Klas 4/5/6

Het Britse Rijk was groot en machtig. Welke rol speelden de Britse koloniën zoals India en Australië in de ontwikkeling van Groot-Brittannië?

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Verenigd Koninkrijk

Wat voor dieren leven er in het regenwoud? Wat geloven de mensen in India? En hoever ligt Australië bij ons vandaan? De Wereld Rond neemt je mee naar allerlei landen op de wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

De wereld rond

Aan de andere kant van de Noordzee ligt het Verenigd Koninkrijk. We noemen het vaak Engeland, maar dat is maar een van de vier landen waar het Verenigd Koninkrijk uit bestaat. Wat weet jij van de geschiedenis, cultuur en klimaat van Groot-Brittannië? Klik op de afbeelding om de quiz te starten. 

Quiz over Groot-Brittannië

Wat weet jij over het Verenigd Koninkrijk?

Nederland heeft eeuwenlang geprofiteerd van de rijkdommen van Indonesië. Ons land wil koste wat kost vasthouden aan de kolonie Nederlands-Indië, ook als de roep om onafhankelijkheid steeds luider wordt. Er volgt een bloedige koloniale oorlog, die tienduizenden Indonesiërs het leven kost. In 1949 draagt Nederland de soevereiniteit over aan het onafhankelijke Indonesië. Hoe was het leven in onze kolonie, wat was de rol van de VOC en hoe werd Indonesië onafhankelijk? Klik op de afbeelding om de tijdlijn te bekijken.

Tijdlijn over ons koloniale verleden

De geschiedenis van Nederlands-Indië

In 1860 verschijnt het boek ‘Max Havelaar’. Het is geschreven door Multatuli, een pseudoniem van de Nederlandse ambtenaar Eduard Douwes Dekker. In de voormalig Nederlandse kolonie Nederlands-Indië schrikt hij zo van de onderdrukking van de lokale bevolking door het Nederlandse koloniale bestuur dat hij het besluit op te schrijven. Het resulteert in een wereldberoemd boek. 

Quiz over het beroemde boek

Wat weet jij over Max Havelaar?

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

Vanaf 1951 kwamen er ruim 12.000 Molukkers vanuit Indonesie naar Nederland. Omdat het de bedoeling was dat ze kort zouden blijven, kwamen ze in eenvoudige woonoorden terecht. In de kleine barakken, waar ze met velen dicht op elkaar woonden, stonden de koffers steeds klaar voor vertrek. In deze special kun je rondkijken in zo'n barak en video's bekijken over de geschiedenis van Molukkers in Nederland.

360-graden special

Molukkers in Nederland

Ten westen van Nederland, ligt het eiland Groot-Brittannië. Hier liggen de vier landen Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland. Samen zijn deze landen het Verenigd Koninkrijk. De hoofdstad is Londen. Ten westen van Nederland, ligt het Verenigd Koninkrijk. Dit koninkrijk bestaat uit vier landen: Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland. De hoofdstad is Londen. Het Verenigd Koninkrijk heeft zo’n 68 miljoen inwoners. De meesten daarvan, zo’n 55 miljoen wonen in Engeland en dan vooral in de stedelijke gebieden. Zoals in Liverpool, Birmingham en in de grote metropool Londen.  Het grootste deel van de inwoners van het Verenigd Koninkrijk, is van Britse afkomst. Een minderheid, ongeveer 13 procent heeft een niet-westerse achtergrond. De meesten hiervan komen uit voormalige Britse kolonies zoals Pakistan en India. Het Verenigd Koninkrijk bestaat eigenlijk pas vanaf 1801. Hiervoor wordt er door verschillende volkeren gestreden om de macht. In de 17e eeuw wordt het land een machtig wereldrijk door kolonisatie, handel en oorlog. Een eeuw later, in de 18e eeuw begint de industriële revolutie in het Verenigd Koninkrijk. De stoommachine en de stoomtrein wordt uitgevonden en mensen trekken massaal naar de steden om in de nieuwe fabrieken te werken. De 20e eeuw staat voor Groot-Brittannië grotendeels in het teken van oorlogen. Zowel in de Eerste als de Tweede Wereldoorlog wordt er door Britse soldaten meegevochten met de geallieerden. Na de Tweede Wereldoorlog begint het Verenigd-Koninkrijk met de dekolonisatie van haar gebieden. Onder andere Ghana, Cyprus en India zijn voortaan onafhankelijk. Toch is het grootste deel van die kolonies wel verbonden gebleven aan het Verenigd Koninkrijk. Ze hebben hiervoor een samenwerkingsverband gesloten: het Gemenebest van Naties. Groot-Brittannië is een koninkrijk, maar toch heeft de koning niet de volledige macht in handen. Het land wordt bestuurd door het Britse parlement, vanuit Londen. Net als Nederland, is het Verenigd Koninkrijk lange tijd lid van de Europese Unie. Het land heeft een sterke economie, maar na het verlaten van de Unie in 2020, is de economie wel slechter geworden. Belangrijke economische sectoren zijn de financiële- en de oliesector. In het Verenigd Koninkrijk zijn allerlei soorten landschappen te vinden. Van ruige rotsgebergten in Schotland tot subtropische kusten in het zuidwesten van Engeland. Beroemd zijn de meren en de witte krijtrotsen langs de zuidkust. Het Verenigd Koninkrijk heeft een gematigd zeeklimaat met koele zomers en zachte winters. Ook valt er relatief veel neerslag. De kerk van Engeland, een afscheiding van de katholieke kerk, is de grootste godsdienst in Groot-Brittannië. Niet een Paus of een andere geestelijke, maar de Britse koning wordt gezien als leider van de kerk. Bekende sporten als voetbal, rugby, golf en cricket zijn van oorsprong Brits, en vandaag de dag nog erg populair in het land. Naast deze sporten, heeft het land ook een rijke culturele sector. Zo zijn schrijvers als J.K. Rowling, beroemd van Harry Potter, J.R.R. Tolkien van in de van de Ring en toneelschrijver Shakespeare belangrijk geweest voor zowel de nationale als internationale literatuur. En daarnaast komen er ook veel bekende bands en artiesten uit het Verenigd Koninkrijk. Onder andere The Beatles, The Rolling Stones, Adèle en Ed Sheeran komen er vandaan. Britten staan erom bekend dat ze erg van thee houden. Een bekende traditie is de afternoon tea. Tussen 4 en 5 ’s middags wordt de thee gedronken. En hierbij worden allerlei zoete en hartige hapjes gegeten, waaronder sandwiches en scones.  Het Verenigd Koninkrijk is een land van tradities, maar staat ook bekend als een land met prachtige natuur en culturele steden zoals Londen en Edinburgh. En ondanks het vaak slechte weer, is het een populair vakantieland onder Nederlanders.

Ons buurland het Verenigd Koninkrijk bestaat uit de vier landen Engeland, Schotland, Noord-Ierland en Wales. Het Koninkrijk is bekend van de witte krijtrotsen, tradities zoals afternoon tea, de grote meren en het niet altijd even goede weer.

Het Verenigd Koninkrijk

Het rampjaar 1672 in de klas

Na 1648 ontstaat een nieuwe wereldorde. Spanje is haar wereldmacht kwijt en de kleine Nederlandse Republiek presenteert zich als de nieuwe grootmacht in de wereld. Dit tot grote ergernis van Engeland die de wereldhandel wil opeisen. Dit leidt tot verschillende zeeoorlogen met de Engelsen.

Vijand Engeland

India is een land in Zuid-Azië. Er wonen meer dan een miljard mensen. De meeste mensen wonen op het platteland, maar toch zijn de steden heel groot. De hoofdstad van India is New Delhi. In deze enorme stad wonen meer dan 21 miljoen mensen.   
Net als in andere grote steden in India is de binnenstad een doolhof van straatjes vol mensen, fietsen, ossenwagens, auto’s en brommers. 
De stad bestaat uit twee aan elkaar gebouwde steden: Delhi en New Delhi. New Delhi is niet de grootste stad van India, dat is namelijk Bombay.
Er zijn grote verschillen tussen rijk en arm in India. Eén van de oorzaken hiervan is het kastenstelsel. Hierbij wordt iedereen op basis van afkomst en beroep ingedeeld in een gesloten sociale klasse. Het kastenstelsel is officieel afgeschaft in 1931, maar er wordt nog steeds onderscheid gemaakt tussen mensen uit hoge en lage kasten. Door goed te leven kun je volgens de hindoeïstische leer in een volgend leven in een hogere kaste komen.
Het grootste deel van de bevolking van India is hindoeïstisch van geloof. Hindoes geloven in verschillende goden zoals Brahma, Shiva en Vishnu. De Veda's, de heilige boeken, omschrijven het geloof en de plichten van hindoes. Er vinden vaak allerlei kleurrijke ceremonies en feesten plaats, zoals holi en divali. 
Koeien zijn ook heilig in India. Ze lopen er gewoon op straat. Hindoes zullen de koeien nooit kwaad doen en eten ook geen rundvlees.  
In de 17e eeuw wordt India bezet door de eerste Britten. 200 jaar later valt bijna heel India onder Brits gezag. In 1912 stichten ze een nieuwe hoofdstad naast de stad Delhi en noemen het New Delhi. Maar in 1950 wordt India onafhankelijk, na de jarenlange geweldloze strijd van Mahatma Gandhi en zijn volgelingen. Sindsdien is India een republiek. 
Omdat India zo groot is, zijn er wel 7 verschillende klimaten te onderscheiden. Na de zomer, van maart tot juni, volgt het moessonseizoen, waarin het elke dag regent. 
In het noorden van India ligt de voet van de Himalaya, de grootste bergketen ter wereld. Het water stroomt vanuit de bergen door de grote rivieren van India. De belangrijkste rivier is de Ganges, die niet alleen water en slib aanvoert, maar ook als heilig wordt in gezien.
India is een ontwikkelingsland, maar de economie groeit snel. De meeste mensen werken in de landbouw. Maar de middenklasse in de steden groeit hard. Er gaan steeds meer mensen in de IT werken. Omdat werknemers in India niet veel kosten en goed Engels spreken, verplaatsen veel westerse bedrijven hun werkveld naar India. 
India is een groot land en heeft grote grondstoffenvoorraden waaronder aardolie, aardgas, steenkool en ijzererts. De industrie van India produceert onder andere auto’s, kleding en windmolens.  
Het gaat dus steeds beter in India, maar de infrastructuur is er vaak nog slecht. Ook kunnen veel mensen niet lezen of schrijven. En terwijl de rijke Indiërs steeds rijker worden, merkt een groot deel van de mensen nog weinig van de vooruitgang in India. Een kwart van de inwoners van India leeft onder de armoedegrens. De kloof tussen arm en rijk is dus erg groot. 
Arm of rijk, ze kijken allemaal naar Bollywood-films. Het is in India heel groot en zelfs de grootste filmindustrie ter wereld. De naam is afgeleid van het Amerikaanse Hollywood, waarbij de B staat voor Bombay, het kloppende hart van de Indiase filmwereld. Bollywoodfilms bevatten veel muziek en dans en gaan meestal over liefde.
Ze zijn kleurrijk, druk en steeds succesvoller, net als India zelf.

India is het land van hindoes, de Ganges en Bollywood. Vroeger was het land bezet door Groot-Brittannië, maar nu is het een zelfstandige opkomende economie.

India

Mohandas Gandhi wordt in 1869 geboren in India, deel van het Britse Rijk. Dan nog wel. Gandhi groeit op in een goed hindoeïstisch milieu en daardoor kan-ie doorleren. Hij kiest voor Rechten in swinging London. Gandhi kan die studie best aan, maar hij eet geen vlees én hij drinkt geen alcohol. Zo is hij daar wel een beetje een vreemde eend aan de bar.

Na zijn studie krijgt Gandhi een baan aangeboden in Zuid-Afrika, en daar ontpopt hij zich tot leider van de Indiërs. Hij verzet zich tegen het racisme in Zuid-Afrika, en ontwikkelt de filosofie van de satyagraha: het ‘vasthouden aan de waarheid’, door geweldloos protest. Terug in India blijft Gandhi zich verzetten tegen ongelijkheid. Hij wordt voorzitter van de Congrespartij, en strijdt tegen de Britse heerschappij. Zo loopt hij in 1930 de zoutmars: een tocht van bijna 400 kilometer, als protest tegen het Britse monopolie op zout. Zou ‘t helpen? 

Dacht het wel. Na jaren van protest worden de Indiërs eindelijk onafhankelijk, met Gandhi als geestelijk vader. Hij heeft dan al lang de eretitel ‘Mahatma’ gekregen: ‘grote ziel’. Op 30 januari 1948 wordt Gandhi slachtoffer van een moordaanslag. Zijn lichaam legt het loodje, maar zijn grote ziel leeft nog altijd voort.


Clipphanger

Gandhi wordt gezien als de geestelijk vader van het moderne India. Als leider van de onafhankelijkheidsbeweging verzet hij zich aan het begin van de vorige eeuw tegen de Britse overheersing. Niet door te vechten, maar met geweldloos protest. 

Wie was Gandhi?

Australië is onderdeel van het continent Oceanië en ligt volledig op het zuidelijk halfrond. Australis betekent in het Latijn dan ook ‘het zuiden’. De hoofdstad van het land is Canberra. De oorspronkelijke inwoners van Australië zijn de Aboriginals. De Aboriginals wonen al zo’n zestigduizend jaar in het land. Tegenwoordig vormen ze nog maar 2,5 procent van de bevolking. De rest van de bevolking bestaat vooral uit nazaten van Europese kolonisten die in de loop van de tijd als immigranten naar Australië zijn gekomen. Australië heeft ook een Nederlandse gemeenschap. Australië heeft een van de oudste culturen ter wereld. De geschiedenis van de westerse kolonisten begint pas een paar honderd jaar geleden. Ver hiervoor leven er dan al Aboriginals in Australië. In 1606 komen de eerste Europeanen aan in Australië. Het is de Nederlander Abel Tasman die in 1652 al een groot deel van het land in kaart brengt. Het eiland Tasmanië, ten zuiden van het vaste land van Australië is naar hem vernoemd. De Britse kapitein James Cook ontdekt de oostkust in 1770 en het land wordt daarna gekoloniseerd door de Engelsen. In eerste instantie wordt Australië gebruikt als strafkolonie voor Engelse misdadigers. Na de komst van de Europeanen worden veel Aboriginals gedood of sterven ze aan de ziektes die de kolonisten meebrengen. Hierdoor wordt de eeuwenoude cultuur van de Aboriginals verdrongen door de kolonisten.  De Aboriginals die het wel overleven, worden in reservaten geplaatst. In 1951 wordt hen zelfs gedwongen om zich volledig aan te passen aan de westerse cultuur. Iets waar de Aboriginals zich vandaag de dag nog steeds tegen verzetten. In 1909 wordt Australië onafhankelijk. Het land blijft wel onderdeel van het Britse gemenebest waardoor het land nog steeds onder het Britse koningshuis valt. Verreweg het grootste deel van de bevolking werkt in de dienstensector. Daarnaast is Australië de grootste producent van wol ter wereld. Andere exportproducten zijn grondstoffen als erts, goud en bauxiet. Ook het toerisme draagt sterk bij aan de economie. Doordat Australië ten zuiden van de evenaar ligt, zijn de seizoenen tegenovergesteld aan die van Nederland. Hierdoor is het in Australië winter als het hier zomer is. Het noorden van het land ligt dicht bij de evenaar en heeft daardoor een tropisch klimaat. Het grootste deel van Australië heeft een warm en droog woestijnklimaat. Diep in het binnenland, in de outback komt de temperatuur met gemak boven de 40 graden celsius.  Doordat het binnenland zo droog is, woont zo’n 90 procent van de bevolking langs de kust. Door droogte en wind komen er in Australië regelmatig grote bosbranden voor. Omdat Australië zo afgelegen ligt ten opzichte van de rest van de wereld, vind je er allerlei flora en fauna die nergens anders op de aarde te vinden is. Heel uniek zijn de buideldieren waaronder koala’s, kangoeroes en wombats. Ook komen er veel reptielen voor waaronder krokodillen en hagedissen.
Voor de noordoostkust van Australië ligt het Groot Barrièrerif. Dit is het grootste koraalrif ter wereld! Hier zwemmen allerlei kleurrijke vissen en zoogdieren zoals haaien en dolfijnen. Maar hun bestaan wordt bedreigd. Door klimaatverandering en het warmer wordende zeewater sterft het koraal namelijk langzaamaan af. Ongeveer een kwart van de Australiërs is christen, maar er wonen ook moslims, joden en boeddhisten in het land. 70 procent van de bevolking woont in de grote steden aan de kust, zoals Melbourne, Sydney en Perth. Sydney is de grootste stad van Australië.Door het warme klimaat zijn de Australiërs veel buiten te vinden. Kamperen is heel gebruikelijk en de barbie, oftewel barbecuen is een populaire bezigheid. Tijdens de barbie brengt iedereen iets te eten en drinken mee. Daarnaast houden Australiërs van sport. Populaire sporten zijn cricket, rugby en surfen. Naast de moderne, westerse cultuurelementen, hebben ook de oorspronkelijke Aboriginals sporen achtergelaten in het hedendaagse Australië. Iedereen kent wel de boomerang en de digeridoo, een muziekinstrument dat wordt gebruikt door de Aboriginals. Het zijn tastbare overblijfselen van een oude cultuur in het verwesterde Australië.

De Wereld rond

Australië ligt helemaal aan de andere kant van de wereld. Het land is bekend van het Groot Barrièrerif, de rijke geschiedenis en bijzondere diersoorten als koala’s en kangoeroes. De bevolking bestaat grotendeels uit immigranten uit Engeland, maar ook de oorspronkelijke bevolking: de Aboriginals hebben vandaag de dag nog grote invloed op de cultuur van Australië.

Australië

Zo’n 65.000 jaar geleden komen de eerste mensen vanuit Afrika terecht in Australië. Ze vormen meer dan 800 stammen, hebben een rijk geestelijk leven en (met stip!) de coolste lichaamsversiering. Dit zijn de Aboriginals, van het Latijnse woord voor ‘oorspronkelijk’, al gebruiken ze zelf meestal gewoon de naam van hun stam. Lekker makkelijk.

Om hun kennis over te dragen, gebruiken de Aboriginals rotstekeningen en mythologische vertellingen. Bijvoorbeeld over de ‘Droomtijd’, wanneer hun voorouders als een Reuzenslang uit de aarde komen, om de rivieren en bergen te scheppen. Het landschap is voor de Aboriginals hartstikke heilig. En ze proberen dan ook te leven in harmonie met de natuur. Helemaal chill, met hun eigen muziekinstrument de didgeridoooooooo.

Wanneer de Europeanen eind 18de eeuw naar Australië komen, breekt een zware tijd aan voor de oorspronkelijke bewoners. Ze krijgen te maken met onderdrukking en allerlei nieuwe ziektes uit Europa. Pas eeuwen later komt er wat meer waardering voor de rijke cultuur van de Aboriginals. En die kom je steeds weer tegen, want ook de boemerang is een uitvinding van de aboriginals.

Voordat de Europanen in de 18e eeuw de boel komen koloniseren, wordt Australië bewoond door mensen die leven in harmonie met de natuur. Ze worden de Aboriginals genoemd. Na een lange periode van onderdrukking is er eindelijk wat waardering gekomen voor de cultuur van de Aboriginals.

Wie zijn de Aboriginals?

In het midden van Afrika, bovenop de evenaar ligt Oeganda. De hoofdstad is Kampala. In het centrum staan grote kantorenflats en hotels. Er zijn wegen aangelegd en de mensen lijken het niet slecht te hebben. Maar als je een paar straten verderop kijkt ziet het er heel anders uit. De mensen die hier leven hebben het niet breed. Er is gebrek aan goed voedsel en huizen. Schoon drinkwater is er niet en vuilnis wordt niet opgehaald. 
Hier liggen de krottenwijken van Kampala. Uganda is een ontwikkelingsland. Het geboortecijfer is hoog. Veel mensen kunnen niet lezen of schrijven en de mensen verdienen niet veel geld. Daarom krijgen ontwikkelingslandenhulp van rijkere landen en organisaties. Deze hulp bestaat bijvoorbeeld uit het geven van voedsel en medicijnen. Dit lost de problemen voor even op, maar niet voor altijd. Daarom is er ook hulp die langdurig helpt. 
Een goed voorbeeld daarvan is microfinanciering. Mensen kunnen kleine bedragen lenen bij een bank. Hiermee kunnen ze hun eigen zaakje beginnen of uitbreiden. De winkeltjes trekken klanten aan en soms kan er personeel worden ingehuurd. Het geld wat wordt verdiend kan worden uitgegeven op deze manier kan de plaatselijke economie profiteren. De welvaart zal langzaam groeien. Op deze manier kan Oeganda groeien tot een land waar steeds meer mensen een normaal en gelukkig leven kunnen leiden.

Oeganda is een ontwikkelingsland

In Oeganda leven veel mensen onder de armoedegrens. Maar door kleine bedragen te lenen bij de bank kunnen Ugandezen bedrijfjes opstarten en zo de economie stimuleren.

Maar door microfinanciering kan de economie groeien

Dossier geschiedenis: Nederland en de slavernij

In de achttiende en negentiende eeuw stichten de Europese overheersers plantages in Noord- en Zuid-Amerika. Voor het werk op die plantages importeren zij tot slaaf gemaakten uit Afrika. Zij worden zodoende handelswaar ten behoeve van de plantage-economieën.

Afl. 1 Handel in tot slaaf gemaakten

Na 1945 streven veel landen in Azië en Afrika naar onafhankelijkheid. Ze willen niet langer een kolonie zijn van de Europese landen. Ze worden gesteund door de winnaars van de Tweede Wereldoorlog:  Amerika en Rusland. Maar de Europese landen willen hun koloniën niet zomaar loslaten. Zo voert Nederland tussen 1945 en 1949 een koloniale oorlog tegen Indonesië. Onder de naam Nederlands-Indië is het eeuwenlang een kolonie van Nederland geweest. Zo’n onafhankelijkheidsoorlog gaat vaak gepaard met hevige strijd. Maar India maakt zich in 1947 zonder veel geweld los van Engeland.  In de jaren 60 gaat de dekolonisatie verder in Afrika. En ook Suriname wordt in 1975 onafhankelijk van Nederland.

High Speed History

Na de Tweede Wereldoorlog komen veel landen in Azië en Afrika in opstand tegen de kolonisten. Maar de Europese landen willen hun koloniën niet zomaar laten gaan.

Wat is de dekolonisatie?

Al eeuwenlang hebben mensen met macht de neiging die macht te misbruiken. Dat kan anders, vindt de Franse filosoof Charles baron de Montesquieu. In 1748 schrijft hij een boek waarin hij een nieuw systeem voorstelt: de trias politica. Oftewel de Scheiding der Machten. De 3 machten van Montesquieu zijn de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht. Als die nou een beetje in evenwicht blijven, kan niemand te veel macht krijgen en kunnen de burgers leven in vrijheid en zekerheid, zonder slapeloze machten eh nachten.

De ideeën van Montesquieu hebben wereldwijd veel invloed gehad. Ook in Nederland, met de grondwet van 1848. Al zit er hier wel een eigen sausje overheen. In ons huidige systeem ligt de wetgevende macht bij het parlement en de regering. Hier worden wetsvoorstellen bedacht en gecontroleerd. De uitvoerende macht ligt bij, daar is ie weer, de Regering. De rechterlijke macht bestaat uit de rechters en het Openbaar Ministerie, dat is geen ministerie, maar het valt wel onder de minister van Justitie. Hmmm… Niet echt een scheiding der machten, misschien eerder een spreiding der machten. De trias… politica.. light?

De Nederlandse democratie bestaat uit drie machten: de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht. Dit systeem is bedacht door de Franse filosoof Montesquieu, om te voorkomen dat iemand te veel macht krijgt.

Wat is de trias politica?

De Verenigde Staten ligt in het werelddeel Noord-Amerika en is het op twee na grootste land ter wereld. De hoofdstad is Washington D.C. Na de ontdekkingsreizen van Columbus in Midden-Amerika, wordt ook Noord-Amerika vanaf de 16 eeuw langzaam maar zeker ingenomen door Europese kolonisten. De oorspronkelijke inwoners werden daarbij verdreven en vermoord. De Europese kolonisten maken zich meer en meer los van hun thuisland, waaronder Spanje, Engeland en ook Nederland. Op 2 juli 1776 wordt de onafhankelijkheid uitgeroepen. Het is de geboorte van de Verenigde Staten van Amerika. In de loop der tijd komen er steeds meer federale staten bij. In die tijd worden in het zuiden van het land tot slaaf gemaakten ingezet op katoenplantages. In het noorden is men tegen de slavernij en er ontstaat een burgeroorlog. Uiteindelijk wordt de slavernij in 1865 afgeschaft, maar in veel Zuidelijke staten blijven zwarte mensen tot ver in de twintigste eeuw tweederangsburgers. Tijdens de wereldoorlogen mengt de Verenigde Staten zich ook in de strijd en behoort tot een van de grote overwinnaars. Mede hierdoor wordt de Verenigde Staten een grootmacht in de wereld. Tijdens de koude oorlog komt het land in conflict met die andere grootmacht: de Sovjet-Unie. Na de Tweede Wereldoorlog blijft het land zich mengen in conflicten overal ter wereld. Maar op 11 september 2001 wordt het land zelf doelwit. Op die dag worden op verschillende plaatsen terroristische aanslagen gepleegd door de terroristische organisatie Al Qaida. In 2008 wordt Barack Obama verkozen tot de eerste zwarte president van Amerika. Een mijlpaal in een land waarin discriminatie en rassenongelijkheid een blijvend thema is. 

Want hoewel in 1964 de Civil Rights Act wordt aangenomen, een wet die discriminatie op basis van ras, huidskleur, sekse en religie verbiedt, blijft discriminatie aan de orde van de dag in de Verenigde Staten. De ‘Black Lives Matter’ beweging strijdt tegen het racisme in het land. Doordat de Verenigde Staten zo’n groot land is, vind je bijna alle klimaatzones terug in het land. Van het koude toendraklimaat in het noorden tot een subtropisch klimaat in het zuiden. Ook wat betreft temperatuur en neerslag zijn er grote verschillen. Het noordwesten is vochtig, het zuidoosten gematigd en het midden van het land is droog. Daarnaast is het landschap van de Verenigde Staten erg gevarieerd. In het land zijn tal van nationale parken te vinden zoals The Grand Canyon, The Rocky Mountains en Yellowstone park. En er zijn heel veel grote steden en metropolen zoals  New York, Chicago, Miami en Los Angeles. In zuidelijke staten als Florida en Californië zijn tropische stranden te vinden, die geliefd zijn bij toeristen en mensen op leeftijd die er hun oude dag doorbrengen. Amerikaanse films worden overal ter wereld bekeken. In Hollywood worden grote blockbusters gemaakt met beroemde filmsterren.Verreweg de meeste Amerikanen zijn Christelijk. Vooral de protestantse en Rooms-Katholieke kerk heeft veel aanhang.  Daarnaast zijn er streng religieuze groepen die in afgesloten geloofsgemeenschappen leven. ’Amerika is ook een muzikaal land. De blues staat aan de basis van veel Amerikaanse muziekgenres. Het is ontstaan in de 19e eeuw onder tot slaaf gemaakten. Zo is ook de Jazz ontstaan. Europese immigranten hebben de countrymuziek geïntroduceerd en de Rockmuziek is mede dankzij Elvis Presley heel populair geworden. In de jaren ’80 ontstaat in New York de Hip-Hop en Rapmuziek.  Van oudsher is de Verenigde Staten een land van immigranten. En ook vandaag de dag willen nog steeds veel mensen in Amerika leven. Deze migranten komen tegenwoordig vooral uit Zuid- en Midden-Amerika. Zij zijn op zoek naar vrijheid, gelijkheid en welvaart: ‘The American Dream’, dezelfde droom die de Europese kolonisten destijds ook naar Amerika heeft gebracht.

De Wereld Rond

De Verenigde Staten is bekend van steden als New York oftewel The Big Apple, de vele natuurparken, de muziek en Hollywood. Het enorme land is ooit ontstaan door de komst van immigranten en is tegenwoordig één van de grootste (economische) machten in de wereld.

De Verenigde Staten

Tot het einde van de 18e eeuw zijn de Verenigde Staten onderdeel van het Britse koninkrijk. Maar er is veel onvrede bij de Amerikaanse kolonisten. Ze moeten hoge belastingen betalen maar hebben geen inspraak in wat er met hun geld gebeurt. In 1775 komen ze in opstand en breekt er een oorlog uit. De kolonisten willen een eigen, onafhankelijk en democratisch land, los van het Verenigd Koninkrijk. De Amerikaanse revolutie is een feit en op 4 juli 1776 verklaren de Amerikaanse koloniën zich onafhankelijk. De oorlog duurt dan nog voort maar in 1783 is de VS definitief onafhankelijk.
En wordt de 4th of July een nationale feestdag.

Op 4 juli viert heel Amerika feest. Ze vieren dan dat de Amerikaanse kolonies zich op 4 juli 1776 onafhankelijk verklaren van het Britse koninkrijk.

Wanneer werd Amerika onafhankelijk?

Een paar eeuwen geleden zijn er nog geen fabrieken in Nederland. Producten worden met de hand gemaakt door vakmensen. Ze werken met eenvoudige gereedschappen. Voor het zware werk gebruiken ze molens, ossen en paarden. Maar door de uitvinding van de stoommachine verandert dit voorgoed. Grote machines in fabrieken nemen veel handwerk over. De krachtige machines werken sneller en produceren daardoor goedkoper. De industrie groeit en mensen trekken massaal naar de stad om daar in de fabrieken te gaan werken. De industriële revolutie begint rond 1760 in Engeland. Pas na 1850 komt de industrialisatie ook in Nederland opgang.

Door de uitvinding van de stoommachine in de 18e eeuw komen er steeds meer machines en fabrieken. Zo kan er goedkoper en sneller geproduceerd worden. De industriële revolutie is begonnen.

Wat was de industriële revolutie?

In 1853 breekt de Krimoorlog uit. De belangrijkste spelers in het conflict zijn: Het Turkse Rijk, Rusland, Frankrijk en Engeland.Er zijn spanningen tussen Rusland en het Turkse Rijk. Die lopen zo hoog op, dat de Russische vloot uitvaart en de Turkse vloot compleet vernietigt.Hierdoor krijgen de Russen de mogelijkheid via Constantinopel de Middellandse Zee op te varen.En dat vormt een bedreiging voor Engeland, want tot dan toe zijn de Engelsen de baas in de Middellandse Zee.Ze willen daar geen Russische invloed. Daarom zoekt Engeland een bondgenoot en vindt die in Napoleon III, keizer van Frankrijk.Napoleon hoopt een overwinning te behalen op de Russen, en zo zijn positie te versterken.Engeland en Frankrijk besluiten Turkije te hulp te komen en samen op te treden tegen Rusland.In 1854 vaart de gezamenlijke vloot van de Engelsen en Fransen de Middellandse Zee op.De Russische tsaar Nicolaas I wil een confrontatie ontlopen en trekt zijn vloot terug in de versterkte havenstad Sebastopol. De tsaar hoopt zo de crisis op te lossen, maar de coalitie gaat hier niet op in. Ze wil de Russische marine uitschakelen en besluit daarom Sebastopol te veroveren. Na een belegering van tien maanden weet de coalitie eindelijk Sebastopol op de Russen te veroveren. De Britten willen de oorlog voortzetten, maar voor de Fransen is het genoeg geweest.Napoleon III heeft tenslotte zijn glorieuze overwinning binnen. Zijn doel is bereikt, zijn positie versterkt. Omdat de landen niet afzonderlijk de strijd kunnen voortzetten wordt het in 1856 vrede.De Krimoorlog heeft 650.000 mannen het leven gekost. De overwinnaars spreken af dat de Zwarte Zee neutraal gebied wordt. Geen enkel Russisch of Turks oorlogschip mag daar nog varen. Zo kan de Russische vloot geen bedreiging meer vormen in de Middellandse Zee.Hiermee is de rol van Rusland in het Europa van de negentiende eeuw voorlopig uitgespeeld.

De Krimoorlog

In 1853 breekt de Krimoorlog uit. De belangrijkste spelers in het conflict zijn: Het Turkse Rijk, Rusland, Frankrijk en Engeland.

1853

3 op Reis in de klas

In de miljoenenstad Hong Kong wonen ongeveer 7 miljoen mensen. Het is eigenlijk geen land, maar een grote stad in China. Tot 1997 is Hong Kong een Britse kolonie. En nog steeds gelden er andere regels dan in China. In tegenstelling tot de mensen in China mogen inwoners van Hong Kong bijvoorbeeld wel gewoon op Facebook.

Hong Kong

Regenten en vorsten

Burgers en stoommachines

Video's bij het geschiedenisexamen voor havo

Geschiedenis examen: het Britse Rijk (1585 - 1900)

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Het schooljaar gaat weer beginnen. Wij zijn er klaar voor.

Header kapstok

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.