Name: Wat doet plastic met het leven in de sloot?
Uploaded: 2022-10-17T16:05:12+02:00
Duration: 6 min 6 s
Description: Omdat we veel plastic gebruiken, vind je het overal terug. In Leiden hebben wetenschappers een aantal slootjes expres vervuild met plastic om te onderzoeken wat deze deeltjes doen met de organismen in de sloot.

Klas 4/5/6

Iedereen kent wel de beelden van vogels met grote stukken plastic in hun maag of zeeschildpadden die erin verstrikt raken. Maar wat nou de impact van plastic, en dan vooral de kleinste deeltjes, op bijvoorbeeld insecten is, dat weten we eigenlijk helemaal nog niet. En dat onderzoeken ze hier in het Levend Lab in Leiden. En ik mag vandaag een dagje met ze mee. Met een schepnet, laarzen aan, insecten vangen. Zo, goeiemorgen. Goeiemorgen. Wat een bijzondere werkplek heb jij! Zeker. Ja, welkom op ons prachtige buitenlab. Ja. ja. Waarom wilde jij juist die kleinste stukjes plastic onderzoeken, wat die met dieren doen? Ja, nou, ik vond het heel interessant, zeker omdat we weten dat de mensen plastic heel veel gebruiken. Er zijn nu publicaties dat het op de Noordpool zich bevindt. In de Alpen, overal ter wereld. En dit zullen dus steeds meer van grote stukken, naar kleine stukken, naar nanodeeltjes gaan. En ik wil eigenlijk weten: wat doet dat met de biodiversiteit in de sloten? Ja. Hoe heb je dat precies onderzocht? Nou, we hebben verschillende plastic deeltjes. Ik zal ze even komen laten zien. Hebben we hier een aantal buisjes. Dit zijn nanoplastics. En in een halve liter hebben we ongeveer 400 miljoen deeltjes en die hebben we gebracht in deze sloten. Daarnaast hebben we microdeeltjes. Dat zijn 40.000 ongeveer in een halve liter en die hebben we in een andere sloot gebracht. En dan hebben we ook altijd een blanco sloot. Dus iets waar we niet deeltjes inbrengen. En zo repeteren we dat door al deze sloten heen. De kleine deeltjes plastic zitten nu dus in verschillende sloten. Maar wat voor effect heeft dat op de insecten? Daarvoor moet Elizabeth ze samen met Tom vangen. Goeiemorgen. Goeiemorgen. Je bent al bezig? Ja, klopt. Insecten scheppen. Onder andere. Ja. Ja, moet ik gewoon...over de bodem halen of? Niet te ver over de bodem, stukje erboven in eerste instantie. Dit is gewoon echt het wetenschappelijke handwerk he. Het is echt handwerk. Haal hem maar omhoog, dan kun je het zien. Oke. Zoals je ziet komt er wel wat bodem mee. Ja. Dus dat wil je eigenlijk weg hebben. Ja. Wat we dan doen is dat we het in eerste instantie zo veel mogelijk opschonen. Dus dat wil zeggen blijven schudden en roeren. Totdat er zoveel mogelijk uit is. Oke, is dit dan goed genoeg zo? Ja, dat is goed genoeg. Dat kan in de bak hier. Dit is dus gewoon: vangen, tellen en dan opschrijven? Vangen, sorteren, tellen en identificeren. En nu? Nu uitzoeken. Gewoon met de hand overzetten? Gewoon met de hand overzetten. Oh echt? Absoluut. Kunnen we hier wat optellen, dat maakt het wat makkelijker. Oh ja, oh, dit is een soort kreeftachtige of niet? Ja, klopt helemaal. Oh hoe lastig man, dat vangen. Oeps, ik voel me een beetje Mister Miyagi die vliegen proberen te vangen. Dat snap ik heel goed. Oh, maar die zijn snel. Zijn heel snel. Zo moeilijk. Zal kijken of ik er één te pakken krijg. En dan, dan zijn ze allemaal in deze bak? Ja dus hier kunnen we goed zien wat erin zit en dan gaan we het uitsorteren. Pak alles wat op elkaar lijkt, en doe dat allemaal in aparte petrischaaltjes dus eigenlijk aparte bakjes. Deze zijn ook mooi he, dat zijn een soort kreeftachtigen. Deze heeft een soort aas in z'n bek. Ja, die is aan het paren of eten. Oh paren of eten. Ja ja, een van de twee. De beste dingen in het leven. Ja, precies. Wat was je verwachting toen je begon met het onderzoek? Gaan ze eerder dood, de waterdieren. Worden ze beschadigd? Wat moet ik me daarbij voorstellen? In ieder geval nemen de beesten de plastics op. En dat hoeft niet schadelijk te zijn, maar het zit wel in het lichaam van dat beest en het hoort daar niet. Dus dat is wel een eerste bevinding bij ons. Daarnaast gaan we kijken van nou ja is er dan ook een effect? En wat wij zien is dat de soortenrijkdom zich niet helemaal, dat blijft gelijk, maar dat de biomassa dus hoe veel en hoe groot, dat dat aangetast wordt. Oke. En dan heb je ze dus allemaal per soort in die petrischaal. Je hebt ze natuurlijk geteld. Je bent al vier maanden bezig. Wat zie je? Ja, nou wat we zien, we willen natuurlijk weten: zit er een verschil tussen die micro- en in nanoplastics? En wat we zien is dat er effecten van die nanoplastic zijn op de totale hoeveelheid aan beesten die wij in onze sloten hebben. En dan zien we specifiek dat het afneemt. Dus we zien minder beesten in sloot. En we zien dat niet voor de microplastics. We zien dat specifiek voor de nanoplastics waar we eigenlijk nog niet zoveel vanaf weten. Maar jullie doen ook DNA-onderzoek. Ja klopt. Er zijn natuurlijk een hele hoop dieren die we niet kunnen zien met het blote oog. Dieren, planten, bacteriën, schimmels. Maar daar zijn wij ook in geïnteresseerd. En wat we daarom doen is dat we een watermonster nemen. Dus dan neem je gewoon een klein deel water uit een sloot, ongeveer een halve liter. Vervolgens filteren we dat en daarbij blijven alle DNA-fragmenten die aanwezig zijn in het water, blijven achter. Dat nemen we mee naar het lab. Daaruit kunnen we dan afleiden, wat er ook aan die bacteriën, aan die schimmels, maar ook wat we hier zien dus werkelijk alles wat leeft, alles wat DNA achterlaat, zit in het monster. Deze DNA-techniek brengt nieuwe mogelijkheden voor onderzoekers. En dat is nodig, want ondanks dat we weten dat er door nanoplastic minder beestjes in de sloot zijn, is het nog onbekend wat plastic voor schade aanricht in de hele sloot. Waar bevinden deze deeltjes zich? Dat weten we, we weten wie het opneemt. En we zijn nu aan het kijken of ook het functioneren van zo'n sloot zich aanpast of beïnvloed wordt door deze plasticdeeltjes.

Klas 1/2/3

Wetenschapsjournalist Govert Schilling gaat op zoek naar de oorsprong van de mens. Hoe zijn we geworden wie we zijn? Bewerkte afleveringen die aansluiten bij de biologieles, inclusief lesbrief.

Govert naar de oorsprong van de mens in de klas

NPO Kennis

Deze interactieve schoolplaat brengt de evolutie van de aarde en al zijn organismen in beeld. Van de oerknal 14 miljard jaar geleden tot de ontwikkeling van dinosauriërs en zoogdieren tot aan nu: het tijdperk van de mens.

In de schoolplaat is veel te ontdekken: het eerste leven op aarde, de invloed van natuurlijke selectie en mutaties op evolutie, de bevolking van de aarde voordat wij bestonden én alle stappen die leidden tot de mens. 

Ervaar de evolutie door zelf te scrollen en video's aan te klikken of door een van de twee tours te doen en je te laten rondleiden. Bij deze schoolplaat hoort een lesbrief met o.a. gebruikstips, leerdoelen, kernbegrippen en verdieping.

Schoolplaat over evolutie, ordening en geologische tijdschaal

Evolutie

Hoe is het voor mensen in andere landen om buitenstaander te zijn, puber, homo, verslaafd of... ongesteld? Je ziet de overeenkomsten en verschillen tussen culturen in onze steeds kleiner wordende wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

Metropolis in de klas

Alles van Metropolis

Verzamel al het plastic afval dat de mensheid ooit heeft geproduceerd en je hebt een berg groter dan de Mount Everest. De plastic soep in de oceanen vormt een grote bedreiging voor de natuur. In dit scrollverhaal gaan de correspondenten van VPRO’s Metropolis in hun land op zoek naar bijzondere manieren waarop mensen omgaan met plastic. Verhalen van plasticsmokkelaars, eenzame milieustrijders en zelfs zo smerig dat de poep je om de oren vliegt.

Scrollverhaal over plastic soep

Tasje erbij?

Wat doet plastic met het leven in de sloot?

De meest interessante reportages, gesprekken en fragmenten uit het wetenschapsprogramma Atlas (NTR).

Logo Wetenschap

Atlas in de klas

Naar het Youtubekanaal van NTR Wetenschap

Omdat we veel plastic gebruiken, vind je het overal terug. In Leiden hebben wetenschappers een aantal slootjes expres vervuild met plastic om te onderzoeken wat deze deeltjes doen met de organismen in de sloot.

Natuurlijke omgeving

Dieren en planten

De effecten van micro- en nanoplastics

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.