Hoe schilder je emoties?

---

Een goed portret is meer dan een gelijkend schilderij. Juist met emoties kun je een verhaal vertellen. Jan Steen doet dat bijvoorbeeld in zijn schilderij Het Sint Nicolaasfeest.

Het is misschien wel de grootste uitdaging voor een schilder: Emotie leggen in een werk. Helemaal als het gaat om portretten. Want een emotieloos portret is niets anders dan een plaatje van de buitenkant. Een goede portrettist is in staat om gezichten te laten spreken en persoonlijkheden te vangen. Al eeuwenlang maken schilders studies van gezichtsuitdrukkingen om emoties overtuigend te kunnen neerzetten. Rembrandt experimenteerde hiervoor ook veel met zijn eigen gezicht. Bij het overbrengen van een emotie draait het lang niet altijd om gezichtsuitdrukkingen. Lichaamstaal kan minstens zo belangrijk zijn. Schilders gebruiken emoties om hun verhalen nog rijker te maken. En om hun boodschap nog meer kracht bij te zetten. Zoals bij Jan Steen, een van de allergrootste verhalenvertellers uit zijn tijd. In zijn Sint-Nicolaasfeest probeert hij te spelen met tegengestelde emoties. Vol verwachting zingen kinderen bij de haard. Deze twee kinderen hebben juist hun cadeaus al ontvangen. En zijn vol met lachen en blijdschap. Maar uiteindelijk ligt de sleutel van het schilderij bij dit jongetje. Dat huilend zijn schoen met roe in ontvangst neemt. En als je dan eindelijk denkt: Oh, wat zielig wat daar gebeurt schuift ons oog richting zijn grootmoeder. Wenkt naar de bedstee, want Sinterklaas slaat niemand over.