Name: Keuringsdienst van Waarde in de klas
Uploaded: 2015-09-02T16:44:56+02:00
Duration: 13 min 29 s
Description: Vak: aardrijkskunde. Door de toenemende uitstoot van CO2 is het mondiale klimaat aan het veranderen. Het wordt gemiddeld steeds warmer op aarde. Het is dus belangrijk dat onze CO2-uitstoot wordt teruggebracht. Dit kan door je eigen CO2-uitstoot te compenseren. Bijvoorbeeld door te investeren in bossen en windmolens. Maar zorgen deze compensatiemaatregelen wel voor minder uitstoot?

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Groep 6/7/8

Elke dag gaan er delen van het regenwoud in Zuid-Amerika verloren. Dat is een ramp, zowel voor de dieren die er leven als voor ons. Want het regenwoud beschermt de aarde tegen te snelle opwarming. Wat weet jij van de gevolgen van ontbossing? Klik op de afbeelding om de quiz te spelen! 

Quiz over het verdwijnen van belangrijke bossen

Wat weet jij over ontbossing van het regenwoud?

In de zomer van 2019 komt de temperatuur in Nederland voor het eerst in de geschiedenis boven de 40 graden Celsius. Deze extreme hitte is het gevolg van klimaatverandering. Hoe komt dit en wat kunnen we ertegen doen? 

Scrollverhaal over klimaatverandering en een leefbaar klimaat

Klimaatkansen 

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Klimaatverandering is een groot probleem waar de hele wereld mee te maken heeft. De poolkappen smelten, de temperatuur stijgt en er is steeds vaker extreem weer. In dit scrollverhaal van NPO Kennis lees je alles over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. 

Scrollverhaal over de opwarming van de aarde

Wat is klimaatverandering?

Klimaatverandering raakt ons allemaal. Maar de gevolgen van de CO2-uitstoot van welvarende landen wordt vooral gevoeld in armere landen. Hoe dat zit, lees je in de story van NPO Kennis.

Story over de gevolgen de opwarming van de aarde

Waarom raakt klimaatverandering de een harder dan de ander?

Keuringsdienst van Waarde in de klas

Handleiding en kijkvragen

KRO-NCRV

De Keuringsdienst van waarde vertelt het verhaal achter doodgewone producten uit de supermarkt, van banaan tot leverworst (KRO-NCRV).

Keuringsdienst 2024

Programmalogo's

Keuringsdienst van waarde in de klas

Keuringsdienst van waarde

Vak: aardrijkskunde. Door de toenemende uitstoot van CO2 is het mondiale klimaat aan het veranderen. Het wordt gemiddeld steeds warmer op aarde. Het is dus belangrijk dat onze CO2-uitstoot wordt teruggebracht. Dit kan door je eigen CO2-uitstoot te compenseren. Bijvoorbeeld door te investeren in bossen en windmolens. Maar zorgen deze compensatiemaatregelen wel voor minder uitstoot?

Milieu en klimaat

CO2-compensatie

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Het regenwoud in Zuid-Amerika is onmisbaar. De bossen beschermen de aarde tegen te snelle opwarming. Maar het regenwoud wordt bedreigd. 

Je hoort veel over klimaatverandering en het broeikaseffect. Maar hoe zit het nu precies? Test hoeveel jij weet over de gevolgen van het versterkte broeikaseffect.

Quiz over de gevolgen van het versterkte broeikaseffect

Wat weet jij over het broeikaseffect?

Oceaanstromingen hebben grote invloed op ons klimaat. Ze kunnen een verwarmende of verkoelende werking hebben. Appy Sluijs onderzoekt de oceanische circulatie en vertelt erover in deze 360graden-video. 

Oceaanstromingen en klimaatverandering

Oceanische circulatie in 360 graden - Oceaanstromingen en klimaatverandering

Hoor je dat? Dat is het geluid van de Amazone.
Thuis voor 40.000 plant- en 16.000 boomsoorten. Van die laatste staan er naar schatting 390 miljard. Hier wonen de tapir, Orinocodolfijn, jaguar, bananenspin, parasolvogel, regenboogboa, kogelmier, de drievingerige luiaard. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Want het Amazoneregenwoud in Zuid-Amerika heeft de grootste biodiversiteit ter wereld en herbergt dus nog gigantisch veel meer paradijselijke dieren. Zo'n tweeënhalf miljoen insectensoorten, 3.000 vissoorten, dertienhonderd vogels, 430 zoogdieren, 400 amfibieën en 380 reptielensoorten. Eén op de tien diersoorten wereldwijd leeft hier op dit kleine stukje aarde. Als ik daar toch eens een keer naartoe kan. Dat alles samen maakt dus dit geluid. En dat geluid.
Afkomstig van de iets minder paradijselijke Homo sapiens. Wij.
En dan heb ik het dus niet over de pak 'm beet 350 inheemse indianenvolken die er ook nog wonen. Dit.
'De politie zou naar een afgelegen indianenreservaat in Noord-Brazilië zijn gestuurd na een gewelddadige confrontatie tussen bewoners en bewapende mijnwerkers.' 

Ja, in deze video ga ik het even met je hebben over die Amazone.
Want er gebeurt veel. Heb je effe? Om maar meteen tot de kern te komen: 
'In het Amazonegebied is het afgelopen jaar bijna achtduizend vierkante kilometer bos verdwenen. De sterkste afname in tien jaar tijd.' 
Zie hier het aantal hectaren woud dat door de jaren heen is verdwenen. Daar zit 2019 nog niet bij, maar het lijkt erop dat die balk een stukje hoger gaat zijn. 
President Jair Bolsonaro. Hij ziet het beschermde regenwoud als een obstakel voor economische groei en heeft in interviews gezegd dat die bossen open moeten voor commerciële exploitatie. Want het is een lucratieve business. Bolsonaro heeft al flink gesneden in het budget van het Braziliaanse Instituut voor Milieu dat illegale kap, mijnbouw en veeteelt in de Amazone moet bestrijden. Ook al is het officieel nog verboden, op veel plekken in de Amazone heeft de kettingzaag vrij spel. Om maar wat te noemen: Bolsonaro wil zo'n beetje iedereen bewapenen, behalve milieu-agenten. Op satellietbeelden van het Braziliaanse agentschap voor ruimteonderzoek zie je dat er in dit voorjaar veel meer bos verdween dan in dezelfde periode het jaar daarvoor. In de maanden mei en juni verdween er een gebied ter grootte van 2,5 voetbalveld en in juli zelfs 4 voetbalvelden. Per minuut. Maar volgens Bolsonaro heeft het agentschap de cijfers gemanipuleerd om zijn regering er slecht uit te laten zien.
Internationaal worden er nu al zorgen geuit over het Amazonebeleid van Bolsonaro. Die bemoeienis met de Amazone noemt hij een vorm van een milieu-activistische psychose, bedoeld om de ontwikkeling van Brazilië tegen te werken en er zelf beter van te worden.
'Brazilië is de maagd die elke buitenlandse smeerlap wil.'
En hij zei tegen de rest van de wereld: De Amazone is ons, niet van jullie. En dat klopt, want wat er met de Amazone in Brazilië gebeurt is een nationale politieke aangelegenheid. Maar toch, die Amazone is ook voor de rest van de wereld best belangrijk.

Tijd voor wat Amazonefeitjes. Het Amazoneregenwoud is een gebied van 5,5 miljoen m2, groter dan de EU en meer dan de helft van al het regenwoud in de wereld. Het hele gebied strekt zich uit over negen landen en maar liefst 64% ligt in Brazilië. Het regenwoud bestaat al zo'n 55 miljoen jaar, ontstaan tijdens het Eoceen toen er veel hogere CO2-concentraties in de atmosfeer waren, waardoor het op aarde veel warmer en natter was en overal tropische regenwouden uit de grond schoten. Ook hier in Noord-Europa. Maar door een sinds toen flink afgekoelde planeet is daar nog maar een klein stukje van over, in de tropen.
Nu reguleert juist dat stukje regenwoud ons klimaat. In en onder de bomen ligt een gigantische hoeveelheid koolstofdioxide opgeslagen en de bomen absorberen door fotosynthese ook nog eens enorme hoeveelheden CO2 uit de atmosfeer. Dat noem je een 'carbon sink', een koolstofput. Van cruciaal belang om de temperatuur op aarde binnen de perken te houden. Bij dat proces van fotosynthese komt ook nog eens een groot deel van de zuurstof vrij die jij en ik nodig hebben om te kunnen ademen. De Amazone heeft niet voor niets de bijnaam 'de longen van de aarde'. 
En het regenwoud kan nog iets bijzonders. Door de tropische temperaturen verdampt het vele water in de bossen, om vervolgens als neerslag ook weer terug te vallen. De bomen maken daarmee de helft van alle regen die er valt zelf. Indrukwekkend, maar de trieste conclusie is wel dat met het verdwijnen van het woud de regen meegaat. Wat betekent dat als het eenmaal weg is, het ook nooit meer terugkomt.

Even terug naar die ontbossing. Ongeveer 17% van het Amazoneregenwoud is inmiddels verdwenen. Dat ontbossen gebeurt op grote schaal sinds de jaren 60. Het regenwoud moet plaatsmaken voor landbouw, veeteelt, mijnbouw, olie- en gaswinning, sojavelden en wegen. Dwars door de jungle. Vooral die nieuwe infrastructuur draagt bij aan de ontbossing. 95% van al het verdwenen bos ligt binnen een afstand van vijf kilometer van een weg of 1 kilometer van een begaanbare rivier. 
En mensen moesten er gaan wonen. Het motto van de Braziliaanse militaire dictatuur in de jaren 60, 70 en 80 was: 'Terra sem homens para homens sem terra.' Land zonder mensen voor mensen zonder land. Pas sinds 2004 nam de ontbossing aanzienlijk af door allerlei maatregelen: het aanwijzen van nieuwe beschermde gebieden en het actief optreden tegen illegale activiteiten in de Amazone, met als resultaat dat dit deel van het Amazonewoud beschermd natuurgebied is en deze gebieden toebehoren aan de inheemse volken, waar dus niet mag worden gekapt. Maar het is al jaren politiek onrustig in Brazilië. In 2014 stortte het land in een politieke en economische crisis. Met veel onrust onder de bevolking. Sindsdien heeft het land andere prioriteiten. Om economisch weer op te krabbelen, is het land steeds afhankelijker geworden van landbouw. Tel daar een krachtige landbouwlobby bij op en het regenwoud is het kind van de rekening, ook al onder de vorige presidenten. En nu doet Bolsonaro daar nog een flinke schep bovenop. Met de steun van de Braziliaanse bevolking, want hij is gekozen. Onze correspondent in Brazilië Marc Bessems vertelt hoe dat zit.

We zagen de afgelopen jaren het ene na het andere corruptieschandaal voorbijkomen hier in Brazilië. Terwijl politici hun zakken vulden, kreeg de gemiddelde Braziliaan het juist heel erg zwaar door een langdurige economische crisis. De tijd was rijp voor een anti-establishmentfiguur. Jair Bolsonaro beloofde de corruptie aan te pakken, criminaliteit hard te bestrijden en de economie weer op de rails te krijgen. Met die boodschap won hij de verkiezingen. En vergeet niet: de meeste Brazilianen wonen in miljoenensteden, ver weg van de Amazone. 
Maar internationaal nemen de zorgen toe. Maar ja, zegt Bolsonaro, geen land in de wereld heeft het morele recht om ook maar iets over de Amazone te zeggen. Jullie hebben je eigen ecosystemen al vernietigd. En dat is ook zo. De Europese oerbossen zijn eeuwen geleden al door ons opgeofferd om plaats te maken voor landbouw. Het laatste stukje Europees oerbos staat in Polen, maar ook dat wordt bedreigd. 
En bovendien, even terug naar het nu, de vraag naar al die grondstoffen uit de Amazone komt natuurlijk ook ergens vandaan. Na China is de EU de grootste handelspartner van Brazilië. Nederland is zelfs na China, de VS en buurland Argentinië, de vierde exportbestemming van het land. Omdat al die Amazonegrondstoffen en -producten via de Rotterdamse haven Europa ingaan. Wij zijn dus een belangrijke schakel. In andere woorden: doordat wij van alles uit de Amazone importeren, faciliteren we als het ware de ontbossing in Brazilië. En wat de EU betreft: het kersverse handelsakkoord tussen de EU en de Zuid-Amerikaanse douane-unie Mercosur, bestaande uit Argentinië, Uruguay, Paraguay en Brazilië, zal al die import en export alleen maar laten toenemen. Maar, positieve noot: in dat nieuwe verdrag wordt benadrukt dat Brazilië wel mee blijft doen aan het klimaatakkoord van Parijs. En daar staan afspraken in dat Brazilië juist meer bos gaat bijplanten.
Maar je kan je afvragen of die belofte ook daadwerkelijk wordt ingelost. Want de afspraken in het verdrag zijn niet juridisch bindend. Het is vooralsnog vooral vertrouwen op de goede intenties van Bolsonaro, die dus inmiddels wel het ministerie van Milieu aardig heeft uitgekleed en ontbossing in interviews juist aanmoedigt. En het komt dus ook nog steeds tot geweld.
'Zeker één iemand is vermoord.' 

Natuurlijk is er een oplossing: kappen met kappen. Brazilië en ook andere landen hebben in het verleden al wel laten zien met maatregelen dat het kan. Maar zolang de politieke bereidheid ontbreekt en wij maar goud, olie, fruit, vlees, soja et cetera blijven importeren uit de Amazone, wordt het een lastig verhaal.

Waarom is de ontbossing in de Amazone een probleem?

Het gaat hard met de ontbossing in het Braziliaanse deel van het Amazone-regenwoud. Bos wordt gekapt om plaats te maken voor landbouw en mijnbouw, terwijl het tropisch regenwoud zo belangrijk is.

De grootste biodiversiteit van de wereld en belangrijk voor ons klimaat

Brazilië is het grootste land van Zuid-Amerika. Nederland past er maar liefst 240 keer in. De hoofdstad is Brasilia. In Brazilië wonen meer dan 200 miljoen mensen. De meeste mensen wonen in de grote steden aan de kust. 
De inwoners van Brazilië zijn een mengelmoes van verschillende afkomst en culturen. Er wonen mensen van Europese en Afrikaanse afkomst, maar ook veel Aziaten en indianen. Omdat de Portugezen lange tijd de baas zijn geweest in Brazilië, is de officiële taal in Brazilië Portugees. Godsdienst is erg belangrijk voor de Brazilianen. De meeste mensen zijn katholiek. 
Om het begin van de lente te vieren, wordt er in Brazilië een week lang gefeest: carnaval! Carnaval is voor veel Brazilianen het hoogtepunt van het jaar. Meer dan een week lang is het overal feest: parades, verklede mensen en heel veel muziek. Vooral Rio de Janeiro staat tijdens carnaval helemaal op zijn kop. 
Heel lang geleden wonen er alleen maar Indianen in Brazilië. Maar als de Portugese kolonisten het land in 1500 na Christus veroveren, worden de indianenstammen uitgemoord en verdreven. De Portugezen beginnen suikerplantages waar tot slaaf gemaakte mensen uit Afrika aan het werk worden gezet. In 1822 wordt Brazilië onafhankelijk en vijftig jaar later wordt de slavernij afgeschaft. 
Brazilië bestaat uit meerdere klimaatzones. 
In het zuiden, rondom São Paolo, vinden we een subtropisch zeeklimaat.
In het noorden van Brazilië vind je tropische regenwouden. Dit is het Amazonegebied. Het is hier heel warm en vochtig. 
Door Brazilië stroomt de Amazone, een bijna 7000 kilometer lange rivier. In het Amazonegebied vind je het grootste en rijkste tropische regenwoud ter wereld. Nergens anders vind je zoveel verschillende dieren, planten en bomen bij elkaar. 
In het regenwoud wonen nog indianen, het zijn vaak jagers en verzamelaars. Ze leven apart van de moderne maatschappij. 
De tropische bossen in het Amazonegebied spelen een belangrijke rol in het wereldwijde klimaatsysteem. In de bomen zijn grote hoeveelheden CO2 opgeslagen. Helaas worden er grote delen van het regenwoud gekapt voor de productie van soja, hout, palmolie en suikerriet. En veel vegetatie wordt vernietigd en verbrand, zodat het kan plaatsmaken voor landbouwgrond. De opgeslagen CO2 komt zo vrij en dat heeft grote gevolgen voor de opwarming van de aarde.  
De economie van Brazilië groeit snel. Toch profiteert niet iedereen mee van die groei. Veel Brazilianen kunnen maar moeilijk rondkomen. De armste mensen wonen in krottenwijken in de stad, de favela’s. Het leven is er zwaar en er is veel criminaliteit. 
De kinderen die er wonen gaan vaak niet naar school, maar leven op straat waar ze wat geld proberen te verdienen met kleine klusjes.
Maar er zijn uitzonderingen. Want ook als je in de Braziliaanse favela’s opgroeit kun je het ver schoppen. Veel beroemde voetballers komen hier vandaan, zoals Romario, Pele en Ronaldo. Voetbal is dan ook volkssport nummer één in Brazilië.

De wereld rond

Brazilië is het land van carnaval, de Amazone en beroemde voetballers. Vroeger woonden er alleen indianen, maar nu zijn de inwoners van Brazilië een mengelmoes van verschillende afkomst en culturen.

Brazilië

CO2 is de coole naam van koolstofdioxide. Samen met wat andere gasjes zorgt CO2 voor de sfeer onze atmosfeer. Hierdoor wordt de straling van de zon op aarde vastgehouden, zodat wij het lekker warm hebben. En daar werk jij aan mee, want zo’n 4 % van wat jij uitademt is CO2. Bedankt!

De hele aarde is eigenlijk al sinds de oertijd een grote CO2-draaimolen. Er komt voortdurend CO2 vrij, bij bosbranden of vulkaanuitbarstingen. Dat spul wordt ook altijd weer netjes opgenomen door de groene oerwouden en oceanen. Sinds de mens aan het industrialiseren is geslagen, gaat de draaimolen een stuk harder. We stoken ons huis op, vreten ons vol en vliegen de hele wereld over. Dit zorgt voor meer CO2-uitstoot, klimaatopwarming, een stijgende zeespiegel en boze Zweedse meisjes. 

Als je zelf wat wil doen om de uitstoot van CO2 te verminderen, dan kan dat. De verwarming wat lager, minder vlees eten en lekker met de trein op vakantie. En o ja, CO2 zit ook in de bubbeltjes in je frisdrank. Veel cola drinken dus, dan blijft al dat gas lekker in je lichaam. O nee, toch niet.

Clipphanger

We horen voortdurend dat we met z’n allen minder CO2 moeten uitstoten. Maar CO2 is niet alleen maar slecht. Sterker nog, je ademt het zelf uit. Maar als er te veel CO2 wordt uitgestoten en niet genoeg door de natuur kan worden opgenomen, hebben we een probleem.

Wat is CO2?

Costa Rica. Een land in Midden-Amerika vol met tropische bomen. En beroemd om haar prachtige natuur. Maar er worden veel bomen gekapt. Gelukkig zijn er mensen die het tropisch regenwoud beschermen. Hallo! He Matthijs. Welkom. Dankjewel. In Costa Rica. Wat een waanzinnige plek heb je hier zeg. Wat zijn jullie hier aan het doen? We beschermen het regenwoud. We hebben een reservaat wat we proberen zo groot mogelijk proberen te laten groeien. Maar er zijn ook plekken waar al ontbost is, en die plekken we proberen we te herbebossen zodat daar ook weer het originele bos terugkomt. Dit si nieuw tropisch regenwoud? Eigenlijk wel, daar komt het wel op neer. Kan ik een handje helpen? Graag! Op naar het reservaat, en bomen planten!

Lekker weggetje. Is dit dan zo’n ontboste plek? Ja, precies. Ja, het is helemaal open ineens. Ja, dit stuk proberen we helemaal regenwoud terug te krijgen dus daar planten we alle bomen aan. Waarom is het nou zo belangrijk dat jullie bomen terugplanten? Wij proberen het regenwoud in een geheel te krijgen zodat dieren vrij kunnen bewegen. Je zorgt eigenlijk dat de natuur weer terugkomt? Ja, absoluut. En de boompjes die wij bij ons hebben, wat zijn dat voor bomen? Wij kiezen voor snelgroeiende bomen die het liefst ook vruchten dragen zodat we de dieren vanuit het regenwoud terugkrijgen op deze plek. Aan deze boom groeien vruchten? Ja, er zijn wel 3000 boomsoorten die ons vruchten geven. Met allemaal hun eigen vrucht? Ja. 

Best vochtig! Ja, het is regenwoud. Top. Gaan we daar nu een plantje in zetten? Ja. Dit zijn ze. De bomen van de toekomst. Dit is wel echt vet, dat ik nu een tropische regenwoudboom vast heb. Daar ga je, jongen. Even vieze handen krijgen. 1, 2, 3… en de volgende. Oke. Want hoe groot kan dit plantje dan uiteindelijk worden? Zo’n boom kan zo 60, 70, 80 meter hoog worden. Kan ik er zo eentje zien? Absoluut. Succes met groeien worden. Het ga je goed. 

En dan hebben we hier…Wajoo! Iets heel gaafs. Gigantisch! Dit is zo’n woudreus waar ik het over had. Ik heb nog nooit zo’n grote boom gezien. Het gaat maar door. Waarom worden die bomen nou zo groot? Omdat ze heel graag het meeste licht willen hebben. Want hier is natuurlijk heel weinig licht, dus ze willen boven de rest uitkomen. Soort strijd om de grootste te worden. Hoe oud is deze boom denk je? Ik denk wel zo’n 3, 4, 500 jaar. Dat is wel echt doodzonde als dat gekapt zou worden. Dat krijg je niet zomaar terug. Je kan er ook helemaal in kijken. Er zitten misschien wel 500 vleermuizen in, als je erin schijnt… Gaaf he? In zo’n boom wonen dus ook allerlei dieren. Misschien dat er wel een miljoen insecten in zo’n boom kunnen wonen. En dan hebben we het nog niet over de planten gehad die er ook op kunnen leven. Dus eigenlijk groeit er van alles in, op, rond die boom…Dus die boom maakt eigenlijk ander leven mogelijk? Ja, daar kan ik je nog heel veel andere voorbeelden van laten zien. Kom maar mee. 

Moet je kijken, Matthijs. Deze boom groeit met holletjes in zijn stam, speciaal voor deze Aztekamieren. Zodat die mieren daarin kunnen leven en in ruil daarvoor beschermen ze de boom. Als er een aap of een ander dier de boomin wil of aanvalt, dan komen al die mieren uit het holletje om die boom te verdedigen. Dat is wel een superkracht. Waarom liggen al die bomen hier? Ja, die worden allemaal omgehakt. Whoo. Wat is hier gebeurd? Jeetje. Hier word ik dus echt verdtietig van. Is dit door een storm, of? Nee, dit is echt door mensen gedaan. Dit is gekapt. Maar dit is echt gigantisch. Allemaal dood. En dat allemaal alleen maar om geld te verdienen. Dit hout levert heel veel geld op als je het kapt. Daar zagen ze planken van, kun je meubels van maken. Ja, maar ook om plantages te maken. Maar waarom is dat nou zo’n groot probleem? Nou, vooral omdat er in ieder geval een bak CO2 de lucht in wordt geschoten, want bomen houden CO2 vast. Zodra die omgekapt worden komt dat terug de lucht in. Nee! Ja. En dan heb je ook nog eens dat de wortels van de boom heel veel aarde vasthouden. Dat is natuurlijk ook een superkracht van bomen; dat ze aarde vasthouden. Als die bomen gekapt worden en er is een helling zullen er modderstromen komen. Ik word er een beetje verdrietig van, zullen we deze gaan planten? Ja, laten we dat doen. Werk aan de winkel. Oke dan. Zijn nou alleen deze tropische bomen van belang? Nee, natuurlijk niet, alle bomen op de wereld zijn heel belangrijk. Ook Nederlandse bomen? Tuurlijk. Dit zijn de superbomen, de woudreuzen in het regenwoud, maar in Nederland heb je ook prachtige bomen die heel belangrijk zijn. Wij als mensen zijn afhankelijk van bomen. Laten we er dan een paar bij gaan planten toch, want we moeten nog wel even door om jullie doel te bereiken.

Herbebossing in Costa Rica

Mensen kunnen niet zonder bomen. Toch worden er veel bomen gekapt. In het regenwoud van Costa Rica bijvoorbeeld. Gelukkig wordt er ook nieuw regenwoud aangeplant, zodat de natuur niet verloren gaat. Matthijs helpt een handje mee en ontdekt waarom bomen zo belangrijk voor ons zijn. 

Nieuw regenwoud aanplanten

Door de straling van de zon zitten wij er op aarde redelijk behaaglijk bij, met een gemiddelde temperatuur van zo’n 12 graden. Gassen als koolstofdioxide, waterdamp en methaan zijn daarbij heel belangrijk. Zij houden de warmte in de atmosfeer, zoals een broeikas de warmte ook binnenhoudt. Dit noemen we dan ook het ‘broeikaseffect’. Zonder die gassen zou het op aarde gemiddeld zo’n 18 graden onder nul zijn! En da’s geen broeikas, maar een brrrrrr-oeikas.

Wij mensen verbruiken nog steeds veel fossiele brandstoffen als steenkool, aardolie en aardgas. Hierdoor komt er heel veel CO2 vrij. Normaal zou dat overschot opgenomen kunnen worden door de bomen, maar die worden ook nog eens door ons gekapt. Hierdoor is in de afgelopen eeuw de temperatuur al met meer dan een halve graad gestegen. Best lekker bij een dagje aan zee, maar als de ijskappen gaan smelten, wordt weer een stuk minder plezant op het strand.

De opwarming van de aarde zorgt ook voor uitdijende woestijnen, uitslaande bosbranden en uitstervende diersoorten. Om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen moeten we zelf energie besparen: korter douchen, de verwarming een paar graden lager en lekker de lampen uit. En dan heb je alle gelegenheid om het zelf lekker broeierig te maken...

Broeikasgassen zorgen ervoor dat het op aarde gemiddeld 18 graden is. Maar omdat we steeds meer CO2 uitstoten, wordt het broeikaseffect versterkt. Gevolg: smeltende poolkappen en steeds vaker natte voeten.

Wat is het broeikaseffect?

Klimaatjagers in de klas

De Amazone is het grootste regenwoud van de wereld dat ligt in Zuid-Amerika. Dit enorme regenwoud bruist van het leven en één derde van de biodiversiteit van de aarde is hier dan ook te vinden. Het is de hartslag van ons klimaat. Maar helaas wordt het woud van alle kanten bedreigd. Niet alleen ontbossing is een groot probleem, maar er zijn ook andere factoren die het bos bedreigen. Klimaatjournalist Bernice Notenboom zoekt, samen met klimaatwetenschapper Peter Cox, uit welke dat zijn.

Verdroging van het Amazone-regenwoud

CO2 is een gas en is overal om ons heen. Het is namelijk een vast bestanddeel van de atmosfeer. Toen de aarde nog niet zo lang bestond, was er veel meer CO2 in de atmosfeer dan nu. Al het groen dat op aarde is gaan groeien zoals planten, algen en ook bomen hebben heel veel CO2 opgenomen en opgeslagen. De bomen gebruiken de energie uit de CO2 om te groeien. Als de bomen worden gekapt en verbrand komt al die vastgelegde CO2 weer vrij in de atmosfeer. Samen met andere gassen, zoals waterdamp en methaan, zorgt CO2 ervoor dat de warmte van de zon op aarde goed wordt vastgehouden en het niet te koud wordt. Het maakt van onze aarde  eigenlijk een grote broeikas. Maar door het vrijkomen van steeds meer CO2 door verbranding wordt het broeikaseffect steeds meer versterkt. Daardoor stijgt de temperatuur op aarde, smelt het poolijs en stijgt de zeespiegel.

CO2 en het broeikaseffect

CO2 zorgt ervoor dat het op aarde niet te koud is. Dat noem je het broeikaseffect. Maar door ontbossing komt er te veel CO2 in de atmosfeer. Hoe zit dat precies?

Broeikasgassen zorgen voor klimaatverandering

Bossen hebben grote invloed op ons klimaat en maken onze aarde leefbaar. Toch wordt er jaarlijks miljoenen hectare bos gekapt en is nog maar 15 procent van het oorspronkelijke bos intact. 
In de oeroude bossen van Noord-Amerika doet Suzanne Simard onderzoek naar de communicatie tussen bomen. Ze heeft ontdekt dat bomen een sociale gemeenschap vormen net als mensen.

Tegenlicht in de klas

Bossen hebben grote invloed op ons klimaat en maken onze aarde leefbaar. Toch wordt er jaarlijks miljoenen hectare bos gekapt en is nog maar 15 procent van het oorspronkelijke bos intact. En dat terwijl bomen onmisbaar zijn voor de reductie van CO2.
In de oeroude bossen van Noord-Amerika doet Suzanne Simard onderzoek naar de communicatie tussen bomen. Ze heeft ontdekt dat bomen een sociale gemeenschap vormen net als mensen.

Het belang van bossen

Het belang van bomen

Red het regenwoud

Header Mediawijsheid

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.