Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Wetenschappers helpen de wereld vooruit. Maak kennis met een aantal grote denkers en doeners uit de geschiedenis. 

Spinoza is een van de beroemdste filosofen van Nederland. Tijdens zijn leven vinden veel mensen zijn ideeën gevaarlijk, maar na zijn dood zijn veel mensen lovend over hem. Zijn ideeën over de vrijheid van denken en meningsuiting zijn belangrijk voor onze moderne democratie. Wat weet jij van deze grote denker?

Quiz over deze grote denker

Wat weet jij over Spinoza?

Klas 4/5/6

Van Aristoteles tot Kant: grote denkers hebben veel invloed gehad op hoe wij de wereld zien. Maar wat was de kern van hun boodschap? Human heeft het samengevat in mooie, informatieve animaties.

Grote geesten

HUMAN: Grote geesten

Van de Oude Grieken tot de Dalai Lama: veel wijsheden hebben we aan filosofen te danken. Maar weet jij welke uitspraak bij welke denker hoort? Start de quiz, kies bij elk citaat het juiste antwoord en bekijk de video als je het niet weet. 

Quiz over quotes van grote denkers

Weet jij van die deze filosofische uitspraken zijn?

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Programmalogo's

Christiaan Huygens is een beroemde wetenschapper uit de zeventiende eeuw. Hij vindt onder andere het slingeruurwerk uit en ontwikkelt de telescoop verder. Hoeveel weet jij over Christiaan Huygens? Test het in de quiz!

Quiz over de beroemde wetenschapper

Wat weet jij over Christiaan Huygens? 

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

In de 18e eeuw begint in Europa de Verlichting. Door de ontwikkeling van de wetenschap veranderen onze ideeën over de maatschappij. Weet jij wat de Verlichting precies inhoudt? Test je kennis in de quiz. 

Quiz over denkers en ideeën

Wat weet jij over de Verlichting?

Afspeellijst Eureka

Albert Einstein wordt in 1879 geboren in het Duitse Ulm. Op de middelbare school blinkt Albert al uit in wiskunde, maar de alfavakken, die zijn zeg maar niet echt zijn ding. Daarvoor krijgt-ie keer op keer een ein, stomme Stein!

Albert gaat elektrotechniek studeren in Zwitserland. Al zijn lampjes gaan branden in 1905: Einsteins wonderjaar. Hij promoveert en schrijft maar liefst 4 artikelen, onder andere over het foto-elektrisch effect. Die lumineuze theorie kan pas 10 jaar later worden bewezen, en dat levert Einstein de Nobelprijs op, en de eretitel ‘Vader van de Kwantummechanica’. Genie of nie, de nazi’s hebben weinig op met onze Joodse Albert, en dus peert-ie ‘m naar Amerika, om les te gaan geven aan Princeton. En een populaire figuur te worden in kranten en de kapperscatalogus.

Op Princeton kent iedereen Einsteins relativiteitstheorie E=MC2. Die formule is het startschot van het atoomtijdperk, en van een hele hoop T-shirts, posters en mokken. In 1955 overlijdt Einstein. Zijn lichaam wordt gelijk gecremeerd, maar zijn briljante brein blijft bewaard. Plakjes daarvan kun je tegenwoordig zelfs in het museum bekijken. En dat is ook relatief gezien, toch wel absoluut krankzinnig.


Clipphanger

Albert Einstein is misschien wel de bekendste wetenschapper van de twintigste eeuw. Hij is de bedenker van de relativiteitstheorie en vader van de kwantummechanica. Maar je kunt hem ook kennen van zijn bijzondere kapsel. 

Wie was Einstein?

Charles Darwin wordt in 1809 in Engeland geboren. De slimme tiener gaat geneeskunde en later theologie studeren. Maar liever dan in de kerk, zit ie met zijn nieuwsgierige neus tussen de plantjes en beestjes in de natuur.
Als hij 22 is wordt hij uitgenodigd voor een expeditie op het onderzoeksschip de Beagle. Het schip gaat de hele wereld rond, en Darwin heeft ‘the time of his life’. Hij ontdekt planten en dieren die hij nog nooit gezien heeft, en misschien ook liever niet wil zien. 
In Darwins tijd staat één ding vast; God heeft de aarde en al haar bewoners in één week helemaal goed geschapen. Maar Charles ziet dat soorten zich juist in de loop van miljoenen jaren hebben aangepast aan hun omgeving: evolutie. En dat alleen de soorten die dat het best doen overleven: survival of the fittest. 
Maar Darwin houdt die kennis voor zichzelf. Zijn evolutietheorie gaat namelijk lijnrecht in tegen de leer van de kerk en, misschien nog wel erger, tegen zijn gelovige vrouw. Pas 23 jaar na terugkeer van de Beagle durft hij het aan. In 1859 publiceert hij zijn befaamde boek: On The Origin Of Species.
Tegenwoordig is Darwins evolutietheorie verplichte kost in de biologieles. Maar, geloof ’t of niet, sommige gelovigen geloven er nog steeds niet in, geloof ik.

Charles Darwin maakte zich met zijn boek 'On the origin of species' niet echt populair bij de kerk en gelovigen. Tegenwoordig is zijn evolutietheorie verplichte kost op (de meeste) scholen. 

Wie was Darwin?

Het planetarium

Hoe ons zonnestelsel eruitziet, kun je zien in een planetarium. Een idee van de wetenschapper Copernicus.

Van Copernicus

Dit is de beroemde wetenschapper Antoni van Leeuwenhoek. Haai. Hallo, Antoni. Waarom ben jij zo beroemd? Dat komt omdat ik zo handig ben met deze nieuwe uitvinding. De microscoop. O, ja? Wat onderzoek je allemaal? Van alles. Van alles! Maden, zaden, paardendrollen, vlinders, slootwater. Mijn eigen ochtendurine. Die spaar ik op en die onderzoek ik onder de microscoop. O, wat interessant. En verder? Ik onderzoek sperma. Ja, ja. Kijk. En dat bekijk ik met de microscoop. En daar zitten dus allerlei beestjes in. Wist u dat? Nee. Dat ziet er niet gezond uit. Kijk maar. Nee, dank je. En... ik spaar vlooien! En die prik ik dan op en die onderzoek ik dan met de microscoop. Ja, ja. Maar waar spaar je die vlooien? Niet verder vertellen. Follow me. In een oude sok. Een oude sok? Kijk. Hier. En hier huizen hele families, hele kolonies vlooien. Ik kan ze wel even laten zien. Nee, niet doen! Dat kan wel even. Niet doen, Antoni! Niet doen!! Nee jongens, niet springen. Niet springen! Dat kriebelt! Terug in de sok! Tot zover Antoni van Leeuwenhoek. Een bevlogen wetenschapper. Terug in de sok, jongens!

Wie was Antoni van Leeuwenhoek?

Van slootwater tot sperma: wetenschapper Antoni van Leeuwenhoek bestudeert alles onder zijn eigen uitvinding, de microscoop. Antoni is zijn tijd ver vooruit! Geschreven en geregisseerd door Niek Barendsen.

Uitvinder van de microscoop

Ja het is 1642 Als een 13-jarig jongetje zich hier op deze plek afvraagt hoe het komt dat als je een steentje zo gooit, dat die dan over het water heen stuitert. En hij vraagt zich ook af hoe het kan dat als je een steen of iets anders in het water gooit, hoe het dan kan dat je van die kringen ziet verschijnen. Deze jongen bezit dan al een van de belangrijkste eigenschappen die een toekomstige uitvinder moet hebben. Hij stelt vragen. Het water is van de gracht rondom het buitenhuis van de familie, waar de jongen tot aan zijn dood regelmatig zou komen, het huis Hofwijck in Voorburg. Hij is de tweede zoon van Suzanna van Baerle en Constantijn Huygens en hijzelf, Christiaan Huygens weet dan nog niet dat hij een aantal jaren later een van de beroemdste uitvinders ter wereld zou worden. Zijn vader is een belangrijk man die veel contact heeft in de politiek en voor de prinsen van Oranje werkt. Zo komt hij dan in contact met beroemde wetenschappers die hem leren om net als dus eigenlijk met die steentjes in het water goed over de dingen na te denken. Hij vraagt zich steeds weer af hoe iets eigenlijk gebeurt. Hij onderzoekt en experimenteert en dat lijkt nu allemaal heel logisch. Maar voor die tijd was dat heel vernieuwend, want tot dan toe luisterde ja eigenlijk alleen maar naar de ideeën van de kerk en de adel. Dus zelf nadenken en wetenschappelijk bewijs vinden voor iets dat gebeurt is toch nergens goed voor? Hier zie je trouwens een paar uitvindingen waar hij zich mee bezig hield. Deze bijvoorbeeld: de telescoop om naar de sterren te kijken en ook heel vet de toverlantaarn. Kijk, het is een soort oude beamer. Schommelt je rijtuig te veel? Christiaan heeft de oplossing en dacht je dat de eerste verbrandingsmotoren uit de tijd van de eerste auto's komen? Dan heb je het mis. Christiaan bedacht namelijk 200 jaar eerder al zoiets. Een motor die niet rijdt op benzine, maar op buskruit. Het is misschien maar goed dat ie dat nooit in t echt gebouwd heeft. De bekendste uitvinding van Christiaan Huygens is een goed werkende klok, een klok met een slinger. Die zie je daarachter en gewichtjes en de slinger beweegt constant in hetzelfde tempo heen en weer. En die maakte die voor in huis, maar ook voor grote kerkklokken. Het is de eerste klok die niet voor loopt, niet achter loopt, maar die echt een tijd loopt. Eeuwenlang bestaat er geen nauwkeurigere klok dan Christiaans slingerklok. En sterker nog, we gebruiken ook nu nog steeds. Eén van de wetenschappen waar Christiaan Huygens enorm in geïnteresseerd is, is de sterrenkunde. Al eeuwenlang probeerden geleerden om het zonnestelsel in kaart te brengen. Hoe draait de aarde om de zon? Wat zijn al die lichtjes die je s nachts ziet? Christiaan maakt dit mechanische apparaat, waarmee die laat zien hoe de planeten zich volgens hem bewegen. Huygens is helemaal gek van sterren en planeten. En dat komt goed uit, want de telescoop is net uitgevonden. Niet door hem zelf trouwens, maar door de Nederlander Hans Lippershey. En omdat Christiaan de lenzen die dan te koop zijn niet goed genoeg vindt, maakt ie z'n eigen lenzen. Samen met z'n broer maakt hij de allereerste lenzen-slijpmachine. Met heel fijn zand moet je urenlang over het glas wrijven totdat het de juiste bolling krijgt. De bolling in het glas zorgt dan voor een vergroting en in die tijd waren ze over het algemeen nogal wazig. Maar dankzij de lenzen slijpmachine waren de lenzen van Christiaan een stuk scherper. De telescopen worden steeds langer. Ook die van Christiaan Huygens. Want hoe langer de telescoop, hoe meer die vergroot en hoe beter dus naar de sterren kunt kijken. 1 2 3 4 5. Deze telescoop is een 5 meter lang en vergroot maar liefst 50 keer. Dus dan zie je de maan niet zo, maar zo. De mensen in de zeventiende eeuw willen verder de ruimte in kijken en dus worden de telescopen langer en langer. Sommige niet vijf, zoals deze, niet tien meter, maar wel 15 meter lang. Op een gegeven worden ze te lang en te zwaar, waardoor ze doorbuigen. En dus bedenkt Christiaan Huygens de allereerste buisloze telescoop ooit. Ja en zo ziet die telescoop er dan uit: een lens hierboven aan deze kant en dan... Nou ja, ongeveer 20 meter verderop ook weer een lens en daartussen zit dan een draad. En omdat er dus geen buis tussen zit kan heel niet doorbuigen, maar heel even kijken want... Even kijken hoor. Ja dit had ik dus al verwacht. Omdat dit dus twee losse delen zijn, is het nog best wel ingewikkeld zeg maar om de goeie positie te vinden om erdoorheen te kijken. Dus ik zou die altijd nog heel even moeten oefenen. Maar Christiaan die tuurde zo dus avonden avond naar de sterren en planeten. Zo ontdekte hij dingen die nog nooit iemand eerder heeft gezien. Als Chris in 1655 door een telescoop tuurt, dan zie je die als eerste mens op de aarde dat de planeet Saturnus een maan heeft. Maar ja, wat is er toch met die planeet zelf aan de hand? Wat hangt er toch omheen? Ja, zelfs met zijn nieuwe telescoop is het moeilijk om te zien. En heel veel geleerden proberen om het te verklaren. Sommigen die beschrijven t als een soort van rondjes die om de planeten heen zitten, anderen weer als oortjes. En eigenlijk is Christiaan de eerste die begrijpt dat er een platte ring om de planeet heen zit en hij maakte tekeningen van hoe die denkt dat ie eruit moet zien. Deze bijvoorbeeld. Hier zie je het ook. Kijk hier zie je m beter. En nu weten we dat wat hij toen zag en bedacht dat dat dus helemaal klopt, want dit is inderdaad hoe Saturnus eruitziet. Dus ja, toch wel knap eigenlijk zonder het echt goed te kunnen zien, kon hij het toch al bedenken. Maar Huygens ging in zijn gedachten nog verder in het heelal in. Hij was nieuwsgierig naar plekken die ie niet kon zien. Want wat zou daar zijn? Andere rare ringen om planeten? Of misschien wel buitenaards leven? Die gedachten schrijft die allemaal op in dit boekje: 'Kosmo theoros'. Het is een spannende reis door de ruimte en hierin vraagt hij zich dus af of er leven is op andere planeten. Sciencefiction? Misschien. Maar wie weet heeft die hierin ook weer gelijk in en hebben wij het alleen nog niet kunnen bewijzen. Ja, Christiaan werd zo'n grote uitvinder omdat hij nieuwsgierig was, dus omdat die zich dingen afvroeg en er dan zelf over na ging denken. Dus ja, wil jij nu ook iets bijzonders ontdekken of uitvinden? Wees dan een beetje zoals Huygens en blijf vragen stellen.

Christiaan Huygens

Christiaan Huygens is een van de bekendste wetenschappers uit zijn tijd. Hij is zowel natuurkundige, sterrenkundige als wiskundige. Hij vindt onder andere het slingeruurwerk uit en ontdekt als eerste dat er om Saturnus heen een platte ring hangt. Christiaan Huygens is een wegbereider van de moderne wetenschap.

Nederlandse geleerde in de 17e eeuw

Van deze grote denker heb je vast wel eens gehoord. Hij is geboren in Engeland in 1643 en was heel slecht op school. Maar toch wordt hij door sommige wetenschappers de grootste geleerde uit de geschiedenis van de wetenschap genoemd. Over wie we het hebben? Isaac Newton. Die Newton hield zich met allerlei dingen bezig. Het schijnt dat hij vooral is gaan nadenken over waarom een appel naar beneden valt en niet omhoog. Ja duh zal je denken, maar tot die tijd had er dus niemand over nagedacht en Newton bedacht dat er een kracht moest zijn die de appel naar beneden trok. Hij noemde die kracht de zwaartekracht. Newton dacht verder na en bedacht dat er overal om ons heen krachten werken want om een massa in beweging te brengen heb je een kracht nodig. Spierkracht. Over die krachten schreef hij 3 wetten. De eerste wet van Newton: massa is traag. Daar bedoelt hij eigenlijk mee dat iets wat massa heeft, in dit geval het servies, nogal traag reageert als daar een kracht op uit wordt geoefend. Daar gaan we. Gelukt. Newton dacht verder en bedacht zijn tweede wet. Die zou je kunnen omschrijven als hoe zwaarder iets is, hoe moeilijker het is om die massa versnelling te geven. Makkelijk en moeilijk. Maar ook hoe meer massa hoe moeilijker te stoppen. De derde wet van Newton: actie is min reactie. Dat betekent dat een kracht een tegengestelde kracht heeft die de andere kant op werkt. Door de zwaartekracht, verzwaart de energie en val ik naar beneden. Dan rekt de trampoline uit, die geeft de energie weer terug aan mij en ik ga weer omhoog. De lucht gaat er aan de onderkant uit en de ballon gaat omhoog. Ik spuit naar achter en beweeg naar voren. Actie naar achter spuiten, reactie naar voren bewegen. Eigenlijk heeft Newton ons bewust gemaakt van de krachten om ons heen en we gebruiken het dagelijks. Bij een lancering van een raket bijvoorbeeld kan er exact berekend worden hoeveel brandstof er nodig is. Door de brandstof ontstaat er en steekvlam naar beneden en schiet de raket omhoog. Net niet gelukt in 2 minuten, maar het was dan ook een groot denker die Newton.

Wie was Isaac Newton?

Isaac Newton wordt door vele wetenschappers ook wel gezien als de grootste geleerde aller tijden. Hij was de eerste wetenschapper die bedacht dat er een kracht is, die voorwerpen naar de aarde trekt. Hij noemde die kracht de zwaartekracht. Waar kwam hij precies achter en wat zijn de drie wetten van Newton?

Uitvinder van de zwaartekracht

De kleine Leonardo wordt in 1452 geboren in de buurt van het Italiaanse Vinci. Hij maakt als kind al indruk met zijn tekeningen, en op zijn 12de gaat hij in de leer bij een kunstenaar. Goud en zilver smeden, beeldhouwen, schilderen, onze Leo doet het allemaal. Op zijn 21ste is-ie volleerd schilder, maar het multitalent blijft er van alles bij doen. Hij geeft muziekles en verzint zelf nieuwe instrumenten. Hij klust bij als architect en bouwt allerlei stevige vestingen. Die zijn erg in trek, al was het maar om vanwege het gejengel in zijn muziekschooltje.

Onze geniale Leonardo begint vaak vol vuur aan een klus, maar hij heeft minder lol in het afmaken. Dat geldt zelfs voor zijn beroemdste werk, de Mona Lisa. De opdrachtgeefster heeft het schilderij zelfs nooit afgeleverd gekregen. Misschien dat ze daarom wel zo mysterieus kijkt.

Iets sneller is Da Vinci (begrijpelijkerwijs) met zijn Laatste Avondmaal. Die enorme muurschildering is al in 3 jaar klaar. Maar sommige van Leonardo’s ideeën zijn weer zo uniek dat ze pas eeuwen later zijn uitgevoerd. Zoals de vliegmachine. Dat krijg je d’r nou van als je al je aantekeningen in spiegelschrift maakt.


Leonardo da Vinci was een echte multitasker. Hij was architect, uitvinder, beeldhouwer en schilderde tussendoor ook nog een meesterwerk: de Mona Lisa. Hij was zijn tijd ver vooruit en wordt 5 eeuwen later nog steeds gezien als een groot genie.

Wie was Leonardo da Vinci?

Bento d’Espinosa wordt in 1632 geboren in Amsterdam. Hij is een kind van Portugees-joodse ouders, en wordt gelovig opgevoed. Maar als echt Amsterdams jochie slikt Bento niet alles voor zoete jodenkoek. Zo wil hij niet geloven dat de Bijbel letterlijk het woord van God is en dat wordt hem niet in dank afgenomen. Hij wordt uit de behoudende joodse gemeenschap verbannen.
Spinoza verhuist naar Rijnsburg, waar hij geld verdient als lenzenslijper. Daarnaast slijpt hij vooral zijn ideeën. Hij is een groot fan van de democratie en de vrijheid van meningsuiting, ongeacht geloof. Hij legt dit uit in zijn Theologisch-politiek traktaat, een boek dat later verboden wordt. Over vrijheid van meningsuiting gesproken.
Door dit verbod blijft zijn meesterwerk nog even in de bureaula liggen. In zijn Ethica benadert Spinoza de werkelijkheid net zo objectief als zijn lenzen. Hij betoogt dat God niet vanaf de zijlijn toekijkt, maar onderdeel is van de natuur. De consequentie hiervan is wel dat de menselijke vrije wil niet bestaat. Alles is al bepaald, dus ook of je morgen je bril opzet of toch maar lenzen indoet.
Waarschijnlijk loopt Spinoza door al dat lenzen slijpen een longziekte op. Hij bepaalt dat zijn Ethica na zijn dood uitgegeven moet worden. Op 44-jarige leeftijd al, krijgt de grote vrijdenker definitief vrijaf.

Spinoza geloofde niet in god zoals andere joden dat deden. Dat kwam hem duur te staan: hij werd niet alleen verbannen uit de joodse gemeenschap, zijn meesterwerk werd ook nog eens verboden. 

Wie was Spinoza?

Kijk, daar hebben we Simon Stevin. Bent u het echt? Ja, ik ben het, de wereldberoemde geniale homo universalis. Wat is dat? Dat is Latijn. Homo betekent mens en universalis is alles. Ik ben iemand die alles kan. Wetenschap, muziek, taal, kunst. Vertel. Ik ben natuurlijk wiskundige, ik heb het decimale stelsel uitgevonden. Ik heb een wiskundeschool in Leiden opgezet. Verder heb ik 'n eigen muziektheorie ontwikkeld. En ik ben vestingbouwer. En verder? Ben ik Neerlandicus. Ik heb de Nederlandse taal ontwikkeld. Dat is het? Nee. Ik ben ook goed met de handjes. Kijk, ik heb deze zeilwagen uitgevonden. Mooi, he? En ik weet alles over dieren en ik win altijd met triviant en schaken. Er is eigenlijk niets dat ik NIET kan. Goed, Simon Stevin. Maar kan je ook op je vingers fluiten? Op mijn vingers...Op mijn vingers fluiten? Nee. Je bedoelt toch gewoon zo? Ik kan het niet. Ik kan het niet! Dat is geweldig! Eindelijk iets wat ik niet kan! Ik ben toch gewoon een mens! Fijn dat je er zo blij mee bent, Simon Stevin Doe het nog eens. Ik kan het niet. Er is iets wat ik niet kan! Nog een keer! Geweldig!

Wie was Simon Stevin?

Wiskundige, Neerlandicus, uitvinder: Simon Stevin kan alles. Behalve op zijn vingers fluiten…Geschreven en geregisseerd door Niek Barendsen.

Knappe kop uit de Gouden Eeuw

Waar moet je zijn voor kennis en wetenschap in onze tijden? Juist, in het kalifaat Córdoba, in het islamitische deel van Spanje. Hallo! Au! Ik ben hier bij de wereldberoemde uitvinder en wetenschapper Abbas Ibn Firnas. Dit is een historisch moment. Au! Ik heb zojuist als eerste man ooit wel tien minuten door de lucht gezweefd! Au! In mijn zelfgemaakte zweefvliegtuig. Au! Dat maakt mij de grondlegger van de luchtvaart. Au! Maar u bent neergestort. Ah ja, klopt. Maar ik ben wel de eerste man ooit die heeft gevlogen. Au! Ik, dus niet Leonardo da Vinci. Wat is er nou misgegaan? Ik was de staart vergeten om mee te sturen, heel stom. Dus onthoud mensen, als u ooit een vliegtuig ontwerpt, vergeet dan nooit de staart. Au! Bent u trots? Trots? Ik ben apetrots, maar ik heb veel meer uitgevonden hoor. Ik heb bijvoorbeeld de geslepen lens uitgevonden of gewoon de bril. Heel handig hoor. Ook heb ik bedacht: de waterklok. Au! Ik ben een sterrenkundige, arts, chemicus en muzikant. Au! 
Gefeliciteerd Abbas Ibn Firnas. En wat gaat u nu doen? Nou ja, ik heb zo'n beetje alle botten in mijn lichaam gebroken. Au! Dus gaat u maar, ik blijf hier wel liggen. Kunt u alstublieft even gaan alstublieft? Ik blijf hier wel even alleen. Au.

Wie was Abbas Ibn Firnas?

Iedereen kent Leonardo da Vinci, maar er is nog een uitvinder die baanbrekende ideeën had. Zijn naam is Abbas Ibn Firnas. En behalve een mislukt vliegtuig bedacht en ontwierp hij nog veel meer. Geschreven en geregisseerd door Niek Barendsen.

Middeleeuwse geleerde en uitvinder

NOJ NOJ NOJ. Nee of ja? Welkom bij NOJ! Tirsa, oh man dat is best zwaar Nou ja, maar als we dit in het zwembad zouden doen, dan zou het veel minder zwaar wegen. Ja, da's wel waar. Maar hoe zit dat dan? Weeg je minder in water? Wel een goeie vraag. Nee of ja? Deze appel weegt 179 gram. Maar weet je eigenlijk wat gewicht is? Ja, de aarde, die trekt ons als een magneet naar zich toe. Dus die trekt aan ons. En die trekt ook aan die appel. Ja, dat klopt, want als ik die appel loslaat dan gaat ie naar de aarde toe omdat daar een kracht op zit. Ja, en de kracht waarmee een voorwerp naar de aarde toegetrokken wordt, dat bepaalt het gewicht. Weegt deze appel minder in water? Checking is facting! Weet je nog dat het gewicht bepaald wordt door hoe hard de zwaartekracht aan iets trekt? Ja, ja. Nou, als je nou iets in het water legt, dan is er een andere kracht die terugduwt. De opwaartse kracht! Ja, het water duwt terug. Lucht doet dat bijna niet. Kijk, deze vaas is nu gevuld met lucht. Als ik daar nou een appel in loslaat, dan ja, zakt hij helemaal naar de bodem. Want die appel, die zorgt ervoor dat de lucht aan de kant gaat. War de appel is, kan geen lucht zijn. En stop maar. Even een streepje, want dan zien we waar het water nu staat. Hoppa! Kijk, als ik nu de appel loslaat in de vaas...Kijk, waar die appel is, daar kan geen water zijn. Je ziet ook dat het water nu wat hoger staat. Oh ja, ja, grappig hè? Hoe meer water er verplaatst wordt door die appel, hoe harder het water tegen de appel duwt Dus de zwaartekracht trekt de appel naar beneden, maar het water duwt terug. Dus dat is die opwaartse kracht. Maar we weten nog steeds niet of die appel nou minder weegt. Ja, da's waar. Meten is weten. Oh, wacht even, dat gaat niet. Uhm ja, ik krijg dit natuurlijk niet in het water. Hoe gaan we nou die appel in het water meten? Dat kan hier wel mee. Kijk hiermee, als je hier aan trekt of hier iets aan hangt dan kan je zien hoeveel het weegt. Oh ja, kijk dus de appel is nu 0,15, dus dat is 150 gram. Ah, ik zie het! Echt veel minder. 0,10 kilo dus dat is 100 gram. Oh, maar hij was net 150. Dus hij is ineens 50 gram lichter geworden in het water. Ongelooflijk. Dus een appel weegt echt minder in het water. Het gewicht wordt bepaald door hoe hard de zwaartekracht aan iets trekt, maar dat water duwt weer terug met die opwaartse kracht. Dus: weegt iets minder in het water? NOJ NOJ NOJ, een dikke vette ja! Ciao for now en tot de volgende NOJ! Oe sorry!

Ben je lichter onder water?

Voel jij je in het zwembad ook altijd een stuk lichter? Dat ligt niet aan je verbeelding, maar is pure natuurkunde! Tirsa en Eva leggen uit wat de zwaartekracht van de aarde en de opwaartse kracht van het water doen met het gewicht van een appel.

De wet van Archimedes

Regenten en vorsten

Wetenschappers uit de geschiedenis

Eureka!

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Op dit moment ervaren wij problemen met de site, waaronder de zoekfunctie. Er wordt aan gewerkt, hopelijk snel opgelost. red. Schooltv.nl

Schaatsende kinderen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.