eer en medailles

Hoe zijn de Olympische Spelen ontstaan?

In de 18e eeuw begint in Europa de Verlichting. Door de ontwikkeling van de wetenschap veranderen onze ideeën over de maatschappij. Weet jij wat de Verlichting precies inhoudt? Test je kennis in de quiz. 

Quiz over denkers en ideeën

Wat weet jij over de Verlichting?

Aardrijkskunde examenquiz

Test of jij goed bent voorbereid op je examen aardrijkskunde! Wat weet je van platentektoniek, de koolstofkringloop en oceanische circulatie? Klik op de afbeelding om te beginnen.

Examenquiz bij aardrijkskunde voor vwo

Wat weet jij over de aarde als natuurlijk systeem?

Zo’n 2000 jaar geleden is Nederland onderdeel van het Romeinse Rijk. De grens van dit rijk loopt dwars door ons land en wordt de ‘limes’ genoemd. De Romeinen brengen allerlei moderne veranderingen aan in Nederland, zoals het aanleggen van het riool en het bouwen van boerderijen.

Quiz over het Romeinse Rijk

Wat weet jij over de Romeinse Limes?

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Dit is Griekenland. Griekenland bestaat uit een groot stuk land en een heleboel kleine eilandjes.Hier begon de eerste grote beschaving in Europa. Zo'n 4000 jaar geleden.De natuur kon er goed te keer gaan. Vulkaanuitbarstingen, storm, onweer en bliksem. Dan waren de oude Grieken bang. Ze begrepen niets van deze natuurverschijnselen. Ze dachten dat die het werk waren van de goden.Ze geloofden dat er heel véél goden waren.Zeus was hun oppergod, de baas van alle andere goden.Overal bestond wel een god voor. De Grieken stelden hun goden voor, zoals ze zelf wilden zijn. Ze leken net mensen. Maar de goden gingen nooit dood. Die bleven jong en sterk.De Grieken probeerden hun Goden te vriend te houden. Daarom bouwden ze tempels voor hen. Daar konden ze hun goden offers brengen. Zo hoopten ze dat de goden geen rampen zouden veroorzaken. De tempels stonden op de mooiste plekken van het land.Van veel tempels zien we nu nog overblijfselen. Zoals van deze tempel, gewijd aan Pallas Athene.Pallas Athene was natuurlijk de belangrijkste godin voor de mensen in de stad Athene.Speciaal voor haar werd een tempel op het hoogste plekje in de stad gebouwd. Het is nog steeds een mooi gebouw, ook al is het dak eraf.Er stond een groot beeld van de godin Pallas Athene.De Grieken waren goede bouwers. Ze bouwden hun tempels met veel zuilen of pilaren. En ze versierden ze met beelden.Aan de voorkant is een driehoek. Daarin stonden vaak óók beelden, kleurig beschilderd.

De goden van de Oude Grieken

Tante Anastasia gaat samen met Jeffrey of Jet op zoek naar antwoorden op vragen over het verleden. 

Header Vroeger en zo

Vroeger & Zo

Wist je dat bij de Oude Grieken er heel veel goden waren? Overal bestond wel een god voor. Zeus was de oppergod.

Overal bestond een god voor

2500 jaar geleden is Griekenland één van de meest ontwikkelde landen van Europa. In die tijd leven in Nederland de mensen in hutjes van leem en stro, maar in het oude Griekenland worden dan al stenen tempels en paleizen gebouwd. 
De natuur kan in het oude Griekenland behoorlijk te keer gaan. Vulkaanuitbarstingen, stormen, aardbevingen en overstromingen komen vaak voor.
De Grieken denken dit het werk van de Goden is.
Voor elk natuurverschijnsel hebben ze wel een God.
De Grieken zien hun goden als mensen. Ook al zijn ze onsterfelijk en hebben ze speciale krachten.
De belangrijkste Goden wonen bij elkaar op de berg Olympus. 
De oppergod is Zeus. Hij woont hier ook.
Zo’n tempel is eigenlijk een huis voor hun goden waar de mensen geschenken kunnen offeren. Ze staan op de mooiste plekken van de stad vaak bovenop een berg. 
Een van de belangrijkste Griekse tempels is het Parthenon. Deze tempel is gebouwd op de berg Acropolis in Athene. Hij is opgedragen aan de godin Pallas Athene. De dochter van Zeus en godin van de wijsheid, wetenschap en de schone kunsten.
In de hal van de tempel staat dan haar standbeeld. 
De Griekse tempels worden allemaal op dezelfde manier gebouwd en versierd. 
Op een zuilenrij wordt een timpaan geplaatst. 
In deze driehoek worden beeldhouwwerken aangebracht. 
De Grieken zijn dol op kleur. Nu lijkt het alsof alle tempels wit zijn. De kleuren zijn er in de loop der eeuwen afgesleten.

Tempels van de oude Grieken

HistoClips is makkelijk toepasbaar in de geschiedenisles en past in het profiel Mens en maatschappij. De onderwerpen variëren van de oude Grieken tot de Tweede Wereldoorlog.

Programmaheaders

HistoClips

De Grieken zagen hun goden als mensen, ook al zijn ze volgens hen onsterfelijk en hebben ze speciale krachten. Daarom bouwden ze voor alle goden tempels.

Huizen voor de goden

De polis van de oude Grieken

Griekenland wordt de bakermat van de westerse beschaving genoemd. Toen de rest van Europa nog in lemen hutjes woonde, bouwde men in Athene al imposante tempels en paleizen van steen.

Leven in de stad

Aristoteles is de grootste denker uit de Klassieke Oudheid. Hij leverde onschatbare bijdragen aan onder meer logica, politieke wetenschappen, geschiedenis, en zelfs dramaturgie. Naar verluidt was Aristoteles korte tijd de leermeester van Alexander de Grote.
Tot diep in de Middeleeuwen was de aanduiding ‘de filosoof’ voldoende om te weten over wie je het had. Zijn boek over ethiek, de Ethica Nicomachea, is nog steeds uiterst actueel. Charles Darwin roemde hem als bioloog. Aristoteles beschreef vele diersoorten. Sommige van zijn observaties zijn pas recent bevestigd, zoals de voortplantingscyclus van de levendbarende haai. 
Volgens zijn leermeester Plato is de waarneembare wereld onvolmaakt, omdat alles vergaat en niets zeker is. Maar Aristoteles ziet juist in die verandering een streven naar perfectie. Een eikel is niet slechts een eikel, een stukje stof gedoemd te verdwijnen. Nee, die eikel is een combinatie van materiële aanleg en wat hem aanzet om te veranderen in zijn meest ideale vorm, een grote boom.
Dat vormende en streven naar volmaaktheid spelen ook een rol in de ethiek van Aristoteles. Volgens hem is ons grootste streven om gelukkig te worden. Geluk is echter niet het verwerven van rijkdom of genotzucht, maar goed of deugdelijk handelen. Het gaat volgens Aristoteles om het vinden van het juiste midden. Een deugd is dus het midden tussen twee ondeugden; zo is moed het midden tussen lafheid en roekeloosheid. 
Wat dat midden precies is, hangt af van de omstandigheden. Soms is het laf om hard weg te rennen, maar soms juist heel moedig, bijvoorbeeld als het overwicht van een tegenstander te groot is. 
Het vereist volgens Aristoteles een voortreffelijk gevormd karakter en grote kunde om te handelen naar het juiste midden. Hij noemt dit phronèsis: praktische wijsheid.  

Aristoteles (384 – 321 v.Chr.)

Van Aristoteles tot Kant: grote denkers hebben veel invloed gehad op hoe wij de wereld zien. Maar wat was de kern van hun boodschap? Human heeft het samengevat in mooie, informatieve animaties.

Grote geesten

HUMAN: Grote geesten

Aristoteles was een Griekse filosoof die met zijn ideeën heel belangrijk is geweest voor niet alleen de filosofie, maar ook de wiskunde, biologie, kunst en politiek. Zijn leermeester was Plato, een andere belangrijke filosoof uit de Oudheid.

De Romeinen kwamen uit Rome. De keizers van Rome wilden veel macht. Daarom veroverden de Romeinen zo'n 2000 jaar geleden grote delen van Europa en Noord Afrika. De Romeinen legden wegen van steen en bruggen aan. Hierdoor konden de soldaten makkelijk over grote afstanden door het Romeinse Rijk lopen. 
Ook ons land werd door de Romeinen veroverd. Maar niet helemaal. De Germanen die in het noorden woonden waren te sterk. De Rijn werd de grens van het Romeinse Rijk. 
De Romeinse soldaten bewaakten die grens heel goed. Langs de oevers van de Rijn bouwden zij op verschillende plekken forten. Zo'n fort noemden de Romeinen een castellum. Daar woonden zo'n 500 soldaten. 
Het leven in een castellum bestond uit oefenen en je wapenuitrusting op orde houden. 
Een Romeinse soldaat droeg wollen onderkleding, een borstharnas, een helm en sandalen. Hij had een kort zwaard en een dik leren schild. Onder zijn sandalen zaten ijzeren noppen. Daar kon een soldaat honderden kilometers op lopen. 
Omdat het leven van een Romeinse soldaat best goed was, wilden ook veel andere mannen voor de Romeinse keizer vechten. Er zaten zelfs veel Germanen in het Romeinse leger. Een diensttijd duurde 25 jaar. Daarna kregen ze een militair diploma. Daarin stond dat ze dezelfde rechten kregen als de Romeinen en dat ze vanaf nu mochten trouwen. Ze waren dan een echte Romein geworden. 
Na ongeveer 200 jaar kwam er een eind aan de Romeinse tijd in ons land. Germaanse stammen drongen vanuit het Noorden het Romeinse Rijk binnen. Ze zochten nieuwe gebieden om te wonen en gingen op rooftocht. De soldaten langs de Rijn werden door de Romeinse keizer teruggeroepen om Italië te verdedigen. Maar dat lukte niet. De Germanen plunderden zelfs het eens zo machtige Rome. Met de macht van de Romeinen was het gedaan.

Het Romeinse Rijk

De Romeinen kwamen oorspronkelijk uit Rome. De keizers van Rome wilden het Romeinse Rijk zo groot mogelijk maken. Daarom veroverden ze grote delen van Europa en Noord-Afrika.

Groot, machtig en rijk

Dit is het Forum: hèt centrale plein in Rome. En zo moet het eruit gezien hebben toen. Alle belangrijke gebouwen stonden er in de buurt. Die hadden te maken met het bestuur van het rijk en met de handel. Vlak bij het Forum waren ook tempels, gewijd aan de belangrijkste goden van de Romeinen. In dat enorme rijk hadden de keizers veel macht. De keizers werden ook als een soort goden gezien. Sommige keizers lieten voor zichzelf een triomfboog in Rome bouwen. Daarmee maakten ze veel indruk.

Het Forum

Het Forum was in het oude Rome hèt centrale plein.

Belangrijk voor de Romeinen

Dit is een maquette van Rome, zoals de stad er héél lang gelden moet hebben uitgezien. Volgens de overlevering is deze stad in 753 voor Christus ontstaan. Een wolvin vindt de babytweeling Romulus en Remus in een mandje aan de oever van de rivier de Tiber. Ze zoogt de baby's met haar eigen melk. Zo overleven Romulus en Remus. En later vindt een herder de baby's. Die voedt ze op als zijn eigen kinderen. Aan de rivier de Tiber, waar de wolvin de tweeling vond, bouwen Romulus en Remus later een stad. En die stad noemen ze Rome.

Romulus en Remus

Volgens de overlevering is de stad Rome in 753 voor Christus ontstaan. Hij werd gesticht door de tweeling Romulus en Remus.

Het ontstaan van Rome

100 jaar voor Christus wordt in Rome Julius Caesar geboren. Al gauw blijkt hij een slimme leerling. Caesar schopt het tot legeraanvoerder. Onder zijn leiding worden nieuwe gebieden veroverd. Ook de moedige Galliërs worden door hem overwonnen. Terug in Rome moet hij vechten voor de macht. Hij zegeviert en wordt de machtigste man van het Romeinse rijk. Zijn almacht is voor een aantal senatoren een probleem. Caesar gedraagt zich volgens hen als een koning. Op 15 maart, 44 voor Christus wordt Caesar door hen vermoord. Maar Julius is nooit vergeten. Tegenwoordig eren we hem met de maand Juli.

High Speed History

Hoe zat het ook alweer? Grote en kleine gebeurtenissen uit de geschiedenis in animaties van minder dan een minuut. Kort, duidelijk en superhandig om je geheugen even op te frissen!

Julius Caesar is de machtigste man van het Romeinse Rijk. Maar op 15 maart 44 voor Christus wordt hij vermoord.

Wie was Julius Caesar?

Als ze het konden betalen, huurden de Romeinen één of twee kamertjes in een van de vele flatgebouwen in de stad. Dat waren gebouwen van soms 8 of 9 verdiepingen. Het stonk er verschrikkelijk, het was er donker en koud. Bovendien waren de flats vaak slecht gebouwd. Er was altijd gevaar voor instorting.
Stromend water in huis was er niet. Dat was beneden op straat bij een bron of een fontein. De rijke Romeinen woonden in prachtige villa's. Ze hadden mooie kamers en sommige huizen hadden zelfs een binnentuin.
De meeste huizen in Rome hadden geen eigen wc. De mensen gingen gewoon naar het openbaar toilet ergens in de straat. Je zat daar samen met anderen op stenen banken met gaten erin.
Rome telde toen al één miljoen inwoners. Voor al die mensen was veel water nodig. Dat was water kwam van buiten de stad. Via een ingewikkeld stelsel van kanalen en waterleidingen op bogen. De aquaducten. Dit is een aquaduct: een kanaal voor het vervoeren van water.
Het begint in de bergen bij een bron en voert het verse water over een grote afstand naar de stad. Van daar ging het water via loden pijpen naar fonteinen, badhuizen en openbare wc's.
De meeste mensen hadden thuis geen bad of douche. Ze gingen een paar keer per week naar een van de openbare badhuizen. De thermen werden die genoemd. Er konden wel honderden mensen tegelijk in zo'n gebouw. En de thermen zagen er vaak prachtig uit. Muren en vloeren waren ingelegd met mozaïek. Naar het badhuis gaan was heel populair in Rome. Het was er gewoon heel gezellig en je kon er je vrienden ontmoeten.

Water in het oude Rome

De meeste huizen in het oude Rome hadden geen stromend water. De Romeinen gingen naar openbare wc's en zichzelf wassen deden ze in een van de badhuizen. Deze thermen waren heel populair bij de Romeinen!

Geen stromend water en wc

Rond het jaar 100 heersen de Romeinen van Iran tot aan Schotland Ook in onze streken zijn ze present, maar ze durven de Rijn niet over, want daarboven leven de sterke Germanen, of, op z’n Romeins: Barbaren. Rustig aan, jongens.

De meeste mensen zijn best content met die Romeinse bezetters: de economie bloeit, en er zijn weinig burgeroorlogen. Maar in Rome zelf begint het te rommelen. Aan het begin van de 4de eeuw is Constantijn aan de macht. Hij wordt opeens Christen en sticht een nieuw Rome in het Oosten: Constantinopel. En dat is het begin van het einde. in het jaar 395 breekt het Rijk pardoes in tweeen, en dan heeft Europa opeens 2 Romeinse Rijken… wat een Rijkdom.

In het Oosten gaat prima, maar het oude west-Romeinse Rijk verzwakt. De bevolking voelt zich niet betrokken en weigert het leger in te gaan. Het Rijk wordt aangevallen door de Franken en de Germanen. Die trekken zelfs op richting Rome. In het jaar 476 wordt het Keizertje Romulus Augustulus afgezet, en klimt het Germaanse stamhoofd Odoaker op de troon. Het west Romeinse Rijk is ten einde, de Middeleeuwen kunnen beginnen!

Clipphanger

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

Lang geleden waren de Romeinen de baas in een groot deel van Europa. Ook in Nederland. Maar in de vierde eeuw na Christus begint het Romeinse Rijk te wankelen. Wat leidde uiteindelijk tot de val van het machtige Romeinse Rijk?

Hoe is het Romeinse Rijk gevallen?

Jagers en boeren

H/V examenvideo's bij geschiedenis over de Oudheid.

Geschiedenis examen: tijdvak 2, Grieken en Romeinen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

stampen in de plassen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.