Reclame op de publieke omroep: sommige mensen vinden het leuk, anderen worden er helemaal gek van. Maar wat is reclame eigenlijk? Wie op Wikipedia het woord „reclame‟ opzoekt, leest als eerste zin: „Reclame is een vorm van communicatie met het doel potentiële klanten informatie te geven over producten en diensten.
Zo zien de meeste mensen reclame: bedrijven prijzen hun producten aan door potentiële klanten te vertellen wat je er allemaal mee kan. Maar dat is niet hoe de Amerikaanse filosoof Noam Chomsky reclame ziet. Hij zegt dat reclame niet bedoeld is om klanten informatie te geven, maar juist precies het tegenovergestelde beoogt: klanten alles behalve informatie geven over producten en diensten. Sterker nog, zegt Chomsky, reclame is de “meest omvangrijke vorm van liegen die onze samenleving rijk is” – gebaseerd op dezelfde misleidingstechnieken als die van propaganda: dingen worden onrealistisch simpel gemaakt, mensen worden als stereotypen neergezet, er wordt vaak een beroep op fictieve autoriteiten gedaan en er worden constant korte, betekenisloze slogans herhaald, zoals: dit wasmiddel wast nu nog witter!
Zo, zegt Chomsky, dringen halve waarheden ons bewustzijn binnen: verzekeraars die zich zorgen zouden maken om „jouw welzijn‟; oliemaatschappijen die „duurzaam zouden ondernemen‟; banken die „dromen zouden verwezenlijken‟. Het doel hiervan, zegt Chomsky, is het creëren van „misleide consumenten” die hun keuzes baseren op „emoties en illusies” in plaats van op feiten.
Zo bekeken is het niet vreemd dat de publieke omroep terughoudend is bij het laten zien van reclames. Er zijn wel veel reclameblokken, maar in programma's zelf mag geen reclame worden gemaakt. Overigens lukt dat lang niet altijd: nieuwsprogramma's zoals PowNews en Wakker Nederland zijn bijvoorbeeld eigendom van de Telegraaf – en je ziet dan ook vaak dat in die programma‟s veel nieuws uit die krant langskomt. Een vorm van reclame voor de Telegraaf dus. Gebeurt dat te vaak, dan zullen kijkers de Publieke Omroep niet meer vertrouwen: ze geloven dan niet dan het nieuws onafhankelijk is. En dat lijkt mij geen goede reclame.
