Klas 4/5/6

VMBO examenvideo's bij aardrijkskunde over de bevolking en ruimte van Nederland, Duitsland en China.
Eindtermen: immigratie, emigratie, verstedelijking, handel, nieuwbouw.

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Na de Tweede Wereldoorlog komen er tijdelijke werknemers naar Nederland. In eerste instantie komen er vooral Zuid-Europese arbeiders naar Nederland en vervolgens Turkse- en Marokkaanse arbeiders. De bedoeling van deze ‘gastarbeiders’ is dat de arbeiders voor een bepaalde tijd in Nederland komen werken. Toch vestigt een grote groep Turken en Marokkanen zich definitief in Nederland. Met onder meer deze groep immigranten is Nederland een multiculturele samenleving geworden.

Quiz over nieuwkomers in Nederland

Wat weet jij over de gastarbeiders?

Wat voor dieren leven er in het regenwoud? Wat geloven de mensen in India? En hoever ligt Australië bij ons vandaan? De Wereld Rond neemt je mee naar allerlei landen op de wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

De wereld rond

Het enorme land de Verenigde Staten ligt aan de andere kant van de Atlantische oceaan en is bekend van de natuurparken, steden als New York en Miami en van de vele muziekstijlen die zijn oorsprong vinden in dit land. 

Quiz over The States

Wat weet jij over de Verenigde Staten?

In de interactieve schoolplaat De wereld rond reis je over de wereld. Oefen je topografische vaardigheden, test je kennis en verbeter je wereldoriëntatie door 'op reis' te gaan naar landen als India, Argentinië en Australië. Word een kei in topo!

Interactieve schoolplaat over landen en topografie

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

In de 18e eeuw begint in Europa de Verlichting. Door de ontwikkeling van de wetenschap veranderen onze ideeën over de maatschappij. Weet jij wat de Verlichting precies inhoudt? Test je kennis in de quiz. 

Quiz over denkers en ideeën

Wat weet jij over de Verlichting?

Nederland van boven in de klas

Vak: aardrijkskunde. Nederland is een dichtbevolkt land met veel steden en dorpen en bijna overal wonen mensen. Al die mensen hebben zo hun eigen voorkeur wat betreft woning en woonplek. Ze wonen in een appartement, in een flat of een in ruime boerderij op het platteland. Doordat er al tientallen jaren meer mensen naar de stad trekken, moeten steden als Utrecht zich constant blijven uitbreiden. Waar wij wonen is afhankelijk van wie we zijn.

Wonen

Voordat al deze huizen hier werden gebouwd was het hier ouderwets Nederlands platteland. Hollands koeien, schapen in de wei. Maar zoals je ziet, het platteland is verdwenen. Hier aan de rand van Utrecht wordt een nieuwe stad uit de grond gestampt. Nederland wordt steeds voller gebouwd. Steden groeien aan elkaar vast en dorpen worden opgeslokt door nieuwbouwwijken. Wordt Nederland straks een grote stad? 
Door de groei van de steden worden kleine dorpjes in de stad opgeslokt. Zo ontstaan agglomeraties. En de groei gaat door. De agglomeraties komen steeds dichterbij elkaar te liggen. Er ontstaan nog grotere stedelijke gebieden. Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Utrecht zijn samen zo’n groot stedelijk gebied. De Randstad. En dit is het grootste stedelijke gebied van Nederland. Er wonen ongeveer zo’n 7 miljoen mensen en er komen er steeds meer bij. 
Er wordt zoveel bij gebouwd dat als we niet uitkijken alle natuur verdwijnt. Dan blijft er geen stukje groen meer over. In het jaar 1900 is er juist veel groen. Er zijn maar een paar steden. Er leven dan 5 miljoen mensen in ons land. Maar dat verandert. In 1950 is het aantal Nederlanders verdubbeld en er zijn veel meer steden. De groei gaat door. In het jaar 2000 zijn er al 16 miljoen Nederlanders. Als dat zo doorgaat is er straks geen platteland meer over. En dat willen we natuurlijk niet. Daarom houdt de overheid de stedelijke groei goed in de gaten. Sommige gebieden, zoals het groene hart, moeten groen blijven. Hier mag niets bijgebouwd worden. Maar Nederland blijft veranderen. Dat kun je zien.

Verstedelijking in Nederland

Steden groeien aan elkaar vast en dorpen worden opgeslokt door nieuwbouwwijken. Nederland groeit. Maar wat gebeurt er met alle natuur?

Meer steden, minder groen

De Domtoren bepaalt het stadsgezicht van Utrecht. Hij is 750 jaar oud. Het is het hoogste gebouw van de stad. 113 meter met 465 traptreden maar geen lift. 
Veel mensen willen dat de Dom het hoogste gebouw van Utrecht blijft. Daarom zie je tot nu toe maar weinig andere hoge gebouwen. Eindelijk… Kijk, hier zie je heel goed het oude centrum met allemaal oude gebouwen en dan die gracht die zo dwars door het centrum loopt. En daar in de verte zijn ze heel druk met nieuwbouwwijken. En zo kun je heel goed zien hoe groot Utrecht is geworden door de eeuwen heen. 
Vroeger was Utrecht niet zo groot. Hier was de rand van de stad. De muur beschermde de stad tegen vijanden maar zorgde er ook voor dat de stad niet kon groeien. Toen de muur niet meer nodig was kon de stad weer groeien. En dat was 100 jaar geleden ook hard nodig. Er kwamen toen namelijk heel veel arbeiders naar de stad om in de fabrieken te werken en die moesten natuurlijk ook ergens wonen. Dit is zo’n typische arbeiderswijk van meer dan 100 jaar oud. In zo’n arbeidershuisje woonde vroeger een gezin met acht of zelfs meer kinderen. Lekker druk zal dat geweest zijn. En nu wonen in dit huisje maar twee mensen. En de mensen met kinderen verhuizen naar dit soort wijken, met veel ruimte en de kinderen kunnen veilig spelen. 
Deze wijk wordt eigenlijk een hele nieuwe stad op zich. Moderne huizen die duurzaam zijn gebouwd, bijvoorbeeld zonnepanelen en goed geïsoleerd. Er zijn plannen om hier een toren van 262 meter hoog te bouwen. Dat is ruim twee keer de Domtoren. Kun je je voorstellen hoe hoog dat is. Daarin komen winkels, kantoren, woningen, zelfs een hotel. En daaromheen nog meer winkels, restaurants, uitgaansgelegenheden, een bioscoop; eigenlijk alles wat je nodig hebt in een stadscentrum. Dan heb je het oude centrum van Utrecht eigenlijk helemaal niet meer nodig; alles is hier!

Utrecht groeit

De stad Utrecht wordt steeds groter. Er worden wijken bijgebouwd die steden op zich zijn. En misschien is de Domtoren straks niet meer het hoogste gebouw van de stad!

Met nieuwbouwwijken en een superhoge toren!

In de afgelopen honderd jaar is de bevolking van Nederland verdriedubbeld. Ons land is bijna helemaal volgebouwd. Steden barsten uit hun voegen. De eerste stad in Nederland die dichtbevolkt was, was Amsterdam. Met Flevoland kwam er in die periode nieuw land bij voor de groeiende bevolking. In Barneveld staan er twee splinternieuwe kerken vlak naast elkaar en wekelijks stromen deze kerken helemaal vol. Toch is de ongekende groei de laatste tijd behoorlijk gestagneerd. En de verwachting is dat de bevolking in de toekomst zelfs gaat afnemen.

Van groei naar krimp

In het midden van de jaren 80 wordt de stad weer populair, vooral onder jongeren. Leegstaande panden hier in de haven die worden omgebouwd tot gewilde appartementen die voor veel geld worden verkocht aan jonge gezinnen. Dat gebeurt niet alleen in Rotterdam. Vanaf het begin van deze eeuw trekken de mensen weer meer naar de binnenstad. De binnensteden en oude woonbuurten worden opgeknapt, maar er komen ook nieuwe wijken bij. Het Rijk initieert samen met marktpartijen en woningcorporaties de realisatie van een ambitieus nieuwbouwprogramma aan de randen van de steden. In 25 jaar komen er in deze Vinex wijken meer dan 650.000 woningen bij. Maar ook de bedrijfsterreinen blijven groeien. Vooral kennisintensieve ondernemingen en bedrijven schieten als paddenstoelen uit de grond. En ondertussen wordt het centrum van de steden in plaats van een woongebied steeds meer een gebied waar je je vrije tijd doorbrengt. Winkels, terrasjes, musea. Er zijn ontzettend veel toeristen. In Amsterdam wel 18 miljoen per jaar. En dat aantal blijft alleen maar groeien. 

Het ontstaan en de inrichting van Nederland

Vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw wordt de stad weer populair. Oude woningen worden gerenoveerd en leegstaande gebouwen worden omgebouwd tot gewilde appartementen die voor veel geld worden verkocht aan jonge gezinnen. Aan de randen van de stad worden nieuwe Vinex-wijken gebouwd. Hierdoor trekken sinds het begin van deze eeuw weer meer mensen naar de stad.

Terug naar de stad en de vinexwijken 

Het ontstaan en de inrichting van Nederland 

Na de Tweede Wereldoorlog is Nederland totaal ontwricht. Vijf jaren aan bezetting laten diepe wonden achter. Er heerst een enorme woningnood. Men besluit om niet bij de pakken neer te gaan zitten, maar de schouders eronder te zetten en het land opnieuw op te bouwen. Er wordt een centraal planningsapparaat gevormd dat het land vormgeeft rondom modernistische idealen van licht, lucht en ruimte. In die tijd wonen nog veel mensen in de stad, maar door de groeiende welvaart, nieuwe wegen en betere treinverbindingen, kiezen steeds meer mensen om buiten de stad te gaan wonen.
Ze willen graag een huis met een tuintje. Om deze suburbanisatie in banen te leiden worden groeikernen aangewezen zoals Zoetermeer en Nieuwegein. Terwijl de steden leeglopen en vervallen, vult het buitengebied zich in hoog tempo met nieuwe woonwijken en bedrijvenparken. De steden die zitten met een centrum dat begint te verpauperen. Ze komen met ingrijpende stadsvernieuwingsprojecten om het centrum leefbaar te houden. De historische binnenstad zoals hier in Deventer wordt opgeknapt en de gaten die worden opgevuld met gebouwen die passen binnen de stijl van het centrum. Daarnaast wordt er nagedacht over nieuwe manieren van collectief wonen. Men bedenkt nieuwe wijken met zogenaamde boomstructuur, bestaande uit kronkelende paadjes en hofjes. Ze noemen zo'n wijk ook wel een bloemkoolwijk. De afzonderlijke sub-wijkjes zijn als bloemkool oosjes verbonden met de hoofdwegen. Dit soort wijk structuren zijn in die tijd internationale trendsetters op het gebied van wonen in collectiviteit.


Na de Tweede Wereldoorlog is er een grote woningnood in Nederland. Men besluit het land weer snel op te bouwen. Wanneer in de jaren 60 de wederopbouw is voltooid trekken veel mensen weg uit de steden. De snelwegen en treinnetwerken zijn verbeterd en mensen verhuizen naar de nieuwe woonkernen zoals Zoetermeer en Nieuwegein. Omdat de steden dreigen te verpauperen worden ook daar stadsvernieuwingsprojecten opgezet om de steden leefbaar te houden.

Stedelijke wederopbouw en suburbanisatie

In de jaren ’60 begint de welvaart in Nederland te groeien. Opeens wil iedereen een huisje, een autootje, en een boompje met een beestje d’rbij. 
Om al die dingen kwijt te kunnen worden er groeikernen de grond uit gestampt, zoals Zoetermeer en Purmerend. Leuk wonen, maar al die mensen blijven wel gewoon werken in de stad, met als gevolg: files, kwaaie automobilisten, en een verpeste sfeer bij het avondeten.
Begin jaren ’90 wordt het begrip Vinex geïntroduceerd: VI-erde Nota ruimtelijke ordening EX-tra. In de Vinex-nota is vastgelegd dat er nieuwe wijken gebouwd moeten worden, die dicht tegen de stad aan liggen. Zo wordt het woon-werkverkeer hopelijk minder, en er blijft ook nog wat natuur over om in te recreëren: lekker met het hele gezin, of misschien alleen met die leuke Vinex-buurman van je.
Inmiddels wonen er 100.000en gezinnen in die Vinex-wijken aan de rand van steden verspreid over het hele land. Het zijn meestal niet echt bruisende buurten, er wordt vooral gewoon gewoond, en lekker veel over de schutting heen geroddeld. In elk geval willen de Vinex-wijken voorlopig van geen wijken weten.

Clipphanger

Nieuwbouwwijken zijn niet de meest gezellige buurten om te wonen. Maar daar zijn ze dan ook niet voor bedacht. Het zijn wijken met een missie.

Wat is een Vinex-wijk?

Vroeger waren de Nederlandse dorpen kleiner dan nu. Bijna alle mensen die er woonden werkten als boer op hun eigen kleine, stukje land. De dorpsmensen kwamen bijna nooit in de stad. 
In het centrum van het dorp vond je een bakker, café, kerk en kruidenier. Precies de dingen die ze nodig hadden, meer ook niet.
Dan verandert er iets. Door kunstmest en machines is er steeds minder werk op de boerderijen. In de nieuwe fabrieken in de stad, is juist steeds meer werk. Daarom trekken vooral jonge mensen naar de stad. Dit wordt urbanisatie genoemd.
In de dorpen blijven de ouderen achter. De winkels hebben nog maar weinig klanten en gaan failliet. Het lijkt er op dat veel dorpen gaan verdwijnen.
Maar doordat er steeds meer mensen in de steden gaan wonen, worden de huizen duurder en komt er minder ruimte. Veel mensen kiezen er voor om net buiten de stad of in de dorpen te gaan wonen. Ze kopen voor weinig geld de oude boerderijen. Doordat de welvaart stijgt, krijgen steeds meer mensen een auto. Zo kunnen ze gemakkelijk elke dag op en neer naar de stad om te werken en boodschappen te doen.
Het aantal stadsmensen dat naar de dorpen verhuist blijft toenemen. Er worden nieuwbouwwijken voor ze gebouwd. Al die mensen hebben natuurlijk eten, drinken en allerlei andere zaken nodig. Daarom komen er in het dorp steeds meer winkels en andere voorzieningen.


Het dorp

De meeste Nederlandse dorpen van nu zagen er vroeger heel anders uit. Maar sommige dingen, zoals de harmonie, zijn er al heel lang.

Waarom zijn de dorpen in de loop der jaren veranderd?

Steeds minder mensen willen in Oost-Groningen wonen. Dat komt doordat er niet genoeg werk is. En nieuwe bedrijven willen zich hier niet vestigen. Er woont simpelweg te weinig en goed geschoold personeel. En aan minder mensen kun je ook minder verkopen.
Maar ja, dat zorgt er dus weer voor dat mensen die er wonen geen werk kunnen vinden en weg trekken. Het loopt hier gewoon leeg en voor de mensen die achterblijven, wordt de woonomgeving steeds armoediger. Sommige dorpen kunnen niet eens meer bestaan en moeten misschien worden afgebroken.

Spookdorpen

Spookdorpen hebben niets met geesten of spoken te maken: het betekent gewoon dat het dorp verlaten is. Iedereen trekt naar de stad, want daar is werk.

Waarom vertrekken mensen uit dorpen in Groningen?

China is een groot land in het oosten van Azië. Nederland past er ongeveer 239 keer in. De hoofdstad is Beijing, dat vroeger Peking werd genoemd. Van alle landen in de wereld heeft China de meeste inwoners. Zo wonen er in de grootste stad, Shanghai, meer mensen dan in heel Nederland. In totaal wonen er ruim 1,4 miljard mensen in het land. 
Vrijwel het grootste deel van de bevolking van China, is Han-Chinees. Er zijn daarnaast ook een aantal minderheidsgroepen waaronder de Tibetanen, Mongolen en Oeigoeren.  Er worden verschillende talen gesproken in China. De officiële taal is het Mandarijn. De Chinese talen worden geschreven in een eigen schrift. Deze tekens noem je karakters. De geschiedenis van China gaat heel ver terug. Ruim 4000 jaar geleden is er al sprake van een rijke beschaving. In die tijd worden er al indrukwekkende bouwwerken gebouwd, die nu nog te zien zijn. in opdracht van de keizer wordt rond het jaar 300 voor Christus begonnen aan de bouw van een groot verdedigingswerk: de Chinese muur. China wordt lange tijd geregeerd door adellijke families. Dat noem je dynastieën. De Han-dynastie de grootste en machtigste geweest. De dynastieën leven in grote rijkdom, maar de meest gewone Chinezen zijn altijd arm gebleven. Na de Tweede Wereldoorlog komt Mao Zedong aan de macht en wordt China een volksrepubliek. Mao komt op voor de arme boeren en maakt van China een communistisch land. Hij heeft veel macht en bepaalt hoe de Chinezen moeten leven. Onder zijn bewind vallen miljoenen doden. Vandaag de dag is China nog steeds een communistisch land. China is een van de grootste handelslanden ter wereld. Iedereen heeft wel een ‘Made in China’ product in huis. Van speelgoed tot smartphones en horloges tot auto’s, heel veel wordt gemaakt in China.
Doordat China zo’n groot land is, zijn er meerdere klimaatgebieden te vinden. Zo is het noorden droog en vind je een hooggebergteklimaat in het westen. In het zuiden kan het subtropisch warm worden. In het zuidoostelijk deel vind je een gematigd zeeklimaat. In het westen, aan de grens met Nepal liggen de hoogste bergen van China. In het Tibetaanse hoogland ontspringen veel rivieren die door China stromen en vruchtbaar slib achterlaten voor de landbouw. De Gele Rivier, heeft zijn kleur en naam te danken aan dit vruchtbare slib dat ze meevoert. Er zijn meerdere godsdienstige stromingen in China. Veel Chinezen leven volgens de leer van het taoïsme, het confucianisme en het boeddhisme. Vaak worden elementen van deze verschillende tradities vermengd. Mensen bidden bijvoorbeeld tot verschillende goden en heiligen. Deze mengvorm wordt volksreligie genoemd. China is ook een land van de vele culturele tradities. Zo kent China een andere kalender dan die wij in Nederland hebben. De Chinese kalender gaat uit van de dierenring waarbij elk geboortejaar een bepaald dier heeft. Het jaar 2020 is bijvoorbeeld het jaar van de rat. Status, aanzien en beleefdheid zijn belangrijke waarden in de eeuwenoude Chinese cultuur. Die Chinese cultuur is over de hele wereld uitgewaaierd en door de enorme bevolkingsomvang en export is China inmiddels een van de machtigste landen ter wereld. Maar er is ook kritiek. Met name de communistische bestuursvorm en de mensenrechtensituatie in het land baren voornamelijk westerse landen zorgen.

China is een enorm groot land in Azië. In het land wonen wel 1,4 miljard mensen: het meeste van alle landen in de wereld. Het land staat bekend om de Chinese Muur, de moderne steden, de export en de traditionele cultuur.

China

Door het hart van China in de klas

Alles wat een stekker heeft, bevat wel een onderdeel dat uit China komt. De overtuiging dat alles maakbaar is heeft er in de afgelopen dertig jaar voor gezorgd dat Zuid-China de ‘fabriek van de wereld’ is geworden.

Economische groei in China

Na heel veel moeite heb ik eindelijk een aantal Duitsers gewonden. Hallo jongemannen. Wat betekent Duitsland? Van het volk, voor het volk. Een andere definitie gaat uit van Germania of Allemania en dat betekent van de mens. Man is mens? Man is mens inderdaad. En dat komt uit het Sanskriet. Jullie zijn Duitsers, maakt dat jullie dan ook Germanen? Nee, niet automatisch want Germanen waren een volkje van velen. Dus je had Lotharingen. Je had de Teutonen, en de Germanen was een containerbegrip van Julius Caesar. Julius Caesar? Die heeft het opgeschreven. Die heeft stammen in Europa geclassificeerd. Hoe kun je een Duitser herkennen? Blauwe ogen, blonde haar en met een worst in z'n hand, in z'n linkerhand, in de rechterhand heeft hij een biertje. Wat eten Duitsers graag? Viel vlees. Hoeveel gram per dag? 300. En wat voor vlees? Braadworst, curryworst, bierworst, fleischworst, bockwurst, bloedworst, jagtworst, Frankfurter. Waar komt de hamburger eigenlijk vandaan? Die komt uit Hamburg en het zijn ronde vleesballetjes die werden plat gebakken en tussen 2 broodjes gelegd. Duitsland bestond vroeger uit verschillende vorstendommetjes. Welke vorstendommetjes waren dat? Het waren er heel veel, rond 130. Saksen, Baiern, Hannover, Pruisen. En wanneer werd Duitsland een eenheid? 1871 onder leiding van? Bismarck. Wie is Bismarck? Een generaal. Hoe zag hij eruit? Groot en dik. In Duitsland staan er heel veel standbeelden van Bismarck en het typische is dat hij het een helm op heeft met een pik eraan. Zijn alle Duitsers hetzelfde? Nee, in het noorden zijn ze protestants en in het zuiden katholiek. Je hebt een scheiding tussen Oost en West. Zijn er ook vooroordelen tussen Oost-Duitsers en West-Duitsers? Natuurlijk een hele hoop. West-Duitsers zijn arrogant, Oost-Duitsers die zit alleen maar op geld te wachten en weten niet hoe ze een banaan moeten openmaken. Want ze hebben heel lang geen bananen gehad. Eén keer per jaar, vlak voor de kerst kreeg iedere familie een aantal bananen. Wat is het verschil tussen het Duits en het Oostenrijks? Bijvoorbeeld in Duitsland zeggen we hallo of gutentag, in Oostenrijk zeggen ze servus. Servus? Servus is oud Latijns: goed, servus! Wat missen jullie het meest uit Duitsland? Brood. Waarom? Omdat Duits brood extreem lekker is. Wat is er mis met het Nederlandse brood? Er zit geen smaak aan. Wat vind je het lekkerste Duitse brood? Echt goeie zware zuurdesembrood. Wat voor soort muziek luisteren Duitsers graag? Schlager. Wat is schlager? Alleen maar voor oude mensen. Schlager komt van 'das hat eingeslagen' Dat betekent het was een hit en het was heel makkelijk en iedereen was aan het meezingen. Dus het heeft niks te maken met de vleesindustrie? Helemaal niet, nee. Wie is de bekendste Nederlander in Duitsland? Rudi Carrell master van tv, jaren 80 en Linda de Mol. Ik denk dat inmiddels dat Arjen Robben de bekendste Nederlander is in Duitsland. in Nederland gebruiken het woord schwalbe vaak. Waar komt dat woord vandaan? Het is een Duits woord voor een vogeltje, de zwaluw. Wat roept de gemiddelde voetbalsupporter in een Duits stadion? Jetzt geht's los. Nu begint het, nu maken we jullie in. Niet af? Nee niet af, in. Wat is een typisch Duits kledingstuk? Lederhosen. En wat doe je ermee? Aantrekken. Het is de oude boerse kleding. Gewoon een broek en die versleet nooit omdat het hartstikke grof leer was. Hebben jullie vroeger ook leren jodelen in de klas. Nee, we hebben gewoon liedjes gezongen in de klas. Welk liedje? Das wandern ist das mullers lust. Het betekende dat de molenaar graag gaat wandelen. Heel goed. Mag ik een applausje? Super! Wunderbar.

Duitsland in het kort

Duitsers houden van bier en worst. Maar er valt nog veel meer over Duitsland te vertellen. Wie was Bismarck ook alweer en wat betekent Schlager eigenlijk? Duitsland in een hele kleine notendop!  

Bier, braadworst en Bismarck 

2008: een wereldwijde economische crisis treft ook Nederland. Bedrijventerreinen die komen leeg te staan en nieuwbouwprojecten die worden stilgelegd. Ook veel winkelstraten krijgen het moeilijk. Mensen hebben steeds minder te besteden en het geld dat ze te besteden hebben, geven ze meer en meer uit aan online winkels. Winkelen, wonen en werken verandert. In de leegstaande bedrijfspanden vestigen zich kleine bedrijfjes en zzp’ers. Er wordt niet meer nieuw gebouwd en de aandacht verplaatst zich naar leegstaande gebouwen die een nieuwe invulling krijgen. Ook grotere gebieden worden anders ingericht zoals hier in de Nieuwe Stad, het terrein van de oude Prodentfabriek in Amersfoort. Hier is een dynamische microstad ontstaan met een festivallocatie en een mix tussen grote en kleine bedrijven.
Wie wil hier nog niet werken. De ideeën sluiten helemaal aan bij nieuwe visies op duurzaamheid en ander gebruik van de stad en de openbare ruimte. Zo ontstaat er een nieuwe dynamiek in de stad. Rond 2015 komt er een einde aan de crisis. Door een jarenlange stilstand wordt er vanuit de bouw geroepen om meer nieuwbouw. De vraag is gaan we hergebruiken of nieuw bouwen. En dan hebben we het vooral over het westen van het land. De steden die blijven maar groeien terwijl het aan de randen van Nederland steeds leger wordt. De Randstad zal moeten gaan uitbreiden, maar de vraag is hoe. In de stad of in het weiland?


In het begin van de 21e eeuw treft een wereldwijde economische crisis ook Nederland. Veel bedrijventerreinen komen leeg te staan en nieuwbouwprojecten komen stil te liggen.
Ook veel winkelstraten krijgen het moeilijk. Mensen hebben steeds minder geld te besteden en shoppen via online winkels. Na de crisis ligt de nadruk van de stedenbouw op duurzaamheid.

Crisis en post-crisis in de stad van de 21e eeuw

Landen en grenzen

Bevolking en ruimte

VMBO examenvideo's bij aardrijkskunde over de bevolking en ruimte.

Aardrijkskunde examen: bevolking en ruimte

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.